cleaned_text
stringlengths 6
2.09k
| source
stringclasses 2
values | language
stringclasses 1
value |
|---|---|---|
Òwerẹ̀ ènìyàn méjì péréòwerẹ̀ ènìyàn méjì péré ojú-ìwé 60-61.Alàgbà kan ń bẹ nífẹ òòyẹ̀ àmọ̀bí ní í jẹ́; ó mọ̀ níkùn tán, ó tún mọ́ lóde ara.. | wikipedia | yo |
Òun ló kọ́ wa lọ̀rọ̀ kan, ajìmáaràn; ó kọ wá lọ́rọ̀ kan, ajígbéyẹ̀wò àkúnya | wikipedia | yo |
Ẹnìkejì ìjọ́sí paradàádúrà fún wọnàdúrà fún wọn ojú-ìwé 1Wọ́n ní “Ta ló wà nínú ọgbà náà? Bí mo ti tajú kán-án,ni mo bá rọ́mọ kékeré kan.. | wikipedia | yo |
Ó ní “Ẹ̀yin babaláwo ayé, ẹ má kùú dúró, ”ẹ kúu dúró tibermo, “Ẹ kú ibodè lẹ́yìn ọmọ jẹ-n-jẹ́lé.. | wikipedia | yo |
“Bó bá jẹ mo dáyé wa ṣé ń bá ti tán,”bó sì jẹ mọ́ nìkan rín, má ti rin jùnù.. | wikipedia | yo |
Béwí kéré ta `o rì rú ẹ rí, ká má fojúdéwí ló tọ̀nà, ká kúkú rò ó wò lọ tó, ká tú ọgbọ́n tó fi pamọ́ yó.. | wikipedia | yo |
Torí bẹ̃wí kéré bá ó rí rù ẹ́ rí, aboyún ọrọ̀ ní ń bẹ ní kún-un rẹ̀.. | wikipedia | yo |
Ewì lé wérò òmùgọ̀ tí à ń rò lọ́wọ́, kò bá ni sọ ó gbọ́n tó jìnnà gidi.Èrò ọkàn ojú-ìwé 3mélòómélòó òjò ló ti rọ̀ látàrí; tó rò níbẹ̀, tilẹ̀ sì ti fi mú? Mélòómélòó lèrò tó ti sọ sì ni lọ́kàn; tó sọ sì ni lọ́kàn ṣùgbọ́n tí ó dúró rárá? Mélòómélòó lèrò tó ti sọ lọ́dọ̀ọ́ kún, tó sọ níbẹ̀, tó sì tún mòòkùn lọ bí ẹja? Ìwọ̀n ẹja tá a bá fi gbé ńkọ́, ṣeun náà la lè jẹ.. | wikipedia | yo |
Ìwọ̀n ẹja tá a bá fàwọn kó, sóun náà la lè tà.Má ṣe bẹ́ẹ̀ ojú-ìwé 4–5.. | wikipedia | yo |
Wọ́n ní “Ṣe bò ó ti mọ, “Ijó ni wọ̀n-ọn tòkẹ; “Lé ni wọ̀n-ọ́n tó “Dá sọ pé-n-pè o mú bọ̀ ra rúgúdù, “rẹ òun ṣòkòtò ni wọn ó lè wò.. | wikipedia | yo |
"Nítorí peni ò ju nì lọ tèfètèfèstri ojú-ìwé 6.. | wikipedia | yo |
EGE léṣu, kò paradà ṣọ̀rẹ́, ẹni akgó fẹ́ ní í pa nígi.. | wikipedia | yo |
Lroye kọ ìjọlú ṣọ̀tá,ọ̀rọ̀ gidi ojú-ìwé 7.Bo o lówó bọ̀ ọ́ lọ̀rọ̀ layé, ṣe bọ̀wọ̀ Bansa lo kó jọ.. | wikipedia | yo |
Ìgbà tó o kówó ká leè-lé, bónílé wọlé dé ńkọ́? Tí táa ní kóhun tó o ní ó jẹ gidi? Bó o tún fowó ṣe hun iyì sílẹ̀, bónílé bá dé ńkọ́? Ṣùgbọ́n bó o rí ná tó o sì rí lọ láyé, tàlàáfíà sún ẹ bọ̀,ìlú ìgangan ojú-ìwé 8-10.. | wikipedia | yo |
Ọmọ kẹ̀kẹ́ẹ ilẹ̀, ẹ sáré wa.Àgbà tí ń bọ̀ lọ́nà, ẹ tẹsẹ̀ mọ́rìn ẹ yé, ẹ wá ná, ẹ wáa gbọ̀rọ̀ ẹnu awa.. | wikipedia | yo |
Àwa kékeré ìwòyí tó mú létè bí ìso; àwaá kékeré ìwòyí tó buyọ̀ ṣẹ̀tẹ́.. | wikipedia | yo |
Kí lohun tá a fẹ́ẹ̀ wí fàyè? A ní kí lohun tá a fẹ́ẹ̀ sọ sóde? Ìtàn ló sọ fún wa nílẹ̀ yí.Ìlú Làǹlátẹ̀ ojú-ìwé 11.Bá a bá fa gbùrù,gbùrù a má fa nǹkan.Bá a bá gbọ Làǹlátẹ̀ sétí,ó lè dùn létí bí “Ìlú Ọ̀tẹ̀” | wikipedia | yo |
láńlá ó má má lọ́tẹ̀ ńnù rara,láńlá ló tẹ̀ bí wọn ń gbé ni.láńlá ò fẹ̀gan rárá, ṣe ni wọ́n ń bá ràá wọ́n wá rẹ̀.Ìlú Èrúwà ojú-ìwé 12.. | wikipedia | yo |
Bá a bá kọ gbọ́ “Èrúwà”,o jọ “Ẹrú-wà” létí ṣùgbọ́n ní ìgòsikiya, ẹrú-ṣíṣe kò ní pilẹ̀ ìlú, ẹrú-ṣíṣe kò ráyè níbẹ̀; a ní, Ẹrù-ṣiṣẹ́ ò sí lóròó tiwọn.. | wikipedia | yo |
Wọ́n wá ń polówó iṣu tó tú dáadáa.Ìlú Igbó-ọ̀rá ojú-ìwé 13.. | wikipedia | yo |
Láéy jẹ́ ìlú pàtàkì, tó ṣe kókó gan-an ní Barapa; tó jẹ́ ẹ̀yà Oòduà kan.Ẹ̀gàn àtawàdà ni wọ́n ń sọ̀rọ̀ “Èkínní LáéMéjì” | wikipedia | yo |
Kó má má sóbọ̀ ni rẹ̀sẹ̀ ní pàtó, kẹnu ó má dilẹ̀ ni wọ́n ṣe ń wá hun sọ.. | wikipedia | yo |
Láéy lówó, Láéy sì nìyí;Ìlú Láé ojú-ìwé 14.16.áyé jẹ́ ìlú pàtàkì, tó dúró gédégbé ní barapá; tó jẹ́ ìlú olóríire.. | wikipedia | yo |
Ayé, ìyà onídẹrẹ̀ àkọ́kọ́, sóun ló tẹ̀ lù yìí dó; kò rí bí máa ń ara lọ.. | wikipedia | yo |
Ẹ̀gàn Tábàlẹ́bú Le pe “Ṣe layé tẹ wọ̀rọ̀kọ̀",iwe tí a yẹ̀wògbogbọ́ Alaba (1993) Onírúurú arọ̀fọ̀ Fiking Oníbọnòjé Press & Book Industries (g. Ltd.. | wikipedia | yo |
Olugbọ́ye alabaoniruuru arọ̀fọ̀ gboyèdilìlù Igbooraigboi Igbo-ọrá ojú-ìwé 13.. | wikipedia | yo |
Ko ma ma Sobo ni Dere ní pàtó, ìlú Láéesoìlú Láéy ojú-ìwé 14-ìwé.áyé jẹ́ ìlú pàtàkì, tó dúró gédégbé ní Barapa; tó jẹ́ ìlú olóríire.. | wikipedia | yo |
Ayé, ìyà onídẹrẹ̀ àkọ́kọ́, sóun ló tẹ̀ lu yìí dó;ìlú ayétẹ́ayéteìlú ayétẹ́ ojú-ìwé 17.. | wikipedia | yo |
Àyànmọ́ ó tó ìwàọlọ́gbọ́nìwàjì ó tó ìwà ojú-ìwé 37.. | wikipedia | yo |
Wọ́n ní “Ṣe bó o ti mọ, “Ijó ni wọ̀n-ọn tòkẹ; “Lé ni wọ́n-ọn tó “Dá sọ pé-n-pè o mú bọ̀ ra rúgúdù, “rẹ òun ṣòkòtò ni wọn ó lè wò.. | wikipedia | yo |
Wọ́n wá ń polówó iṣu tó tu dáadáa.Ìwé tí a yẹ̀wò Alaba (1993) Onírúuru àròfọ̀ Oníbọnòjé Press & Book Industries (g.) Ltd.. | wikipedia | yo |
Ìlú Igangan jẹ́ ìlú kékeré ní ìpínlẹ̀ Ọ̀yọ́ ní Naiailẹpínlẹ̀ OyoNaijiria.. | wikipedia | yo |
Káàkiri ilẹ̀ adúláwọ̀ ni èmi orin àti ijó ti jẹ́ ẹ̀mí ìgbésí ayé.. | wikipedia | yo |
Ọmọwa ní ìrinlẹ̀ àti ìmúnilọ́kàn wọn máa ń wo gbogbo ìgbésí ayé àwọn ènìyàn gẹ́gẹ́ bí ẹnì kọ̀ọ̀kan, ní ẹlẹ́gbẹ́jẹgbẹ́ àti ní àwùjọ.. | wikipedia | yo |
Orin ri bi i díńgí ti a fi n tun iwa ènìyàn se.orin ifa ojú-ìwé 4–5.. | wikipedia | yo |
Oríṣìíríṣìí ọ̀nà ni a lè gbà mọ ohun tí à ń pè ní orin Ifá.. | wikipedia | yo |
Orin Ifa ni orin ti oruỌ̀rúnmìlà maa n kọ nígbà ayé rẹ̀.. | wikipedia | yo |
Ọ̀rúnmìlà àti orin ifá 6–7Kò sí bí a óò ti perí ajá tí a kò ní perí ìkòkò tí a fi sè é.. | wikipedia | yo |
Ohun ẹnu Yorùbá tó dùn, tó dùn, tó sì jinlẹ̀ ni orin Ifá.. | wikipedia | yo |
Atọ́jú le gbagbe ara rẹ sibi ti o ba ti n woran eré-i.. | wikipedia | yo |
Ṣiṣe-lérè rẹ̀ ni kò tọ́ wò ni? ìwọ́hùn inú orin ibẹ̀ ni ó tọ́ wò ni? Àbí àwọn ọ̀rọ̀ kan-ká tí ń kọ́ni lọ́gbọ́n tí ó kún inú rẹ̀ fọ́fọ́fo? ÀKÓÓNÚ inú orin ifá ojú-ìwé 10.. | wikipedia | yo |
Àkóónú orin ìṣẹ́ kò gbọ́dọ̀ kọ́ja àwọn nǹkan tó ń bẹ láàrin àwùjọ ti bí í.. | wikipedia | yo |
Àwọn nǹkan bí ọ̀rọ̀ ìbá jíjù, oríkì, ètò ìṣèlú, ètò ọ̀wọ̀ ati ohun mìíràn tó jẹ àwọn eniyan lógún, àwọn nǹkan tó jẹ́ bárakú fún wọn, ìmọ̀ràn ati àwọn ohun tó ń ṣẹlẹ̀ lọ́wọ́lọ́wọ́ ati èyí tó ti ṣẹlẹ̀ sẹ́yìn.. | wikipedia | yo |
Àwọn tó ń fi ojú ààtò wo Lítíréṣọ̀ sọ pé kò sí ohun tó dára tí kò ní ààtò tó dára.. | wikipedia | yo |
Orin náà ni ẹ̀jẹ̀wọ̀n-ọn bí a bá fẹ́ kó dùn, kò dùn, kò sì pẹ́ lọ́kàn ẹni.. | wikipedia | yo |
Èwo ojú-ìwé 12.Irú èwo ìlù yìí ni a n lù sí orin tí a fi se apẹ̀rẹ̀ lókè yìí.. | wikipedia | yo |
Gẹ́gẹ́ bí orúkọ rẹ̀, ìlú yìí gbọdọ̀ máa wọ́ nílẹ̀ ni.. | wikipedia | yo |
Ẹni tí ń lu Kon-kon-kọ́lọ́ yóò máa ṣa agogo lọ ní tirẹ̀ ni.. | wikipedia | yo |
Ibi yìí gan-an ni òògùn tí ń bọ kíkan-kíkan lára ọmọ awo to bá lè jó ju òkòtó lọ.. | wikipedia | yo |
Ohun ẹni ti n dárin le pin nigba ti alagogo ba le e láre koja ibi agbara re mo.eto ohun inu orin Ifá oju-iwe 17–17..17.. | wikipedia | yo |
Ohun tó máa ń tètè hàn sí ènìyàn tó bá fẹ́ tú ìfun àti ẹ̀dọ̀ iṣẹ́ kan wò ni ohun tó jẹ etí lógún.. | wikipedia | yo |
Ọgbẹ̀rì akọrin-Ifá ni yóo máa fi oríṣìí ohun kan náà gbé ara wọn.. | wikipedia | yo |
Bí ohun òkè bá wà ní orí ìlà àkọ́kọ́, fún apẹ̀rẹ̀, ohun tí ọ̀rọ̀ tí ó wà ní ìlà tí a óo fi gbé e gbọdọ̀ tako ti àkọ́kọ́ ní ìbẹ̀rẹ̀, ààrin tabi ní ìparí.Ètò èrò inú orin Ifá ojú-ìwé 18.Ó ní irú àwọn ọ̀rọ̀ tí a lè tò mọ́ ara wọn ninu orin Ifá.. | wikipedia | yo |
Ọpẹ́ ni n ó má sìn o ò ò; ẹ má pa mí o ò ò; ìfà ni ó má sìn mo forin kọ́.bátànì orin Ifá ojú-ìwé 19.. | wikipedia | yo |
Kì í ṣe gbogbo ìgbà ni ilá kan inú orin-Ifá máa ń gbé èrò kan jáde.. | wikipedia | yo |
Ó lè jẹ́ pé tí a bá ka ìlà orin meji sí mẹta ni a óo tó rí èrò tí orin kan gbé jáde.. | wikipedia | yo |
Ẹ jẹ́ kí a tún wo àpẹẹrẹ orin òkè yìí wò lẹ́ẹ̀kan sí i.. | wikipedia | yo |
A kò lè mọ èrò ọ̀kọrin yìí tí a bá gbọ́ ihá kìíní orín yìí láìgbọ́ ìlà kejì.Orin ifá aláìgbéyàwó ojú-ìwé 20àwọn orin-ifá kan wà tí a kì í gbọ́ ju ohùn ẹnì kan lọ níbẹ̀.. | wikipedia | yo |
Àpẹrẹ irú orin bẹ́ẹ̀ ni orin ti babaláwo ń kọ nigba ti o n daFá rẹ̀ ni òwúrọ̀ kutukutu.. | wikipedia | yo |
Irú irin-Ifá aládàákọ́ báyìí náà ń fi ipò tí akọrin wà hàn.Orin Ifá alájùmọ̀kọ́ (oní-líle àti ẹgbẹ́) ojú-ìwé 21-24.Ó kéré parí, ènìyàn méjì tàbí jù bẹ́ẹ̀ lọ ni wọ́n máa ń kọ irú orin yìí.. | wikipedia | yo |
Bí babaláwo meji bá pàdé ara wọn, wón le sun màáyìn Ifá.. | wikipedia | yo |
Àwọn ọmọ ìkọsẹ̀ Ifá náà le kó ara wọn jọ lati máa fi orin-Ifá dá ara wọn lára yá.. | wikipedia | yo |
Tí wọ́n bá ń ṣe ìpàdé awọ tàbí tí wọ́n bá ń ṣọdún ìfà, irú bátànì orin ìfà yìí ni a sáábà maa ń lọ jù.ÌLÀNÀ tí akorin ìfà maa ń tẹ́lẹ̀ lójú agbo eré ojú-iwe 25-30.. | wikipedia | yo |
Ó dàbí pé ohun tó ṣe pàtàkì jù lọ nínú orin Ifá ni kíkọ ni ọ̀nà tí a ń gbà gbé e kalẹ̀ lọ́nà eré.. | wikipedia | yo |
Ó máa ń irú orin tí wọ́n fi n irú orin tí wọ́n lè fi kásẹ̀ eré nílẹ̀.. | wikipedia | yo |
Kò sí ohun tí alẹ́ pè ní ewì ní ilẹ̀ Yorùbá tí a ó ní bá onírúurú ọnà-èdè níbẹ̀.. | wikipedia | yo |
Ó kàn jẹ́ pé àwọn ọ̀nà-èdè wọ̀nyí sọ́dọ̀ sínú orin-ifá ju àwọn ohun ẹnu Yorùbá yòókù lọ.. | wikipedia | yo |
Ogunrántí (2004) Ọpẹ́ ń fọ dídùn 1 orin Ifa Kingson Publishers.. | wikipedia | yo |
Kwame Francis ńwía Kọfíe Nkmah ((21 September, 1909 – 27 April, 1972) jẹ́ olóṣèlú àti àpapọ̀ àgbà àkọ́kọ́ fún orílẹ̀-èdè Ghana láti March 6, 1957 títí di 1 July 1960.. | wikipedia | yo |
Nkmah je oloselu pataki ni ile Afrika be Sini o se ipolongo fun Iferan larin gbogbo awon omo Afrika kakiri.Igba ewe ati Ekoji awon Ọjọ́ìbí ni 1909awon Ojoalaisi ni 1972awon oloselu ara Ghana.. | wikipedia | yo |
GÁNÀ , jẹ́ orílẹ̀-èdè ní ìhà ìwọ̀-oòrùn ilẹ̀ Áfíríkà.. | wikipedia | yo |
Ni Ìfọwọ́sí ‘’Republic of Ghana", jẹ́ orílẹ̀-èdè kan pẹ̀lú Gulf of Guinea àti Òkun Àtìláńtíìkì, ni orílẹ̀-èdè Ìwọ̀-Oòrùn Áfíríkà.. | wikipedia | yo |
Gbígba Ibi-Ilẹ̀ kan ti ,“Paya535 km (92,0 sq mi), Gana n ko Ivory Coast ni Iwọ-oorun, Burkina Faso ní ariwa, Togo ni ila-oorun, ati Gulf of Guinea ati Okun Àtìláńtíìkì ni guusu.. | wikipedia | yo |
Ìlú Gánà túmọ̀ sí “Ọba Ajagun” ní èdè Pbere.Ìpínlẹ̀ àkọ́kọ́ tí ó wà títí ní agbègbè Gánà lónìí láti ọjọ́ kẹsàn-án ọdún 11 jẹ́, Ìpínlẹ̀ Bono ti ọ̣́dúnrún náà.. | wikipedia | yo |
Ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ìjọba àti àwọn ìjọba tó fara hàn ní àwọn ọ̀rúndún, èyí tó lágbára jù lọ ni ìjọba dagbọ̀n àti Ìjọba àsantì.. | wikipedia | yo |
Láti ọdún karùn-úndínlógún, ìjọba ìlú Potogí, pẹ̀lú ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn orílẹ̀-èdè alágbára Yúróòpù mìíràn lẹ́yìn, díje agbègbè nítorí ìṣòwò, títí tí ìjọba Gẹ̀ẹ́sì fi ìdí múlẹ̀ ìṣàkóso etíkun ní òpin ọdún 19k.. | wikipedia | yo |
Àwọn wọ̀nyí ní ìṣọ̀kan gẹ́gẹ́ bí ìjọba Olómìnira láàárín Ìjọba Àpapọ̀ Gẹ̀ẹ́sì ní oṣù kẹta, ọjọ́ kẹfà, ọdún 1957.Olùgbé Gánà tó tó mílíọ̀nù 30 ní ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ẹ̀yà, èdè àti ẹ̀sìn àwọn ẹgbẹ́.. | wikipedia | yo |
Gẹ́gẹ́ bí ìnìnìnì ti 2010, 71.2% orílẹ̀-èdè jẹ́ òkò, 17.6% jẹ́ Musulumi, àti 5.2 jẹ́ Onísìn ìbílẹ̀ tàbí kó sí ẹ̀sìn.. | wikipedia | yo |
onírúurú ilẹ̀ àti ìmọ̀-jinlẹ̀ ti àwọn sàkání láti ọ̀dàn etíkun sí igbó kìjikìji olóoru.Orílẹ̀-èdè Gánà jẹ́ ìjọba tiwantiwa t'orílẹ̀-èdè kan tó jẹ́ olùdarí nípasẹ̀ adarí kan tó jẹ́ orí orílẹ̀-èdè àti olórí ìjọba.. | wikipedia | yo |
Ìdàgbàsókè ètò-ọ̀rọ̀ ti ń mú Gánà dàgbà, ètò òṣèlú tiwantiwa sì ti jẹ́ kí Gánà jẹ́ orílẹ̀-èdè alágbára ní agbègbè òun ní Ìwọ̀-Oòrùn Áfíríkà.. | wikipedia | yo |
Ó jẹ́ ọmọ ẹgbẹ́ tí Non-Aliruned Movement, Ìṣọ̀kan Afirika (au), Àgbájọ tọ̀kọ̀wó àwọn orílẹ̀-èdè Ìwọ̀-Oòrùn Áfíríkà (kúkúrúWas), ẹgbẹ́ 24 (g24) àti àgbáyé ti àwọn orílẹ̀-èdè.ìtàn a mọ́ Gánà gẹ́gẹ́ bí ọ̀kan nínú àwọn ìjọba ńlá ní bìlàd el-Sudan nípasẹ̀ ọ̀rúndún kẹsàn-án.. | wikipedia | yo |
orílẹ̀-èdè Gánà ni ó wà láàárín ọ̀gọ̣́rọ̀ àti ọjọ́-ìwárí nípasẹ̀ ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ìjọba Akan tó borí púpọ̀ jù lọ ní àwọn agbègbè gúúsù àti àárín gbùngbùn.. | wikipedia | yo |
Èyí pẹ̀lú Ottoman àsansí, Akwamú, BoNoman, Denkyíra, àti ìjọba Mankessim.. | wikipedia | yo |
bó tilẹ̀ jẹ́ pé agbègbè ti Gánà òde òní ni Ìwọ̀-Oòrùn Áfíríkà ti ní ìrírí ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn àgbékà olùgbé, àwọn Akan ti fìdí rẹ̀ múlẹ̀ ní ọ̀rúndún karùn-ún.. | wikipedia | yo |
Ní ìbẹ̀rẹ̀ ọ̀rúndún 11k, àwọn akàn ti fìdí rẹ̀ múlẹ̀ nílùú akàn tí wọ́n pè ní BoNoman, èyí tí a dárúkọ ẹkùn Brong-ahá.. | wikipedia | yo |
láti ọ̀rúndún kẹẹ̀dógún, àwọn ọmọ Akan ti inú ohun tí a gbàgbọ́ pé ó ti jẹ́ agbègbè BoNoman, láti ṣẹ̀dá ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn ìlú Akan ti Gánà, ní àkọ́kọ́ dá lórí owó wúrà.. | wikipedia | yo |
Àwọn ìpínlẹ̀ wọ̀nyí pẹ̀lú BoNoman (ẹkùn Brong-ahas), àsanti (ẹkùn àsans), Denkyíra (ẹkùn ìwọ̀-oòrùn àríwá), ìjọba mánkessim (ẹkùn àárín gbùngbùn), Akwamú (agbègbè ìlà-oòrùn).. | wikipedia | yo |
Ní ọdún 19K, agbègbè ti ìhà gúúsù ti Gánà ni ó wà nínú Ìjọba àsantì, ọ̀kan nínú àwọn ìpínlẹ̀ tó lágbára jù lọ ní ìhà aṣálẹ̀ Áfíríkà ṣáájú ìbẹ̀rẹ̀ ètò amúnisìn.. | wikipedia | yo |
ìjọba asántí ṣiṣẹ́ ní ìṣáájú lọ́nà tí kò súnmọ́ tímọ́tímọ́, àti níkẹyìn bí ìjọba àjùmọ̀ṣe pẹ̀lú ìlọsíwájú, iṣẹ́-ṣíṣe ayọ̀nìkán tó ga jù lọ tó dá ní olú-ìlú Kumasi.. | wikipedia | yo |
Ṣáájú ìbáṣepọ̀ akàn pẹ̀lú àwọn òyìnbó, àwọn èèyàn Akan ti ṣẹ̀dá ètò-ọ̀rọ̀ tó ní ìlọsíwájú tó dá lé lórí pàtàkì wúrà àwọn ọjà oníwúrà tí wọ́n tà sáwọn ìlú Áfíríkà.. | wikipedia | yo |
àwọn ìjọba àkọ́kọ́ tí a mọ̀ láti fara hàn nílùú Gánà ti òde òní ní àwọn ìlú mọ́lé-dàgbà..ni.. | wikipedia | yo |
Mo-dàgómba gẹṣin wá láti Burkina Faso ti òde òní lábẹ́ adarí náà gbẹwáá nìkan.. | wikipedia | yo |
Pẹlu àwọn ohun ìjà tó já fáfá ati tó dá lórí aláṣẹ ààrin gbùngbùn kan, wọ́n tètè gbógun tì wọ́n sì tẹ̀ dó sí ilẹ̀ èèyàn agbègbè Tendamba (àwọn alufaa Ọlọrun ilé) wọ́n ṣàkóso wọn, wọ́n sì fi ìdí wọn múlẹ̀ gẹ́gẹ́ bí aláṣẹ lórí àwọn abínibí, wọ́n fi GGga jọba.. | wikipedia | yo |
ikú náà gbéwáá fa ìjà abẹ́lé láàárín àwọn ọmọ rẹ̀, díẹ̀ nínú àwọn tó kúrò láti tẹ dó àwọn ìjọba ọ̀tọ̀tọ̀ pẹ̀lú dagbọ̀n, Maimpgu, Mossi, Nanumba ati Walajipọ̀. | wikipedia | yo |
Kano je olu ilu ipinle Kano ati ilu ti o tobijulo ẹkẹta ni orile ede Naijiria leyin iluIbadan ati ilu Eko.. | wikipedia | yo |
Gẹ́gẹ́ bi ikaniyan ọdún 2006, Kano jẹ́ Ìpínlẹ̀ tí ó ní Ero jùlọ ní orílẹ̀ èdè Nàìjíríà.. | wikipedia | yo |
Ọ̀ṣọ́ Adéníyì John John Johnsonòrìṣà Ògún Nírọrọ ní ìlú Ìje Oyè B.A.. | wikipedia | yo |
Ilu-ijele jẹ okan lara ilu kee-kee ti o wa ni abẹ́ ijọba ibilẹ leguru Ala ni Ipinle Ogun.. | wikipedia | yo |
Ìtàn ìgbà ìwáṣẹ̀ kan sọ wí pé lẹ́hìn ìgbà tí Olódùmarè dá ilé ayé tán, ó rán ọkànlénírínwó òrìṣà látu lọ tún ilé ayé tó.. | wikipedia | yo |
Nu àwọn oriṣa yìí ni a ti rí ogun, óolìá, eṣú,ati Ọ̀rúnmìlà.Ìgbàgbọ́ àwọn ará ìlú ìjẹlé nípa òrìṣà yìí ojú-ìwé 17–22.. | wikipedia | yo |