Datasets:

nyuuzyou

/

emirsaba

like 0

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Главный_редактор:_Кенжебеков_Б.А.__Технический_редактор:_Струментов_А.В.__Для_подачи_частных_объявлений_и_рекламы__обращаться_по_тел

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#_Е-mail

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Қош_келдің,_білім_бұлағы!

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Мәуліт_мерекесіне_орай_ас_берілді

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#На_пользу_душе_и_телу

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Подписной_индекс_-_65041

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#_Редакция_газеты

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Собственник:_ИП_Бухарбаева_А.А.

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#Третье_направление_состоит_из_следую

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html?page=4#_ул._Балхашская_5,_кабинет_113;

Тілек Алшымбекұлы - №03/388 23 января 2015 года

Тілек Алшымбекұлы, сұрақтардың астына алатынбыз. Әкемнің бізге 06708 әскери бөлімі (окончание. начало на стр.1) рована на июль текущего года. Безработные граждане нашего города Третье направление состоит из следую- имеют возможность пройти обучение по Про- щих компонентов: грамме, а именно обучиться по курсам I)обучение и содействие в трудоуст- переподготовки и профессиональной подго- ройстве; товки кадров с дальнейшим трудоустройст- II)повышение мобильности трудовых вом. ресурсов. Обучение 16 безработных граждан запла- В 2015 году предусмотрено частичное нировано на сентябрь 2015 года. субсидирование государством заработной По итогам проведенной работы в городе платы 32 участникам Программы, трудоуст- Приозерск хорошие результаты дает Про- роенным на социальные рабочие места, сро- грамма «Дорожная карта занятости 2020», ком на 12 месяцев. Субсидии работодателям благодаря которой безработные граждане составляют 35% от им же установленного выучились профессии и получили работу. размера зарплаты, но не более минимальной Обучение востребованным специаль- заработной платы. ностям тех граждан, которые еще не опре- Запланированные 32 участника Програм- делились в жизни с возможностями заработка, мы направлены к индивидуальным предпри- особенно важна. нимателям и в товарищества с ограниченными Люди начинают новую жизнь, имея хо- ответственностями города Приозерск. рошую профессию. Завершившие обучение А также, в рамках Программы «Дорожная участники, обеспечены постоянной работой. карта занятости 2020» у работодателей есть возможность, открыв места для прохождения Специалисты нашего Центра будут рады молодежной практики с субсидированием за- проконсультировать и оказать помощь по воп- работной платы, получить помощника-спе- росам трудоустройства и обучения и ждут Вас циалиста из числа выпускников колледжей и по адресу: ул. Балхашская 5, кабинет 113; ВУЗов, на 6 месяцев. тел.: 5-23-17, 5-27-88. Таким образом молодой специалист получит опыт работы по специальности и гарантированную государством заработ- Ж.Абдрахманова, ную плату в размере 18 МРП. А. Шукеева, Д.Берсигурова, Направление 30 выпускников колледжей и специалисты ВУЗов на молодежную практику заплани- Центра занятости г. Приозерск РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Собственник: ИП Бухарбаева А.А. Газета «Приозерский вестник» зарегистрирована в Министерстве связи и информации Республики Казахстан Свидетельство о постановке на учет СМИ № 15037-Г от 26.12.2014г. Адрес редакции: 101100 г. Приозерск, ЦР (временно). Справки по тел. +7-705-981-86-79 (Гл. редактор), +7-702-604-02-60 (тех. редактор) Е-mail: [email protected] Веб-сайт: www.prio-vestnik.kz Газета отпечатана в ТОО «Арко» г. Караганда, ул. Сатпаева 15. Заказ № 03/388. Тираж: 500 экз., объем-2 п.л., формат - А2,8 стр. Главный редактор: Кенжебеков Б.А. Технический редактор: Струментов А.В. Для подачи частных объявлений и рекламы обращаться по тел: +7-705-466-60-63 Корреспонденция принимается на электронный адрес: [email protected] Газета распространяется в местах продажи газет и журналов (киоски печати, магазины, рынки), в редакции и частными распространителями в г.Приозерске и г.Караганде, а также по подписке во всех городах и районах области. Подписной индекс - 65041 Письма, рукописи, фотографии и рисунки не рецензируются и не возвращаются. Ответственность за точность приведенных фактов, статистических данных, собственных имен, географических названий и других данных несут авторы публикаций. Редакция не несет ответственности за содержание рекламных объявлений. Мнение авторов может не совпадать с мнением редакции. Перепечатка материалов без согласия редакции запрещена. 8 Пятница, 23 января 2015 года В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА (окончание. начало на стр.1) щем интересы предпринимателей. Помощник прокурора города Абилов А.Н. проинформировал об изменениях в порядке производства проверок деятельности субъектов предпринимательства, а также изменениях в Административном кодексе Республики Казах- стан. Руководитель Управления по защите прав потребителей Батанаева Л.К. сообщила присут- ствующем об изменениях в законодательстве о защите прав потребителей и здоровье народа. Главный специалист ГУ "Отдел земельных отно- шений" Артыгалиева Л. и начальник Приозерс- кого городского отделения Карагандинского филиала РГП "НПЦЗем" Ауесбаева С. рассказали о нововведениях в земельном законодательстве. Руководитель отдела по работе с налогопла- тельщиками Управления государственных дохо- дов Селихова В.А. напомнила собравшимся об уплате ежегодного лицензионного сбора в сфере оборота алкоголя, дала разъяснения по основ- ным положениям и ставкам, а также об изменениях в налоговом законодательстве. Подытоживая итоги семинара директор Руководитель ГУ "Отдел экономики и финансов" городского филиала Палаты предпринимателей Струментова Н.М. довела до сведения соб- Алиева Г.О. кратко проинформировала об равшихся информацию об объявлении Конкурса изменениях в порядке регистрации субъектов туристических маршрутов "Сары-Арка турис- предпринимательства и ответила на дополни- тическая - 2015", возможных перспективах для тельные вопросы об основаниях для проведения города и бизнеса и, ориентировала предпринима- внеплановых проверок. телей-владельцев предприятий общественного Б.А.Кенжебеков, питания и гостиниц на оказание содействия в главный редактор организации туров. газеты “Приозерский вестник” Мәуліт мерекесіне орай ас берілді МӘУЛІТ МЕРЕКЕСІ МҮБӘРАК БОЛСЫН! Күллі мұсылман қауымы адамзаттың абзалы болған, екі дүниенің сардары пайғамбарымыз Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған айы – мәуліт мерекесін атап өтуде. Мәуліт арабша «туылу», «туылған уақыты» де- ген мағыналарды білдіреді. Пайғамбарлардың ардақтысы Мұхаммедтің (Алланың оған игілігі мен сәлемі болсын) туған уақытына байланысты тойланатын мейрам – мәуліт мерекесі деп атала- ды. Қазіргі таңда мәуліт көптеген мұсылман ел- дерінде атап өтіледі. Бұл – дінімізді насихаттау- дың, жас ұрпақты имандылыққа, жақсы мінез- құлыққа шақырудың, пайғамбардың теңдессіз тұлғасын паш етудің орайлы бір сәті. Жақында осы мәуліт мерекесіне орай Прио- зерск қалалық мешітінің жанында жаңадан са- лынған асханада Мәуліт оқылып, Пайғамбарға салауат айтылып, ас беріліп, осы асхананың ашылуына қол ұшын берген барлық мұсылман- дардың ата-бабаларына құран бағышталды. мен тарқасты. Осы іс-шараға арнайы келген облыстық мешіт- Шарапаты мол мәуліт мерекесі біздің тің найб имамы Дархан Алыстайұлы қала мұ- халқымызға да құтты болсын! Жаратушы Иеміз сылмандарын айтулы мәуліт мерекесімен және елімізге, жерімізге берекетін жаудырып, асхананың құрылысының аяқталуымен құттық- халқымыздың ауызбіршілігі мен ынтымағын тай келе, аталмыш асхананың салынуына ұйтқы арттырсын теп тілейміз! Тәуелсіздігіміздің болып, құрылыстың қарқынды жүріп, дер уақы- тұғыры биік, еліміздің егемендігі баянды тында оңды аяқталуына үлкен үлес қосқанына болсын! үшін Приозерск қаласының әкімі Қамзин Қайрат Амангелдіұлына облыс имамы Өмірзақ Қажы- Б. Кенжебеков, ның «Алғыс хатын» табыс етті. Ас соңында ақса- газетіміздің бас редакторы қалдар батасын беріп, жұрт ризашылық көңіл- На пользу душе и телу ВСТРЕЧАЯ ВЕЛИКИЙ ПРАЗДНИК 19 января христиане отмечали великий жане крестным ходом проследовали к озеру праздник — Крещение Господне. Балхаш, где заблаговременно была приготов- лена купель с деревянным помостом и установ- Как сообщают в Управлении по делам лена палатка для переодевания и обогрева. На- религий города Астана, 19 января в крестном стоятель Александро-Невского храма отец Олег, ходе приняли участие около 150 православных. совершил чин великого освящения воды По приблизительным подсчетам спасателей, с 22 час. 18.01.2014г. до 10час. 19.01.2014г. через кре- щенскую купель прошло около семи тысяч палом- ников, с 09.00 до 14.00 прошло еще около 2000 человек. Наплыв желающих окунуться в святую воду для духовного и телесного очищения отмечен вече- ром, что связано с тем, что большинство людей в . Есть люди, которые окунаются неоднократно. (иордани) и пригласил всех к омовению для В сравнении с 2014 годом, в 2015 году очищение души и тела. количество окунувшихся людей в Астане К слову сказать, погода в этом году побало- превысило прошлогоднюю отметку (5 тысяч) в вала своей мягкостью и безветрием. В Крещенс- два раза - более 9 тысяч человек. В Алматы число ких купаниях наравне со взрослыми приняли желающих ощутить на себе Божественную бла- участие и дети. годать через омовение в освященных водах сос- Редакция газеты тавило около 5000 человек. “Приозерский вестник” В Приозерске прихожане храма, и просто (с использованием материалов желающие граждане, также имели возможность интернет-ресурсов РК) окунуться в крещенскую воду. По совершении праздничной литургии, утром 19 января прихо- будние дни днем работа- ют, Қош келдің, білім бұлағы! БҮЛДІРШІНДЕР ӘЛІППЕМЕН ҚОШТАСТЫ Армандасаң да, қиялдасаңда балалық ша- нып жетекшілері Қ.Жакуова мен А.Илясова А.С ғың көз алдыңа келеді. Өйткені биік асуға бет- ұйымдастырды. 1 «а» және «г» сыныптарының теген аяулы ғұмыр, ғажайып өмір осынау бал «Қош бол, әліппем!» ертеңгілігін жетекшісі күлкілі балалық шақтан басталады. Ал бабалық С.Бердімұратова әзірлеп, өлең оқып, амандасу шақтық есте қалар сәті - мектепке қадам басып, сөздерімен ашты. Бүлдіршіндер ертеңгілікке жи- әліппемен танысу. Үстіміздегі жылдың 17-қаң- алған ата-аналарына өздерінің 4 ай бойы әліп- тары күні мектептің мәжіліс залында 1-сынып педен оқып, үйренгендерін көрсетті. Олар өлең оқушылары өздерінің алғашқы оқулығы әліп- оқып, жұмбақтар шешті, ән айтты. Ертеңгңлңк пемен танысудың аяқталуына орай әліппемен барысында қонаққа «Әліппе» келіп, балалардың қоштасу ертеңгіліктері өткізілді. 1 «в» және «д» көңілін бір көтеріп тастады.. Сонымен қатар, сыныптарының «Әліппен қоштасу» ертеңгілігі- оқушылар жаңа оқулық - "Ана тілімен" танысты. нің жоспарларын сынып жетекшілері А.Байме- Оқушылар оқу – білім туралы тақпақтарды нова мен Қ. Айтмұратова әзірлесе, одан кейін жатқа айтты. 1«ә» және «б» сыныптарының ертеңгілігін сы- Сценарий бойынша оқушылар «Кім неден күшті?» ертегісін ұсынып, «Әліппе» кейіпкері ке- стерінің ең алғашқысы Әліппемен танысуды аяқ- ліп, оқушылардың тақпақтарын және «Әліппе» тау. Міне, бүгін біздің бүлдіршіндеріміз барлық әнін тындады. Атап айтқанда, Таткен Толғанай- ғылымның атасы, біздің болашағымыздың негізі- дың орындауында «Анаға тілек», Урисбай Жан- Әліппені бітіріп отыр. Қуаныштарың құтты бол- саяның орындауында «Жақсы көрем атамды», сын!». Сондай-ақ, ұстаздары оқушыларға оқуда Ергалиев Бекболаттың орындауында «Көк тудың табыс және денсаулық тіледі. Аталмыш шараға желбірегені» әндері шырқалды. Бүлдіршіндер бі- ата-аналар қауымы да атсалысты. Оқушылар лімнің бастауы болған Әліппеден үйренгендерін өздерінің алған білімдерін көпшіліке ұсынып, тиянақтап, өз өнерлерін ортаға салды. тамаша өнерлерімен ұстаздарын, ата-аналарын Мерекелік іс-шараға мектеп директорының қуанта білді. Ертеңгілікті оқушылар «Рахмет, оқу - тәрбие ісі жөніндегі орынбасарлары Г.С.Ра- саған әліппе!» әнімен жапты. Әліппемен қоштас- хаева мен Г.К. Мұратовалар қатысып, оқушылар- қан бүлдіршін оқушылар "Ана тілі" әлеміне ды айтулы мерекелерімен құттыптай келе, өз саяхатқа аттанды. Сапарларың сәтті болсын, тілектерін білдірді: «Кеше ғана мектеп табалды- балақайлар! рығын жүрексіне аттаған бүлдіршіндер, енді мі- М. Иманқұлова, не, Әліппемен қошатып отырсыңдар. Оқушы- Приозерск қаласының №1 жалпы білім беретін лардың оқу жолындағы шығатын биік беле- орта мектебінің бастауы сынып мұғалімі

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#АСТАНА._КАЗИНФОРМ__Правительством_готовится_программа_по__обеспечению_жильем_малообеспеченных_сло

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#В_помощь_предпринмателю

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#В_стране_и_мире

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#_Қала_әкімдігі

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#Масимов_провел_встречу_с_руководителями

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#(окончание_на_стр.8)___Исполняя_Послание_Президента

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#Программа_«Занятости_2020»,_которая_ут

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#Республики_Казахстан_от_31_марта_2011

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/03388-23-yanvarya-2015-goda.html#Уважаемые_жители_города!

№03/388 23 января 2015 года

№ 03/388 23 января 2015 года Ата Заңымыздың 20 жылдығы қарсаңында ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ – ЕЛІМІЗДІҢ АТА ЗАҢЫ Өткенге көз жүгіртетін болсақ, Қазақ- стан халқы егеменді мемлекеттің ұлттық өркендеу процесінің негізін өткен ХХ ға- сырдың 90-жылдары қалай бастады. Біздің ата-қонысымыз мыңдаған жылдар бойына талай басқыншылықты басынан кешті. Бірақ қандай қырғын болса да алтын бесік ата- баба жері, атамекен дәл Кеңес үкіметі уақы- тындағыдай ойрандалған емес. Жер ананың аялы алақанында аман қалған әрбір от басынан рулы ел тарап, халық қашан да еңсесін көтеріп, ел болып дамып кете беретін. Халқымыздың ата-қоныс қара орманға деген ұрпақтық сүйіспеншілігінің түп-тамыры да дәл осында жатыр. Сондықтан да ата-бабамыз осындай ұлан-ғайыр жерді ақ найзаның ұшымен, ақ білектің күшімен қорғап, ұрпақтан-ұрпаққа мұра еткен. Өкінішке орай, осы бір тарихи жалғастық Қазақстанды да өз уысында ұстаған тоталитарлық мемлекет кезінде үзіліп қалды. 70 жыл ішінде жүргізілген аяусыз зұлмат тек қазақ халқын сан жағынан ғана селдіретіп, өз отанында азшылыққа ұшыратып қойған жоқ, ол өмір сүретін табиғи ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мыңдаған жылдар бойына мәңгілік болып саналып келген талай табиғи байлық ондаған жылдардың ішінде-ақ сарқылып келмеске кетті. Зұлмат жылдары нағыз отаны. Елі ұшін туғат қайран есіл ер-азаматтарымыз қыршында аты- лып кетті. Кеңес үкіметі кезінде ұлттардың, этникалық топтардың, аз халықтардың теңдігі мен құқы жөнінде жар салудан жалыққан емес, ал іс жүзінде халықаралық міндеттерді сақтау былай тұрсын, тіпті, конституциялық заң ере- желері де орындалмады. Шынайы демократия болмағандықтан да заң әрқашан қағаз жүзінде қалып отырды. Тек егеменді Қазақстан Рес- публикасы жағдайында ғана құқықтық мем- лекет құрудың шынайы мүмкіндігі туған болатын. Конституция 1995 жылы 30 тамыз күні жал- пыхалықтық Референдум негізінде қабылданды және 5 қыркүйек 1993 жылы 28 қаңтарда Қазақстан Республикасының ағымдағы күні өз күшіне енді. Кон- ституция мемлекеттік құрылыстың құқықтық негізін қалыптастырушы құжат болып табы- лады. Ол мемлекеттілік тетік, қоғамдық, саяси институттар ретінде қызметтің негізі боларлық принциптерін орнықтырды, адам мен азаматтың конституциялық мәртебесін белгіледі, эко- номикалық құрылыстың негіздерін айқындады. Бұл тәуелсіз Қазақстанның қабылдаған екінші конституциясы. Алдыңғы конституция қабылданған болатын. мен тәуелсіздігін қорғау міндеті тұрады. Бұл орайда демократияны дамыту – меншік қатынастарын реформалау мен нарықтық эко- номикаға өту экономиканы тығырықтан алып шығудың, ұлттық мемлекеттің қалыптасуына қолайлы жағдай туғызудың толассыз жолы. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататынды- ғына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген. Әрине, кейбір жағдайда жергілікті ұлт – қазақтардың мүддесі ерекше ескеріледі. Мұндай жағдайға ұлттық мәдениет- ті, тілді өркендету, қазақ диаспорасының рухани-мәдени және басқа да байланыстарын қалпына келтіру, олардың өз Отанына қайтып оралуына қолайлы жағдайлар туғызу жатады. Басқа елдердің деңгейімен салыстырмалы түрде алғандағы экономикалық байлыққа қол жеткізудің алғышарты – бүкіл қоғамдық өмірді демократияландырған тұрақты құқықтық мемл- екет құру болып саналады. Құқықтық демократиялық мемлекетте Конституция, яғни біздің қоғам өмірінің Негізгі Заңы аса жоғары мәнге ие. Біздің Конституциямыз бойынша Қазақстан халқы егемендіктің иесі, республикадағы мем- лекетік биліктің жалғыз қайнар көзі болып табылады. Республикада тек қазақтар ғана емес, басқа ұлт өкілдері де тұрады. Сондықтан саяси ымыраға келу қажет болғандықтан қазақ халқы өз қамын күйттеумен қатар, жас мемлекеті- міздің тыныштығын, оны одан әрі нығайтуды ойлауы керек. Құқықтық мемлекет құру, қоғамдық өмірді демократияландыру, жалпы- ұлттық келісім мен ынтымақ Қазақстан Респуб- ликасының әлемдік қауымдастықтың лайықты толық мүшесі болып енуінің басты шарты бо- лып табылады. Қазақстан Республикасының Конституция- сы – халықтың өзі таңдаған әділ заңы, оның талаптарын орындау әр азаматтың борышы. Халық батыры, ұлы қолбасшы Бауыржан Момышұлы атамыз «Тәртіпсіз ел болмайды, тәртіпке бағынған қор болмайды» - деп Құқықтық мемлекет құру мен қоғамды айтқандай, Ата Заңымыздың сақталуы – әр демократияландыру – қайшылықты, ұзақ та азаматтың құқықтары мен бостандықтарының күрделі процесс. Бұл біздің жас мемлекетіміздің сақталуы деп білуіміз керек. аяғынан қаз тұру жолынан да жақсы байқалады. Тоталитарлық жүйеден демократиялық қоғам Б. Кенжебеков, өміріне өту қажеттілігі айқын болған күннен «Приозерский вестник» газетінің бас бастап-ақ Қазақстан тұрғындарының алдында редакторы ең алдымен Қазақстан мемлекетінің егемендігі В стране и мире ЭКОНОМИЧЕСКИЙ ФОРУМ В ДАВОСЕ АСТАНА. КАЗИНФОРМ смотрели вопросы В Давосе Премьер-Министр РК Карим п р е д с т о я щ е г о Масимов провел встречу с руководителями вступления Казах- ряда крупнейших зарубежных компаний и стана во Всемир- финансовых институтов, в ходе которой были ную торговую ор- презентованы инвестиционные возможности ганизацию (ВТО). Казахстана, в том числе в рамках Междуна- Также, в рам- родной специализированной выставки ках Всемирного ЭКСПО-2017 в Астане. экономического форума, Премьер-Министр Ка- рим Масимов встретился с Премьер-Министром Карим Масимов встретился с министром Турецкой Республики Ахметом Давутоглу. экономики, образования и исследований Швей- В ходе беседы главы Правительств обсудили царской Конфедерации Йоханном Шнайдер- актуальные вопросы двустороннего взаимо- Амманном. действия. В ходе беседы К.Масимов и Й.Шнайдер- Стороны выразили обоюдное стремление к Амманн обсудили состояние и перспективы наращиванию взаимовыгодного партнерства по казахстанско-швейцарского торгово-эконо- всему спектру межгосударственных отношений, мического сотрудничества, в том числе увеличе- сообщает официальный портал Премьер- ние товарооборота и укрепление бизнес-связей Министра РК. между странами. Также собеседники рас- НОВАЯ ЖИЛИЩНАЯ ПРОГРАММА ДЛЯ МАЛООБЕСПЕЧЕННЫХ СЛОЕВ НАСЕЛЕНИЯ И МОЛОДЕЖИ АСТАНА. КАЗИНФОРМ Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных сло- ев населения и молодежи. Об этом сообщил депутат Сената Парламента РК Ахан Бижа- нов. «Правительством готовится программа по обеспечению жильем малообеспеченных слоев населения и, прежде всего, молодежи. В соответствии с поручением Президента РК, из более 6 миллионов квадратных метров жилья, которое будет строиться у нас ежегодно, где-то ния, поддержанные Правительством, по перво- около одного миллиона в данной программе очередному предоставлению жилья выпускни- предусмотрено для реализации молодежной кам детских домов и других равнозначных политики в этой сфере (для молодежи). В этом заведений. Уже сегодня на местном уровне плане первые шаги есть, в плане законодательно- решается эта программа, то есть многие вопросы го обеспечения», - сказал А.Бижанов в ходе социального обеспечения молодежи будут, преж- обсуждения законопроекта «О государственной де всего, решаться постановлением Прави- молодежной политике». тельства, специальными подзаконными актами Он уточнил, что некоторые предложения на уровне решения Правительства и специаль- депутатов при разработке программы были при- ных государственных программ», - добавил он. няты Правительством. «Мы внесли предложе- В помощь предпринмателю СЕМИНАР ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЕЙ ГОРОДА 16 января 2015 г. в городе Приозерск, в "Отдел предпринимательства и промышлен- здании городского маслихата прошел семи- ности". нар для предпринимателей по вопросам В ходе семинара, проведенного совместно разъяснения изменений в законодательстве. с представителями государственных органов, присутсвующим предпринимателям города Инициаторами проведения семинара выс- были даны разъяснения по всем изменениям в тупили городской филиал Палаты предпри- казахстанском законодательстве, затрагиваю- нимателей Карагандинской области и ГУ (окончание на стр.8) Исполняя Послание Президента РЕАЛИЗАЦИЯ ПРОГРАММЫ «ДОРОЖНАЯ КАРТА ЗАНЯТОСТИ 2020» Во исполнение Послания Президента реализации инфраструктурных проектов. Республики Казахстан Н.А.Назарбаева Второе направление предусматривает народу Казахстана от 28 января 2011 года стимулирование предпринимательства и «Построим будущее вместе!» разработана повышение экономической активности через Программа «Занятости 2020», которая ут- организацию или расширение собственного верждена Постановлением Правительства дела, комплексное развитие опорных Республики Казахстан от 31 марта 2011 сельских населенных пунктов - предусмат- года № 316. ривает стимулирование предпринимательст- ва и повышение экономической активности В настоящее время данная программа через организацию или расширение собст- нашла свое логическое продолжение в Про- венного дела, комплексное развитие опорных грамме «Дорожная карта занятости 2020». сельских населенных пунктов. Участниками Программы являются граж- Третье направление - содействие в тру- дане Республики Казахстан и оралманы – без- доустройстве через обучение и переселение в работные, частично занятые, малообеспечен- рамках потребно стей работодателя - ные, самостоятельно занятые и иные катего- нацелено на обеспечение устойчивой и рии граждан, приоритетное участие которых продуктивной занятости населения путем установлено Программой. развития трудового потенциала, содействия в Программа «Дорожная карта занятости трудоустройстве и повышения профессио- 2020» реализуется по трем направлениям: нальной и территориальной мобильности Первое направление обеспечение заня- трудовых ресурсов в рамках потребности тости за счет развития инфраструктуры и жи- работодателя. лищно-коммунального хозяйства предусмат- ривает содействие занятости населения путем (окончание на стр.7) 2 Пятница, 23 января 2015 года ТҰРҒЫНДАРДЫҢ НАЗАРЫНА *** К СВЕДЕНИЮ НАСЕЛЕНИЯ ОТЧЕТ АКИМА ГОРОДА ПРИОЗЕРСК ПЕРЕД НАСЕЛЕНИЕМ ПО ИТОГАМ РАБОТЫ ЗА 2014 ГОД Уважаемые жители города! О.Ш., ул. Балхашская, д. 12/1, кв.13). новой котельной. Работы выполнены в требованием ведомственных приказов МВД 7 февраля прошлого года прошла моя Исполнение: Проведен анализ и обсле- полном объеме. РК на каждом административном участке отчетная встреча перед населением города, в дование дорожных знаков по улицам Гвар- В 2013 году также проведены ремонтные проводится сход с населением с участием ходе которой поступило 17 предложений и дейская и Балхашская. В бюджетной заявке работы в целях бесперебойного прохожде- руководителя ОВД и его заместителей. замечаний, в том числе 8 обращений через на 2015 год предусмотрена установка ния отопительного сезона 2013-2014 годов. График и место проведения сходов с специальные ящики. Ящики устанавли- дорожного знака на пересечении улиц Разработан температурный график работы населением были опубликованы в газете вались в 5 местах города: Гвардейская и Балхашская. тепловых сетей котельной. Температурный «Приозерский вестник» от 10 января 2014 -здание аппарата акима города Прио- 5.В 3-м подъезде жилого дома по ул. график подачи тепла разработан с учетам года. В связи с закрытием местной телера- зерск, ул. Пушкина-7; Б.Момышұлы, д.12/2 постоянно выдавлива- того факта, что перезагрузка на оборудо- диокомпании «Дидар» в 2012 году, выступл- -здание Центра обслуживания населе- ется канализационная труба и заливает вание и котельную в целом не допустима. ения сотрудников ОВД были прекращены. ния, ул. Достык -21; подъезд (Рымбекова С., ул. Б.Момышұлы, д. Текущее состояние котельной не позволяет По вопросу освещения в СМИ информации о -здание центральной городской больни- 12/2). обеспечивать весь город определенной, ходе расследования преступлений, имеющих цы, ул. Транспортная -19; Исполнение: В подъезде указанного дома постоянной температурой подачи тепла, так общественный резонанс, имеется догово- -здание Центра занятости, ул. Балхаш- канализационные трубы обмотаны тепло- как общая мощность котлов составляет ренность с начальником ОВД майором ская -5; изоляцией и закреплены к стене. более 70 Гкал/час, а необходимая общая полиции Мусабековым Г.А. о доведении -здание ТОО «ЦКП - Биллинг», ул.Ки- 6. О переносе стоянки такси от жилого мощность составляет более 90 Гкал/час. через городскую газету информации о сунько -1б. дома по ул. Кисунько, д. 13/1 (письменный 8.О состоянии преступности и правопо- результатах раскрытия преступлений. Из 17 вопросов на 4 даны ответы в ходе вопрос из зала) рядка в городе. 9. О нарушениях установки дорожного отчетной встречи и оставшиеся 13 вопросов Исполнение: Возле дома по ул. Кисунько, (Вопрос поступил через ящик). (Почему знака. взяты на контроль. 13/1 установлен знак «Стоянка запрещена». не раскрываются разбойные нападения и (Вопрос поступил через ящик). (В других 1.О низком напряжении в электрической 7.О качестве предоставляемых комму- грабежи продавцов-предпринимателей, от- городах дорожные работники перед нача- сети в зимнее время года в частном секторе нальных услуг. бирание выручек у продавцов? Почему лом работ ставят дорожные знаки. У нас (Горбенко В.Д., ул.Комсомольская, д.9, кв.2) (Вопрос поступил через ящик) ( Почему, правоохранительные органы не отчиты- все лето дорожники работали без предупре- Исполнение: 14.02.2014 г. проведена ра- когда на улице тепло, то и котельная умень- ваются перед населением? Почему информа- дительных знаков, оставляли строитель- бота в ТП, напряжение в сети доведено до шает температуру воды отопительной ция о ходе расследований громких преступ- ные материалы на проезжей части без нормы и составляет 218 В. системы. Это не значит, что если на улице лений не доводится до населения? Раньше по предупредительных знаков. Кто за этот 2.Низкая температура в системе отоп- тепло, то и в квартирах будет тепло. Все - местному телевидению выступали сотруд- участок работы отвечает? Почему рабо- ления жилого дома по БСА-38а (Джуа- таки на улице зима, стены дома холодные. С ники ОВД. Хотя бы через местную газету чие, убирающие улицы, работают без спец- нышева М.Д., БСА, 38 «А», кв.13). падением температуры отопления и в давали бы информацию. Что делается по одежды. Если случится наезд на них, то кто Исполнение: В 1-м, 2-м и 3-м подъездах квартирах становится холодно. Во многих этому вопросу в правоохранительных орга- за это ответит? Городские чиновники эти по БСА 38а заменены стояки системы домах города и так отопление неважное. У нах?) нарушения не видят или они тоже не знают теплоснабжения на пластиковые. Система многих жителей города имеются маленькие Исполнение: В 2013 году «разбоев» о существующих требованиях?). теплоснабжения дома работает в штатном дети. В других городах такой системы нет. зарегистрировано не было. Таких прес- Исполнение: В ходе установления до- режиме. У них от начала до конца отопительного туплений, как «грабеж» зарегистрировано в рожных знаков подрядной организацией, 3.Об установке дорожных знаков «пеше- сезона держится одна температура. От- количестве 4 случая. В июне 2013 года в ГДО ответственной за проведение работ, допу- ходный переход» в районе российской куда взяли такой график отопления?). МО РК проведена встреча с населением с щена ошибка и несколько знаков установле- школы №3 (Смирнов В.В., ул. Гвардейская, Исполнение: В городе основным источ- начальником ДВД Карагандинской области ны за перекрестком. Данные недостатки 10 кв.). ником производства тепловой энергии Жаппарова М.Б. по вопросу служебной устранены. Были приняты меры по установ- Исполнение: Силами подрядной органи- является «Котельная №1», которая эксплуа- деятельности ОВД города Приозерск, на ке устройств ограждения участков, на ко- зации ТОО «ТасТемир» установлены дорож- тируется с 1970 года. Проведен комплекс которой с отчетом о проводимой работе торых велись работы во избежание порчи ные знаки возле школы №3. работ и технических мероприятий по под- выступил начальник ОВД подполковник асфальта. Автолюбители в ночные часы са- 4.Об установке дорожных знаков по держанию котельной для обеспечения тепло- Урумбаев К. улицам Гвардейская и Балхашская (Кобенов снабжения города до ввода в эксплуатацию Кроме того, каждый год, в соответствии с Құрметті Приозерск қаласының тұрғындары! Елбасының 2013 жылдың 15 тамызындағы № 615 Жарлығына сәйкес тапсырмасын орындау мақсатында елде жүргізілген реформалар, орталық және жергілікті органдар жұмысы, орын алған мәселелер және әрбір өңірдің тұрмыстық деңгейін жақсарту мен көтеру үшін оларды шешу жолдары, атқарған жұмысы туралы облыс, қала және аудан әкімдері есеп беру кездесулерін өткізіп жатыр. Кездесулер, тікелей әңгімелесу, биліктің атқарған жұмысы туралы Сіздердің пікірлеріізді жақын білуге көмектеседі. Осындай кездесулер барысында өзіңізді алаңдататын сұрақтарды қоюға, жергілікті атқарушы биліктің, әкімнің жұмысы туралы пікіріңізді, ескерту, ұсынысыңызды жеткізуге мүмкіншілігіңіз мол. Ескерту, ұсыныс, пікірліңізді жазбаша жеткізу үшін арнайы орындарда жәшіктер орнатылады. Атқарушы биліктің жұмысын жақсарту әлеуметтік-тұрмыстық мәселелерді шешу, қаланы дамыту жөніндегі Сіздердің үндеулеріңізбен, ұсыныстарыңыз назардан тыс қалмайды, аталған шараны өткізуде белсенділік танытыңыздар. Айтылған ескертулер мен ұсыныстар әкімдердің жұмысына баға беруде ғана емес, сонымен бірге жасалатын нақты жоспарлар мен шараларда көрсетілетін болады. Қала әкімдігі Уважаемые жители города Приозерск! Во исполнение Указа Главы государства № 615 с 15 августа 2013 года в области проходят отчетные встречи акимов городов и районов о проведенных в стране реформах, работе центральных и местных органов, имеющихся проблемах и путях их решения для улучшения и повышения жизненного уровня каждого региона, отчитаются о своей личной работе. Данные встречи, являясь прямым и откровенным разговором, призваны помочь лучше узнать Ваше мнение о деятельности власти, получить оценку ее работы. В ходе таких встреч у каждого есть возможность лично задать вопрос, высказать свое мнение, замечания и предложения о деятельности местной исполнительной власти, акимов. Для того, чтобы Вы могли это сделать также в письменном виде, в специально отведенных местах будут установлены урны. Приглашаем Вас принять самое активное участие. Ни одно Ваше обращение, предложение по улучшению работы исполнительных органов, решению социально-бытовых проблем, развитию города не останется без внимания. Все замечания, пожелания будут учтены не только при оценке их работы, но и найдут отражения в конкретных планах и мероприятиях.

http://emirsaba.org/0-360shifista-90otstikte-180batista-270soltstik-shifis-45.html#44_мемлекет_(оның_16_Африкада,_14_Еуропада,_Азияда_12,_Оңтүстік_Америкада_2

0-360(Шығыста: 90Оңтүстікте: 180Батыста: 270Солтүстік шығыс: 45)

Қазіргі заманғы топырақтану ғылымының негізін қалаған ғалым. Топырақтың қалыптасуын, дамуын және шығу тегін зерттеген, табиғат зоналары туралы ілімді қалыптастырған ғалым: Василий Докучаев Ұлыбритания:ауданы= 242 910 км²., Астанасы – Лондон. Аралда орналасқан мемлекет. Басқару формасы – парламенттік монархия. Ұлыбританияны Атлант мұхитының Солтүстік және Ирланд теңіздері, Па-де-Кале, Ла-Манш, Солтүстік және Қасиетті Геогр бұғаздары қоршап жатыр. Дүниежүзілік мұхитпен шектеспейтін аумағы жағынан ең үлкен мемлекеттер: (Жалпы саны - 44 мемлекет(оның 16 Африкада, 14 Еуропада, Азияда 12, Оңтүстік Америкада 2) Қазақстан(2724900 км² ), Моңғолия(1566500 км²), Чад(1284000 км²), Нигер(1276000 км²), Мали(1240000 км²), Эфиопия( 1104300 км²), Боливия(1098581 км²) Металлургия өнеркәсібі(2-ге бөлінеді: түсті және қара металлургия)(Темір кенін өндірудегі жетекші мемлекеттер: Ресей, Қытай, Бразилия, Австарлия – жылына 750 млн т. болат балқытады) Қазақстанда тұратын ұлттың(2009 жылғы санақ): 63,1% - қазақтар., 23,7% - орыс., 2,8% - өзбек., 2,1% - украин., 1,4%-ұйғыр., 1,3% - татар., 1,1% - неміс., 4,5% - басқа да этностар «Биосфера» ұғымын ғылымға 1875 жылы австриялық геолог ғалым – Э. Зюсс енгізді. В.И. Вернадский өз еңбектерінде бұл терминді қолдана отырып, қайта құру рөлін тірі организмдерге берді. Географтар айтқан кешенді қабықты В.И. Вернадский «биосфера» тіршіліктің бесігі деп атады.

http://emirsaba.org/0-360shifista-90otstikte-180batista-270soltstik-shifis-45.html

0-360(Шығыста: 90Оңтүстікте: 180Батыста: 270Солтүстік шығыс: 45)

Қазіргі заманғы топырақтану ғылымының негізін қалаған ғалым. Топырақтың қалыптасуын, дамуын және шығу тегін зерттеген, табиғат зоналары туралы ілімді қалыптастырған ғалым: Василий Докучаев Ұлыбритания:ауданы= 242 910 км²., Астанасы – Лондон. Аралда орналасқан мемлекет. Басқару формасы – парламенттік монархия. Ұлыбританияны Атлант мұхитының Солтүстік және Ирланд теңіздері, Па-де-Кале, Ла-Манш, Солтүстік және Қасиетті Геогр бұғаздары қоршап жатыр. Дүниежүзілік мұхитпен шектеспейтін аумағы жағынан ең үлкен мемлекеттер: (Жалпы саны - 44 мемлекет(оның 16 Африкада, 14 Еуропада, Азияда 12, Оңтүстік Америкада 2) Қазақстан(2724900 км² ), Моңғолия(1566500 км²), Чад(1284000 км²), Нигер(1276000 км²), Мали(1240000 км²), Эфиопия( 1104300 км²), Боливия(1098581 км²) Металлургия өнеркәсібі(2-ге бөлінеді: түсті және қара металлургия)(Темір кенін өндірудегі жетекші мемлекеттер: Ресей, Қытай, Бразилия, Австарлия – жылына 750 млн т. болат балқытады) Қазақстанда тұратын ұлттың(2009 жылғы санақ): 63,1% - қазақтар., 23,7% - орыс., 2,8% - өзбек., 2,1% - украин., 1,4%-ұйғыр., 1,3% - татар., 1,1% - неміс., 4,5% - басқа да этностар «Биосфера» ұғымын ғылымға 1875 жылы австриялық геолог ғалым – Э. Зюсс енгізді. В.И. Вернадский өз еңбектерінде бұл терминді қолдана отырып, қайта құру рөлін тірі организмдерге берді. Географтар айтқан кешенді қабықты В.И. Вернадский «биосфера» тіршіліктің бесігі деп атады.

http://emirsaba.org/0-360shifista-90otstikte-180batista-270soltstik-shifis-45.html#Металлургия_өнеркәсібі

0-360(Шығыста: 90Оңтүстікте: 180Батыста: 270Солтүстік шығыс: 45)

Қазіргі заманғы топырақтану ғылымының негізін қалаған ғалым. Топырақтың қалыптасуын, дамуын және шығу тегін зерттеген, табиғат зоналары туралы ілімді қалыптастырған ғалым: Василий Докучаев Ұлыбритания:ауданы= 242 910 км²., Астанасы – Лондон. Аралда орналасқан мемлекет. Басқару формасы – парламенттік монархия. Ұлыбританияны Атлант мұхитының Солтүстік және Ирланд теңіздері, Па-де-Кале, Ла-Манш, Солтүстік және Қасиетті Геогр бұғаздары қоршап жатыр. Дүниежүзілік мұхитпен шектеспейтін аумағы жағынан ең үлкен мемлекеттер: (Жалпы саны - 44 мемлекет(оның 16 Африкада, 14 Еуропада, Азияда 12, Оңтүстік Америкада 2) Қазақстан(2724900 км² ), Моңғолия(1566500 км²), Чад(1284000 км²), Нигер(1276000 км²), Мали(1240000 км²), Эфиопия( 1104300 км²), Боливия(1098581 км²) Металлургия өнеркәсібі(2-ге бөлінеді: түсті және қара металлургия)(Темір кенін өндірудегі жетекші мемлекеттер: Ресей, Қытай, Бразилия, Австарлия – жылына 750 млн т. болат балқытады) Қазақстанда тұратын ұлттың(2009 жылғы санақ): 63,1% - қазақтар., 23,7% - орыс., 2,8% - өзбек., 2,1% - украин., 1,4%-ұйғыр., 1,3% - татар., 1,1% - неміс., 4,5% - басқа да этностар «Биосфера» ұғымын ғылымға 1875 жылы австриялық геолог ғалым – Э. Зюсс енгізді. В.И. Вернадский өз еңбектерінде бұл терминді қолдана отырып, қайта құру рөлін тірі организмдерге берді. Географтар айтқан кешенді қабықты В.И. Вернадский «биосфера» тіршіліктің бесігі деп атады.

http://emirsaba.org/0-360shifista-90otstikte-180batista-270soltstik-shifis-45.html#Ұлыбритания

0-360(Шығыста: 90Оңтүстікте: 180Батыста: 270Солтүстік шығыс: 45)

Қазіргі заманғы топырақтану ғылымының негізін қалаған ғалым. Топырақтың қалыптасуын, дамуын және шығу тегін зерттеген, табиғат зоналары туралы ілімді қалыптастырған ғалым: Василий Докучаев Ұлыбритания:ауданы= 242 910 км²., Астанасы – Лондон. Аралда орналасқан мемлекет. Басқару формасы – парламенттік монархия. Ұлыбританияны Атлант мұхитының Солтүстік және Ирланд теңіздері, Па-де-Кале, Ла-Манш, Солтүстік және Қасиетті Геогр бұғаздары қоршап жатыр. Дүниежүзілік мұхитпен шектеспейтін аумағы жағынан ең үлкен мемлекеттер: (Жалпы саны - 44 мемлекет(оның 16 Африкада, 14 Еуропада, Азияда 12, Оңтүстік Америкада 2) Қазақстан(2724900 км² ), Моңғолия(1566500 км²), Чад(1284000 км²), Нигер(1276000 км²), Мали(1240000 км²), Эфиопия( 1104300 км²), Боливия(1098581 км²) Металлургия өнеркәсібі(2-ге бөлінеді: түсті және қара металлургия)(Темір кенін өндірудегі жетекші мемлекеттер: Ресей, Қытай, Бразилия, Австарлия – жылына 750 млн т. болат балқытады) Қазақстанда тұратын ұлттың(2009 жылғы санақ): 63,1% - қазақтар., 23,7% - орыс., 2,8% - өзбек., 2,1% - украин., 1,4%-ұйғыр., 1,3% - татар., 1,1% - неміс., 4,5% - басқа да этностар «Биосфера» ұғымын ғылымға 1875 жылы австриялық геолог ғалым – Э. Зюсс енгізді. В.И. Вернадский өз еңбектерінде бұл терминді қолдана отырып, қайта құру рөлін тірі организмдерге берді. Географтар айтқан кешенді қабықты В.И. Вернадский «биосфера» тіршіліктің бесігі деп атады.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2#Алматы_қаласының_әкімі_Ахметжан_Есімов__—_деген_әкімге_ел_сене_қояр_ма_екен__«Мен_әйелімнің_үйінде__тұрып_жатырмын»

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2#Билайн_мобильді_қосымша__—_«Dariger»-ді_ұсынады

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2#ДЕПУТАТТЫҚ_САУАЛ__Ұлттық_сипаттағы_дінімізге__қауіп_төніп_тұрған_жоқ_па__СЕНАТ_МІНБЕРІНЕН

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2#Қара_жолға_ақша_шашатын_Үкімет__әлеуметтік_салаға_неге_сараң__31_қазан_күні_Қасым-Жомарт_Тоқаевтың_төрағалық_етуімен_Парламент

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=2#Мирас_Кесебаев__ХАЛЫҚ_НЕНІ_ҚАЛАСА,__БІЗ_СОНЫ_ЖАСАДЫҚ__Ердоған

Базарлардың «крышалары» - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Базарлардың «крышалары» Астанада көрінеді Алматы еліміздегі аса көрікті шаһар болғанымен, сейсмологиялық жағдайы жұртты қатты алаңдата- тыны рас. Ара-тұра тіркелетін жерасты дүмпулеріне жергілікті халық үйреніп қалғандай, дегенмен тер- белістер туралы ақпарат кімге де болса үрей туды- ратыны жасырын емес. Әңгіме ауаны осыған қарай ойысқанда Ахметжан Смағұлұлы: «Біздің қалада сейсмологиялық жағдайға қатысты болжамдар жоғары деңгейде жүргізілуде. Күнде таңертең өзім хабарласып біліп отырамын. Сондықтан одан қорқып, елді әбігерге салудың қажеті шамалы», — деп, бұл сауалға нүкте қойды. Алайда Алматы қаласы үшін ең басты проблема экология болып отырғанын күрсіне отырып жеткізді. Сондықтан да қалада жүзеге асырылатын барлық жо- балар экологиялық сараптамадан өткізіліп жатқанға ұқсайды. Дегенмен, зиянды шығарындылардың 82 пайызы көліктердің еншісінде көрінеді. «Алматыда 520 мың автомашина тіркелген. Қалаға күн сайын 200-ден 300 мыңға дейін көлік келеді. Де- мек, қала көшелерінде 700-800 мың көлік жүр деген сөз. Сондықтан да біз, ең алдымен жанармай сапасын тексере бастадық. Екіншіден, осы жылы қалаға кіре- берістерде пайдаланылған газ шығарындыларының стандартқа сәйкестігіне машиналарды тексеру үшін 13 экобекет орнаттық. Қазірдің өзінде 30 мыңнан астам машинаға айыппұл салынып, бұл қадамымыз өзінің тиімділігін көрсетуде», — деді ол. Сонымен қатар 5 мың көлікке арналған тұрақтары бар 4 автобекетті қала кіреберістерінде салу үшін жобалық-сметалық құжаттама дайындалып жатқандығын айтып, тұнжырай бастаған көңілдерді бір көтеріп тастады. Оның сөз саптасынан Алматыдағы қоғамдық көліктердің 60 пайызы экологиялық таза болатын күн де жақын тәрізді. Осы айдың соңына дейін газ- бен жүретін автобустар саны 400-ге жеткізіледі. 17 трамвай, 195 тролейбус сатып алыныпты. Келесі жылдың 1 тоқсанында газбен жүретін 400 автобус сатып алу көзделіп отыр екен. Осылайша, 2014 жылы Алматыдағы экологиялық таза көліктердің саны 1 мыңға жетпек. Алматы базарларындағы бейбастақ әрекеттер жөнінде жиі айтылып жүр. Осы жиында ашынған әкім: «Алматы базарларын тәртіпке келтіруге есімі республикаға танымал тұлғалар кедергі келтіруде. Базарға тиесілі алаңдарды бөліп алып, барлығы үшін ақша жинаған директорлар бар. Осында, Астанада тұратын құрылтайшыларына арқа сүйейді. Егер олар арандатушылық әрекеттерін тоқтатпайтын болса, онда аты-жөндерін БАҚ арқылы жария ететіндігім- ді мәлімдегім келеді», — деді. Бірақ, журналистер қанша қиылғанымен, «дөкейлердің есімі» айтылмай, ішінде кетті. «Шөлмектің күнде сынбағанымен, бір күні сынатыны» анық енді. Оның сөзінен түйгеніміз: түрлі кедергілерге қара- мастан базарларда тәртіп орнату жұмыстары аяғына дейін жүргізіле бермек. «Рухани өмірімізді қалай тазартамыз? Қалалары- мызда қаптап кеткен жын-ойнақ. Гей клубтардың есік- тері айқара ашық тұр. Бір Алматының өзінде 20 гей клуб бар екен. Оларды неге жаппасқа? Неге оларға тосқауыл қоймасқа?» деген жанайқайға әкімнің жау- абы солғын шықты. Ал «80 жылдығы келесі жылы аталып өтетін, Алматы ипподромының жұмысы мәз емес. Кейде істейді, кей- де жабық. Соны әкімдік қарамағына алып, жұмысын жандандыруға болмас па?» — деген журналиске Ах- метжан Смағұлұлы мақұлдаған кейіппен: «Иә, иппо- дром туралы айтқаныңызға келісемін. Ипподромның жұмысы маған да ұнамайды. Олардың иелеріне мен өз ойымды айттым да. Орталық парк сияқты жұмысын түземесе, амал жоқ, олармен айналысамыз. Мүмкін, мемлекеттің құзырына қайтаратын шығармыз. Оны байқап көреміз», — деп жауап қайырды. Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов — деген әкімге ел сене қояр ма екен? «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», Елдің есінде болар, осыдан бірнеше ай бұрын ресейлік журналистер Қайрат Нұртастың шуға ұласқан концертінен кейін, Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімовті әнші деп шатастырып жаһанға жайып жіберген. Жылдам хабар аламыз деп, білдей бір көрікті қаланың әкімінің атына кір келтірген оларға дауа жоқ екен! Басқа бір ашушаң, тәкаппар әкім болса, «менің азаматтық, моральдық намысыма тіл тигізді» деп сотқа жүгініп, бейпіл ауыз ресейлік телеарнадан қыруар қаржы талап етер еді. Алматы әкімінің әсем қалада өз үйі жоқ дегенге сенбесіңіз анық! Бірақ шындығы солай! Үйі жоқ! Баспасөз мәслихатында айлық жалақысын жария еткен әкім: «Мен бұл сұраққа дайын- далып келдім. Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасымыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркелгендігін ашық айтты. Әзілге де жүйрік екен, «Мен қазір Алматыда әйелімнің үйінде тұрып жатырмын», — деп, жиналғандарды ду күлдіріп алғанын айтсаңызшы... (Оператор штаб-пәтері Амстердам (Нидерланды) қаласында орналасқан, «VimpelCom Ltd»» халықаралық телекоммуникациялық холдингі абоненттер саны бойынша ал- тыншы орынды иеленетін компанияның құрамына кіреді. 2013 жылғы 30 маусымдағы көрсеткіш бойынша компания 215 млн. абонентке қызмет көрсетеді). Сонымен, төрт тарапқа даңқы жайылған Билайн компаниясы Қазақстандағы дәрігерлер мен емделушілерге арналған алғашқы тегін мобильді «Dariger» қосымшасының жасалуы мен іске асуына қолдау көрсетіп, айды аспанға бір-ақ шығарды. Журналистерді сауын айтып шақыруының да сыры осында жатқандай. Мобильді қосымшаның «Dariger» деп аталуы да көп жайды аңғартады. Оған сәл кейінірек тоқталамыз. Жиын барысын- да ойға түйгеніміз – Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен барлық ауруларды анықтау және оларға ем қарастыру осы қосымшаға жүктелген. Сондай- ақ, ұйымдастырушылардың айтуынша, бар мәселені негізге ала отырып жасалған сайтты пайдаланушыларының 90%- ы қазақтілді нұсқасына кіреді екен. Демек, мемлекеттік тіл- ге сұраныс бар деген сөз! Сөйте тұра, «Dariger» қазақ және орыстілділерге бірдей қызмет көрсетеді. Ең кереметі, қажетті ақпаратты алу үшін қалалардың қашықтығы сөз емес. Қазақстандағы Beeline Корпоративті коммуникациясының директоры Алексей Бендзь сөзін былай сабақтады: «Компаниямыздың алдағы жоспарында «Beeline Telemedici- ne» деген үлкен әлеуметтік бағдарламаны іске қосу тұр. Теле- медицина саласындағы жобалар қазақстандықтардың өмір сүру сапасын арттырады. Алдағы 2-3 жылда медициналық қосымшаны 30%-ға дейінгі смартфон иелері пайдаланатын болады. Жаңа «Dariger» қосымшасын іске қосуға қолдау көрсету – бұл осы саладағы біздің алғашқы қадамымыз және біз Қазақстандағы осы бағытты дамыту жолындағы басқа да бастамаларға ықыласпен қолдау көрсететін боламыз». Естеріңізге сала кетейік, «Dariger» қосымшасын Android (2.1-ден жоғары) операциондық жүйесі бар смартфондар мен планшеттерге орнатуға болады. Сонымен қатар қажет кезде Google Play-дан жүктеп алу еш қиындық туғызбайды. Билайн мобильді қосымша — «Dariger»-ді ұсынады Таяуда елді елең еткізген жағымды жаңалық самал желдей сайын даланы кезіп кетті. Еліміз- де тұңғыш рет дәрігерлер мен емделушілерге арналған тегін мобильді қосымша дүниеге келді. «Е-е» деп елең ете қалғаныңыз анық! Онда тыңдаңыз, атағынан ат үркетін, анау-мынауға мойын бұра қоймайтын Beeline компаниясы бұл игілікті іске мұрындық болып отыр. 15 қазан күні француз баспаларында жарияланған «Қазақстаннан 150 адам Сириядағы қасиетті жиһадқа қосылды» деген мақала көп адамды алаңдатқаны мәлім. Бұрын мұндайды көрмеген халқымыз бұл ақпараттың рас-өтірігін білмей, көк жәшікке телміргені шындық. Жаманат хабар жерде жата ма тегінде, елімізге де «аттандап» жетті ақыры. 30 қазан күнгі Палата спикері Нұрлан Нығматулиннің төрағалығымен өткен жалпы отырыста депутат Бақытбек Смағұл Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Серік Ахметов пен Бас прокурор Асхат Дауылбаевқа жолдаған депутаттық сауалында осы Сириядағы жиһадшылар жайын сөз етіп, ұлттық қауіпсіздік мәселесін көтерді. «Еліміздің «Қазақстан-2030» даму Стратегиясының бірінші басымдығы ұлттық қауіпсіздік екені белгілі. Ұлан- ғайыр жердің территориялық тұтастығын қамтамасыз етуде, діни радикализм мен терроризмнің алдын алуда Ұлттық қауіпсіздік комитетімен қатар, бақылаушы орган ретінде Бас прокуратураның, елдің біліми-ағартушылық, әлеуметтік қамтамасыздануында Үкіметтің орны ерекше», — деп айқындап өткен депутат, қазіргі бір-бірімен тығыз байланысқан әлемде терроризм қаупі шекара деген ұғымды шайғанын, қай континентте бол- масын, терроризмнен төнетін әлемдік бейбітшілікке қауіп бірдей екенін ашына жеткізді. «Аталмыш геосаяси қақтығыста бей- бітшілік пен бірлікті ту еткен біздің ел- ден топтың қосылуы еліміздегі ради- калды діни тармақтардың әлі де болса белсенді жұмыс істеп жатқандығының көрінісі деп қана қабылдамай, ұлттық қауіпсіздігімізге төнген қауіп деп бағалаған орынды болар. Бұл әлі де болса біздің мемлекеттің территория- сында өзінің елін туған Отаны ретінде емес, болашақ Ислам халифатының бір бөлігі ретінде қарастыратын топтардың да өзінің жұмысын істеп жатқандығын көрсетеді. Тәуелсіздік алғаннан кейінгі идеологиялық вакуумның діни бөлігін толтыру мақсатында уаххабтық діни ұстанымды ұстанған топтар біздің елде де өзінің қызметін бастағаны соңғы жылдардағы еліміздің батыс бөлігінде орын алған жағдайларға қатысты түсіне бастадық», — деп бір түйіндеп қойды де- путат. «Ашынғаннан шығады ащы дауы- сым» деген осы шығар. Еліміздің құқық қорғау органдарының қызметінің бір бағыты лаңкестік пен экс- тремизмге қарсы әрекет ету, елдің ішкі тұтастығы мен саяси тұрақтылығына қарсы әрекет ететін элементтердің ал- дын алу болып табылады. Осыны қадап айтқан Бақытбек Смағұл: «Еліміздің көп бөлігіндегі Дін істері агенттігі мен өзге де мемлекеттік органдардың қызметі қуантады. Білім және ғылым министрлі- гі де кезінде діни ағартуды қолға алған еді. Бүгіндері тек балабақша мен мек- теп, университеттегі жұмыстарынан әрі аса алмай қалды. Елдің жастарын тәрбиелеуде тек бір ғана мекеме емес, бүкіл мемлекеттік аппарат атсалысуы қажет екенін баса айту керек. ДЕПУТАТТЫҚ САУАЛ Ұлттық сипаттағы дінімізге қауіп төніп тұрған жоқ па? СЕНАТ МІНБЕРІНЕН Заң жобасын талқылауға қатысқан 46 депутаттың барлығы бірауыздан қолдап, аталмыш заң жо- басы қабылданды. Әйтсе де, «Ауызға келген түкірік, қайта жұтса мәкүрік» бола- тынын білген бірнеше депутат сапасыз салынып жатқан қара жолдарға қатысты өз қарсылықтарын ашық білдірді. Соның бірі — Сенат депутаты Иран Әміров. Ол кісі «Әттең тонның келтесі-ай!» дей отырып, мынандай қатқыл уәж айтты: «Cалынып жатқан жолдардың әр шақырымы 620 млн теңге. Мен бұл сұрақты 2030 жылы мемлекетіміз көркейіп, 50 елдің қатарына қосылғанда, Республика жолдары тақтайдай болып тұрғанда көтермес те едім. Қазір жол- дарды салып жатқанымызбен, басталған жолдардың әлі бітпей жатқаны жанға батады. Ақтөбе, Қобда Республикалық жолдарының салынғанына 9 жыл бол- ды. Біткен жол 70 шақырым. Қызылорда, Атырау, Маңғыстау облыстарына шығатын Ақтөбе, Қандыағаш жолдары 60-жылдары салынған. Аумағы тап-тар. Жүріп көрсеңіз, сау-тамтығы жоқ. Бөлініп жатқан миллиардтар қайда? Жылы- на қаншама техника бұзылып, бірнеше ондаған адамдар осы жолдарда опат болады. Істеліп жатқан жұмыстардың нәтижесі қайда? Осыны көре тұра бұл заң жобасын қалай қолдаймыз? Амал жоқ, шарасыздықтан қолдауға тура келіп тұр. Рас, көп жұмыстар жасалды. Оны жоққа шығармаймыз. Осындай үлкен масштабты жолдар салынғанда шамалы ойланған дұрыс емес пе басшыларға? Әлеуметтік жағдайға қаржы сұрағанда, Үкімет әруақытта ақша жоқ деп шыға ке- леді. Ақшаның жоқтығынан әйелдердің зейнетке шығу жасын көтеру керек дейді. Ақшаның аздығынан жекемен- шік үйлердің салығын көтеру керек деп жатыр. Ал, біз сөз етіп отырған жолдар 20 жылға есептелген. Бұған құйылып жатқан қаржыда есеп жоқ». Қара жолға ақша шашатын Үкімет әлеуметтік салаға неге сараң? 31 қазан күні Қасым-Жомарт Тоқаевтың төрағалық етуімен Парламент Сенатының кезекті отырысы өтті Бетті дайындаған — Нағашыбай Қабылбек БӘРЕКЕЛДІ! 04 ДҮБІРЛІ ДҮНИЕ — САЯСАТ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Ердоғанның демократияландыру пакетінің өзіндік сыры мен жариялану мәні бар. Көпшіліктің есінде бо- лар, Мұстафа Кемал Ататүрік негізін қалаған ұлтшыл Түркия республикасы елдегі түрлі этностарды асси- миляциялауға да барын салды. Сонымен қатар діннің қоғамдағы белсенділігін азайтып, азан мен намазды, онымен қоймай қасиетті Құранды түрік ті- лінде оқытып тынды ақыр аяғында. Осынау кемалис- тік идеологияның елдің даму стратегиясына тигізген кемшіліктері аз емес. Сол ақтаңдақтарды тазалауға үкімет барынша тырысып бағуда. «Демократиялан- дыру пакеті» соның айғағы. Құжатты дайындауға елдегі «Әділет және өрлеу партиясы» 2002 жылдан бастап білек сыбана кіріс- кен болатын. Бұлай аптығуының себебі жоқ емес-тін, түрік қоғамында шешімін таппаған біраз мәселелер қордаланып қалған. Қоғамда солшылдардың да, діндарлардың да, ұлтшылдардың да халыққа әсер етерлік қауқары бар. Ел азаматтары түгелдей төлқұжаттарында «түрік азаматы» делінгенімен, жүрек түбінде туған ұлтына деген оттың сөнбеуінен шу шығып, бір ғана күрд мәселесі Түркияның ең үлкен мазасыз мүйісіне айналған. Оның үстіне діни киім үлгілеріне қатысты дау-дамай да, әрбір этностың өз ділі мен мәдениетін сақтауға деген талпыныстары да, тіпті латын әліпбиінің негізінде жасалған қазіргі түрік әліпбиінің кемшіліктері де Түркияда түйіні шешілме- ген мәселелердің қарасы көп екендігін байқатқан. Осындай шала жанған оттар бір күні лап етіп өршуі мүмкін екендігін түсінген Ердоған дереу құжатты дайындаудың маңызды екенін түсініп, нәтижесінде аталмыш құжат дүниеге келіп, қалың бұқараға та- ныстырылды. ТАЯҚТЫҢ ЕКІ ҰШЫ БАР. Халыққа билікті қайтару үрдісінің кейбір топтарға кері әсер етіп, наразылығын тудыруы әбден мүмкін. Себебі құжат арқылы Ердоған бірнеше заңдарды күшіне енгізуді қалап отыр. Оның алғашқысы — 1933 жылдың 23 сәуірінен бері мек- тептерде бастауыш сыныптарында күн сайын сабақ басталардан бұрын оқылып келген «Оқушы антын» алып тастауға бел буды. Мұстафа Кемал Ататүріктің дүрілдеп тұрған шағында кеңестік пионерлердің және октябряттардың антына ұқсайтын бұл анттың мәтінін сол кездегі білім министрі Решит Галип дайындаған болатын. Оның мағынасында Ататүрікті мадақтау, түрік болып туылғанын мақтан тұту жайлы кездеседі. Енді жүз жылға жуық созылған бұл дәстүр алынып тасталып, нәтижесінде өзге этнос өкілдері өздеріне «түрікпін» дегізіп келген анттан құтылып, мәз болмақ. Сол себепті «оқушы антының» алынып тасталатындығына қарсы ұлтшылдар да, жақтастар да болатыны онсыз да белгілі. ЕКІНШІ ТҰСЫ — «Демократияландыру пакеті» бойынша Түркияда орамал таққан қыз-келіншектер- ге кеңшілік берілмек. Ердоғанның айтуына қарағанда, ресми киім үлгісі бекітілген үш жерде ғана орамал тағуға рұқсат жоқ. Олар: қарулы күштер, сот және қауіпсіздік қызметі. Аталған жерлерден өзге орын- дарда әр ұлт өзіне тән дәстүрлі киімдерімен көріне алады, оларға тәйт дейтін сақшы болмайды. Бұл бастамаға солшылдар қал-қадарынша қарсы тұрары сөзсіз. Олардың ұғымынша, Түркияның еуропалық елге айнала алмауына дін кедергі келтіруде. Түркия дінге берік тақуа ел екенін білеміз, демек мұны қос қолдап қуаттайтындар жетіп артылады. ҮШІНШІ ЖАҢАЛЫҚ – елдегі түрлі этностардың өз ана тілдерінде білім алуларына рұқсат берілуі. Бұл елде білім беру ісінде басымдық тек түрік тілі- не беріп, күрд, грек сынды ұлт өкілдерінің талапта- ры ескерілмейтін. Енді түрлі тілдерде білім беру мүмкіндігі тек жекеменшік мектептерге рұқсат етіледі. Бұл жаңалыққа да қарсы шығатындардың аз болма- сы анық. Дегенмен, ел ішінде алауыздықтың алдын алуда бұл жаңалық жылылық ұялатады. Әсіресе, күрдтер мәз болары анық. Бірқатар сарапшылар «күрдтер енді жаңа талаптар қоятын болады» деп болжауда. Оны да уақыт көрсете жатар. Бастысы, Түркия қоғамы үлкен өзгерістердің алдында тұр. Ердоған саяси партиялардың қызметіне тиімді өзгерістер енгізді. Бұрын партиялар сайлаушылардың 7 пайызының дауысын жинаса ғана мемлекеттен қолдау алатын болса, енді бұл көрсеткіш 3 пайызға төмендетілді. Яғни «Әділет және өрлеу партиясы» өздеріне бәсекелес саяси күштердің де белсене жұмыс жасауына мүмкіндік жасап отыр. Сонымен қатар, әртүрлі тілдерде үгіт-насихат жасауға рұқсат етіліп, партия мүшесі болуға байланысты жасалған кейбір кедергілер алынып тасталды. Бір назар аударарлық жайт — Түркия билігі топономикаға көңіл аударып, елдегі ауылдар мен елді мекендердің атауларын өзгертуге бел буыпты. Яғни 1980 жылдан бұрын қалай аталса, сол атаула- ры қайтарылмақ. Мәселен, Невшехир университеті Хажы Бекташ әулие университеті болып ауыстыры- лады. Түбі бір түркі жұртына ортақ мәселе «пакетте» қарастырылыпты, ол – түрік әліпбиін қолдану кезінде латынша x, w, q әріптерін пайдалануға рұқсат етілуі. Қазіргі түрік әліпбиінің 29 әрпіне 3 әріп қосылайын деп тұр. Дегенмен, 1928 жылы қабылданған түрік әліпбиі әзірге өзгере қоймайды. Бірақ, сөз басында айтқан латынның 3 әрпін қолдануға рұқсат беріледі. Құжаттарда бұл әріптерді қолдануға болады деген сөз. Әрине, мұны күрдтер қуана қабылдары сөзсіз. Өйткені, күрдтер қолданып жүрген латынша әліпбиде бұл әріптер бар. Түріктерде жоқ. Ал бұл өз кезегін- де түрік ұлтшылдарының Ердоған үкіметіне қарсы шығуына тағы бір сылтау болатыны белгілі. Қазірдің өзінде «Ердоған күрдтердің ыңғайына жығылды» деп жүргендер аз емес. Саралап қарасақ, Ердоған үкіметінің бастама- лары — Түркиядағы демократиялық процестерді тереңдете түсетін қадамдар. «1950 жылы көп пар- тиялы жүйеге өту арқылы демократиялану жолына түскен еді. 1960 жылы бұл тоқтатылды. 27 мамыр төңкерісінің елесі әлі күнге Түркияны кезіп жүр. Оның сарқыншақтары бұл реформаларға да кедергісін жа- сайтыны анық. Бұл пакет саяси сауданың нәтижесі емес. Демократиялық құқықтар мен еркіндіктер түрлі мүдделер үшін сауда-саттыққа салынбайды. Халық нені қаласа, біз соны жасадық», — деді Ердоған. Әсіреұлтшыл әрі соңғы айларда саясиланған түрік қоғамында бұл өзгерістерге қабағын шытып, жақтырмағандар қазірден бой көрсете бастады. Оның үстіне бұл өзгерістерді «Бейбітшілік және демократия партиясы» өздерінің ғана жеңісі ретінде бағалап жүр. Бұл партияның өкілдері күрд мәселесін шешуді алға тартып, түрмеде жатқан Абдулла Өжаланмен кезде- сіп, үкіметті «бейбітшілік жолында әрекет етпейді» деп айыптайтын. Енді «біздің тегеурінімізге шыдамады» деулеріне тамаша мүмкіндік. Атойлатып, күрдтерге автономия сұрауы да мүмкін. Ирактағы күрдтердің ықпалынан шыға алмай жүрген партияның басшыла- рынан мұндай өрескел талаптар күтуге де болады. Елде жақтасы көп үлкен топтың бірі — кемалистер. Оқушылардың ант беруін алып тастау, орамалға рұқсат беру, түрік тілімен қатар өзге тілдерді оқыту, әріптерді өзгертудің ешқайсысы оларға ұнамайды. Ұлтшылдардың да көп мәселеге қарсы шығуы мүмкін. Әркімнің қорғаған өз мүддесі бар. Қалай десек те, Түркияның тыныштығы үшін Ердоғанның бастамасы жаман емес. Мирас Кесебаев ХАЛЫҚ НЕНІ ҚАЛАСА, БІЗ СОНЫ ЖАСАДЫҚ Ердоған: Қазан айындағы жұртты елең еткізген жаңалықтың бірі — Түркия үкіметінің басшысы Режеп Тайып Ердоғанның «демократияландыру пакеті» атанған құжатты халыққа жария етуі. Осының артынша түрік қоғамында түрлі пікірталастар өрбіп, құжатқа қатысты сыни көзқарастар айтылды. Құжат осы елдің даму болашағына да айтарлықтай әсер етуі мүмкін. Ендеше, осы пакетке қатысты өз ойымызбен бөліссек. Б иыл наурыз айында БҰҰ жа- риялаған Адам дамуының индексіне сәйкес, әлемдегі ең бақуатты ел ретінде Норвегияның танылуы кездейсоқтық емес. Екі мыңыншы жылдардың басынан бері осы рейтингтің алдын бермей келе жатқан Норвегияда адамның өмір сүру ұзақтығы 81,3 жас. Жан басына шаққандағы орташа табыс — 48700 доллар. Бас-аяғы бес миллионнан аспайтын тұрғыны бар мемлекетте кедейлер жоқтың қасы деуге болады, ал әлеуметтік жағынан жіктеліс те аз байқалады. Салыстырмалы түрде алғанда, Еуропадағы инфляция мен жұмыссыздықтың ең төмен көрсеткіші бойынша да алда тұр. Норвегия — Батыс Еуропадағы аса ірі көмірсутек өндіруші әрі экспорттаушы елдердің бірі. Дегенмен, бұл елдің астанасы әлемдегі ең қымбат қалалардың бірі екенін де жоққа шығара алмаймыз. Сондай-ақ, осы тізімде алғашқы ондық қатарына Австралия, АҚШ, Нидерланды, Германия, Жаңа Зе- ландия, Ирландия, Швеция, Жапо- ния елдері енген. Әдетте, БҰҰ баяндамасы екі жыл кейінгі көрсеткіштерге негізделіп жа- салады. Бұл құжатта 186 мемлекет пен аймақтар бойынша мәліметтер бар. 8 мемлекет статистикалық де- ректер болмағандықтан, бұл рейтинг- ке енгізілмей қалған. Бұл құжат өткен ғасырдың тоқса- ныншы жылынан бері жыл сайын жарияланып келеді. Рейтингке сәй- кес мемлекеттер төрт категорияға бөлінеді: өте жоғары индексті; жоғары көрсеткішке ие; орташа индекске ие, төмен индексті елдер. Дүниежүзі бойынша өмір сүру деңгейі көрсеткішін есептеп шығара- тын мамандар экономиканың шикі- затқа тәуелділігін немесе өндірістің сан қырын дамыту мүмкіндіктеріне баса мән береді. Өйткені, шикізат- тық экономика алдағы жылдары адам дамуының тұрақтылығына ай- тарлықтай ықпал етуі мүмкін. Қазақстан адам дамуының индексі рейтингінде 69-орынға ие, яғни ТМД аймағында көптеген мемлекеттерден оқ бойы озық. Мысалы, Грузия бұл ті- зімде 72-орында, Украина 78-орында, Әзірбайжан 82-орында, ал Армения 87-орында тұр. Орталық Азия мем- лекеттеріндегі басқа мемлекеттердің көрсеткіші бұдан да төмен. Орташа индекске ие Түркіменстанға 102- орын, Өзбекстанға 114-орын тиіпті. Ал Қырғызстан мен Тәжікстан адам дамуының төмен көрсеткішті елдер санатына жатқызылып, 125-орын бұйырыпты. Ал Кеден одағы бойынша әріптес ел Белорусь бақуатты елдер қатарында 50-орынды, Ресей 55-орынды иеле- ніп, жоғары көрсеткішке ие елдердің орта шенінде тұр. Ресейде адамның өмір сүру ұзақтығы орташа есеппен алғанда – 69,1 жас, ал жан басына шақ- қандағы орташа табыс көлемі жы- лына 14461 доллар. Ресейдегі адам дамуы индексінің төмен бо- луына әлеуметтік қайшылықтар, экологиялық түйткілдер, адамның өмір сүру жасының аздығы әсер етіп отыр. Тіпті Ирак пен Бангладештің өзінде тұрғындардың орташа өмір сүру жасы жоғары. Салыстыру үшін адам дамуы ин- дексі ең төмен елдердегі әлеуметтік көрсеткіштерді қарастырып көрсек: Африканың оңтүстігіндегі елдерде адам өмір сүру ұзақтығы 40-50 жас- тан аспайды, халықтың 30 пайызы ғана сауатты болып саналады, жан басына шаққандағы жылдық табыс көлемі 1000 доллардан да аз. Әлемнің бет-бейнесі қалай құбы- лып жатыр? Бұл саладағы зерт- теулерге сәйкес, дамушы елдер- ге үш жағдай әсер еткен: «даму мемлекетінің» белсендігі; ғаламдық нарықтың мүмкіндіктерін пайдалану; әлеуметтік саясатта инновациялар- ды жан-жақты енгізу. Алдағы уақытта осы жағдайлар даму көрсеткішіне әсер ететін бірден-бір шешуші роль атқармақ. Алдағы қырық-елу жылға жасалған әлеуметтік-экономикалық даму көр- сеткіштерінің болжамдары дамушы елдердің біртіндеп алға шығатынын көрсетіп отыр. Бір жағынан, дамушы елдерде адам саны әлдеқайда ба- сым, жер шарындағы тұрғындардың басым көпшілігі осы аймақта тұрады. Ал «саннан сапа шығатыны» да экономикалық түсінікке жақын. Бас- қаша айтқанда, әлемде байлық- тың бөлінісі мен даму деңгейі жаңа сапалық көрсеткіштерге ие болуы әбден мүмкін. Мұндай жағдайда тың ойлы саяси бастамалар әлемдік экономиканың дамуына игі ықпал етуі ғажап емес. Бұл дамушы мемлекеттер үшін алдыңғы қатарлы алпауыттармен құйрық тістестіру үшін таптырмас амал-әрекет болмақ. Бірақ келешектегі жаһандық қауіп- қатерлерді ескермей тағы болмайды. Мысалы, санаулы жылдардың ішінде әлемде сумен қамтамасыз етуге бай- ланысты туындаған дағдарыс үлкен қақтығыстардың тууына себепші бо- луы мүмкін. Тіпті үстіміздегі ғасырдағы соғыстар суға қатысты туындайды деген болжамдар да бар. 2025 жылға қарай жылдам дамушы елдердегі су тапшылығы 50 пайызға, ал дамыған мемлекеттерде 18 пайызға артуы мүмкін. 2030 жылы мемлекеттердің 47 пайызы су зәрулігін сезінсе, 2050 жылға қарай жер шары халқының үштен екісі су жетіспеушілігінен зар- дап шегуі мүмкін. Экономистердің айтуынша, қазірдің өзінде әлем халқының үштен бірі су тапшылығын бастан кешіріп отыр. Жыл сайын 3 миллиондай адам судың сапасының төмендігіне байланысты туындаған түрлі ауру-сырқаудың ке- сірінен көз жұмуда. Ендеше, қырық-елу жылдан соң ғана емес, аз жылдардан кейін таза су әлемдік валютаның біріне айналуы мүмкін. Су – табиғаттың бөлшегі ғана болудан қалып, әлеуметтік астарға ие болып, экономикалық түсінікке ай- налуы ғажап емес. Судың адам өміріндегі маңызын мойындаған БҰҰ Адам құқығы жөніндегі кеңесі 2010 жылы су мен тазалық құқығын адамның негіз- гі құқықтарының бірі деп қарар қабылдады. БҰҰ Бас Ассамблеясы бұл қарарды қолдады. Сондықтан да биылғы жыл Халықаралық су бойынша әріптестік жылы болып жарияланған. Судың тапшылығы ауыл шаруа- шылығында өнім өндіру көрсеткіші мен сапасына теріс әсер ететіні анық. Жыл сайын Қазақстанның оңтүстік аймақтарындағы егіс алқап- тары қырғыз жері арқылы өтетін өзендердегі судың бойына бөгет қойылуына байланысты зардап ше- гуде. Диқандар судың жетіспеушілі- гінен маңдай терінің жемісін көре ал- май келеді. Су ресурстарының аздығы тіпті қуат көздерін өндіру мен өнеркәсіп көлеміне де әсер етеді. Сондықтан да алдағы уақытта әлемнің экономикалық, азық- түлік, энергетикалық және табиғи дағдарыстар әртүрлі мемлекеттердің әлеуметтік-экономикалық дамуына айтарлықтай әсер етеді. Ендеше, Қазақстан осындай қауіп-қатерлерді ескеріп, санаулы жылдардағы айту- лы өзгерістерге дайын болуы тиіс. БҰҰ есебі бойынша екі мыңыншы жылдары 60 жастан асқан адам- дардың саны 600 миллионнан асқан еді. 2009 жылы олардың қатары 737 миллионнан асып жығылды. 2050 жылы алпыстан асқан кісілердің саны 2 миллиардтан асады деген бол- жам бар. Яғни елу жылда жасы егде тұрғындардың саны үш есе көбейген. Шындығында, қоғамның қартаюы – экономикалық түйткілді мәселелердің бірі. БҰҰ болжамына сенсек, 2050 жылы жер шары тұрғындарының 22 пайызы зейнеткерлік жаста болмақ. Ал дамыған мемлекеттерде сол кез- де әрбір жұмыс істейтін азаматқа бір- бір зейнеткерден келмек. Дамыған мемлекеттердің бәрінде қоғам қартаюы байқалады. Әйтсе де, бұл мәселе дамушы елдерді де айналып өтуі екіталай. Мамандар барлық мемлекеттер демографиялық қартаюды бастан өткеру үстінде де- генді айтып, дабыл қағып жатыр. Мысалы, 1950 жылы жер шары халқының 8 пайызы жасы 60-тан асқандар болса, 2000 жылы олардың қатары 10 пайызды құрады. Ал 2050 жылы тұрғындардың 21 пайызы осы жастан асқандар болуы мүмкін. Оның ішінде, БҰҰ болжамы бойынша, Қазақстанда олардың қатары жал- пы халықтың санының 25,4 пайызын құрауы мүмкін. Қазір олардың саны 11,2 пайыз ғана. Жалпы алғанда, Республикалық статистикалық агенттік мамандары жасаған болжамға сәйкес, 2030 жылы Қазақстан халқы 18,5 миллионға, ал 2050 жылы 23,4 миллионға жетуі тиіс. Бүгінде өндірісте тың шешім- дер іздеп, соны жобалар жасау- шы елдер ғаламдық геосаяси және геоэкономикалық майданда жеңімпаз болмақ. Жасыл экономиканың тех- нологияларын дамытудың эконо- микалық тиімділігін әлемнің барша елдері мойындап отыр. Сондықтан да алдағы уақытта «жасыл экономика» сияқты жасампаз бағдарламаларға көңіл бөлудің маңызы зор. Мысалы, Ресейдің технологиялық даму жөнінен дамыған мемлекет- терден 50 жылға артта қалғаны ашық айтылып жүр. Базбіреулер оны техникалық процестерден емес, көкжиек, таным мен көкірек көздің ашықтығының алшақтығы деп біледі. Көптеген мемлекеттерде алдағы он, жиырма, тіпті елу жылдық да- муды жоспарлаған стратегиялық бағдарламалар бар. Дүниежүзілік қаржылық жүйені тітіреткен эко- номикалық дағдарыстар көптеген мемлекеттердің таңдаған бағыты мен қолға алған жобаларына айтарлықтай әсерін тигізуі мүмкін. Бірақ дер кезінде мемлекеттік тұрғыдағы сауатты ше- шім қабылдау, өз елінің болашағына деген азаматтардың сенімі мен та- лантты тұлғалардың ерік-жігерінің арқасында талай тар жол, тайғақ ке- шуден өтіп, шұғыл даму даңғылына түскен мемлекеттер де бар. Мысалы, Финляндия 1917 жылға дейін ресейлік империя құрамындағы артта қалған аймақ еді. Егемендік алғаннан кейін телекоммуникация саласын дамытуға қатты көңіл бөліп, аз уақытта өндірісті жолға қойды, әлемге әйгілі тауарларды өндіретін, ұлттық бренді бар елге айналды. Ал екі мыңыншы жылдардың басында Финляндия үкіметі биотехнологи- яларды дамыту жобаларын қолға алды. Алдағы уақытта Қазақстан да экономикалық ғажайыптар еліне айналуға әбден лайық. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#1._Қайрат_Байтоллаұлы,__Республикалық_«Отандас_–_Ел»__қоғамдық_бірлестігінің_бас_хат-__шысы.__2._Мақсұтқан_Дәлейұлы

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#7._Орал_Әкімұлы,_оралман.__—_деп_үн_қатады_ақадырлық_ағайындар__«КӨШ_ТОҚТАМАСЫН,_ҚҰЙЫЛСЫН,__ҚАЗАҚ_ЕЛІНЕ_ЖИЫЛСЫН!»

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#«Баркөл_бау-бақша»_серіктестігі,__тұтыну_кооперативінің_төрағасы.__3._Қарқан_Рамазанұлы,_агро-__ном.

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Бұл_—_Елбасы_ұстанған_ел_саясатына_қиянат

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Демек,_жұмыссыздық_мақтаралдық-__тар_үшін_жат_нәрсе_болғаны_ғой..

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Жұқай_Ғайсаұлы,_Монғолияда_әкімшілік__және_партия_саласында_жауапты_қызмет__атқарған,_зейнеткер

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Құрметті_Елбасы!_Ата__Заңның_кепілі_ретінде__сізден_өтінеріміз

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Мақтарал_ауылшаруашылық_өнімін__өндіру_көрсеткіші_жоғары_аудан_екен,__дегенмен,_шекарамен_шектесіп_жатыр

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Олай_болса_шағын_және_орта__кәсіпкерліктің_де_тасы_өрге_домалап__тұрған_болар

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=3#Солтанбек_Абилхасұлы,_Монғолияда_көп__жыл_мектеп_директоры,_осындағы_ауыл_мек-__тебінде_көп_жыл_ұстаз_болған,_қазір_зейнет

Темірбек Асан - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Әлем қазіргі таңда инновациялық және технологиялық өзгерістерге қауырт дайындық үстінде. Бұл болмақ. Ендеше, өткен ғасырда өнеркәсіптік төңкерістің арқасында көшбасшыға айналған мемлекеттер инновациялық жобаларды қолға алған дамушы елдерге бірте-бірте жол беруі де ғажап емес. Әйтсе де, 05 ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN АЙТЫЛМАСА, СӨЗ ЖЕТІМ ДАХАН ШӨКШИР АР МЕН ҰЯТЫМЫЗҒА СЫН ЕРМЕК САХАРИЕВ АСЫЛБЕК АБДРАХМАН Кезінде Елбасы зор маңыз бер- ген этникалық қазақтардың тарихи Отанына оралуына жәрдемдесу са- ясатын жүзеге асыруда Үкімет кей- інгі кезде салғырттық танытып, оны дұрыс ұйымдастыра алмай отырғанын жасырудың реті жоқ. Бұл жәйт Парла- мент қабырғасында да қозғалып, «Ақ жол» партиясының Парламенттік фрак- циясы Қазақстан Республикасының Үкіметіне осы этникалық көші-қонды рет- теу мәселелеріне қатысты депутаттық сауал жолдаған-ды. Аталған партияның депутаттары көші-қонның тоқырап қалғандығына алаңдаушылық білдіріп, оралмандардың Қазақстандағы жергілік- ті елмен етене жақын араласып, мүлдем кірігіп кетуіне кедергі келтіріп отырған мәселелерді жіліктеп атап, Үкіметтен отандастарымыздың елге оралуының, ел өміріне тезірек бейімделуінің жүйелік шараларын қабылдаудың қажеттілігін талап еткен болатын. Осы сауалға жау- ап қайтарған Бас уәзір: «Депутаттардың көтеріп отырған мәселелері орынды, бұл іске мүлдем жаңаша келу қажет еке- ні рас. Елдің заңнамасында аталған сая- сатты іске асыру жылдарында оралман- дарды қатаң түрде әкімшілік-аумақтық бөлініс бойынша орналастыру жүргізілген жоқ. Қазақстан аумағында тұрғылықты тұратын жерді тек оралмандардың өздері өз қалаулары бойынша таңдады. Оралмандарды тиімді ор- наластыру мәселесін шешудің бірден- бір жолы «Нұрлы көш» бағдарламасы болғандай еді. 2009-2011 жылдар ішінде бағдарлама бойынша 2604 үй тұрғызылған. Алайда, бағдарламаның пилоттық жобаларын іске асыру қорытындылары оралмандардың көбінің табыстары болмағандықтан немесе жеткіліксіз болғандықтан, олардың ипотекалық несие алу тетігіне қолжетімсіздігін көрсеткен еді. Сондай- ақ, оралмандарды бір жерге жинақы ор- наластыру тиімсіз болып шықты: өйткені бұл қағидат олардың оқшаулануына, қазақстандық ортаға әлеуметтену процесінің қиындауына әкеліп соқты. Бұл, бір жағынан, жергілікті халықтың көшіп келген этникалық қазақтарды әркелкі қабылдауына, екінші жағынан, оралмандардың психологиялық тұр- ғыдан дайын болмауына және өздері келген елдердің салт-дәстүрі бойынша өмір сүруді жалғастыруына байланыс- ты-тын. Осыларды ескере келе, қазіргі таңда Үкімет оралмандарды тиімді орналастыру өңірлерін айқындауды, оралмандардың көшіп келу квотасын, квотаға енгізілгендер үшін төленетін ақшалай төлемді белгілеуді алып тас- тауды, Қазақстан азаматтығын тек Қазақстан Республикасы аумағында кемінде бес жыл заңды негізде тұрақты тұрып жатқан этникалық қазақтарға беруді көздейтін этникалық көші-қон саласын реттейтін жаңа тәсілдерді әзірлеуде», — деген-ді. Үкіметтің аса маңызды ұлттық мәселелердің бірінің тиімді шешілуіне ұмтылып, жаңа әдістер мен тәсілдемелер қарастырып жатқаны көңілге жылылық ұялатады, әлбетте. Дегенмен, сенат мақұлдаған көші-қон туралы заң жобасы өз күшіне енер бол- са, көшіп келуші қазақ азаматтарына квота берілмеуі өз алдына, тіпті, оларға азаматтық алу үшін басқа шетелдік келім- сектер секілді 5 жыл күтуіне тура келмек. Шетелдегі қандастарды Отанға оралту мәселесі еліміз тәуелсіздік алғаннан бері Елбасының басым бағыттағы саясаты ретінде жүзеге асырылып келе жатқан еді. Сонау 1990-1991 жылдары «Еңбек шартымен» Моңғолиядан 10 мыңдай қандастарымыз елге оралып, көштің алғашқы легін бастаса, 20 жылдан берi атажұртқа оралған қандастар саны 1 миллионға жетер-жетпес шамада. Өз от- андастарын қабылдаған Германия ше- телдегi 3 миллион немiстiң 2,3 миллио- нын көшiрiп алған. Отандастарына есiгiн айқара ашқан Ресей мен Израиль көшiп келген азаматтарын түгел баспана және жұмыспен қамтып, барлық жағдайын жасап отыр. Олай болса, мына жаңа заң жобасына қарасаң, ол оралмандар- ды елге қайтаруды Ата заң арқылы бе- кiтiп, «дүниежүзiндегi қазақтың жалғыз отаны – Қазақстан» деген Президенттiң өз аузынан шыққан сөзді әдіре қалдыру ма деп қаласың. Мемлекеттің нығаюы мен ұлт саясатының үстемдігін әрқашан негіз еткен Елбасымыз Н.На- зарбаев Дүниежүзі қазақтарының IV құрылтайында сөйлеген сөзінде: «Бүгінгі алқалы жиында қандастарымызға қолдау көрсетіп, қамқорлық жасаудың нақты жолдарын айқындап алуымыз ке- рек. Сондықтан, алдағы мақсат-міндет- терді бірлесіп белгілеп алғанымыз жөн. Кеңінен талқыланып, қабылданатын жаңа заң қандастарымыздың жағдайын жақсартуға септігін тигізеді деп есептей- мін. Ол қандастарымыздың құжат тап- сыруда, тіркеуге тұруда, азаматтық алу- да кездесетін түрлі кедергілерді жоюы тиіс»,— деген еді. Ал, сенат мақұлдаған Заң жобасы Елбасының осы сеніміне селкеу түсіретіндей әсер қалдырады. Мұны мемлекет басшысының тікелей қолдауымен басталған саясаттың іске асуын тежеу, Елбасы ұстанған ел сая- сатына жасалған қиянат деп бағалаған жөн. Ел Президенті Нұрсұлтан На- зарбаев бір сөзінде: «Қазақтың та- рихта ұялар жері жоқ»,— деген еді. Бұл — рас, өте орынды айтылған сөз. Аталған мәселеге қазақ зиялы- лары да үн қосып, оралмандардың құқығын шектейтін заң жобасына Пре- зиденттің қол қоймауын сұрады. Себе- бі, жоғарыда айтып өткеніміздей, егер заң жобасы қабылданатын болса, елге оралған қандастарымыз бес жыл бойы азаматтық ала алмайды, оған тыйым салынған: тіпті тіркеуге тұру, үй, жер са- тып алмақ түгілі, емін-еркін көшіп-қонуға құқығы жоқ болады. Шетте жүрген 5 миллион қандасымыздың елге қазақ емес, келімсек болып оралуы бүтін ел болып отырған қазақ жұртының ары мен ұятына сын. Бұл — Елбасы ұстанған ел саясатына қиянат Үн қататын бұл кімдер? Шен-шекпенді, әлде азуын айға білеген аузы дуалы ақсақалдар, оп- позиция ма деп отырған боларсыздар. Бұлар 90- жылдың басында Монғолиядан алғашқылардың бірі болып көшіп келген, өз жыртығын өздері жа- мап, өз күндерін өздері Алланың берген несібесі- мен айырып жүрген ағайындар. Көкшетаудың іргесінде Ақадыр деген шағын ауыл бар. Бұрын Шағалалы ауылының бөлімшесі болған. Өтпелі кезең басталып, ауыл тұралап, бөлімше бос қалып, елі қалаға көшеді. Бос ауылға күнкөрістің қамымен алыс ауылдағы ағайындар келіп қоныстанады. Қазақ қарға та- мырлы. Тамыр-таныс, ағайын-туыс болып жи- налып, ауылды аман алып қалады. Әйтпесе бұндай бөлімшелер солтүстік өңірде әлдеқашан құрыған немесе құрығалы тұр. Көкше өңіріндегі жаппай қазақша сөйлейтін жалғыз ауыл. Мекте- бі қазақша, мұғалімдері қазақ, дәрігері қазақ, қысқасы, барлығы қазақ. Бұрынғы оралман, қазір толыққанды Қазақстан азаматтары. Бір орыс отбасы тұрады. Оның өзі сары қазақ болып кеткен. Балалары қазақша оқиды. Бөлімшенің бұрынғы аты Водопяновка еді, қазір Ақадыр болып өзгерген. Жүзден астам отбасында 600- ге тарта жан тұрады. Мәдениет ошағы жұмыс жасайды. Мал ұстап, жер ырыздығын қаузап, жем-шөп, отын дайындап сату арқылы күн көріп отыр. Шағын кәсіпкерлікпен айналысып, шаруашылығын түзеп жатқандары да баршылық. Жұмысқа жарамды азаматтардың тең жартысы тұрақты жұмыссыз. Дегенмен, күнкөріс деңгейі жаман емес. Шаруашылықтарына арнаған трак- тор, жүк машинасы, қой жаятын «Москвич», «Жи- гули», үкілеп мінетін шетелдік көліктер әр үйден табылады. Осы ағайындардың жаңадан бекітіл- гелі жатқан көші-қон заңына айтар уәждері бар. Ауыл тұрғындарының сөзіне құлақ түрелік. Солтанбек Абилхасұлы, Монғолияда көп жыл мектеп директоры, осындағы ауыл мек- тебінде көп жыл ұстаз болған, қазір зейнет- кер: — Біз Монғолиядан күн көре алмай келген жоқпыз. Қазақ елі тәуелсіздік алып, жеке ел болған соң, атажұртымыз, отанымыз деп кел- дік. Бастапқыда кеңестің көп дүниесінің көбесі жаңа сөгіле бастаған, елдің жағдайы жақсы, есеп-қисапсыз шашылған дүниенің ортасында жүргендей болдық. Одан қиын жағдай басталды. Сол қиыншылықты жергілікті ағайындармен бір- ге көрдік, көтердік. Ауыл күре жолдан 9 шақырым қашықтықта орналасқан. Сол кезде қыста жол жабылып, ұн, шайымызды жаяу шанамен сүйреп әкелген кездеріміз әлі есімде. Енді міне, Құдайға шүкір, ел қатарлы күн кешіп жатырмыз. Ешкімге өкпе-ренішіміз жоқ. Балаларымның бәрі қызмет істейді. Көші-қонның жаңа заңы бойынша квотаға қаржы бөлінбейтіні, бес жылсыз азаматтық бер- меу көңілге қонбай тұр. Қандас бауырларымыз келсе, қалай күн көреді, оқуға, жұмысқа орнала- са ала ма, Қазақстан азаматы болмаса, мектеп бітіргенде ҰБТ-ға да қатыстырмайды ғой деген ойлар мазалайды. Үкімет бірдеңе ойластырар. Бірақ, квотаны қысқартып, азаматтықты 5 жылға созу — қазаққа жасалып отырған зор қиянат. Жұқай Ғайсаұлы, Монғолияда әкімшілік және партия саласында жауапты қызмет атқарған, зейнеткер: — Мен Монғолияның ішкі аймақтарында жауап- ты қызмет атқардым. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың шеттегі қазақтарды отанына шақырған үндеуі «Шалқар» газетіне жарияланды. Елбасының сол үндеуі әлі күшінде деп есептеймін. Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайын- ша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отанына, атажұртына шақырған басты құжат болып табылады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойластырып жүргендер ме деп қорқамын. Кері- сінше көшті жетілдіру керек. Үкімет пен мәжіліс депутаттарының шеттегі ағайынға қолайлы бір шешім шығарарына сенемін. Келгендерге квота бермеу, азаматтықты созу — қазақты тоздыру. Бұл заң қабылданса, қандастарымыздың ойын үрей, қорқыныш, күдік билеп, көш сирейтіні рас. «Оралмандар оңбағандар» деген қаңқу сөзді жиі естиміз. Бес саусақ бірдей емес. Оралмандар да пенде. Бес оралман қателік жасады деп, 5 млн. қазақты шеттету — адамгершілікке жат қылық. Заңды қайта қараған жөн. Біз, қара халық, қатты алаңдаулымыз. Елбасымызға әрқашан сенеміз, саясатын, әсіресе қазақты Отанына жинаймын деген ұлы мақсатын қолдаймыз. Түйін. Заң мәжілісті аттап кеткен бе, қалай сып етіп сенатқа жеткен? Осының өзі нені аңғартады? Өріп жүретін журналистер қайда? Заң халық үшін жазылады. Оны халық неге білмейді? Шеттегі қазақ сиыр құрлы болмағаны ма?! Асылтұқымды бір сиыр бір млн. тұрса, бір отбасыға да шамамен бір млн. теңге беріледі. Сол асыл деп әкелген сиыр қазақтың жеріне жетпей, аспанда қырылып жатыр. Келген сиырдың паспорты да дайын. Адамды сиырмен салыстыру — әбестік. Бірақ жан ауырған соң айтамыз.Ендігі айтар уәжіміз — Көші-қон заңын қайта қарап, келгендерге кво- та беру, азаматтықты созбау, керісінше оңтайлы жетілдіру жағын дұрыс шешсе деген халықтың тілегі бар. Біздің мақсат — ел сөзіне үн қосып, билікке жеткізу. Мәселенің дұрыс шешілгенін қалаймыз. Елбасының үндеуін аяқ асты етпейік. Үнімізді қосып, барша қазақты Отанына — қазақ еліне жинауға ел болып жұмылайық, ағайын! Күйінсін жауың, сүйінсін досың, Жиылсын қауым, құйылсын көшің. Ертеңің үшін аянба, ерім, Ояншы елім, жиылсын есің... Құрметті қазақ елінің тұңғыш Президенті, Елбасы Н.Назарба- ев мырза! Халқымыз XXI ғасыр — жаһандану дәуірінде жан-жақтан анталаған озбырлық, әлімжеттік, түрлі кереғар көзқарастарға толы заманды басынан өткізіп жатыр. Бұған дейін әлемдегі көптеген ұлттар жойылып та кетті. Бүгінде жаһанданудың екпіні тіптен күшті сезілуде. Қазақ халқының үштен бірі алыс шетелдерде, жат жұртта өгей ба- ланың күйін кешіп жатыр. Оны әр қазақ жүрегімен сезініп, біліп отыр деп ойлаймын. Оларды ұлт ретін- де сақтап қалу әрі атажұртына оралту үшін азды-көпті жұмыс- тар атқарылғанымен, жақында үкімет пен сенаттың оралман қандастарымызға берілетін кво- таны тоқтату, оларға азаматтық беруде 5 жыл сергелдеңге салып күттіретін, ұлтқа жаны ашымай- тын керағар заңды сізге жолда- уы қалың қазақ жұртын ашынды- рып отыр. Шетелдегі атажұртына оралуға буынып-түйініп отырған, өздерінің болашағын қазақ елі- мен байланыстыра қарайтын қандастарымызға бұл үлкен соққы. Бұндай бассыздықты ұлтқа жасалған қастандық ретінде бағалаймыз. Құрметті Елбасы! Ата Заңның кепілі ретінде сізден өтінеріміз: 1. Үкімет пен сенаттан өтіп, сіздің қол қоюыңызға жолданған «Еңбек миграциясы туралы» заң жобасын кері қайтаруыңызды сұраймыз. 2. «Бос жер жау шақырады» де- ген атадан қалған асыл сөз бар. Ұлан-байтақ жеріміз әлем кар- тасында 9-орында, ал халқымыз 16-ақ миллионнан асады. Осы ки- елі жерімізді қорғайтын әрі қазақ елінің дамуына қасықтай қаны қалғанша өз үлестерін аямауға ант етіп отырған жат жұрттағы қандастарымыздың атажұртына оралуына неге кедергі келтірмек- піз? 3. Үкімет жанынан арнайы көші- қон жұмысымен айналысатын агенттік немесе комитет құрып, елге оралған қандастарымыздың жемқорлық пен қағазбастылықтан арылуына жол ашсаңыз, көш көлікті болар еді. 4. «Нұрлы көш» бағдарламасын жалғастырып, жандандырсаңыз. 5. Жат жұрттағы 5 миллион қан- дастарымыздың көбісі Қытай мен Өзбекстанда, Ресейде тұрады. Бұл елдерде қазақтілді мектептер қытай және өзбектілді мектептер- ге қосылған. Сөйтіп, осы елдерде ұлтсыздандыру (ассимиляция) са- ясаты тез әрі қарқынды жүргізілуде. Бұған біз ерекше алаңдаулымыз. Жоғарыда аталған мәселелер- дің маңызы зор болғандықтан, сіздің осы хатпен танысып, атал- мыш жайға араласуыңызды, сөй- тіп, жат жұрттағы ассимиляцияға ұшырау алдында тұрған 5 млн. қандасымыздың ұлт ретінде сақ- талып қалуына, әрі атажұртына алаңсыз оралуына көмектесуіңізді өтінеміз, әрі сізден батыл да көреген шешім күтеміз. 1. Қайрат Байтоллаұлы, Республикалық «Отандас – Ел» қоғамдық бірлестігінің бас хат- шысы. 2. Мақсұтқан Дәлейұлы, «Баркөл бау-бақша» серіктестігі, тұтыну кооперативінің төрағасы. 3. Қарқан Рамазанұлы, агро- ном. 4. Ерболат Шәріпұлы, жеке кәсіпкер. 5. Бақыт Шағбанұлы, оралман. 6. Мұхаммед Құлысұлы, орал- ман. 7. Орал Әкімұлы, оралман. — деп үн қатады ақадырлық ағайындар «КӨШ ТОҚТАМАСЫН, ҚҰЙЫЛСЫН, ҚАЗАҚ ЕЛІНЕ ЖИЫЛСЫН!» Айта алмасам, маған серт, Қайтармасаң, саған серт Қазақстан Республикасының Президенті Н.Назарбаев мырзаға! 06 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі: Мақта зауыты мен диқандар арасында қамал бар Былайғы жұрт Мақтаралды көбінше кішігірім облыстармен теңестіріп жата- ды, шынында да солай ма? — Ресми болмаса да, бұл жиі айтыла- тын әңгіме. Біз өз мүмкіндігімізді, тыныс- тіршілігімізді көбінше Маңғыстау облысы- мен теңестіріп жатамыз. Жалпы алғанда, Мақтарал ауданы жер көлемі жағынан емес, халқының тығыздығы жағынан ерекшеленеді. Ауданда 300 мыңнан астам халық бар. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, республикада бір шаршы шақырым аумаққа 7 адамнан келсе, біз- де ол 21 адамға жетеді. Айырмашылығын өздеріңіз бағамдай беріңіз. Кейде біз «Қытайдан да тығыз орналасқанбыз» деп қалжыңдаймыз. Мақтаралдықтардың бір қасиеті — жаңалыққа бейім. Шалғайдағы аудан орталығы шағын қала болып есеп- телсе де, Жетісайда үш бірдей супер- маркет жұмыс істейді. Енді төртіншісінің құрылысы жүріп жатыр. Екі базардың орта- сына түскен алғашқы супермаркетті салар кезде кәсіпкерді «адамдар келе ме, кел- мей ме» деген сауалдың мазалағаны рас. Мен оған: «қазір елдің жағдайы жақсарып қалды, әуелі сал, сосын көресің», — дедім. Тәуекелге бел буып салды, қазір ол жер- ден адам үзілмейді. Неге десеңіз, адамдар сапалы қызметтің не екенін түсінді. Оның үстіне ондағы тауарлардың бағасы базарға қарағанда аздап қымбаттау болғанымен, сапасына кепілдік бар. Елбасының «Балапан» бағдарламасы- на байланысты ауданымызда қарқынды жұмыстар жүргізіліп жатыр. Жақында жаңалықтардан Жамбыл облысында биыл 40-тан астам балабақша салынғанын естідім. Ал бізде биылғы жылдың өзінде 42 балабақша есігін айқара ашты. Мем- лекет есебінен бірде-бір балабақша салған жоқпыз, барлығы да мемлекет пен жеке кәсіпкердің арасындағы әріптестік арқылы іске асты. Оның тиімділігі жоғары. Мәселен, 100 орындық балабақша салу үшін мемлекеттің 75-90 миллион теңгесі жұмсалуы тиіс. Ал жекеменшікпен әріптес- тік арқасында ашылған балабақшалар үшін бар болғаны 25-30 миллион теңгеден шығын шығардық. Осының арқасында қазір балабақшамен қамту көрсеткіші об- лыста 62 пайызды құраса, бізде 68 пайызға жетті. Еліміздің жаңалыққа біртабан жақын деп отырғаным осы. Олай болса шағын және орта кәсіпкерліктің де тасы өрге домалап тұрған болар? — Аудан аумағында орта және шағын бизнес субъектілері көп. Айталық, былтыр ауданда жалпы алғанда 95 миллиард 200 миллион теңгенің өнімі өндірілсе, соның 37,9 миллиарды орта және шағын бизнестің үлесіне тиесілі. Біздің есебіміз бойынша ау- данда 129 мыңға жуық жұмысқа қабілетті азаматтар бар болса, соның шамамен 75 мыңға жуығы ауылшаруашылық саласын- да жұмыс істейді, қалған 43 мыңдайы не- сібесін орта және шағын бизнестен теріп жүр. Нақты мысалға жүгінер болсам, 2012 жылы облыс бойынша жекелей адамдарға 12 миллиард теңгеден астам несие бе- рілсе, соның 4 миллиарды біздің аудан тұрғындарына бұйырды. Несиені қайтару барысында алғашқы кезеңдерде біраз күрделі мәселелер болған екен. Елмен жұмыс жасаудың арқасында бұл күрмеудің де шешімі табылды. 2011-13 жылдар аралығында қайтпаған несие жоқ. Ел не- сиені уақтылы қайтарудың өздеріне тиімді екенін түсініп қалды. Демек, жұмыссыздық мақтаралдық- тар үшін жат нәрсе болғаны ғой?.. — Әрине, ауданда жұмыссыздық мүлдем жоқ деп айта алмаймын. Жұмыссыздықты түбегейлі жою әзірге мүмкін емес, дегенмен, олардың қатары республикалық деңгейден төмен, шамамен жалпы халықтың 4,7- 4,8 пайызын құрайды. Осы тұста айта кетейін, «Жұмыспен қамту – 2020» бағдарламасының орындалуы жоғары деңгейде. Тағы да цифрды сөйлетер бол- сам, биыл ауданда 2300 адамды жұмыспен қамту көзделсе, қазірдің өзінде олардың қатары 2500-ден асты. Екі қолға бір күрек тапқандардың арасында біршама уақыт жұмыссыз жүргендер де, аз қамтылған отбасының азаматтары да, өзіне-өзі жұмыс тапқандар да бар. Мақтарал ауылшаруашылық өнімін өндіру көрсеткіші жоғары аудан екен, дегенмен, шекарамен шектесіп жатыр- сыздар. Ауданның әлеуетін көтеруде Ке- ден Одағының тигізер пайдасы бар ма? — Шыны керек, кезінде «кеден одағы бізге не береді» деген сауалдың үлкен талқыға түскені белгілі. Ол туралы елге та- нымал азаматтар да, зиялы қауым өкілдері де үн қосты. Негізінде, біздің аудан осы кеден одағынан көп пайда көріп отыр деп айтуға болады. Кеден одағы құрылар тұста ауданда бар болғаны 12 мың гектар бақша бапталып, одан 250-300 мың тоннаға дейін өнім алынатын. Шекара ашылғаннан кейін, дәлірек айтсам, былтыр бақша өнімдерінің көлемі 500 мың тоннаға дейін жетті. Ал бұл жылы облыс 1 миллион 100 мың тонна өнім жинаған болатын. Сонда облыс көлемінде өндірілген бақша өнімдерінің тең жартысы- на жуығын Мақтарал берді деген сөз. Биыл өнім көлемін 560 мың тоннаға жеткіздік. Ал, егіс көлемі 12 мыңнан 22,5 мың гектарға дейін ұлғайды. Өнімдеріміз Мәскеуге, Санк-Петерборға, тіпті, Еуропа мемлекет- теріне дейін жөнелтілуде. Салыстырмалы түрде айтар болсақ, ауданымызда 2010 жылы жалпы ауылшаруашылық саласын- да өндірген өнімнің құны 55 миллиард 900 миллион теңге болса, 2011 жылы 74,5, 2012 жылы 95,200, ал, биылғы жылы 110 миллиард теңгеге жетті. Ералиев ауылдық округінде қауын егумен айналысатын ша- руалар өнімдерін ақшаға айналдырып, бір жылдың ішінде 10 трактор сатып алды. Ауданда бүгінде 22 мың трактор бар және олардың дені шетелдік жаңа техникалар. Бұл Маңғыстау облысының тракторынан да көп. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#70_түлектің_29-ы__алтын_медаль_алды

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Алақандай_жер_үшін__айқас_немесе_өз__міндетіне_салғырт__шенеунік

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Әбдібақыт_Мақұлбаев,__Сарыағаш_ауданының_әкімі__№18_Абай_орта_мектебінде__07

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Әңгімеңізге_рақмет!__«Мақта__туралы_заңға__өзгеріс_керек»,__—_дейді_зауыт_басшысы

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Болатхан_Қабылханұлы,_«Қабыл-__хан»_шаруа_қожалығының_жетекшісі

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Жұмыс_күшінің_жетіспеушілігі_де_жыл__сайын_жырға_айналып_жатады...

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Жыл_сайын_диқандардың_түн_ұйқы-__сын_төрт_бөлетін_мақта_бағасы_биыл__қаншалықты_көңілден_шығып_тұр

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Жылыжайы__жайнаған_қожалық

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#«ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN»_ГАЗЕТІ_мен_«НҰР_ОТАН»_ПАРТИЯСЫНЫҢ_«ҚАЗАҚСТАН_–_2050:_АУЫЛ_—_ЕЛ_ҚАЗЫНАСЫНЫҢ,_ЖЕР_ТАРИХЫНЫҢ_ҚАЙНАР_КӨЗІ»_АТТЫ__БІРЛЕСКЕН_ЭКСПЕДИЦИЯСЫ_ОҢТҮСТІК_ҚАЗАҚСТАН_ОБЛЫСЫНДА

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Қауқарсыз_қала_әкімінің__орынбасары__Валерий_Полешко,_Қостанай_қаласы__әкімінің_орынбасары

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#МАҚТАРАЛ_МАҚТАСЫНЫҢ_«САЛМАҒЫ»_АУЫР

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Минералды_суымен__танымал_Сарыағаш__Серік_Тұрбеков,_Мақтарал_ауданының_әкімі__Экспедиция_мақта_пунктінде

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Өзіндік_ерекшелікке__бай_білім_ұясы

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=4#Су_тапшылығымен_қалай_күресіп_жа-__тырсыздар

«Арқа  жылы  болса,  арқар  ауып  несі

«Арқа жылы болса, арқар ауып несі бар» дегендей, ауданның әлеуметтік аху- алы жақсы болса, жергілікті жастардың да тұрақталуы ойдағыдай шығар? — Жастардың әр кезде де өз мақсаттары, өз көздегендері болады. Өмір доңғалағы да осы көріністің арқасында алға қарай доңғалайды. Әрине, ауданның жалпы ахуа- лы жаман болмағанымен, жастар арасында жоғарыға ұмтылушылар жиі кездеседі. За- ман талабы сондай. Неге десеңіз, Қазақстан даму үстінде, елімізге жаңа технологиялар жаппай келіп жатыр. Мұнай өндіріліп, атом энергетикасы еселеп дамуда. Бұл даму үрдісіне сәйкес жаңа мамандықтарға де- ген сұраныстардың артары айтпаса да түсінікті. Бізде жақсы оқыған жастар аз емес, олар Қазақстанның түкпір-түкпіріне кетіп жатыр. Заман талабы тудырған жаңа мамандықтар бойынша еліміздің әлеуетін арттыруға қызмет етуде. Оларды ауылдан шығармай ұстап тұрған да дұрыс емес. Республикаға еңбек сіңіретін азаматтың туған ауылына да пайдасын тигізбесе, зи- яны бола қоймас. Жыл сайын диқандардың түн ұйқы- сын төрт бөлетін мақта бағасы биыл қаншалықты көңілден шығып тұр? — Дүниежүзі бойынша мақта бағасы үш елде орналасқан биржадағы жағдайға қарап реттеледі. Оның біреуі Сиднейде болса, екіншісі Нью-Йоркте. Ал бізде- гі жағдай Ливерпульдегі мақта бағасына тәуелді. Солар қалай белгілейді, бізде де солай болады. Елбасының мемлекеттік за- уыт салудағы негізгі мақсаты баға нарығын қалыптастыру болатын. Бірақ мұны тиісті мемлекеттік мекемелер дұрыс басқара алмау салдарынан бәсекелестік жандан- бай жатыр. Мәселен, мемлекеттік зауыт жылына 60 мың тонна мақта қабылдауы керек болса, олардың жинайтыны 25-30, әрі кетсе 40 мың тоннаның төңірегінде. Неге? Мемлекеттік зауыттың мақтаны қабылдау бағасын жеке зауыт иелері бақылап отырады. Зауыт мақта бағасын 80 теңге деп белгілесе, жекелер 84 теңгеге көтеріп қояды. Шаруалар сонда мақтасын кімге өткізеді? Әрине, қымбатырақ баға қойғандарға. Сосын бұлар Астана жаққа хабарласып, ресми түрде хат жазып, олардан келісімін алып жүріп 84 теңгеге көтергенде, жекелер 88 теңгеге көтере қояды. Осылай өкше баса алмай жүргенде мақтаның негізгі бөлігін жеке зауыттар жи- нап алады. Бұл қиындықты айналып өту үшін мемлекеттік зауыт акциясының бел- гілі бір бөлігін өзінде қалдырып, қалғанын шаруаларға сату керек. Бірақ олар акция- ны сатылымға шығарғанымен, ешкім алмай жатқанын айтады. Әрине алмайды, өйткені дихандардың қалтасында оны сатып ала- тын қаражат жоқ. Сол үшін мемлекетте акцияның 26 пайызын қалдырып, қалған 74 пайызын шаруаларға беру керек. Олар мұның құнын мақтамен өтейді. Міне, сонда ғана зауытқа 60 мың тонна мақта жинала- ды. Жұмыс күшінің жетіспеушілігі де жыл сайын жырға айналып жатады... — Биыл 280 мың тонна мақта жинау жоспарланған. Қарапайым есепке салар болсақ, әр адам күніне 100 келі мақта тере алады. Сонда 40 күнгі мақта терімі үшін 70 мың жұмыс күші керек. Мұның барлығын бір мезгілде табу мүмкін емес. Сол себеп- ті қазір комбайнға көшіп жатырмыз. 2010 жылы мақтаның небәрі 4 пайызы комбайн- мен жиналса, 2011 жылы 7 пайызға жетті. Осы жылы комбайнмен жинау көрсеткішіміз Өзбекстанмен теңесті. 2012 жылы 17 пайызға көтерілдік, ал Өзбекстан сол 7 пайызында қалды. Биыл 24 пайызға же- тіп, қазірге дейін 45 мың тонна, ал науқан аяқталғанша 85-90 мың тонна мақта ком- байнмен теріледі деп көзделуде. Алдағы уақытта комбайнның үлесі 30 пайыздан асады деген жоспар бар. Комбайндар өте қымбат тұрады. Америкалық 6 қатарлы бір комбайнның құны 780 мың доллар. Біз құны 450 мың доллар тұратын 4 қатарлы 11 ком- байн алдық. Бұл — мектеп оқушыларын мақтаға шығаруды тоқтатудың төте жолы. Су тапшылығымен қалай күресіп жа- тырсыздар? — Су тапшылығына байланысты вице- премьер Б.Сағынтаевтың басқаруымен арнайы бағдарлама жасалуда. Осыған орай үкіметтің қаулысы шығуы тиіс. Сол кезде су тапшылығынан құтыламыз деп ойлаймын. Бұл бағдарламаның мақсаты – егіс саласын әртараптандыру. Бүгінгі жағдайда аудандағы мақтаның көлемі 94 мың гектарды құрайды. Оларға су бір мез- гілде керек, тапшылық сол кезде сезіледі. Басқа дақылдардың, мәселен, көкөністің, жоңышқалықтың үлесін арттыру арқылы мақта көлемін 28 гектарға қысқарта алсақ, бұл мәселе шешімін табады деп ойлай- мыз. Әңгімеңізге рақмет! «Мақта туралы заңға өзгеріс керек», — дейді зауыт басшысы Әңгіме ауаны мақта төңірегінде өрбігендіктен, мемлекеттік зауыт саналатын «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті Сәбит Сұлтанхановтан алған деректерімізді де келтіре кеткенді жөн көрдік. Жалпы, Мақтарал ауданында 9 мақта зауыты жұмыс істейді. 2007 жылы іске қосылған мемлекеттік зауыттың қуаттылығы жылына 60 мың тонна мақтаны өңдеуге жетеді. Тұрақты түрде 260, науқан кезінде 620-дан астам адам жұмыспен қамтылады. С.Сұлтанхановтың уәжіне сүйенсек, мақта туралы заң мемле- кеттік зауыттың мақта талшығын өңдеуден өзгеге құқының жоқтығы көп жағдайда қолбайлау болып жатады екен. Бұл ең алдымен жұмысшылардың жалақысын өсіруге кедергі келтіреді. Сондай-ақ, зауытқа қажетті қосалқы бөлшектердің қымбаттауы, соңғы үш жылдағы электр энергиясының екі есеге, көгілдір отынның бір жарым есеге көтерілуі зауыт тынысын тіптен тарылтқанға ұқсайды. «Егер басқа қызмет түрін де көрсете алар болсақ, өз мәселемізді өзіміз шешуге мүмкіндік туған болар еді. Қосымша цехтар ашып, жұмыс ауқымын кеңейту арқылы табыс көзін де арттыруға болады. Бұл мәселе үкіметтік деңгейде көтеріліп келе жатқанына екі жылға жуықтап қалды. Алдағы жаңа жылға дейін бір өзгеріс енгізілуі мүмкін деп отыр- мыз», — дейді зауыт президенті. Экспедиция мүшелерін аудан шекарасы- нан күтіп алған Мақтарал ауданы әкімінің орынбасары Алтын Ешанқұлова мен аудандық ішкі саясат бөлімінің меңгерушісі, осы салада ұзақ жылдар тер төгіп, мол тәжірибе жинақтаған, тіпті, алғашқы сай- ланбалы әкім ретінде ауылды абыроймен басқарған Пердеш Есенбеков бізді бірнеше мекемелерге алып барды. Алғаш табан тіреген, өткен жылдың аяғында іске қосылған «Сапа Инвест» ЖШС мақта қауашағы, яғни қозапаядан сығымдалған тақтайша (ДСП) шығарумен шұғылданады екен. Ағаш кесіндісінің қалдығымен дайындалған тақтайшаны біле- тін біз үшін бұл тосындау жаңалық болғаны рас. Бұл осы кезге дейін қозапаяны отын ретінде пайдаланатын немесе малға бе- ретін дихандар үшін де пайдалы болғаны айтпаса да түсінікті. «Мақта сабағын май- далап, желімен араластырып, 180-200 гра- дус ыстықта нығыздап дайындаймыз. Са- пасы мемлекеттік стандарттарға сай бұл өнімнің ерекшелігі — өзіндік құны төмендеу әрі экологиялық жағынан зиянсыз», — дей- ді зауыттың ішкі шаруасына жауапты ма- ман Мәдениет Қаби. Нұрмұрат Мұзапарұлы деген жеке кәсіпкердің идеясынан туған бұл шағын зауыттың қуаты күніне 800 дана тақтайша шығаруға жетеді. Қажетті құрал-жабдықтар Қытайдан жеткізілген. Бүгінде 35 жергілік- ті тұрғын тұрақты жұмыспен қамтылса, қозапая жинау науқанында 100-ден астам адам мерзімді жұмысқа тартылады. Болашақта түрлі-түсті тақтайлар шығару жоспарланып отыр екен. 70 түлектің 29-ы алтын медаль алды Жеке кәсіпкер Қарашаш Нұртазаева ашқан «Нұр Жібек» балабақшасы 175 орынға арналған және ол балалармен толық қамтылған. Тамылжыған тамыз ай- ында бүлдіршіндерге есігін айқара ашқан балабақшаның сыртқы көрінісі де, балалар ойнайтын алаңшалары да, ішкі бөлмелері де ертегідегідей әдемі екен. Тазалық мәселесіне ерекше көңіл бөлінетіні бірден аңғарылады. Балалардың тамағы үшін төленетін төлемақысы да қымбат емес, ай- ына 5 мың теңге. Жетісай қаласындағы Б.Момышұлы атындағы мектеп-гимназияның атағы биыл ерекше дүркіреді. Мектепті бітірген 70 түлек түгелдей ҰБТ-ға қатысып, 29-ы алтын ме- даль, 8-і үздік аттестат алды. Түлектердің 54-і жүзден жоғары балл жинап, 63-і мем- лекеттік грантпен жоғары оқу орындары- на қабылданды. Бұл еліміздегі ең жоғары көрсеткіш болып отыр. Жалпы соңғы бес жылдың көлемінде бұл білім ұясы 74 ал- тын медаль мен 72 үздік аттестат иелерін тәрбиелеп шығарыпты. Осындай жетістікті бағындыра білген ұжым басшысы Өмірхан Қозыбақ 1988 жылдан бері директор қызметін атқарады. Мектеп 1995 жылы эксперимент алаңына айналған болатын, нәтижесі көңіл қуантарлық. «Жақсыны — көрмекке» демекші, экспедиция мүшелері атағы алысқа ұзаған бұл мектептің тіршілі- гімен танысу үшін арнайы қонақта болды. Ауданда білімнің ғана емес, мәдениет, спорт салаларының да тамырына қан жүгіргенінің куәсі болдық. Жуырда «Нұр Отан» партиясы аудандық филиалы су жаңа ғимаратқа қоныстаныпты. Ау- дан әкімінің айтуынша, ауданда жетекші партияның 12 мыңға жуық мүшелері бар екен. Атакентте ашылған «Алпамыс батыр» мәдени-спорт кешені салауатты өмір сал- тын қалыптастыруда ерекше маңызға ие. Қазір ауданның атымен аталатын футбол клубы республикалық деңгейде, дәлірегі І лигада өнер көрсетеді. Осындағы халықтар достығы үйіне күрделі жөндеу жүргізу үшін 148 миллион теңге қаражат бөлініп, ескір- ген ғимарат сәнденіп шыға келді. Мұнда бірнеше ұлттың мәдени орталықтары жайғасқан. Бұл нысанның 350 мыңдай халқы бар, 60 ұлттың өкілдері мекен ете- тін Мақтарал ауданының мәдени өмірі, ұлт татулығына тигізер септігі зор болмақ. Мәдениет үйінің жанында жасақталған ба- лалар мен жасөспірімдер спорт мектебінде қаншама балалар жаттығып жүр. Ал осы мектеппен жапсарлас орын тепкен посел- келік №25 кітапханада 26 мыңнан астам кітап қоры бар екен. Жыл сайын жаңа кі- таптармен толығып отыратынын кітапхана қызметкерлері мақтанышпен айтып өтті. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА МАҚТАРАЛ МАҚТАСЫНЫҢ «САЛМАҒЫ» АУЫР Халықаралық «Қазақстан- ZAMAN» газетінің ауылдың тыныс- тіршілігіне, тари- хына арналған экспедициясының Оңтүстік Қазақстан облысындағы сапары оңтүстіктің оңтүстігінде орналасқан, тыныс- тіршілігі де, атауы да мақтамен тікелей бай- ланысты Мақтаралда жалғасып, ол аудан әкімі, ғалым-агроном Серік Тұрбековпен сұхбаттасудан ба- сталды. Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Серік Тұрбеков, Мақтарал ауданының әкімі Экспедиция мақта пунктінде Сәбит Сұлтанханов , «Мақта келісімшарт корпорациясының» президенті «Нұржібек» балабақшасы Мәдениет саласының қыздарымен кездесу Әбдібақыт Мақұлбаев, Сарыағаш ауданының әкімі №18 Абай орта мектебінде 07 ЭКСПЕДИЦИЯ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құрылысы кері кеткен өңір Биыл Қостанай қаласында «Қолжетімді баспана - 2020» бағдарламасы бойынша жыл аяғына дейін 28,2 мыңнан астам шар- шы метр тұрғын үйді пайдалануға беру жоспарда тұр екен. Оның 17,7 мыңнан астам шаршы метрі несие қаржысы есе- бі бойынша салынуда. Олар – КСК шағын ауданындағы көп қабатты үй, Быков- ский-Маяковский көшесі бойындағы көп қабатты үй, Маяковский көшесіндегі көп қабатты үй, Гашек-Чкалов көшелеріндегі көп қабатты үйлер. Облыс орталығында қазіргі таңда құрылыс жұмыстары тоқырап тұрған көп қабатты тұрғын үйлер де жоқ емес. Бұған билік өкілдерінің өз уәжі бар. Қауқарсыз қала әкімінің орынбасары Валерий Полешко, Қостанай қаласы әкімінің орынбасары: — Мердігер компаниялар көп жағдайда қаражатсыз келеді. Құрылыс мерзімдері бұзылып, кейбір баспаналар уақытында берілмей жататыны сондықтан. КСК шағын ауданында (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) және Маяковский көшесінде (мердігері – «Стройтех ІС» ЖШС) са- лынып жатқан көп қабатты үйлердің құрылысы бекіткен уақытынан қалып қойды. Бүгінгі күні осы мәселелер бойын- ша сот талқылауы жүріп жатыр. Нысанға уақытында құрылыс материалдарының жеткізілмеуі мен жұмысшылардың біліктілігінің жетіспеушілігі кедергі келтіріп отыр. Сондай-ақ, «ТаU PROJEKT» ЖШС жобалық жұмыстары сапасының төмендігі туралы да атап өткім келеді. Оған қоса, техникалық қадағалаушылардың бар- лығы келісімге сәйкес инжинирингтік қызметтерді толық түрде жүзеге асырып отырған жоқ, нысандардың техникалық құжаттамалары бақыланбайды. Бірқатар техникалық қадағалаушылардың сал- ғырттығынан ғимараттар сапасыз салы- нуда. Сондықтан ол нысандардың жо- балауы өзгертуге ұшырайды да, соның кесірінен жұмыста тоқырау орын алады. Біз де КСК шағын ауданында бас- тапқыда тұрғындардың айғай-шуына ұласқан қарсылығына қарамастан са- лынып, қазіргі таңда мерзімінен кешігіп жатқан тоғыз қабатты үйдің (мердігері – «Евростиль І» ЖШС) құрылысының барысын білмекке жұмыс басына келдік. Себебі бұл үйге тұрғындар сәуір айында қоныстануға тиіс болатын. Құрылыс алаңының сыртынан Қостанай қаласы әкімінің тағы бір орынбасары Мақсұт Қалиевті жолықтырдық. Қасында мердігер компания басшыларының бірі тұрған болу керек, «құрылыс алаңына кіргізбейміз» деді және суретке түсіруіме қарсы болды. Ал билік өкілі де не сұхбат беруден, не суретке түсуден бас тартып: «Барлық мәселені қалалық құрылыс бөлімінен сұра», — деді. «Егер жауап бермесеңіз, мұнда не себепті келдіңіз?» — деген сұрағыма: «Жұмыс барысын қарап кету үшін жүрмін, өзім де ішке кіре алмай тұрмын», — деп жауап берді. Қала әкімі орынбасарының өзі құрылыс алаңына кіре алмаса, оны қалай қадағалап кетуге келгеніне түсінбедік. Ал мердігер компания болса жыл аяқталуға жақындаған сайын жұмысқа жанта- ласа кіріскен. Ала жаздай әр жерді бір шұқылап келген құрылысшылардың қар түсуге таяғанда ғана жан алып, жан бере қимылдағандары құрылыс сапасына қаншалықты әсер ететіні белгісіз. Алақандай жер үшін айқас немесе өз міндетіне салғырт шенеунік Бүгінгі таңда ұсақ шаруа қожалықтары қалай дамып келеді? Ел Үкіметі осы бағытқа қаншалықты қолдау көрсетіп отыр? Шағын кәсіпкерлердің барлығы да субсидияға қол жеткізе ала ма? Олардың кәсібін ұлғайтып, халық игілігі үшін барын- ша қызмет жасауына жергілікті шенділер неге кедергі келтіреді? Таран ауданының Новоильинов ауылындағы «Қабылхан» шаруа қожалығында осы түйткілдерге тап болдық. Моңғолиядан атамекенге оралып, жеке кәсіппен айналысып жатқан Болатхан Қабылханұлы осыдан 5 жыл бұрын ауыл сыртындағы өзен бойынан 25 гектар жер- ді бес жыл мерзімге жалға алыпты. Оның өзінде аудан әкімдігі алқапты сынақ ре- тінде берген екен. Биыл сол жердің шарт- ты мерзімі аяқталыпты. Оның үстіне жер егістік түрінде емес, жайылымдық негіз- де берілгендіктен, шаруа қожалығы осы уақыт аралығында субсидияға қол жеткі- зе алмай келіпті. Болатхан Қабылханұлы, «Қабыл- хан» шаруа қожалығының жетекшісі: — Бастапқыда аз мөлшерде картоп тұқымын салып көрдім. Нәтиже жаман болған жоқ. Сонымен қатар, аз ғана қырыққабат пен сәбіз, қыс күндерінде жанұямызға деп қияр, қызанақ, жуа отырғыздық. Содан бері бес жыл бойы ел қатарлы өнім алып келемін. Ешкімнен ештеңе сұраған жоқпын. Күзгі шығым қарыз-несиені жауып, жұмысшылардың еңбегі мен шығынын ақтап, алдағы жылға тұқым алуға жетіп жүрді. Жұмысшылар еңбекақыларын он күн сайын алып отыра- ды. Оның сыртында киім-кешек, ас-ауқат, керек-жарақтары шаруашылық есебі- нен тегін беріледі. Шаруа қожалығының тракторы, тұқымды отырғызатын, оны жинап алатын техникалары, су сорғыш құралының бәрі бар. Ылғалдандыру жұмысына ұзындығы 400 метр болатын су құбыры сатып алынып, соны жаз бойы іске жаратып келеміз. Биылғы жаз айла- рында ылғал мол болды да, егістіктің кей- бір жері мөлшерден тыс дымқылданып, салдарынан картоптың бір бөлігі сызда- нып кетті. Ал биыл егістіктің шартты мерзімі аяқталып, аудан әкімдігіне тағы жер сұрап бардым. Ол кезде біздің ауыл маңында 39 гектар жер бос жатқан. Сол егістікті маған беріңдер деп аудандық жер қатынастары бөліміне соқсам, оның басшысы Рахат Сейдахметов: «Ол жерді тамыр-танысы мықты біреу алып отыр, босқа әуреленбе, одан да конкурс өтеді, соған қатыс», — деп шығарып салды. «Тым болмаса жайылымдық жерді егі- стік жер деп ауыстырып беріңдер, ел қатарлы субсидия алып отырайын» де- сем, «ол жер ауылдық округке қарайтын болғандықтан, ауыстыруға болмайды» деді. Ал конкурстың қашан өтетінін сұрағанымда, «мен қайдан білемін» деп шығарып салды. Менің бір ашынатыным – жерлерін пайдаланбайтын кейбір шаруа иелері бар, соларды неге тартып алып, біз сияқты жұмыс істеп отырғандарға бермейді екен?! Бір сөзбен айтқанда, бұлар маған жер ұсынудан қашқақтап отыр. Маған аудандық әкімдік: «бұрынғы жеріңде неге отыра бермейсің?» — дейді. Оның үстіне алқап еңістеу болғандықтан, су да тоқтамайды, ал алғаш осы жерді алғанда қаншама бейнет тарттық, тіпті, топырақ арасынан үйме-үйме қиыршық тас тергеніміз әлі есімізде... Бәрін айт та, бірін айт, келер жылы жерсіз қалғалы отырмын. Бұл аз болғандай, өткен қыста жолдасым көз жұмып, бес баланы асырау менің мойныма қалды. Болатхан бауырымыз ауыл маңында бос жер қалмағанын айтады, тіпті, басқа жақтан келіп, бірнеше телімді алса да, дән сеппей, оны екінші біреулерге жалға беріп қоятындарды білетінін, заң бойынша жалға алып отырған жерді екінші адамға жалға беруге болмайтынын айтты. Айтпақшы, даулы мәселені естіп, Но- волильинов ауылына аудан әкімінің кеңесшісі Дәмді Қабылтаев пен жер қатынастары бөлімінің маманы да келген екен. Әкім кеңесшісіне кім айтқаны белгі- сіз, «Болатхан Қабылханұлы жерден бас тартып жатыр» деп түсініп келіпті. Білдей аудан әкімінің кеңесшісі істің байыбын білмегесін не сұрайсыз! Сонымен, конкурстың қай кезде өтетіні туралы білгіміз келіп, Таран аудандық жер қатынастары бөліміне бардық. Бөлім басшысын әңгімеге тартып, «аудандағы егістік алқаптарына деп бөлінген жер телімдерінің аумағы қанша, алдағы конкурсқа кімдер қатысады, олар осы ауданның азаматтары ма» деп сұрай бастағанымызда, Рахат Сейдахметов сөзге жауап бере алмай, қағаздарын ақтара бастады. Сол күні бөлім басшысы Қостанайда мемлекеттік қызметкерлердің сынағын тапсырып келген екен, сертифи- каты қолына тиген шендіні қуаныштың «буы» ұрды ма, мандытып ештеңе ай- та алмады. Бір ұққанымыз, аудандық мәслихат бюджетті мақұлдап, содан кейін барып конкурс өтеді. Ал аудан- дық мәслихаттың хатшысы Сәбит Жолдыбаевқа жолықпақшы болып едік, ол кісіні орнынан таппадық. Тек телефон арқылы хабарласқанымызда, «бюджет- ті мақұлдау қарашаның басында өтеді» деді. Айтпақшы, қазан айының аяғында облыстың экономикасы мен әлеуметтік дамуының тоғыз айдағы қорытындысына арналған кеңейтілген жиналыс бо- лып, онда Таран ауданында үш бірдей инвестициялық жобаның біреуінің де жүзеге аспағаны өңір басшысының сыны- на ілінген еді. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=5

Шекарадағы ауылдарға - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Шекарадағы ауылдарға ерекше қамқорлық қажет Қазақы қаймағы бұзылмаған Қаратал елін – қазіргі Меңдіқара ауданының Қарақоға ауылдық аймағын бетке алып барамыз. Құрамына Ұзынағаш, Жарқайың, Байғожа, Төлеңгіт, Құлшықай елді мекендері кіретін округ аудан орталығынан 60 шақырым жерде болса да, оған жету қиямет-қайым екеніне көз жеткіздік. 60 шақырымға үш сағатта әрең жеттік. Жолдың несін айтасыз, бетіндегі асфальті үгітіліп, әбден иленіп, таздың басындай шұрық тесік шұңқырларға ай- налыпты. Бізді ауыл сыртынан округтың әкімі Тілеуқабыл Дүйсенов қарсы алып, Ұзынағаш, Байғожа, Төлеңгіт ауылдарының тынысымен таныстырды. Айдалада аралдағының күйін кешкен халық отыр. Жолдың жайы мынау болса, қазба құдыққа қауға салған ауыл тұщы суды түсінде ғана көретін болса, олай де- мей не дейміз енді. Заманында бұл арада 5 мың адам тіршілік еткен, қазір солардан 1,5 мыңы ғана қалды дегенге кім сенеді?.. Тілеуқабыл Дүйсенов, Меңдіқара ау- даны, Қарақоға ауылдық аймағының әкімі: — Округтың ауыл шаруашылығы мақсатына пайдаланып отырған 23775 га жері бар. Оның 15612 гектары егістік, қалғаны жайылымдық алқап. Екі мыңнан астам ірі қара, 1,5 мыңға таяу жылқы мен 2,5 мыңдай қой-ешкі өсіріліп жатыр. Округ бойынша 5 жеке кәсіпкер, 29 шаруа қожалығы мен 2 ЖШС бар. Олар малдың қысқы азығын дайындап алды. Азамат- тар ауылдың тұрмыс-тіршілігіне барынша қолғабысын тигізіп келеді: мектеп, жол, отын-су жағынан көмектерін аямайды. Ал жол мәселесіне келсек, шындығы керек, ол бүгін-ертең шешіле қоятын шаруа емес. Ол жайында аудан әкімі есеп беруге кел- генде де айтылды. Ауыл азаматтары өз күштерімен жолға көліктермен қиыршық төсейді, ал ол жаңбыр суымен шайылып кетеді, оның үстіне әрлі-берлі өткен жүк көліктері де қоймайды екен. Ал қыстың күндері шамамыз келгенше жолды қардан аршып отыруға тырысамыз. Мен биыл да ауылдағы кәсіпкер азаматтарға қардан тазалау жұмыстарын жүктеп отырмын. Шалғайдағы елді мекеннің түйткілдері мен келешегі жайында ауыл азаматтарын әңгімеге тарттық. Манарбек Әбдрахманов, Ұзынағаш ауылының тұрғыны: — Қазір біз, шындығын айту ке- рек, ауылдастарымыздың әр жаққа көшіп, арамыздың сиреп жатқанына алаңдаулымыз. Міне, көріп тұрсыз, өзеннің арғы беті Ресейдің аумағы. Олар мен біздің тіршілігіміз жер мен көктей. Ақиқатын айтсақ, ауылда қалған біз ата-бабамыз найзаның ұшымен қорғап кеткен жерді қиып кетуге батылымыз бармағаннан ғана отырмыз. Әйтпесе, мынандай жолы бар жерде кім отыра қояды? Былтыр қыс өте қатты болып, жауған қардан қорамыз көрінбей қалды. Міне, осындай күндерді бастан өткеріп жатырмыз. Сондықтан мемлекет шекара- да отырған қандастарын қамқорлығына алса дейміз, ауылды көркейтуге жағдай жасасын, көршілеріміз біздің кеудеміздің көтеріңкі, еңсеміздің тік жүргенін көрсін. Біз кезінде ашаршылықты да, қиыншылықты да бастан кешірдік қой. Ал қазір аз ғана малмен күн көрейін десең, етте баға жоқ. Әнеугүндері Қырғыз, Өзбек елдерінен ке- ліп, арзан бағаға ет сұрап жүргендер бол- ды. Бұл не деген басынғандық! Біз сонда Беларусьтің етін емін-еркін сатқызып қойып, өз етімізді тиісті бағасына өткізе ал- мауымыз не сұмдық! Үкімет осы мәселеге назар салса деген тілегіміз бар. Біз қазір елуге келдік. Бүгінгі жастарды аяймын. Ендігі жерде ел басшылары ауылға ке- летін жолды жөндеп, кейінгі буынның ау- ылды тастап кетпеуіне, олардың жұмыс жасауына жағдай жасаса дегеннен басқа айтарым жоқ. Қазір ауылда бар қиындықтарға қарамай, кәсібін дөңгелетіп жүрген аза- маттар аз емес. Солардың бірі — «Ах- метов А.Ж.» шаруа қожалығының бас- шысы Асқар Ахметов. 2200 гектар жерге бидай мен зығыр өсірумен қатар, мал басын арттырып отырған шаруашылық қазақтың ақбас тұқымды төлін көбейтуді қолға алыпты. Қазір 55 ақбас тұқымды бордақыға қойған. Далада бұзау- торпағымен 300 бас сиыр және бар. Осы- дан екі жыл бұрын инвестициялық жоба бойынша ірі қараға арнап мал қораның құрылысын бастап, былтыр сиырларды осы орында қыстатып шығарған. Шаруа қожалығы ауыл адамдарын жұмыспен қамтып қана қоймай, тұрғындарға, мек- тепке әлеуметтік түрлі көмектерді де берумен келеді. Шаруашылық басшысы соңғы уақыттағы ет бағасының арзанда- уы осы бағыттағы шаруалар үшін қиынға соғатынын айтты. «Біз ет бағасының қымбаттағанын күтіп отырғанда, малды өсіруге кеткен шығын артып кетеді. Үкімет тарапынан осы мәселе оң жолға қойылса деген тілегіміз бар», — дейді А.Ахметов. Кезінде ауыл ішінде сорғымен келетін тіршілік нәрі болған екен, бүгін ел қазба құдықтың суын ішіп отыр. Округтың орталығы мен Байғожа, Төлеңгіт ауыл- дарын аралағанымызда, босаған үйлер мен қираған мал қоралардың орындарын көріп, қарнымыз ашып қайтты. «О жақ, бұ жаққа, әсіресе қалаға көшіп кететін- дер баспаналарын бұзып әкетіп жатқаны жаныңа батады», — дейді ауыл төрағасы. Әкім келешекте қаймағы бұзылмаған елге Үкімет тарапынан үлкен қолдаудың болатынына сенімді. Біз де Тілеуқабыл Марденұлы мен ауыл халқының тілегі қабыл болады деген сеніммен аттандық. Әкімі әйел сабағасын, елі қайдан оңады?! Өңірдің аудандары мен қалалары «Қолжетімді баспана», «Бизнестің жол картасы», «Жұмыспен қамту» қатарлы мемлекеттік бағдарламаларды уақытында қалай орындаймыз деп жүргенде, Жангел- дин ауданының Қалам-Қарасу ауылдық аймағында елді дүрліктірген оқиға болды. Істің ұзын-ырғасы мынау. Биылғы жылдың 29 мамырында Қалам-Қарасу ауылының тұрғыны Жан- на Ерекина ауыл әкімшілігінің сыртын- да Елбасының суреті бар билбордтың құлап жатқанын суретке түсіріп алып- ты. 31 мамыр күні ауыл әкімі Қанатбай Тұрмағанбетов келіншекті кабинетіне шақырып алып, «билбордты сурет- ке түсіріп, интернетке, газетке бергелі жүрсің» деп, оны қылғындырып, басын қабырғаға соғып, кеудесінен жұдырықпен бірнеше рет ұрып, тепкілеп тастайды. Ж.Ерекина дене жарақаттарын алып, миы шайқалған, өне-бойы көгерген. Сарапшы қорытындысына сәйкес, әйел жеңіл дене жарақатын алған, ауруханада емделген. Жәбірленуші осы іске байланысты арыз жазады. Куәлердің әкімге қарсы келе алмай, көрсетулерін өзгерткенін айтқан жәбірленуші Жанкелдин аудандық сотының қаулысын бұзып, облыстық сотқа өзінің апелляциялық шағымын қанағаттандыруды сұрап арыз түсіріпті. Қостанай облыстық сотында азаматшаның апелляциялық шағымы бойынша әкімшілік іс қаралып, Жанкелдин ауданы Қалам-Қарасу ауылдық округінің әкімі әкімшілік құқықбұзушылықтар ту- ралы Кодекстің 79-3 бабының 2 тармағы бойынша кінәлі деп танылып, 50 айлық есептік көрсеткіш көлемінде (86550 теңге) жазаға кесілген. Айтпақшы, арызданушы келіншек үстіміздегі жылдың 6 маусымында облыс әкімінің блогына болған оқиға туралы хат жазып, Нұралы Садуақасовтан ауыл әкімін жазаға тартуын сұраған екен. ТҮЙІН: Үстіміздегі жылдың тоғыз айында өңірдегі өнеркәсіптер 400 милли- ард теңгеден астам қаржының өнімдерін өндірген. Өндіріс көлемі 99,8 пайызға жеткен. Облысымыз тоғыз айдағы көрсеткіш бойынша республикада 12-орында тұр. Естеріңізге салайық, былтырғы жылдың қорытындысы бойынша Тобыл өңірі 10-орында болған еді. Аймағымыз енді жыл аяғына дейін өткен жылдың көрсеткішін сақтап қала ала ма, оны уақыт көрсетеді. «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА «ҚАЗАҚСТАН-ZАМАN» ГАЗЕТІ мен «НҰР ОТАН» ПАРТИЯСЫНЫҢ «ҚАЗАҚСТАН – 2050: АУЫЛ — ЕЛ ҚАЗЫНАСЫНЫҢ, ЖЕР ТАРИХЫНЫҢ ҚАЙНАР КӨЗІ» АТТЫ БІРЛЕСКЕН ЭКСПЕДИЦИЯСЫ ҚОСТАНАЙ ОБЛЫСЫНДА ҚОСТАНАЙДА МЕМЛЕКЕТТІК БАҒДАРЛАМАЛАР НЕГЕ АҚСАП ТҰР? Б.Қабылханұлы А.Ахметов шаруа қожалығы басшысы Қостанай облысы Елбасы саясатын қалай жүзеге асыруда, мемлекеттік бағдарламалардың орындалуы қай деңгейде, ауыл халқы, әсіресе шалғайдағы елді мекен тұрғындарының жай-күйі қалай деген сауалдар мазалап, жолға шықтық. Мерзімі кешіккен үй Т.Дүйсенов М.Әбдірахманов Бұзылған қоралар Ми батпақ жол Экскурсия барысын қағазға түсірген — Қыдырбек Қиысқан Минералды суымен, шипажайымен атағы шыққан Сарыағаш ауданының ауылшаруашылық саласында да қым-қуыт тіршілік. Экспедиция мүшелерін күтіп алып, жол бастап жүрген аудан әкімінің орынба- сары Әшірбек Тұрдалин аудан аумағында өспейтін көкөніс, бақша өнімдері жоқ екенін алға тартты. Тіпті, лимон секілді цитрустық өнімдер де егіліп, өнім алынуда. Ауданның ахуалына қысқаша тоқталған аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаев биыл 9 мектеп пен 4 медицина нысанының салы- нып жатқанын айтты. Өткен жылы 6 білім ұясы мен 7 медицина нысаны пайдалануға беріліпті. Осы туралы баяндаған аудан басшысы еліміздің гүлденуіне үлесі зор бұқаралық ақпарат құралдарымен тығыз қарым-қатынаста жұмыс жасайтынын да жасырған жоқ. Жылыжайы жайнаған қожалық Аудан әкімінің қабылдауынан кейін іс- сапар экспедиция мүшелерін Қапланбек ауылдық округінде орналасқан «Жа- бай ата» шаруа қожалығының жы- лыжайын таныстыруға ұласты. Іскер жігіт Еркін Қыдырбаевтың 4 гектарға орналастырған жылыжайында қызанақ пен қияр жайқалып тұр. Жылыжай брига- дирі Ергеш Төребековтың айтуынша, осы жылыжайдың өзінен жылына 200 тоннадан астам өнім алады екен. Бұл шаруашылық бұған дейін де 5 гектар жерге жылыжай орналастырған. Қапланбекпен жапсарлас жатқан Жібек жолы ауылдық округі әкімінің орынбасары Сейдазым Ортаевтың айтуынша, округ- те 19 ұлт өкілдерінен құралған 18 мыңға жуық халық тұрады екен. Шаруаға икемді, кәсіпкерлікке бейім халықтың тұрмыс-тір- шілігі тәуір. Өзіндік ерекшелікке бай білім ұясы Аудандағы беделі мықты №18 Абай атындағы жалпы орта мектеп осы округ- те орналасқан. Ұжым өзіне ғана тән өзгешеліктермен ерекшеленетінін бірден байқадық. Табалдырықты аттай бере оқушылар да, мұғалімдер де бірыңғай форма киетіні аңғарылды. Жас ұландар тағатын жасыл түсті галстукты өздері ті- гіпті. 540 бала дәріс алатын білім ұясында бала санының артуына байланысты 2011 жылы жаңа ғимарат пайдалануға беріл- ген. Оның салтанатты ашылуына облыс әкімі Асқар Мырзахметовтың өзі қатысты. Жаңа ғимараттың іші ұлттық нақыштармен тамаша безендіріліпті. Қабырғаларға қолмен салынған суреттердің барлығы да бейнелеу пәнінің мұғалімі мен тала- бы бар оқушылардың қолынан шыққан. Дәліздерде көздің жауын алардай болып тұрған қолөнер бұйымдары жайында да осыны айтуға болады. — Жаңа ғимаратқа қоныстанғанымыз- бен, оқу-тәрбиеге қажетті құралдардың барлығына өз күшімізбен қол жеткіздік. 110 орындық «Думан» залындағы тере- зеге, сахнаға қойылған перде және өзге де қажетті бұйымдардың барлығын өз қолымызбен тіктік. 100 орындық шағын орталық аштық. Ендігі мәселе технология, құрал-жабдықтар алуда болып тұр. Тиісті басшыларға сұраныс жасадық, береміз деп отыр. 30 жылдан бері осы мектептің ыстығына күйіп, суығына тоңып келемін, ал мектеп басшылығын 2007 жылы қолға ал- дым. Ұлттық бірыңғай тест қорытындысы бойынша жыл сайын алғашқы ондықтың құрамынан түскен емеспіз. Балалардың білімімен қатар тәрбиесіне де ерекше көңіл бөлеміз. Әр сыныптан бір ұл, бір қыз таңдалып, жас полицейлер тобы құрылған. Бұлар тәртіпті қадағалайды. Балалардың бірі де қалмастан спорттың түр-түрімен шұғылданады. Осы мақсатта бірнеше үйірме жұмыс істейді. Соңғы үш жылдың өзінде 100-ге тарта жетістікке жеттік, — дейді өзінің жан-жақты басшы екенін аңғартқан мектеп директоры Ұлша Расу- лова. Ұлша Ахметқызының бастамасымен жуық арада ауыл тарихынан сыр шер- тетін мұражай ашу жоспарлануда. Ал келесі айда абайтанушы ағамыз Мекем- тас Мырзахметовпен арнайы кездесу ұйымдастырып, оқушылардың ой-өрісін кеңейтуге, дамытуға күш салмақ ниетте екен. Өзбекстанмен шекаралас жатқан Сарыағаш мектептің саны жағынан да об- лыста ең алдыңғы орындағы аудан есеп- теледі. Халқы еңбекқор, ауа райы егін шаруашылығына жайлы ауданда, әсіресе қысы-жазы көкөніспен қамтамасыз ету- ге мүмкіндік беретін жылыжай кәсібі өте жақсы жолға қойылған. Елбасының өзі жақында облысымызға жасаған іссапа- рында арнайы Сарыағаш ауданының жүзім алқаптарын аралап, аудан әкімі Әбдібақыт Мақұлбаевтың атқарып жатқан жұмысына оң бағасын берді. Ауданда ауылшаруашылық өнімдерін өндіретін кәсіпорындармен қатар минералды су- сын шығаратын бірнеше ірі кәсіпорындар да толық қуатымен жұмыс істейді. Онда мыңдаған жергілікті тұрғындар тұрақты жалақысы бар жұмыспен қамтылған. Бір сөзбен айтқанда, минералды суы- мен, шипажайымен атағы алысқа ұзаған Сарыағаштың халқы жалқаулықтың не екенін білмейді. Халықтың іскерлігін ескер- ген жергілікті билік те оларға көмек қолын созудан жалыққан емес. Минералды суымен танымал Сарыағаш Экскурсия барысын қағазға түсірген — Шадияр Молдабек Ергеш Төлебаев, «Жабайата» шаруа қожалығының бригадирі 08 ӨНЕР 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қайырлы күн, Сәкен! Көңіл күйіңіз қалай? — Жақсы, рақмет! Сәкен, қазақтың кинорежиссер- лері бір емес, бірнеше кино түсіріп, халықтың ыстық ықыласына бір- ден бөлене алмайды. Ал сіз бір киноны («Мен және сен») түсіріп, «Қазақтың біртуар азаматы» де- ген теңеуді арқалап кеттіңіз. Бұның сыры неде? — Менің мақсатым халықтың көңілінен шығатын кино түсіру еді. Сөз жоқ, барлығы осы мақсатпен түсіруі мүмкін. Бірақ... Негізі Қазақстанда романтикалық комедия жанрында фильмдер жоқ. Мұндай жанрдағы филь- мдер халыққа бірден ұнайды. Фильм түсіруге қаражатымыз айтарлықтай көп болған жоқ. Ең бастысы, бізде осы жобаға деген сенім болды. Әрине, халықтың көңілінен шықпай қала ма деген қорқыныш қатар жүрді. Шүкір, бәрі жақсы өтті. Сәкен, күні кеше отбасымызбен өзіңіздің «Мен және сен» фильміңізге бардық, жалпы зал толы болды. Фильм өз шығынын қаншалықты ақтады? — Көрсетілім қойылған 2 аптаның ішінде 60 млн. табыс әкелді. Кеткен шығынды толықтай ақтады. Ал фильм- нің соңғы табысы жайындағы мәлімет біраз күнде белгілі болып қалар. Демек, кинодан түсер қаржылай пайда әлі де жалғаса береді ғой? — Әрине. Түскен қаржыны қайда жұмсай- сыз? Жеке басыңызға бір зат алып үлгердіңіз бе? — Жоқ. Біраз жоспарымыз бар, не- гізі келесі жобаға жұмсаймыз ба деген ойдамыз. Өзіңіз жайлы қысқаша тоқтал- саңыз, қайда білім алдыңыз? — Мен Шымкент қаласында тудым. 6 сыныпқа дейін орта мектепте оқыдым да, кейін қазақ-түрік лицейінде білі- мімді жалғастырдым. Лицейді бітірген соң, Алматы қаласындағы Сүлеймен Демирел атындағы университетке түстім де, бір жылдан кейін «Болашақ» бағдарламасымен АҚШ-қа оқуға кеттім. Негізі мамандығым — IT саласы. АҚШ- қа барған соң, бейнеролик түсіру негізгі хоббиіме айналды. Сабақтан бос кезде ролик түсірумен шұғылдандым. Бірде университетте студенттер арасында ролик түсіруден жарыс болды. Менің ролигім 7-орын алды. Содан бері бұл салаға аса ден қоя бастадым. Алғаш аталмыш киноны түсіруді жоспарлағанда күшім жете ме деп қорқақтағаным рас. Бұл біраз қаражатты, қажырлы еңбекті талап етеді. Елге келген соң, алдымен жар- нама, әлеуметтік ролик түсірумен ай- налыстым. Өзінен-өзі жалғасып кете берді. Әйгілі миллиардер Билл Гейтс сіз- ге 100 мың доллар жалақы ұсынған деген ақпарат қаншалықты рас? — Бұл шындық. Мен жұмысқа тұрған кезде келісімшартта жалақым 100 мың АҚШ доллары, сосын 30 мың долларлық акция есебіме жіберілетін болып келісілген. Тіптен «Microsoft» компаниясы жалақыдан бөлек, оқу ақысының жартысын төлеп беруге ке- лісім берген. Алайда, мен жұмыс істеп те, акцияны алып та үлгермедім, се- бебі оны алу үшін 2 жыл жұмыс жасау керек. Онда 6 ай ғана жұмыс жасадым да, бір себептермен елге қайтуыма тура келді. Туған елге оралуыңызға не себеп болды? — Отбасылық жағдайым, анамның ауыр халге ұшырауы, артынан көз жұмуы басты себеп болды. Әрине, кез келген азаматтың қиын жағдайда отбасының жанынан табылатыны анық. Бастапқы мақсатым АҚШ-та магистратурада білім алып келіп, өз еліме қызмет ету болатын. Оны жа- сырмаймын, керісінше мақтанышпен айтамын. Кино жайына оралсақ. Жалпы, Ал- маты қаласында әдемі кампусы бар бірнеше университеттер бар. Фильмді Сүлеймен Демирел универ- ситетінде түсіруге не себеп болды? — Лицейде менің жақсы екі досым бар еді. Үшеуміз лицейде IT саласын жақсы меңгерген едік. Сайт жасаумен айналысатынбыз. Екеуі де СДУ-ды таңдады. «Ақпараттық технология» са- ласы мықты деген кеңес берді. Лицей- де оқыған алдыңғы буынғы ағалар, со- сын әпкем де СДУ-да оқитын. Барлығы мақтаған соң, ойланбастан таңдадым. Кинода СДУ-дағы сабақтар орыс тілінде өтті. Ғалым профессор да сабақты орысша түсіндірді. Жал- пы, СДУ әкімшілігі бұны қалай қабылдады? — СДУ ұстаздары да, студенттері де дән риза. Қандай болса да, бұл — жар- нама. Көп адамдар менен: «Бұл қандай университет?» — деп сұрайды. Тек бір ғана сыни пікір білдірген жері болды. Кинода басты кейіпкер СДУ-да оқиды. Соңында ағылшынша оқи алмай қалатын жері бар. Сол жері ұят емес пе деп жатыр. Мен оларға «СДУ-дың бірін- ші курсына түсіп, бірден ағылшыншаны жоғары деңгейде меңгеріп кетпейді», — деп жатырмын ( Күліп алды.). Өмірлік кеңесшіңіз кім? — Өмірлік кеңесшім, әрине, анам. Анам көзі тірісінде ұстаз болып қызмет атқарған. Көп оқитын. Кез келген жағдайда анаммен кеңесетінмін. Сосын лицей ұстаздарының, достарымның кеңестеріне әрдайым құлақ түремін. Бір істі бастамас бұрын міндетті түрде ең жақын адамдарыммен ақылдасамын. Киноның сценарийін өзіңіз жазды деп естідік. Кинода біраз қазақылық нышаны байқалады... — Тарихи оқиғаларды көрсету өзіме қатты ұнайды, оған себеп – тарихи киноға жақындығым. Бұл кинода да бұрынғы заман туралы неге жазбасқа деген ой келді. Қазақтың, оның ішінде қазақ қыздарының киімдері ұнайды. «Жаужүрек мың баланың» киімдерін қолдандық. Ең бастысы, аз да болса ұлттық колоридті көрсеткім келді. Бүгінгі қазақ режиссерлерінің ара- сынан кімдермен байланыстасыз? — Былайша айтқанда, ешкіммен. Осы фильмді түсіру барысында Фар- хат Шариповпен ғана ақылдастым. Ке- лешекте, бәлкім, ортақ жобаларымыз болып қалар. Басты рөлде ойнаған Жандос бір уақытта Е.Тұрсыновтың «Кенже» фильмінде әрі «Ограбление по-ка- захски» фильміне де түсіп жатқанға ұқсайды. Сіз Е.Тұрсыновтан бұ- рын Жандостың тұсауын кесіп, ха- лыққа танытып қойдыңыз. Жалпы, өз араларыңызда қандай да бір түсініспеушіліктер болмады ма? — Жоқ. Е.Тұрсынов — тәжірибелі адам. Керісінше PR ретінде тек жақсы жағынан пайдасы тиюі мүмкін. Өзіме «Шал» фильмі қатты ұнаған еді. Жан- досты қазір біраз халық біліп қалды. Ал ол кинода қандай персонаж еке- нін білмеймін. Бізде Жандос роман- тик болып ойнады. Дегенмен, халық қабылдауында басқа бір түрге, басқа бір образға енуі мүмкін. Әрине, бұл кім- ге де болса пайдалы. Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#«Алтау_тату_болса,__дүниедегінің_барлығы__келеді»__Әділ_Ахме-__тов,_сенатор,__Түркі_дүниесі

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Бір_жүйеде___ойлайтындар__ғана_өзара_санаса__алады

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Момынқұлов__Жанат,_ҚазҰУ__халықаралық__қатынастар__факультетінің_до-__центі

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Мурат_Чемрек,__Еуразия_институты__директоры

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Сәкен_Жолдас,_жас_режиссер:__«БИЛЛ_ГЕЙТСТІҢ_100_МЫҢ_ДОЛЛАР__ЖАЛАҚЫ_ҰСЫНҒАНЫ_ШЫНДЫҚ»__Қалта_телефонымен_сұхбаттасқан

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Сәкен,_фильмнен_шыққан_қыздар-__дың_басым_көпшілігі_жылап_жатты.__Үйлендіру_керек_еді_деп_ренжігенде

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Телефонмен_сұхбатыңызға_рақ-__мет,_сізге_зор_табыс_тілейміз!

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#Түркі_әлеміндегі__білім-ғылым_мәселесі

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=6#«ХХ_ғасыр_біз_үшін__бөліну_ғасыры_бол-__са,_ХХІ_ғасыр_бірігу__ғасыры_болу_керек»

Биыл  «КАТЕВ»  ХҚҚ-ның  20  жыл-

бір кеш болды мен үшін. келген жоқпыз. Әзірше құпия. Телефонмен сұхбатыңызға рақ- мет, сізге зор табыс тілейміз! жұптасып өнер көрсетті. дама алды. Төрттіктің құрамы Мұхтар, ақындар да риза болып тарқасты. Айдай Адамқұл йды. болады. Дүке ы. Бутикте ы. Бұл жәй журналымыз жарық көрді. Енді мін ұнамады. Содан ке Мира Келімбаева. жеке журналын сыйға тартты. Алғашқы жасында бастаған еді. Аз ғана уақыт концертін өткізіп үлгерді. Бейбіт Жанатұлы тартты. Бұл уақытқа қатарына кірді. Ал белгілі. Бірден жаңа шалып білдік. Бұның қуаныш. киім үлгісін жарыққа шығарды. “Kair айтысы өтті. Жамбыл аудандық Саурық аттанса” деп аталады. туғанына 215 жыл толып отыр. Осыған аламан айтыс өтті. 09 ТҮРКІ ДҮНИЕСІ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Қазақстан не істей алды? Дархан Қыдырәлі, Түркі кеңесі Бас хатшысының орынбасары: — Т ү р к і с т а н х а л ы қ т а р ы н ы ң т ә уе л с і з д і к т е р і н жоғалтуымен бірге түркі әлемі де әлсіреді. Әлемдік үстемдікке ұмтылған алпауыттардың үлкен ойындары осы аймақтың төңірегінде өрбіді. Бұл орайда ХХ ғасырда геосаясат пен геостратегияның негізін қалаушылардың бірі, танымал ағылшын ғалымы Хэл- форд Маккиндердің осы аймақты Харт- ленд, яғни «жердің жүрегі» деп атағанын ұмытпаған абзал. Бұл қазақтың ежелгі «Жерұйық» ұғымымен де сәйкес келе- тін терең тарихи түсінік екені белгілі. Ал тоқсаныншы жылдары түркітілдес елдер өз тәуелсіздіктеріне қол жеткізген соң, аймақтың геосаясаттағы маңызы қайта арта түсті. Маккиндердің тұжырымын жаңаша пайымдаған Роберт Каплан есімді американдық сарапшы 2012 жылы шыққан «Жағрафияның кегі» деген еңбегінде Қазақстанды «жердің жүрегіне» теңейді. Бұл тұжырым Аста- наны Еуразияның жүрегіне теңеп кітап жазған Елбасының пікірін де негіздей түседі. Демек, Қазақстан Президентінің ұйытқы болуымен Түркі кеңесі, ТҮРКСОЙ, ТүрікПА, Түркі академиясы сияқты халықаралық ұйымдар арқылы ынтымақтастығын жан-жақты дамытып жатқан түркі әлемінің болашағы ХХІ ғасырда жарқын болады деп сенеміз. «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры бол- са, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу керек» Сәл кейінірек... ХХ ғасыр түркі әлемі үшін азулы, ызғарлы сызымен есте қаларлық ғасыр болды. Бір атадан тараған Көк Түріктің ұрпағы тарыдай шашылғаны өз алдына, өзара байла- нысы да біразға дейін үзіліп қалды. Тек біздің елде ғана емес, тіптен Түркияның өзінде де «тұраншылдық», «фашизмге» теңеліп айыпталу үдерісі жүріп жатты. Бұл — бір. Екіншіден, ХХ ғасыр әлемдегі біраз мемлекеттер үшін даму, әлемді барынша тану ғасыры болды. Әркім өзгенің емес, өз мәселесін шешумен, өзінің ішкі, сыртқы саяси мәселелерімен айналысты. Дәл осындай үдерісті Түркия Республикасы да бастан кешті. Тек Кеңес Одағы ыдырағаннан бастап Түркия президенті Тұрғыт Өзалдан кей- інгі түркі әлеміндегі басшылардың өзара кездесулері жалғасқан. Бұл жайында симпозиумға қатысқан ғалым-сарапшы- лар: «ХХ ғасыр біз үшін бөліну ғасыры болса, ХХІ ғасыр бірігу ғасыры болу ке- рек», — деп ұрандатты. Бір анадан туған екі баланың уақыт өзгере келе түрлі себептермен бір дас- тархан басында бас қосып, туған ана- сынан ақыл ала алмауы жиі кездесе- тін құбылыс. Сондықтан бір атадан тараған түркі әлемінің бүгінгі ұрпағының ортақ мүдде үшін келісе алмай жатуы да заңды құбылыс секілді. «Сырт көз — сыншы» демекші, төбеңізден тесіліп тұрған әлем алпауыттары түркі әлемінің жақындасып кетуін қаламайды. Осы жи- ында бұл мәселе сарапшылар тарапы- нан қайта бір сүзгіден өткізілді. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келеді» Әділ Ахме- тов, сенатор, Түркі дүниесі ақсақалдар кеңесінің мүшесі: — Қазақта «Алтау ала болса, ауыздағы кетеді, төртеу түгел болса, төбедегі келеді» деген ата сөзі бар. Бұл жайдан-жай айтылмаған. Жан- жағыңызға қарайтын болсаңыз, еге- мен түркі мемлекеттерінің саны алтау. Олар – Қазақстан, Түркия, Әзірбайжан, Өзбекстан, Қырғызcтан, Түркіменстан. Өткенде Әзірбайжанда өткен 3 саммит- те алтаудың бесеуі — төрт президент, Түркіменстанның вице-премьері — қатысты. Бұрын олар ондай жиындарға қатыспайтын. Мен осыған қуандым. «Жарылғанды жау алады, бөлінгенді бөрі жейді» деген бар. Сол себепті ал- тау өзара тату болу керек. «Алтау тату болса, дүниедегінің барлығы келе- ді» дер едім. Түркі әлемінің бір-біріне жақындасуына көздерін алартатындар бар. Әлемде неше түрлі одақтар бар. ЕҚЫҰ, ИЫҰ, БҰҰ сияқты Түркі тіл- дес мемлекеттердің ынтымақтастық ұйымы да саяси ұйым емес. Біздің де көксегеніміз — саяси ұйымнан алыс жүру. Алпауыт АҚШ, алпауыт Еуропа да, Қытайда экономикалық тұрғыда тәуелсіз емес. Сондықтан бізге эконо- микалық одақ құру тиімді», — деді. Түркі әлеміндегі білім-ғылым мәселесі Симпозиумда түркі әлеміндегі білім- ғылым мәселесін қозғаған Қырғыз-түрік Манас университетінің ректоры, про- фессор Себахаттин Балжы болды. Ол алғашқы сұрағын: «Түркі әлеміндегі ЖОО қаншалықты жақындаса алды?» — деп, төтесінен қойды. Ары қарай Түркі дүниесі университеттерінің арасын жақындастыратын ортақ жобалардың жоқтығы, әлі күнге дейін жоғары білім жүйесінің ортақ бір жүйемен жұмыс істей алмай келе жатқандығы, өзара білім, тәжірибе алмасуға арналған жүйенің де жоқтығын сөз етті. Себа- хаттин Балжы Түркі дүниесі универ- ситеттері қауымдастығының оңай құрылмағандығын да жасырмады. Тіпті сөз басында аудармашының көмегіне сүйеніп отырған ғалымдардың қазақ- түрік тілдерін еркін білмеуінен бүгінгі түркі әлемінің қандай деңгейде екендігін аңғаруға болатындығын ашып айтты. Сонымен қатар бүгінгі күнге дейін түркі әлемінен әлемге танымал бірде-бір ЖОО-ның жоқтығын, Қырғызстандағы Манас, Түркістандағы Ахмет Иаса- уи университеттерін брендке айнал- дыру ұсынысын жеткізді. Бұндай келеңсіздіктердің алдын алу үшін Се- бахаттин Балжы мырза: «Тарихи, ғылыми, мәдени мирасымыз бүгінгі және келешек ұрпақ тарапынан жеткілік- ті дәрежеде игеріл- мейінше, біздің байланысымыз күтілген деңгейге жетпейді»,— деп түйді. Дәл осы келеңсіздіктер жөнінде Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ-дың проректоры, док- тор, профессор Ди- хан Қамзабекұлы: «Тәуелсіздігімізді алғалы 22 жыл толып жатыр. 22 жылдың ішінде бір- бірімізге аса қажет екенімізді, бір-бі- рімізді қолдау, қорғау керектігімізді түсініп жатырмыз. Себахаттин Балжы мырза өте дұрыс айтып отыр. Түрік кеңесі соңғы кездерде Түркі әлеміндегі университеттерінің дипломдарын тану туралы мәселелерді жиі көтеріп жатыр. Біздің ендігі міндетіміз – бұл мәселеде формализмге бармауымыз керек. Егер қызды-қызды мәселелерге дейін қозғай берсек, сонау Ахмет Иасауидің, Әл-Фарабидің дипломдарын сұрап қалуымыз мүмкін. Түркі әлеміне таны- мал университеттерде оқыған белгілі адамдардың пікірлеріне құлақ асуымыз керек», — деді. Сонымен қатар Дихан Қамзабекұлы қазақ пен түрік арасына тікелей көпір орнатып отырған қазақ- түрік лицейлерін де тілге тиек етті: «Біз бұл лицейлерге де үмітпен қараймыз. Болашағы зор деп есептейміз. Елбасы- мыз «Нұрорда» қазақ-түрік мектебінің ашылуында «Біздің болашағымыз – осы лицейде оқып жатқан балалар. Бұлар елдің бірлігіне, тарихына, болашағына жұмыс жасайды» деп айтқан болатын. Біз де осылай ойлаймыз. Біздің бірлігі- мізге көлеңке түсіретін сырттан келген қара пиарлар бар. Біз оларға әрқашан білім, білік, парасатымызбен қарсы тұруымыз керек». Бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады Стратегиялық ойлау институтының сарапшысы Айдын Болат Шанхай ынтымақтастық ұйымының Түркия- Қазақстан қатынастарына әсер ете- тіндігін мәлімдеді. Сонымен қатар, Еуразиялық одаққа Түркияны да қосу туралы Елбасы Н.Назарбаевтың ұсынысы осы жиында қызу талқыланып, Түркияның Еуразиялық одаққа қатысуға мүдделілігі туралы пікір білдіргендер де болды. Әрі Еуразиялық Одақтың Түркия үшін тиімділігі мен зияндарын анықтаудың маңыздылығы баса ай- тылды. Сенатор Әділ Ахметов «Түркі дүниесінің іргетасы экономикалық одақ болуы керек», — деді. Әсіресе саяси одақтан алыс тұруды естен шығармау керектігін баса айтты. Экономикалық тұрғыдан әлем алпауыттарының өздері де бір-біріне мүделлі болып отырған заманда түркі мемлекеттерінің өзара экономикалық жағынан ықпалдасуы дұрыс деп бағаланды. Момынқұлов Жанат, ҚазҰУ халықаралық қатынастар факультетінің до- центі: — Түркия мен Қазақстан ара- сындағы байланыстарға 22 жыл ғана толғандықтан, екі жақты қатынастар өз деңгейінде емес деп байбалам салудың қажеті жоқ. Түріктерді туризм, энергети- ка, университеттік білім, өндіріс, инве- стиция салаларына тартуымыз қажет. Қазақстан Түркияның 30-шы сауда се- ріктесі десек, Түркия Қазақстанның 10- шы серіктесі болып табылады. Демек, түріктердің бізге деген қызығушылығы төмен. Түріктер энергетика саламызға ғана шынайы қызығушылық танытуда. Мұнайымызды Каспий теңізінен Түркия арқылы балама жолдармен Еуропаға шығару елімізге геосаяси-экономикалық жағынан тиімді болар еді. Түріктер Қазақстан бастаған Орталық Азияға қайта мән бере бастады. Бірақ, Анкара әлі де аймақпен қалай тиімді қатынас орнатудың жолын білмей отыр. Түркия Орталық Азияны өзінің Еуразиялық, Азиялық саясатының тарихи негізі ре- тінде көргісі келеді. Түркияда ел билі- гіндегі кісілер Орталық Азияға қатысты тиімді стратегияларды ойластыруда, бірақ, әзірше, оларды «мәдени сая- сат» деген жалпы атаумен ғана белгі- леуде. Бұл жерде Анкара «мәдениет» сөзімен нені айтып тұр, әзірше белгісіз. Бірақ, менің ойымша, түрік сарапшы- лары Қазақстанды, қазақтарды, ішкі аймақта болып жатқан оқиғалардан бейхабар сияқты әсер қалдырады. Түркияда аймағымызға тарихи көзқарас әлсіз болғандықтан, ауқымды да нақты саясат жүргізудің негізін таппай отыр. Түркияның билікке жақын саяси- интеллектуалдық топтары Қазақстан мен Орталық Азия аймағына қатысты күрмеу мен түйіннің шешімін табуға бел- гілі күш жұмсауда. Қазақстанға келсек, елдегі ішкі динамикалардың (қазақылық) нығаюымен бірге, халық ішінде Еуразия одағына байланысты тепкі, реакция күшейіп келеді. Елбасының Түркияны да Еуразиялық одаққа қабылдау ке- рек деген ұсынысы табиғи қорғану ин- стинкті тұрғысынан кімнің кім екендігін тағы да көрсетіп берді. Демек, Түркия Қазақстан үшін керек. Қазақстан Түркия үшін қаншалықты қажет, оны алдағы 5- 10 жылдың ішінде білетін боламыз. Мурат Чемрек, Еуразия институты директоры: — Түркия Орталық Азияға «не болады екен?» деп емес, керісінше, «қалай болуы керек (еді)?» деп қарауы тиіс. Яғни Түркия аймақтағы оқиғалардың енжар бақылаушысы емес, сол аймаққа белгілі деңгейде әсер ете алатын, тиісті стратегиялар жетілдіре алатын күрделі ойыншы бо- луы керек. Түркия 90 ж.ж. түркі респу- бликаларын капиталистік экономика мен демократиялық жүйеге тартудың орнына, көбінесе «ағалық» ете баста- ды. Түркия өзі орындай алмайтын көп уәделерді аймақтың елдеріне үйіп төгіп берді де, аяғында оларды орындай ал- майтынын түсінді. Өйткені 1994, 1999 және 2001 ж.ж. болған экономикалық дағдарыстар, 1991-2002 ж.ж. саяси қиын жағдай себепті Түркия өз ішкі мәселелерімен шұғылдануға мәжбүр еді. Түркия ебедейсіз, тәкаппар іс- әрекетімен Ресейді күдіктендіріп алды. Түркия Орта Азиямен орта деңгейде және салалық секторларда қатынас жасауы керек. Мысалы, білім беру мен мәдениетке көңіл бөлуге болады. Түркия Қазақстанмен энергетикалық салада ортақ жобаларды жүзеге асыра алар еді. Түркия Қазақстан, Түркіменстан, Өзбекстанмен энергетикалық жобалар- ды іске асырғысы келсе, үлкен қаражат жұмсауға дайын болуы керек. Түркияның соңғы қырық жылғы тағдыры Еуропа- мен байланысты болып келді. Түркия мен Қазақстан арасында ортақ қоғами- саяси идеалдар болмағандықтан, мәдени және этникалық кодтарды әсірелендірместен, орташа қатынас жа- сау қажет. Түркия бір уақытта барлық түркі елдерімен жан-жақты қатынас жасауға шамасы жете қоймайтынын түсінуі керек. Түркия Орталық Азиямен дұрыс (саяси-саудалық) қатынастар ор- ната алмады деп өкінудің еш қажеті жоқ. Түркия аймақпен арадағы қатынасын өз мүмкіндіктерін ескере отырып, бағалағаны жөн. Достарыңызбен бөлісу:

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html?page=7

Расул  Жұмалы - 03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

Расул Жұмалы, саясаткер: — Әлем елдерінің ішінде Қазақстан үшін ең жақыны әлбетте түркі тілдес халықтар. Көршілес өзбек, қырғыздан бастап, Ресейдегі башқұрт пен татарға, шалғайдағы Түркияға шейін. Жақыны дегенде тарихи, рухани байланыстары- мыз былай тұрсын, бүгінгі геосаяси ахуал тұрғысынан аталмыш жақындастыққа мардымды еш балама жоқ. Түрлі се- бептерге қатысты арамыз ажырап, жеке-дара жүрудің нәтижесінде бөтен күштердің ығына тәуелді болғанымыз қай жағынан алғанда да сорақы дүние. Осындай зор қателіктің алдын алатын жалғыз жол — заманында Алашорда қайраткерлері нұсқаған Түрік Одағын құру. Әлбетте бұл тұрғыда Түрік әлемінің ең қуатты мемлекеті болып табылатын Түркияның орны, онымен арада қазақтың тығыз ынтымақтастық орнатуы — маңызы ерекше мәселе. Егемендік алған жылдарда, рас, әжептәуір алға басу орын алды, саяси және мәдени салада, экономикалық жо- баларда т.б. Алайда олардың деңгейі қанағаттанарлық деңгейде деп айту қиын. Айталық, сауда айналымы не- месе инвестициялар бойынша Ресей мен Қытай әрбірі Түркиядан он есе ар- тып түседі. Бұл өз алдына сөз болып отырған тәуелділікті арттырмаса, ке- мітпесі анық. Қазақтың Түркиямен не ортаазиялық көршілермен жақындасуын Мәскеу мен Бейжіңнің жақтырмайтыны да сондықтан, ондай жағдайда елімізге көрсетіп отырған сесі біршама әлсіремек. Түркияның өзіне келсек, 1990-жылдарда Түрік Одағын құру ісіне Анкара құлшына кірісіп еді. Алайда Орталық Азиядағы ағайындары бұл науқанды айтарлықтай қолдамауы салдарынан ондай ұстаным біраз саябырсыды. Тиісінше бүгінгі Түркияның негізгі басымдықтары Еу- ропа және Таяу Шығыспен байланы- сты. Демек, бірігу маңызын әлдебіреу сөз жүзінде мойындағанымен, тіп- ті солай ойлағанымен, толыққанды ынтымақтастық үшін саяси ерік-жі- гер біздің тарапымыздан да, қарымта Түркия тарапынан да жеткіліксіз. Бұндай жағдайда ағымдағы ортақолды ықпалдастық келешекте, әрине, өз жалғасын табады. Алайда ахуал өзгеріп, қарапайым ынтымақтастық Түркі одағына айналуы тарих пен саясатқа қатысты ұстанымдары өзге келешек ұрпақтың еншісінде болуы, не болма- са Еуразиядағы геосаяси ахуал күрт өзгеріп, саяси сахнада жаңа тұлғалар пайда болған жағдайда қалыптаспақ. «Айқап» газетіне жазылып тұрған ыстамбұлдық 15 түрік Қазақ-түрік тарихи байланыстары Кеңес Одағының ыдырауынан кейін пайда бола бастады десек, қателесеміз. Тұрғыт Өзалдың егемендік алмай тұрып 1991 жылдың наурыз айындағы рес- ми сапарлары өз алдына, қазақ-түрік байланыстарының алғаш дәнін еккен оқиға 1710-1715 жылдар арасындағы Османлы падишахтарымен саяси бай- ланыс орнатқан қазақ ханы Ғайып Мұхаммедтің қалмақ, башқұрт ұлттары және Ресеймен арадағы мәселені шешу үшін жасалған қадамдары бүгінде ортаға шығып отыр. Осы уақыттан кейін Бірінші дүниежүзілік соғысқа дейін екі ел арасындағы байланыс туралы жайлы деректер жоқ. Дәл осы кездегі Қазақстан жерінде пайда болған «жәдитшілдік» ағымын таратушылардың Түркия та- рапынан қолдау тапқандығы, Түркияға арнайы білім алуға жіберілген 25 қазақ студентінің өмірі жайлы, «Айқап» га- зетіне жазылып тұрған ыстанбұлдық 15 түрік хақында, сонымен бірге Т.Рысқұлов, М.Жұмабаев турасындағы тарихи деректерді бүгінде түрік ғалымы, профессор Ахат Андижан мырзаның зерделегені белгілі. Астанадағы Түркі а к а д е м и я с ы н ы ң түркі халықтарының жалпы тарихын жазу мәселесі қолға алынғандығы жайлы ғалым Шәкір Ыбыраев жеткізді. Ендігі кезек- те түркі халықтарының ортақ тарихы жазылмақ. ТҮЙІН. Түркі халықтарының басын біріктіретін басты күш — ортақ мәдениет пен әдебиетіміз, діл мен дініміз, салт-дәстүріміз. Бұл жөнінен Түркі академиясының атқарған еңбектерін бағалауға тұрарлық. Тұтас бір мо- дельмен жазылып, 6 тілде жарыққа шыққан «Түркілер тәрбиесі», Түркі дүниесінің ең таңдаулы классикалық шығармалар жинағы «Асыл мұра» туындыларының берері көп. Сонымен бірге түркілік өркениетті әлемге таныта- тын түркі елдері арасында бірнеше тілдерде хабар таратылатын ортақ телеарна құрудың қажеттілігі, пайда- сы зор екендігі, бүгінгі күннің сұранысы екендігі назардан тыс қалмады. Әзірге түркі халықтарының мәдениетін насихаттайтын «TRT Avaz» телеарнасының тек Түркия елінде ғана көрсетілетіні жеткіліксіз екеніне көз жет- кізді сарапшылар. Түйіндеп айтсақ, екі ел қазіргі екі жақты қатынастар деңгейіне қанағаттанбайтындықтары, байланыстарды ары қарай дамытуға мүдделі екендіктерін білдірді. Солай тарқасты. Екі жақ Мәулананың «Бір тілде сөйлейтіндер емес, бір жүйеде ойлайтындар ғана өзара санаса алады» деген сөзімен тарқасты. Бауыржан Карипов «Анадолу Маркетинг» компаниясына Кеңсе-менеджері қажет. Компьютерлік бағдарламаларды білетін, кеңсе құжаттарын жүргізе алатын, қазақ, орыс тіл- дерінде еркін сөйлесетін (түрік тілін білсе, ескеріледі) сауатты адам қажет. *** Аймақтық өкіл. Көшбасшылық қасиет, сауда саласындағы басшылықтағы жемісті тәжірибесі, іскерлік келіссөздерді жүргізу негіздері, Қазақстан Респу- бликасы сауда нарығын білуі, ҚР территориясында дистрибьюторлық компа- ниялармен жұмыс істеу тәжірибесі болуы керек. Тел: +7 727 247 88 87, +7 727 247 88 45. e-mail: [email protected] «ТҮРКІ ДҮНИЕСІНІҢ НЕГІЗГІ ІРГЕТАСЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ОДАҚ БОЛУЫ КЕРЕК» 1-2 қараша күндері Алматы қаласында Стратегиялық ойлау институтының (SDE) бастамасымен Ахмет Иаса- уи атындағы халықаралық қазақ-түрік университетіне қарасты Еуразия ғылыми-зерттеу институты (ERI) және Ататүрік зерттеу орталығының (ATAM), Астанадағы Түрік академиясы басшыларының қатысуымен өткізілген халықаралық симпозиумда Қазақстан-Түркия қатынастарының дипломатиялық, экономикалық, қоғамдық, тарихи, геосаяси және мәдени қырлары сөз болып, ертеңгі күннің еншісіне тиесілі маңызды мәселелер талқыланды. Аталмыш жиынға екі елден 60-қа жуық ғалым, сарапшылар қатысып, ұтымды ойла- рымен бөлісті. Сонымен қатар симпозиумда тарихи мұра және екі елдің ортақ келешегі және халықаралық қатынастар, дүниежүзілік стратегиялық ахуал, білім- ғылым жайында да тың тұжырымдамалар жасалын- ды. Әсіресе түрік сарапшылары екі ел арасындағы қалыптасқан қатынастардың жеткіліксіз екендігін ай- тып, әлеует пен мүмкіндіктерді оңтайлы пайдаланудың маңыздылығына тоқталды. Стратегиялық ойлау институтының директоры Ясин Ақтайдың ойынша, «Жаһандану жағдайында қазақ және түрік халықтары өзара жақындасуға мүдделі болып отыр. Осы симпозуим Түркия қоғамының Қазақстанға деген қызығушылығының айқын дәлелі». 10 ОТБАСЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN Құмырсқа су астында 14 күн өмір сүре алады. Өсімдіктер фотосинтез про- цесін жасауды бір сағатқа тоқтатса, дүниедегі бүкіл жандылар өледі. Ұлудың 4 мұрны бар. Секундтың жүзден біріндей уақытта 100 шақырым жылдамдыққа жететін бүрге оқтан да жылдам. Аюлар қыс ұйқысында салмақтарының 25%-ын жоғалтады. Бір мұз қалыбының ішінде үш апта көлемінде мұздалған шаян, мұз ерітіл- генінде еш нәрсе болмағандай жүріп, қалыпты жағдайын жалғастырған. Құстар ұяларында демалады, бірақ басқа жерлерде ұйықтайды. Түйеқұс – аяғында екі саусағы бар жалғыз құс. Мегапод құсы күрікке жатпайтын құстың жалғыз түрі. Түйелер 15 минут ішінде 200 литр су іше алады. « Мен Африканың мешеу да- мыған елдерінің бірінде ауыл- дық емханада жұмыс жасай- тынмын. Бірде ауруханаға жағдайы нашарлаған екіқабат әйел жеткізілді. Мезгілсіз келген толғаққа байланыс- ты қолдан босандыруға тура келді. Әупірімдеп жүріп баласын өмірге әкелдіргенімізбен, анасын аман алып қала алмадық. Бейшараның артында жылап екі жарым жасар қызы жетім қала берді. Мұнда экватордың бойы күндіз ми қайнатар ыстық болғанмен, түнде табаныңнан өтер ызғарға айналады. Шала туылған баланы сақтайтын еш құрал жоқ, инкубатор орнатуға электр қуаты да жоқ-тын бұл кедей елде. Баланы жаялыққа орап, медбикенің бірін грелка алып келуге жұмсадым. Баланы суық түннен аман алып қалудың басқа жолы жоқ еді. Сәлден соң ол жанары жасаурап кел- ді. Грелкаға ыстық су құйып жатқанда жарылып кетіпті, оның өзі ең соңғы грелка екен. «Жарайды, бір амалын қарастырамыз», – деп қала бердік. Сол түні отқа жақын отырып, ке- зекпен қызылшақа баланы денеміз- ге басып, таңды атырдық. Ертеңіне аурухана жанындағы балалар үйіне соғып, намаз оқитын балалар- ды ертіп, мешітке қарай беттедік. Оларға түнде болған оқиғаны, ба- ланы суықтан сақтау үшін грелка керек екенін, әйтпесе сәл суық өтсе баланың шетінеп кете- тінін, оны денемізбен ж ы л ы т қ а н ы м ы з д ы және екі жарым жасар әпкесінің жетім қалып жылап жатқанын да айттым. Олар мұңайып қалды. Сосын намаз оқуға кірістік. Намаз оқып болып тұра бергенім- де шетте қос қолын жайып, дұға етіп жатқан он жасар қызға көзім түсіп кетті. Бүлдіршін кіршіксіз көңілден шыққан балғын тілімен: – Иә, Алла, сенен өтініп сұраймын, кеше осында кішкентай бала туы- лып, анасы қайтыс болыпты. Егер грелка болмаса, ол суықтан өліп қалуы мүмкін. Бізге грелка жіберші, Алла! Және бүгін жіберші, әйтпесе ертеңге дейін жаурап өліп қалады. Сосын оның апасына бір қуыршақ жі- берші, ол анасынан айрылып, жетім қалып, жылап жатыр. Қуыршақ беріп қуантшы, Сенің оны жақсы көретініңді білсін. Иә, Алла, өтінемін, тілегімді орындашы, – деп жалбарынып дұға етіп жатыр. Менің жаным еріксіз езіліп, жас қыздың жасаураған көзіне қарап, оның аппақ қардай көңіліне таңданып қарай бердім. Еш күмәнсіз орын- далатынына сеніп, шын жүрегінен ақ тілектері төгіліп жатыр. Бірақ ті- герге тұяғы жоқ, бір жапырақ нанға зар мұндай кедей елде бұл тілектің орындала қоюы екіталай секілді көрінді. Аллаһтың шексіз құдіретіне шәк келтірмеймін, бірақ тілектің де қолжетімдісі, қол жетпейтіні болады ғой. Бір жағынан, қыздың шынайы тілегі санамда тұрып алып, дүдамал күйде мешіттен шықтым. Жұмысыма барып, оқушыларыма медициналық жәрдем туралы сабағымды бастап кеттім. Бірер сағаттан кейін бір адам ке- ліп, менің үйімнің тұсына машина келіп, бір зат тастап кеткенін айт- ты. Үйім жақын болған соң жүгіріп барсам, машина кетіп қалыпты. Өз көзіме өзім сенбей тұрып қалдым: салмағы 22 келіден асатын үлкен сәлемдеме тастап кетіпті. Біреуден бірдеңе сұрап хат жібермеген едім, ешкім де маған сәлемдеме жіберем демеп еді. Сәлемдеменің аузын ше- шем дегенше жаныма әлгінде бірге намаз оқыған балалар жиналып, топ- талып қалды. Арасында бағанағы он жасар қыз да бар. Көңілім алабұртып толқып, босай бастағанын сездім. Аузын шешіп, ішіне қолымды салып, сыртқа шығара бастадым, балалар әр қимылымды қалт жібермей қарап тұр. Алдымен қолыма іліккені киімдер болды. Оны балаларға үлестіріп бер- дім, олар шат-шадыман қуанышты күйге бөленді. Сонымен қоса, біраз медициналық құралдар, жабдықтар, азықтар салып жіберіпті. Қолымды қайта салғанымда, бір затқа тие бе- ріп, бүкіл денем суып сала берді. Жоқ, бұл мүмкін емес! Қолым қалтырап, суырып алып шыққаным жап-жаңа резеңке грелка еді. Көзімнен еріксіз жас сорғалап аға берді. Грелканы көрген балалар шуыл- дасып, қуанып кетті. Өз-өзімді ұстай алмай грелканы ұстаған қалпы қатып тұрып қалсам керек. Ана қыз жүгіріп келіп: «Айттым ғой! Айттым ғой, Алла жібереді деп. Әне, айттым ғой!» – деп грелканы ұстай берді. Мен көзімнен аққан жасты сүртумен әлекпін. Бір кез- де қыз: «Айтпақшы, қуыршақ қайда, қуыршақ?» – деп қолын қаптың іші- не сүңгітіп жіберіп, кішкентай әдемі қуыршақты суырып алса бола ма! Жүрегім толқып кетті. «Ей, Алла, рах- мет! Айттым ғой жібереді деп!» – деп қуыршақты ұстай берді де: «Тәтей, қуыршақты кеше туылған баланың әпкесіне апарып берсем бола ма? Алла оны да жақсы көретінін біл- сінші», – деді. «Айналайын, әрине, бере ғой», – деп, көңіліне еш күдік ұяламаған қыз балаға қарап егіле бердім. Ол қуыршақты құшақтаған күйі қуанып жүгіріп кетті. Мендей дап-дардай әйелге кім қуыршақ сала қойсын. Таңданысымды жасыра ал- май, кімнен келгеніне қарай бердім. Сәлемдемені Оңтүстік Африкадағы оқушыларым салыпты. Оның келіп жетуі үшін жарты жылдай уақыт ке- тетін. Грелканы алыстағы басқа бір әріптесім, қуыршақты бір оқушым салған екен. Екеуінің тура керек уақытында, дәл мезгілінде келге- нін қарасаңшы. Құдайдан шынайы жүрекпен тілеген он жасар қыздың тілегінің орындалып, қуыршақ пен грелканың сол күні-ақ келіп жеткені мен үшін өмірімдегі бір таңғажайып керемет оқиға болды». Мейірімді Аллаһ Тағала қасиетті Құранда: «Сен- дер дұға жасамай жатып, мен сендердің тілектеріңе жауап берем», — деген. Ендеше, біз де шын көңілден тілей білсек, Жаратушының сарқылмас қазынасының қақпасы айқара ашылатыны осы оқиғадан-ақ көрініп тұрғандай. Мирас Кесебаев Бұл оқиға Орталық Африканың кедей елдерінің бірінде дәрігер болып жұмыс жасайтын мұсылман әйелдің басынан өткен екен. Оқиғаны қаз-қалпында оқырманға жеткізгенді жөн көрдім. Енді оқиғаны дәрігер әйелдің өз аузынан естісек: ИМАНДЫЛЫҚ НҰРЫ • Шекерді шамадан тыс қолдану – қандағы қанттың мөлшерін өте жылдам түрде арттырады және ұйқы безі инсулин секретін көбейтіп, шамадан тыс шығарады. • Алдымен тістің шіруіне, семіруге (майдың ағзада шамадан тыс жиналуы), диабет, жүрек және қан айналым жүйесі аурула- рына, бүйрек тастарының пайда болуына, рак, гепертония (қан қысымының артуы), паралич, язва, астма, ревматизм, созылмалы әлсіздік синдромы, сүйектің еруіне себеп болады. • Қанның айналуымен дененің әр тарапына жайылған шекер, әсіресе кіндікте, сандарда, кеуденің және аяқтың үстіңгі жағына жи- налады. • Иммунитет жүйесін әлсіретеді. Дене суық, ыстық немесе микробтарға қарсы тұра алмайды. Кекс, торт, печенье сияқты тәтті тағамдардың ішінде шекер бо- латынын онсыз да білеміз. Алайда шекер дайын азықтардың барлығына дерлік орынды, орынсыз түрде беталды қосылуы зиян- ды. Сәбидің тамағы, жүгерінің қауызы, сосиска, майонез, кетчуп, пиц- ца, гамбургер, кола, дайын жеміс шырындары сияқты тағамдарға шекер қосылып, қолданушыларға өте тартымды қылып ұсынылуда. Сәбилерге берілетін дайын тамақтарда ана сүтімен салыстырғанда шекер 60 пайызға көп болады. Шекермен байланысты өте маңызды тағы бір қауіп бар. Генети- касы өзгертілген жүгеріден «Жүгері шекері» өндірілуде. «Крахмал қоспалы сұйық шекер» деп те аталатын «өзгертілген» шекер шо- колад, вафля, газды сулар, жүгері қауызы сияқты өнеркәсіпті азықтарда ең көп қолданылады. Азықтарда «құрамындағылар» тізімінде әртүрлі есім- дермен жасырынғанын көре аласыздар. Бұл есімдер қайсылар дейсіз бе? Сахароза, қоңыр шекері, жүгері шырыны, крахмал қоспалы сұйық ше- кер, декстроз, сорбит, маннитол, ксилит, жеміс шырыны, глюкоза, глюкоза шы- рыны, бал, инверт шекер, лактоза, мальтоза, үйеңкі шырыны, ме- ласса, шекер шырыны т.б. Шекер зиянды ма? «British Medic- al Journal» атты медициналық жур- налда жарияланған бір мақалада: «Ше- кер темекідей зиян- ды, зиян келтіретін және тәуелділік тудыратын болғаны үшін есірткі тобына жатқызу керек», — делінді. Қорыта айтқанда: СІЗ БІЛЕСІЗ БЕ? — Құрметті Жаз көке, сен келу- ге асықпашы, мына дүние құлпырып, жапырақ жайып гүлденіп тұр. Осы қызықты, сұлулықты көріп, халық ұзағырақ қуанса деймін, — деп, Көктем Жазға хат жазыпты. Хатты оқыған Жаз ашулана: — Әй, желікпе Көктем, ақылың қашан кі- реді?! Ертең Күз мені ызғар лебімен келіп тықыртып тастаса, не ағаштағы жемістер пісіп үлгермейді, не халық егінін жинап үлгермейді, сонда не бетімді айтам?! — деп жауап беріпті. Жауапты оқыған Көктем Жазға ренжіп, Күздің өзіне хат жолдапты. — Қадірлі Күз көке, менің мойнымдағы жүк ауыр. Себебі мені миллиондаған халық Көктем қашан келеді деп тағатсыздана күтеді. Жыл құстары күтеді, оны қойшы, миллиондаған махаббаттар күтеді ғой, сондықтан Жазды асықтырмаңызшы. Жағдайдың бәрі сізге тіреліп тұр, — депті. Көп ұзамай Күзден де хабар жетті. — Әй, Көктем, сен неткен ақымақ едің: мінезің бірде олай, бірде бұлай, мен сон- да Қыс келіп қысқанда не деймін? Көктем сұрап еді деймін бе?! Оның бәрі өзіңе бай- ланысты, сен егер Қысты қыспаққа алмасаң болғаны, маған бәрібір. Бірақ халыққа, мал- жанға қиын болады ғой, уақытымен егінде- рі, жемістері піспей қалса, мен келгенше астықтарын жинап үлгермесе, қар астын- да астық қалып қойса, аш халыққа сенің сұлулығың мен махаббатыңнан не пайда?! — депті. Оны оқып алып әбден ойланған Көктем: «Расында, менікі көктемнің желігі екен ғой», — деп қателігін мойындапты. Төлеген Ильяшев БЕЛГІЛІ ЗАТТЫҢ БЕЙМӘЛІМ СЫРЫ Шəй ќалталары кездейсоќ пайда болєан БАЛАЛАРҒА БАЗАРЛЫҚ КҐКТЕМ СЎЛУДЫЅ ХАТТАРЫ 1904 жылы американдық көпес Томас Саливан тапсы- рыс берушілеріне шәй сорттарын жібек қалталарға салып беріп жіберуді бастаған. Әрбір қалтада бір шыныаяқ шәй дем- деуге ғана жететін жапырақтар салынды. Бұл көпеске де, басқаларға да оңай бо- латын, ауыр қораптарды ешкім көтеріп жүргісі келмеді. Сатып алушылар осы шәй жапырақтары арқылы керектерін оп-оңай таңдайтын. Кейіннен Томастың тұтынушылары осы әдісті ұнатып, жібектің ыңғайсыз екендігін айтады. Олар дәкемен орауды ұсынады. Бірінші Дүниежүзілік соғыс жылдарында Дрездендегі Teekanne атты фирма осы әдісті “ұрлап” алды. Олар майданға дәкеге оралған шәйді жіберіп отырды. Сарбаздар оған “шәй бомбасы” деген ат тақты, себе- бі олардың арқасында кез келген уақытта, орын таңдамастан шәй ішіп алуға бола- тын. Өткен ғасырдың жиырмасыншы жыл- дарында жібек те, дәке де, мақта да ысырып тасталып, жапсырылған перга- ментті қағаздар қолданысқа енді. Онан кейін фильтр қағаздарға көшті. Желім де қолданылмайтын болғандықтан, шәй дәмі жақсара түсті. Бұлардың тағы бір ерекшелігі – қораптағы қалталарға өңдеу нәтижесінде пайда болған жапырақтардың аяқ жақтарының қиындылары салына- ды. Жапырақтың бұл тұсында хош иістер мен пайдалы заттар көп кездеседі. Шәй қалталарының шыны аяққа және шәйнекке арналған түрлері де бар. Ғаламтордан әзірлеген — Күміс Қалтыкей Бетті дайындаған — Нұргүл Жамбылқызы ӘЛЕМДЕ ТАЛАЙ ҚЫЗЫҚ БАР Қазіргі таңда көп адамдар шәй қалталарын пайдаланғанды жөн көреді. Өте оңай әдіс. Қалташаны шыны аяққа саласыз да, ыстық суды құясыз, бес минуттан кейін шайлы сусын дайын тұрады. Білесіз бе, Томас Салливан болмаса, біз мұның бірін де жасап көре алмас едік. Бір қызығы, қалта шәйі қателіктен, кездейсоқтықтан туындаған. Бәрі де былай басталды. 11 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ШЕМПИОН ҒАЛАМТОРДАҒЫ МЕКЕНІМІЗ: www.kazakhstanzaman.kz E-mail: [email protected] ХАЛЫҚАРАЛЫҚ, ҚОҒАМДЫҚ-САЯСИ, ТАНЫМДЫҚ ГАЗЕТ ҚҰРЫЛТАЙШЫСЫ ЖӘНЕ МЕНШІК ИЕСІ: “ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN” ЖШС БАС ДИРЕКТОРЫ АХМЕТ АЛЯЗ БАС ДИРЕКТОРДЫҢ БІРІНШІ ОРЫНБАСАРЫ СӘУЛЕ МЕШІТБАЙҚЫЗЫ БАС РЕДАКТОРЫ ЕРТАЙ АЙҒАЛИҰЛЫ ИНДЕКС: 65977 МЕКЕНЖАЙЫМЫЗ: 050000, Алматы қаласы, Наурызбай батыр, 31, Гоголь көшесінің қиылысы. Тел .: 279-80-22, 279-94-99 факс: 279-80-77 Астана қаласындағы тілшілер: тел./факс: 8 (7172) 50-24-45; №29 бөлме, Журналистер үйі. Газет Қазақстан Республикасының Мәдениет, ақпарат және қоғамдық келiсiм министрлiгiнде тiркелiп, № 9429-Г куәлiгi 01.08.2008 ж. берiлген. Газет бетiнде жарияланған материалдардың көзқарасы мен фактiлердiң нақтылығы үшiн редакция жауап бермейдi. Қолжазба авторға қайтарылмайды. Жарнама мен хабарландырулардың мазмұны мен мәтiнiне жарнама берушi жауапты. “Қазақстан-ZAMAN” газетiнiң компьютер орталығында терiлiп, беттелдi. Газет аптасына бiр рет — бейсенбі күндерi шығады. Газет материалдарын көшiрiп басу үшiн мiндеттi түрде редакцияның рұқсаты қажет. Суреттердiң сапасына редакция жауап бередi. Газет ЖШС “Гамма-Принт” баспасында басылған. МЕКЕНЖАЙЫ: 050061, Алматы қаласы, Райымбек батыр даңғылы, 369. ТАРАЛЫМЫ: 15 000. Газетіміздің электрондық нұсқасы www.kazakhstanzaman.kz апталық тиражы: 8335. ТАПСЫРЫС № 1547 Бас рeдактордың орынбасары: ЖАНБАҚЫТ БОРАНТАЕВ Жауапты хатшы: ТӨЛЕГЕН ИЛЬЯШЕВ Кезекші редактор: МИРАС КЕСЕБАЕВ Қамшыбасар-тұжырым: ЕРТАЙ АЙҒАЛИҰЛЫ Әлеуметтік сын: ЖАНБАҚЫТ БОРАНТАЕВ; Тел.: +77013623807 Ақпарат, білім-ғылым: НҰРГЕЛДІ ӘБДІҒАНИҰЛЫ Экономика, спорт, туризм: ЕРМЕК САХАРИЕВ Саясат, тарих: ҚҰРМАНҒАЛИ НҰРҒАЛИЕВ Түркі дүниесі, жастар мәселесі, дін: МИРАС КЕСЕБАЕВ Демография, экология, денсаулық: АРАЙ САХАРИЕВА Мәдениет-өнер: БАУЫРЖАН КАРИПОВ Отбасы, әдебиет, тіл, тарих: НҰРГҮЛ ЖАМБЫЛҚЫЗЫ Фототілші: ЕЛНАР БЕЙМІШ Корректор: ГҮЛФИЯ ЕЛЕМЕСОВА Беттeуші: ГҮЛШАТ АБУОВА Терімші-хатшы: ДАНА КЕРІМБЕКОВА Маркетинг бөлімінің менеджері ҚАНАТ ЕСЖАНОВ; Тел.: +77051369856 Халықпен байланыс бөлімінің директоры: СЕРІК ӨМІРТАЙ Меншікті тілшілeрдің бастығы: СӘУЛЕ МЕШІТБАЙҚЫЗЫ МЕНШІКТІ ТІЛШІЛEР: АСТАНА: Тілшілер қосыны бастығының орынбасары: НАҒАШЫБАЙ ҚАБЫЛБЕК, Тел.: +77023148143 АҚМОЛА ОБЛЫСЫ: ДАХАН ШӨКШИР; Тел.: +77014509057 АЛМАТЫ: НҰРИЛА БЕКТЕМІРОВА; Тел.: +77017258534 АҚТӨБЕ: ЖЕТПІСБАЙ ЖАНАХМЕТОВ; Тел.: +77029570870 ҚАРАҒАНДЫ ОБЛЫСЫ: ЖҰЛДЫЗ ТОЙБЕК; Тел.: +77013329834 ҚЫЗЫЛОРДА: БЕЙБІТ БҮРКІТБАЙҰЛЫ; Тел.: +7 (7242) 225695, +77771863040 ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН: ШАДИЯР МОЛДАБЕК; Тел.: +7705 987 77 99 ЖАМБЫЛ: БОЛАТ МӘУЛЕН; Тел.: +77711586161 СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН: НҰРСАЙЫН ШӘРІП; Тел.:+77779623740 АТЫРАУ ОБЛЫСЫ: СВЕТЛАНА МУНЬЯНОВА; Тел.: +77015184682, +77713422208 ҚОСТАНАЙ: ҚЫДЫРБЕК ҚИЫСҚАН; Тел.: +77751365757 Қазақстандық боксшы Генадий Головкин Нью Йорк қаласында америкалық Кертис Стивенспен қолғап түйістіріп, өзінің чемпиондық атағын абыроймен қорғап қалды. Гена қарсыласын шаршы алаң төрінде қуып жүріп соғып, Стивенстің бапкерлері тоғызыншы раундтан кейін рингке ақ орамал тастап, шәкірттерін нокаутқа түсуден сақтап қалды. Жекпе-жектен кейін сұхбат берген Головкин: «Бапкерлерім кездесу қызықты өтсін деген соң ғана жұдырықтасуды тоғызыншы раундқа дейін создым, әйтпесе, Стивенсті алғашқы раундтарда-ақ сұлатып салуға мүмкіндігім де, шамам да жеткілікті еді. Менің жұмысым бокстасу болғандықтан, кез келген боксшыны менімен шаршы алаң төрінде жекпе-жекке шығуға шақырамын»,— деді. Осылайша, кәсіпқой бокста ринг төрінде осымен 28 кездесу өткізген Головкин қатарынан 28-і рет жеңіске жетіп, орта салмақта (72,574 кг дейінгі) WBA (Бүкіләлемдік бокс ассоциациясы) және IBO (Халықаралық бокс ұйымы) тұжырымдары бойынша әлем чемпионы атағын сақтап қалды. Бұған дейін Гена қаңтар айында тағы бір америкалық боксшы Габриэль Росадомен кез- десіп, онда да Росаданың бапкерлері рингке орамал лақтырған болатын. Ал наурызда жапониялық Нобухиро Ишиданы, маусымда британдық Мэттью Маклинді нокаутқа түсірген-ді. Аталмыш кездесудің бас қаҺарманы да сол болғаны анық. Ақтөбеліктер осымен бесінші рет чемпиондық атақты жеңіп алып, бұл көрсеткіш бой- ынша кезінде дәл осындай жетістікке қол жеткізіп, пентакампеон атанған Павлодардың «Ертіс» командасының рекордын қайталады. Ақтөбеліктерден бір ұпай ғана қалып қойған «Астана» күміс, «Қайрат» қола жүлдегер атан- ды. Ең соңғы турдың қалған ойында- ры төмендегіше аяқталды. «Шахтер»- «Астана» — 4:1; «Ертіс»-«Қайрат» — 2:3; «Жетісу»-«Тобыл» — 1:0; «Ақжайық»- «Атырау» — 2:0; «Тараз»-«Восток» — 1:1. Соңғы турда жеңіске жеткеніне қарамастан, «Ақжайық» келер жылы бі- рінші лигада ойнайды. Ол команданың орнын Қызылорданың «Қайсары» баса- ды. Ал Өскеменнің «Востогы» премьер- лигадағы жылы орын үшін жерлесте- рі — Семейдің «Спартак» клубымен бақтарын сынайтын болады. Маусым шымылдығын «Шахтер» мен «Тараз» Қазақстан Кубогы жолындағы кездесу- мен жабады. Ерғали Мұхиддинов, п.ғ.к. профессор, Қазақстанның еңбек сіңірген жаттықтырушысы Қазақ күресі — белбеу күресі немесе ережеміз нық болмай, ұлттық өнеріміздің көсегесі көгермейді Қазақ күресінің тарихы ұлтымыздың өмір тарихы- мен тығыз байланысты. Сондықтан, күрес ұлттық мәдениетіміздің маңызды бір саласы болып табы- лады. Қазақ топырағында балуандық өнер ежелден келе жатқанына тарихи жәдігерлер куә. Мәселен, осыдан 18 ғасыр бұрын 371-381 жылдар арасында ғұндар патшасы Балам- бер (Атилланың алдындағы патша) өзінің жеңістері мен мемлекеттік шешімдерінен кейін үлкен той-жиын өткізіп, оның негізгі бір бөлігі ретінде ат жарыс, балуан күресі, садақ ату, найза лақтыру, аударыспақ, теңге алу т.б. ойын түрлерін өткізген. Сол кездегі ғұндар тілімен осы ойын түрлері: Ээр-хүреш, Ат- хуреш, Ланса-хуреш, Шабар- ман-хүреш, Жебе-хүреш т.б. Ээр – ер күшті мағынасында, Хүреш – балуан күресі мағынасын білдіреді. Біздің дәуірімізден 3000 жыл бұрын салынған Бени-Гассан жеріндегі пер- ғауынның табытындағы суреттерден Мысыр жауынгерлерінің ең маңызды жаттығуларының бірі күрес болғандығын көруге болады. Көне грек жазушысы Эллиан (б.з.б. II-III ғасырлар) сақтардың әдет-ғұрыптары туралы жаза келіп: «...егер сақ жігіті үйленгісі келсе, ал- дымен өзінің болашақ қалыңдығымен күресіп жеңуі қажет. Олай болмаған жағдайда, жігіт сол қыздың қол асты- на күтуші құлы ретінде өтеді»,— деген деректер келтіреді. Кіндік Азия елдерін шарлап, жиһангерлігімен аты шыққан итальян саяхатшысы Марко Поло да күрес өнері сақ елдерінде өркендеп өсіп, әскери-қолданбалы жаттығудың бір түріне айналғанын және жігіттермен бірге қыздардың да күреске түсетінін ай- тып, тарих шежіресіне тіркеген. Тағы бір саяхатшы Рей Гонзалес Клавдио даңқты қолбасшысы Темірдің сарайында ең күшті балуандардың белбеуден ұстап күрескенін тамашалайды. Қазақтың ұлттық спорты – күрес ешқашан тірші- ліктен тыс қалмай, бірге жасасып келеді. Қазақ күресі тұңғыш рет 1938 жылы Ал- матыда өткізілді. Бүгінде қазақ күресін әлемнің көптеген елдері танып білді. Қазақ күресінен өткізілетін жарыстар республикалық дәрежеден асып, Азия және Әлем біріншіліктері деңгейінде өткізіле бастады. Бүгінгі таңда қазақ күресінен үш Әлем, екі Еуропа, алты Азия біріншіліктері болып өтті. Соңғы үш жыл көлемінде елімізде қазақ күресінен «Қазақстан барысы» атты байрақты бәсеке өткізу дәстүрге айналды. Бұл — болашағы зор, ұлт күресін дамытуға айтарлықтай игі ықпал ететін спорттық шара екені күмән тудырмайды. Рас, қазақ күресі олимпиадалық спорт түрі емес. Десек те, ата спортымызды Олимпиадаға кіргізу үшін атқарылатын жұмыстарды тоқтатпаған абзал. Енді көңілде жүрген түйткілді мәселелер төңірегінде ой бөліссем дей- мін. Мәселен, менің түсінігімде қазақ күресі ұлттық спорт түрі болғандықтан, бозкілем үстінде белдесу кезіндегі бе- рілетін төреші командалары таза қазақ сөзі болғаны абзал дер едім. Айталық жапондар дзюдода командаларды «хад- жиме» (баста), «иппон» (таза жеңіс), «ваазари» (жартылай жеңіс), «коко» (ескерту) деп өз ана тілдерінде бер- мей ме, бізге неге солай етпеске? Сон- дай-ақ, балуандардың жасаған айла- тәсілдерін бағалап, оған тиісті ұпай беру де баршаға ұғынықты, мағынасы толық сөздерден тұрса дейміз. Мыса- лы, бүк, шік, жамбас т.б. осы сияқты атаулар басқа спорттық ойындар түрінен алынғандықтан, көкейге қона бермейді. Сосын, күрес қазақ ұлтынікі болғандықтан, балуандар үстіне киетін күрес киімінде де ұлттық нақыш болуы қажет. Әйтпесе, бозкілемге қазіргідей не дзю-до, не самбода қолданылатын курт- ка киіп шығу қазақ күресінің абыройын арттырмайды. Қазақ күресі – нағыз текті күрес түрі. Балуандардың жауы- рыны толық жерге тисе ғана таза жеңіс болып есептелінеді. Ол нағыз білек күші бұлқынған, қарсыласының жігерін құм қылған апайтөс алыптардың күресі. Бұрындары ол салмақ дәрежесіне қарамастан өткізілсе, бертінде білікті мамандардың араласуымен оның ере- желеріне біраз өзгертулер енгізіліп, бекі- тілді. Осы жұмыстың бастауында КСРО және Қазақ ССР-інің еңбек сіңірген жаттықтырушысы, доцент П.Ф.Матущак тұрғанын бөле-жара атап өткен жөн. Осы маманның күш салуымен Қазақ ССР Министрлер Кеңесі жанындағы денешынықтыру және спорт комитетінің коллегиясында 1971 жылдың 27 қаңтарындағы қаулысы бойынша қазақ күресінен «спорт шебері» деген атақ енгі- зіліп, куәлік және төсбелгі тағайындалып, берілетін болды. Ал, 1991 жылғы колле- гияда қазақ күресі федерациясының президенті болып тұрған кезімде мен мамандарға ережеге белбеуден ұстап күресу мен тізерлеп тұрып әдіс жасауды алып тастау туралы өзгерістер енгізуге ұсыныс жасап, басқалар көп қарсылық жасағанына қарамастан, осы ұсынысты бекіткіздім. Өкінішке орай, сол ереже- лер бүгінгі күні сақталмай, қазақ күресі дзюдо иә самбоның көшірмесіне айна- лып кетті. Өйткені, бұрындары қазақ ба- луандары белдескенде үстеріне қазіргі дзюдо, самбодағыдай кимоно мен курт- ка, бұтына труси киіп шықпаған. Олар бұлдан тігілген шапан иә түйе шекпен киіп, белдеріне белбеу байлап, со- дан ұстасып күрескен. Мәселен, қазақ күресіне ұқсас ұлттық күрес түрлері басқа мұсылман халықтары мен Қап тауы өңіріндегі кейбір елдерде де бар. Айталық, татарларда «куряш» (белбеу күрес), өзбектерде «кураш», қырғыздарда «куреш», түркімендерде «гуреш» т.б. Оларда осы ұлттық күреске тән ерекшеліктер бұлжытпай сақталып, күрес тек белбеуден ұстасу арқылы ғана өтеді. Ендеше біз де түбіміз бір түркі халықтарының күресінде қалыптасқан ұлттық ерекшеліктерден алшақтамай, қайта солардан үлгі алуымыз керек. Әйтпесе қазақ күресінің ұлттық ерек- шелігі мен айшығы, ұлтқа тән реңі жой- ылып, ол басқа бір жекпе-жек түрінің сүреңсіз қайталамасы иә көшірмесіне айналғандай әсер қалдырады. Шындығына келсек, қазақ күресі — бел- діктен төмен ұстамай, аяқтың көмегімен тік тұрып күресетін спорттық өнер. Оның әдіс-тәсілдері де сан алуан. Қазақ күресінде алды-арттан шалу, қырқа шалу, іштен шалу, жамбасқа салу, ке- удеден асыра лақтыру, арқадан асыра тастау сияқты көптеген әдіс-тәсілдер қолданылады. Базбір мамандар қазақ балуандары үстеріне жеңіл ақ кеуде- ше, желбегей, ұзын қызыл иә көк түсті белбеу (ол қазақ өрнегімен нақышталуы тиіс), бұтына трико, бандаж, спорттық ішкиім кигені дұрыс деген пікірде. Қалай болғанда да, ұлттық қазақ күресі курт- ка иә труси киюмен өтпеуі тиіс. Ұлттық калоритімен көз тартатын спорттық киім түрі қандай болуы керектігін нақты бекітіп, ортақ бір шешімге келу — болашақтың еншісіндегі шаруа. Бірақ, оны «сен салар да мен салар, атқа жемді кім салар» деп, тым ұзаққа соза берудің де қажеті шамалы. Әйтпесе, ұятқа қаларымыз әбден мүмкін. Ұят демекші, соңғы «Қазақстан барысы» жарысында бұрын-соңды болмаған тосын оқиға орын алып, бұл аталған байрақты бәсекені көптеген елдерге та- ратып жатқан теледидар арқылы өзге жұрттарға аян болып, абыройымыздың айрандай төгілгені бар. Сондағы кем- шілік — Б.Ыстыбаев пен. Е.Шынкеев арасындағы белдесуде төрешілердің жеңісті алдымен Бейбітке, сосын Ержанға беріп, қалың көрермендерді де, балуандарды да әуре-сарсаңға салғандығы болатын. Егер күрес ереже- сі дұрыс болса, ұпай беру нақты болса, мұндай келеңсіздікке жол берілер ме еді? Меніңше, мұның бәрі аталған спорт саласының басында білікті мамандардың отырмағандығынан туындады. Себебі, қазақ күресі федерациясының прези- денті болып отырған Серік Төкеевтің негізгі мамандығы — бастауыш мектеп мұғалімі, оның қазақ күресіне үш қайнаса сорпасы қосылмайды. Осы спорт түрінен мемлекеттік жаттықтырушы — Марат Жақитов болса, агроном. Қазақ күресінің ережесінің иісі бұлардың мұрындарына да бармайтынын ескерсек, мұндай кемшіліктерге алдағы уақыттарда да жол берілері күмәнсіз. Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті ма- ман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух бе- ретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. Мәселен, жапондарда ең бірінші орын- да сумо, екінші орын- да дзюдо тұрса, кәрістер таэквон- до десе ішкен асын жерге қояды. Ен- деше, біз- де де төл к ү р е с і м і з — қазақ күресінен өткізілетін тур- нирлер әділ, дау-дамайсыз өткізілуі қажет. Өкінішке қарай, елімізде сөзбен айтқанда бәрі «тастай» да, іс жүзінде спорттың қай түрін алып қарасаңыз да, бәрі былыққа белшесінен батқанына көз жеткізесіз. Спорт төңірегінде қыруар мол ақша айналымға түсетіндіктен, оған жем- тікке үймелеген күшігендей жан-жақтан мойын созатындар көбейеді. Содан да болар, аталған салада жемқорлық белең алған. Биыл, яғни 2013 жылдың 5 наурызы күнгі «Жас Алаш» газетінің №17 (15787) санында бір мақалаға көзім түсті. Сонда оңтүстікқазақстандық мақала авторы Е.Ысқақов аталған өңірде ауданаралық, облыстық, республикалық жарыстарда (әсіресе, мектеп оқушылары арасында) спорт- шыларды таразыға тартуға ақша төлеу дәстүрге айналғанын мысалға келтіріпті. Сөйтсек, жемқорлардың спортшыларға айтатын уәжі: «Бұл ақшалар қазақ күресінің дамуына жұмсалады»,— деу көрінеді. Не деген мырзалық десеңізші! Шындығын айтсақ, қазақ күресінің көсегесін көгертетін, қарсыласын тулақша лақтыратын жүректі де білекті, дарынды қарадомалақтардың меселі осындай жарысқа қатысуға, таразыға тартылуға төлейтін ақшасы жоқтықтан қайтып жатқаны жасырын емес. Ендігі бір кесел — бұратартушылық, яғни әділ қазылық жасамаушылық. Себебі жа- рыс қай ауданда иә облыста өтсе, сол о б л ы с т ы ң б а л у а н д а - ры міндетті түрде бас бәйгені ием- денуі керек деген заңмен бекітілмеген қасаң қағида с а л д а р ы - нан жеңіп тұрған балуан әлсізге «жол» береді. Бұл «ереженің» тамырына балта шаппай- ынша, қазақ күресінің ағзасын ашкөздік пен жемқорлық жегі құрттай жалмап құрта берері сөзсіз. Сосынғы бір өзекті мәселе — бізде қазақша күрестен білікті мамандар тапшы. Егер сол азын-аулақ мамандар бас қосып, ұлттық күрестің ажарын ашып, оған айрықша ұлттық калорит беретін ерекшеліктерін сақтау бойынша осы қазақ күресі ережесіне, балуандардың үстеріне киетін киімдері- не қатысты ортақ бір шешім қабылдап, нақты пәтуаға келсе, бұдан қазақ күресі ұтпаса, ұтылмасы кәміл. Олай болмаған жағдайда ұлттық нышаннан жұрдай басқаның қаңсығын таңсық көріп, оларды қазақ күресіне әкеліп таңсақ, бұдан ұлттық күресіміздің көсегесін көгертпейді. Қазақ күресінің күнгейі мен көлеңкесіне жан-жақты талдау жасап, оның қалың жанкүйер қауым қолдауына ие болар ұлттық спорт түрі ретінде әрі қарай дамып, нығаюына ҚР Спорт және денешынықтыру агенттігі де барынша атсалысып, өзіндік үлесін қосады деп сенемін. «Кемедегінің жаны бір» деген- дей, бәріміздің илегеніміз бір терінің пұшпағы болғандықтан, төл күресімізді дамытуға бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығарып атсалысайық демекпін. КӘСІПҚОЙ БОКС: Гена Стивенсті де «тәубесіне» түсірді ФУТБОЛ: «Ақтөбе» — чемпион! Өткен аптаның сенбісі күні футболдан Қазақстан біріншілігінің биылғы маусым ойындары аяқталып, ел чемпионы мен жүлдегер командалар анықталды. Чемпион ең соңғы ойында «Ақтөбе» мен «Ордабасы» футбол клубтары арасындағы кездесуде анықталды. Сырт алаңда ойнағанына қарамастан алаң иелеріне айтарлықтай қарсылық көрсеткен шымкенттіктер ақтөбеліктерді қапы қалдыра жаздады. Екінші таймның аяқ шеніне дейін алаң иелерін 2:1 есебімен ұтып тұрған «Ордабасы» жеңісті уысынан шығарып алып, чемпиондық атақты «Ақтөбе» командасына сыйлады. Алтын доптың авторы — Абат Әйменов. Бетті дайындаған — Ермек Сахариев БАСПАСӨЗ — 2014 ҚҰРМЕТТІ ОҚЫРМАН! СҮЙІКТІ БАСЫЛЫМЫҢЫЗ — ХАЛЫҚАРАЛЫҚ «ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN» ГАЗЕТІНЕ 2014 ЖЫЛҒА ЖАЗЫЛУҒА АСЫҒЫҢЫЗ, АҒАЙЫН! ИНДЕКС 65 977 «Қазпошта» бойынша: Мерзімі Алматы қаласы Басқа қалалар Аудан/ ауыл 1 айға 305,07 321,52 334,26 3 айға 915,21 964,56 1002,78 6 айға 1830,42 1929,12 2005,56 12 айға 3660,84 3858,24 4011,12 Сүйікті басылымыңыз — Халықаралық «ҚАЗАҚСТАН- ZAMAN» газеті алдағы 2014 жылы да өздеріңізбен қуана қауышуға асығады. «ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN» газеті келер жылы қоғамдағы саяси-әлеуметтік мәселелерді, өздеріңізді толғандырып жүрген көкейтесті проблемаларды өткір жазып, халыққа қажет танымдық және рухани материалдарды жиі жариялауды, сондай-ақ түркі халықтарының ынтымағын үзбей насихаттауды алдына міндет етіп қойып отыр. Біздің мақсат — Сіздердің сенімдеріңізді ақтап, дер кезінде ақпарат беру. «ҚАЗАҚСТАН- ZAMAN» газетіне 2014 жылға жазылуға асығыңыз, ағайын! Қазан айында кезекті маусымының есігін айқара ашқан М.Әуезов театрына жаздық маусымды сағынышпен өткерген көрермен лап қойды. Босағадан кіргеннен күмбірлетіп күймен қарсы алуы керемет! Театрдың 88 маусымы “Бейбарыс Сұлтан” (авторы — Р.Отарбаев) қойылымымен ашылды. Бейбарысты (рөлдегі Азамат Сатыбалды) құлдықта жүрген жерінен Мысыр елінің әміршісінің бас уәзірі сатып алады. Қайсарлығымен Мысыр әміршісінің сеніміне кірген Бейбарыс еліне зарығып, Жайық жағасы, Қыпшақ даласын аңсап, жусан иісін ерекше сағынады (Осы тұста жүрек ерекше күй кешеді екен, көргендер ғана түсінетін шығар). Ерлігімен бірге туған елге, жерге, Отанға деген махаббаты мен сағынышы шынайы көрсетілген Бейбарыс Сұлтанның қойылымы түп-тереңдегі көңіл пернелерін қозғайды. «Қыз мұңы». И.Сапарбайдың бұл қойылымына тақырыбы дұрыс таңдалмаған деген ой келеді. Себебі ә дегеннен махаббат майданында жолы болмаған жеңілтек қыздың зары ма екен деп қаласың. Алайда қойылым мүлдем басқаша. Бүгін мен өткенді байланыстыра отырып, ар мен намысты ту еткен керемет кейіпкердің ақиқат үшін күресі мен ойда-жоқта оянған сырлы сезімі көрсетілген спектакль еріксіз орындығыңа байлап, елеңдетіп алады. Алматының Арбатындағы суретші Ғазиз бір топ қыздың ішіндегі бейтаныс бойжеткенді біреуге ұқсатады. Тіпті «Ләззат» деп те атайды. Онысы кешегі бодандыққа қарсы бұлқынып, еліміздің тәуелсіздік алауының тұтануы жолында Желтоқсанда құрбан болған Ләззат Асанова екен. Ләззат пен Ғазиз Желтоқсан ызғарында қиындық-қорлықты бастарынан бірге өткізген. Құрбыларымен қыдырған Сағынышты ақын жанды суретші Ғазиз бір көргеннен ұнатып қалады. Сағыныштың туған күніндегі кәсіпкер Жәкеңнің әйелі, бала-шағасы бола тұра Сағынышты қолына түсіргісі келуі, құрбысы Айгүлдің қылықтары, қызғанышы, қалталы азаматқа жабыса кетуі — бәрі-бәрі өмірде орын алып жатыр. Ал Желтоқсан кезіндегі бұйрықты орындаушы капитанның кейін Ғазизбен шенді генерал болып қайта жолығуы ше? Ғазизбен «генералмын» деп көкірегін кере сөйлеген бұрынғы жай ғана капитанның ақыры майдаланып: «Мен ол кезде тек бұйрықты орындадым ғой, мәжбүр болдым», — деген бейшара дауысы адамға кәдімгідей әсер етеді. “Жаужүрек” қойылымында ел ішінде “Балуан шолақ” атанған халық композиторы, ат ойынының түрлі тәсілін меңгерген өнерпаз, күш өнерін көрсеткен спортшы, жауырыны жерге тимеген балуан Нұрмағамбет Баймырзаұлының ел үшін күресімен қатар жұдырықтай жүрегі селт етіп ғашық болған тұстары айқын әрі әдемі көрсетілді. Жарының қызғанышы, Балуанның көз алдындағы Ғалияның елес бейнесі, губернатордың қызы Татьянаның (рөлде Салтанат Бақаева) әдемі ерке қылықтары еріксіз баурайды. Орыстың көрнекті жазушы-драматургы А.Чеховтың «Апалы-сіңлілі үшеу» пьесасы адамдарға өмір сүруді үйретеді. Апалы- сіңлілердің де, олардың ағасының да өмірде жолдары болмаған жандар. Тіпті Вершинидің де, Соленыйдың да өмірлері мәз емес. Ал Тузенбах туралы айтудың да қажеті жоқ, өйткені ол шығарма соңында адам қолынан қаза табады. Қойылымдағы барлық кейіпкерлер өзіне жақын жандардан айырылады. Өмірде жолы болған — жалғыз Наталья (үш қыздың жеңгесі). Дегенмен, оның да өмірі өтірікке құрылған. Драма оқиғасы губерндік қалада, зиялылар отбасы — Прозоровтардың үйінде өтеді. Андрейдің қарындастары, апалы- сіңлілі Ольга, Ирина және Машаның бар арманы — өздері туып-өскен Мәскеуге кету. Бірақ, олар қанша орайы келіп тұрса да кете алмайды. Бір кездері Мәскеу университетінің профессоры болады деп үміт еткен ағалары болса, отбасының билігін қолына алған әйелі Наташаға жалтақтайды. Жексенбі күні көрерменге С.Асылбекұлының «Империядағы» кеш» деп аталатын 2 сағаттық драмасы көрсетілді. Қоюшы режиссері — А.Кәкішева. Мейрамхана иесі, кәсіпкер Айдардың туған күн кеші өтеді. Бұрынғы ғалым әріптестерінің туған күн иесіне ақжарма тілектері, ағынан жарылған көңілдер, мол дастархан. Бәрі керемет. Алайда... бір-біріне тілектес, әріптес, дос- жарандай көрінетін жандардың шын бет-бейнесі бірте-бірте сұлбалана бастайды да, бұл кеш Шекспирдің атақты «Өмір — театр, адамдар — оның актерлері» деген қанатты сөзі мағыналана, ашыла түсетін кеш болып шығады. Достары безініп, бауыры өкпелеп кеткен кәсіпкер Айдар өлесі мас боп жатқан жерде әйелі басқа еркекпен көңіл қосады. Мұны көрген жалғыз ұлдары ашумен көлікке отырып, жолда... Міне, бір сәтте барынан айырылған кәсіпкердің өмірі быт-шыт болады. Қойылым заманауи, айтар ойы терең әрі ойнақы көріністерге толы. М.Сәрсекенің “Тендерге түскен келіншек” драмасында Бекжан Тұрыстың актерлік шеберлігі көрерменді тағы да тәнті етіп, сомдаған бейнесі жанды ауыртады. Тұңғышбай әл-Таразидың режиссерлігімен «Қазақтар» тарихи драмасынан патриоттық рухтың бойды кернегенін көрермендердің ысқырып, ұзақ қол соғуынан байқадық. Шәмші Қалдаяқовтың өмірінен бір көріністі «Сыған серенадасын» толғанбай, тебіренбей көру мүмкін емес. Көрермен театрға лық толы. Қазақтың даласын әсем әуенімен тербеткен ұлы композитордың сыған қызы Изольдаға ғашық болуынан туған ғажайып әннің тарихы беріледі. Қорытындылап айтарымыз, құрметті оқырман, бір сәт бітпейтін күйкі тірлікті ысырып қойып, театрға келіңіз. Жаныңыз рухани байлықпен сусындасын. Көркем қойылымдардан қапы қалмаңыз. Мирас Кесебаев КҮЙБЕҢ ТІРЛІКТІ ҚОЙЫҢЫЗ, ТЕАТРҒА БАРЫҢЫЗ! Театр – адам жанын рухани байытып, қайталанбас қайнарымен сусындататын қасиетті орда. Мұнда өмір атты алып театрдың мың сан қойылымдарынан бір үзігі көрермен назарына ұсынылады. Үздігіп тамашалаған әрбір жанның өзіндік түсінігі, пайымы бар. Әр қойылым даралығымен танылады. Жүрек толқиды, сезім кернейді, көңіл құбылады, дене бір ысып, бір суиды. Көзге еріксіз қуаныш пен қайғы жастары тұнады. Тіршілік түйткілдері, өмір толқындары... ТҮЗЕТУ «Қазақстан Zaman» газетінің 2013 жылғы №43 нөмірінде жарияланған «Казинвестбанк» Акционерлік Қоғамының Қаржылық Есебінде басылым тарапынан техникалық қате кетуіне байланысты оқырман назарына төмендегі түзетулерді ұсынамыз. 1.«Казинвестбанк» Акционерлік Қоғамының 01 қазандағы 2013 жылғы жағдайы бойынша (аудит жасалмаған) қаржылық жағдайы туралы есебінің (1-форма) екінші колонкасындағы «2012 жылдың 01 қаңтарындағы жағдай» сөйлемін «2013 жылғы 01 қаңтардағы жағдай» деп оқу керек. 2. «Казинвестбанк» Акционерлік Қоғамының 30- қыркүйекте 2013 жылғы аяқталған кезең үшін (аудит жасалмаған) жиынтық табысы туралы есебінің (2-форма) үшінші колонкасындағы «30-қыркүйекте 2013 жылы аяқталған кезең» сөйлемін «30-қыркүйекте 2012 жылы аяқталған кезең» деп оқу қажет. Апайымыздың өмірден қайтқанына біраз жылдар өтті. Уақыт зымырап өтіп жатыр. Бұл күнде апайымыз тірі болса, осы жылдың 12 қарашасында 75 жасқа толар еді. Апайымыз, яғни Ахметова Бэла Ғабдолғалиқызы КСРО Мемлекеттік сыйлы- ғының иегері, физик- профессор, әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университетінде адал еңбек атқарған, аяулы ана, ардақты ұстаз. Ұстаз ретінде ол кісі ұрпақ тәрбиелеу жолында тынбай еңбек еткендігін, келешек ұрпаққа үлгі болуы, жас жеткіншектерді ғылым мен білім жолына баулитын қамқоршы қасиеттерін атап кеткен жөн. Ядролық физика саласында тынбай еңбек етіп, элементар бөлшектердің затпен әсерлесуін тереңінен зерттеп, ең алғаш Қазақ әйелдерінің арасында дара шығып, 1972 жылы «Монокристалдардағы ядролық реакциялар кезіндегі көлеңкелер эффектісін ашу және зерттеу» деп ата- латын ғылыми зерттеу жұмысында жоғары нәтижелерге қол жеткізгені үшін Кеңес Одағының мемлекеттік сыйлығының Лауреаты атанған ғалым ана. Қызмет жо- лында өз саласына байланысты 60-тан аса еңбектің иегері және ғылыми зерттеу жұмысына орасан зор үлесін қосты. Білім және ғылым министрлігінің құрмет грамоталарымен, Бүкілодақтық «Білім» қоғамының медалімен ма- рапатталған. Ол кісінің толағай теңіз білім иесі болғанын төменгі әріптесі- құрдасы Әділхан ағайдың Бэла апайға арнаған өлең жолдарынан көруге болады. Қыпшақтың Отаны екен байтақ дала, Сол елден бір қыз шыққан жеке-дара. Ғажайып ақылы мен парасаты, Адамда туады екен мұндай дана. Сұрасаң осы арудың Бэла аты, Келіскен сәні менен салтанаты, Ғылымда бұл қыз шыққан биіктерге, Қазақтың жете алмай жүр азаматы. Тағы бір ерекше атап өтер қасиеті, ең бірінші, адалдықты, қарапайымдылықты бірінші орынға қоятын, жаны таза аяулы ұстазымыз еді. Сонымен қатар жанұясына асыл жар, екі баланы тәрбиелеп, өмір жолына салған аяулы ана. Біз Бэла апаймен әріптес болғанымызды мақтан тұтамыз. Ойымызды қорыта келе айтарымыз — Ахметова Бэла Ғабдолғалиқызының жүріп өткен жолында қалдырған мұрасы, тәлім- тәрбиесі шәкірттерінің, әріптестерінің жү- регінде мәңгі сақталады. Физика-техникалық факультетінің Теориялық және ядролық физика кафедрасының ұжымы ЕСКЕ АЛУ АЯУЛЫ АНА, АРДАҚТЫ ҰСТАЗ ЕДІ «Қазақстан-ZAMAN» газетінің ұжымы белгілі жазушы, публицист Мереке Құлкеновке туған ағасы Мәдештің қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл айтады. Марқұмның иманы саламат, жаны жәннатта болсын! «Қазақстан-ZAMAN» газетінің ұжымы басылымымыздың жанашыры, қазақтың белгілі ақыны, қоғам қайраткері Сабыр Адайға анасы Ұмсынның қайтыс болуына байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл айтады. Марқұмның жатқан жері жайлы, иманы жанында, жаны жәннатта болғай! Document Outline Достарыңызбен бөлісу: |

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#АПТАНЫҢ_АРДА_УӘЖІ__Әкімдердің_жолды_жабуға__құқығы_жоқ__Министрлік_атауы_өзгерді__Қазақстан__Ислам

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Бұл_шара_соңы_аудандардың__көркемөнерпаздарының__қатысуымен_қалықтаған_әнмен,__күмбірлеген_күймен,_мың

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Газет_1992_жылдың_17_қаңтарынан_шыға_бастады

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Ермек_Назым__Серік_Ахметов:_«Қазіргі_таңда__мемлекеттік_органдар,_министрлер,__әкімдер_тарапынан_11_қазандағы

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Жоғары_оқу__орындары__жекешеленбейді,__бірақ...__Білім_және_ғылым_министрлігі_ақталып_әлек

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Жол_ережесін_бұзғандарға__қатаң_жаза__ҚТЛ_әлемдік__додада_тағы__да_топ_жарды__Бетті

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#«Ипотека_—_өте_сенім-__сіз,_қатерлі_өнім»

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Қола_медаль

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#,_құйылсын__,__қазақ_елін__е_жиылсын!»__—_деп_үн_қатад__ы__ақад

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#«Мен_әйелімнің_үйінде__тұрып_жатырмын»

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Нұргүл__Жамбылқызы__Алматы_–_жедел_жәрдемнің__әлемдік_астанасы__ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ__«Көш_тоқтамасын

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#СҮЙІНШІ!__БИЛІК_АЙНАСЫ

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Үкіметтің_кеңейтілген_отырысында__Елбасының_ағымдағы_жағдайға__байланысты_Үкіметке_берген__бірқатар_нақты_тапсырмаларын

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-astana-ajari-11-sport-aza-kresi--belbeu-kresi.html#Халықаралық_ұйым_—_ис-__лами_қаржылық_қызмет__көрсету_жөніндегі_кеңес__2002_жылы_құрылған.__Аталмыш_ұйым_шариғат

03 астана ажары 11 спорт қазақ күресі — белбеу күресі

03 АСТАНА АЖАРЫ 11 СПОРТ Қазақ күресі — белбеу күресі Спорт және денешынықтыру агенттігінің төрағасы Ерлан Қожағапанов мырза анау бір жолы: «Әр саланың тізгінін білікті маман ұстауы керек», — деді. Жанкүйер қауым бұл сөздің шығарыпсалма уәж болмағанын қалары анық. Жалпы, әр елдің ұлттық спорт түрі өз қазанында қайнап, халыққа патриоттық рух беретін бренд деңгейіне көтерілуі керек. «Мен әйелімнің үйінде тұрып жатырмын» «Менің жалақым 645 мың теңгені құрайды, одан 130 мың теңге ұсталады. Қолыма таза алатыным 515 мың теңге», — деп бір қойды. Әрине, мұндай жалақымен шіріген байлардың санатына қоса алмасы- мыз анық оны! Алайда, елордада шағын үйінің бар екендігін тілге тиек еткен ол, жұбайының атында оңтүстік астанада баспана тіркел- гендігін ашық айтты. Газет 1992 жылдың 17 қаңтарынан шыға бастады Бөлшек саудадағы бағасы келісімді №44 (964) 7 ҚАРАША 2013 ЖЫЛАН ЖЫЛЫ www.kazakhstanzaman.kz БИЛІКТЕГІ ҚАУҚАРСЫЗДЫҚҚА ҚАТАЛ ЖАЗА елімізді жайлап алған тәртіпсіздікке, жемқорлыққа қарсы күрес майданы болғай! Президент Әкімшілігінің қызметін жетілдіру мәселелеріне арналған кеңесте Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаев: «Аппарат мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысын бақылап, кемшіліктерді айқындауға және оларды тиімді іске асыру жөнінде нақты шараларды белгілеуге тиіс. Үкіметтің кеңейтілген отырысында менің тарапымнан айтылған сындардан тиісті қорытынды шығарылуы керек. Бұл бағыттарда қандай жұмыстар жүргізіліп жатқаны, кімдер жауапқа тартылғаны және жазаланғаны туралы әрбір факт бойынша халық алдында есеп беріп, БАҚ- та жариялау жөнінде тапсырма берілген болатын. Мен айтқан сын бойынша тек «Тұрғынүй-құрылысжинақбанкінің» жағдайы жөніндегі деректер ғана айтылды, өзге ешқандай ақпарат болған жоқ. Тіпті бұл ретте менің тарапымнан айтылған сынның бір бөлігі газет беттерінде де көрініс таппаған және телеэфирден де берілмеген. Сондықтан әркімнен тек өз бағыты бойынша бағдарламалардың орындалуымен ғана емес, сондай- ақ Үкіметтің, министрліктер мен ведомстволардың жұмысындағы кемшіліктерді жою жөніндегі барлық нұсқауымның орындалуымен қатаң түрде жұмыс жүргізуін талап етемін. Президент Әкімшілігінің мемлекеттік инспекторлары облыстардағы ахуалды толық білмейді”, — деді. Сол-ақ екен, билік те ұйқысынан оянып, Үкімет отырысында ҚР Бас уәзірі Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Қазіргі жағдай жылдың соңына дейін өзгермесе, мен Президенттің атына бірінші басшыларды, оның ішінде министрлер мен әкімдерді жазалау туралы ұсыныстарды енгізу мәселесін қарастырамын»,— деп қатуланды. Өздеріне тықыр таянғанын сезген болуы керек, ҚР Білім және ғылым министрлігінің қос бірдей вице-министрлері — Мұрат Орынханов және Мұрат Әбенов жұмыстан өз еркімен кету жөнінде арыз беріп, ол Үкіметтің қарауына енгізілді. Енді оны Үкімет шешетін болады. Министр А.Сәрінжіпов те: «Біз жұмыс істемейтін адамдармен қош айтысатын боламыз. Ол мәселе министрлікке де, жоғары оқу орындарына да, жалпы барлық білім беру мекемелеріне де қатысты»,— деп атап өтті. Осындай батыл өзгеріс пен бақылау мемлекетімізге ауадай қажет еді. Басталды, тек ұзағынан сүйіндіргей! Ермек Назым Серік Ахметов: «Қазіргі таңда мемлекеттік органдар, министрлер, әкімдер тарапынан 11 қазандағы Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасының ағымдағы жағдайға байланысты Үкіметке берген бірқатар нақты тапсырмаларын орындау жұмыстары тиісті деңгейде жүргізілмей отыр. Осы аптада еліміз үшін, әсіресе медицина саласы үшін айшықты іс-шара орын алды. Нақтырақ айтсақ, оңтүстік астанамызда м е д и ц и н а л ы қ - с а н и т а р л ы қ алғашқы көмек жөніндегі Алма- ты декларациясының қабылдан- ғанына 35 жыл толуына орай халықаралық конференция бол- ды. Аталған айтулы оқиғаға әлем- нің әр түрлі мемлекеттерінен арнайы делегаттар келді. Ал- дымен 5 қараша күні Алматы- дағы Республика сарайының қасбетіне 1978 жылғы декларацияны ұрпақтар жадында мәңгі сақтау үшін ескерткіш тақтасы қойылды. Таңдаудың дәл осы сарайға түсуінің де өзіндік сыры жоқ емес. Себебі, осы ғимаратта табаны күректей 35 жыл бұрын, яғни 1978 жылы 6-12 қыркүйекте Алматы декларациясын (Әлемдік денсаулық сақтаудың Ұлы Хартиясы) қабылдаған дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы мен балалар қорының алғашқы медициналық-санитарлық жәрдем жөніндегі тарихи халықаралық конфе- ренциясы өткен. Аталған жиын МСАК (медициналық алғашқы санитарлық көмек) маңыздылығына назар аударған алғашқы халықаралық конференция еді. Ауқымы мол іс-шара С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университетінде тек еліміз үшін ғана емес, төрткүл әлем үшін де маңызды саналатын — денсаулық сақтау көмегін көрсетудің (АМСЖ) дүниежүзілік ұйымының әлемдегі алғашқы географиялық шалғай кеңсесінің ашылуымен жалғасын тапты. Осылайша бүгінде Алматымыз әлемнің 54 елі үшін алғашқы медициналық санитарлық жәрдем бойынша ДДҰ астанасына айналып отыр. Қарашаның 6-7 күндері негізгі іс-шара — алғашқы медициналық санитарлық көмек беру декла- рациясының 35 жылдығына арналған халықаралық конференция өтті. Оған 70 мемлекеттен 500-ге тарта делегат қатыспақ. Нұргүл Жамбылқызы Алматы – жедел жәрдемнің әлемдік астанасы ҚАМШЫБАСАР-ТҰЖЫРЫМ «Көш тоқтамасын , құйылсын , қазақ елін е жиылсын!» — деп үн қатад ы ақад ырлық ағайындар Шеттегі 5 млн. қазақтың бірі қалмай Отанына оралмайынша, үндеу күшін жоюы мүмкін емес. Бұл шеттегі қазақты Отаны- на, атажұртына шақырған басты құжат болып табы- лады. Бұл құжаттың күшін жоюға талпынып жүргендер қазақты жоюды ойласты- рып жүргендер ме деп қорқамын. 05 СҮЙІНШІ! БИЛІК АЙНАСЫ Карикатураны салған — Елнар Бейміш 02 АҚПАРАТ — САРАП 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN РЕДАКЦИЯДАН: Бүгінгі таңда қазақ-түрік лицей шәкірттері талай білім додасында алтын- нан алқа тақса, күміс пен қоладан да кенде емес. Олар тек лицейлерінің ғана емес, күллі Қазақ елінің, Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің жарқын болашағына елеулі үлес қосатын өрендері екенін жыл сайын дәлелдеуде. Оның жарқын дәлелі — үстіміздегі жылдың 20-25 қазан күндері аралығында Бразилия елінің Новогамбург (Novo Ha- mburgo) қаласында жалпы білім беретін пәндерден өткен XXVIIІ «MOSTRATEC» Халықаралық ғылыми жобалар сайысына қатысып, жоғары жетістіктермен елге ора- луы. Аты айтып тұрғандай, әлемдік додада өз елдерінің арасында сынға түсіп, сүрінбей шыққан білімге құштар, ағылшын тіліне де жүйрік «сен тұр, мен атайын» деген 28 мемлекеттің дарынды жастары қатысты. Қазақстанның намысын қорғауға барған оқушыларға топ жетекшісі ретінде қазақ- түрік лицейлерінің ұстаздары Муаммер Гүл, Қожабеков Дарханбек және Бисекенов Бау- ыржан тағайындалды. Жыл бойы дайындалып, ізденіп, қала бер- ді ата-анасының, мектебінің үміттерін ақтау үшін барын салған Астана, Алматы, Есік, Ақтөбе, Қостанай қалалары және Шығыс Қазақстан, Маңғыстау облыстарының шәкірттері «жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар» болып суырылып шығып, баршасы жүлделі орындармен елге оралды. Өз кезегімізде әлемдік ғылыми жоба жары- сында Қазақстан командасына жетекшілік жасаған, Астана қаласындағы дарынды ер балаларға арналған лицей-интернатының математика пәнінің мұғалімі Муаммер Гүл мырзамен кездесіп, сұхбаттасу үшін лицей- ге ат басын бұрдық. Муаммер мырза, топ жетекшісі ретін- де Халықаралық жоба жарысы жайлы тарқатып айтсаңыз. Сонымен қатар, бұл жарысқа қазақ-түрік лицейлерінен қанша оқушы қатысты? — Бразилияда өткен әлемдік додада әр елдің бетке тұтар ақылды да білімді жастары жиналды десем, қателеспеймін. Қазақстаннан 33 оқушы қатысып, 13 секция бойынша 400-ден астам жоба тыңдалды. Ғылыми-жобаға дүниежүзінен жиналған ең мықты ғалымдар төрелік жасады. Жалпы, жоба сайысы өте әділ және қызықты өтті. Соның ішінде елімізден 4 секция бағытында 33 оқушы 12 жоба бойынша өз білімдерін ортаға салды. Олар математика, биология, тарих, ағылшын пәндері бойынша зерттеу жұмыстарына қатысты. Нәтижесінде біздің оқушыларымыз 4 алтын, 5 күміс, 3 қола жүлдеге ие болды. Оның ішінде қазақ-түрік лицейлерінен 17 оқушы қатысып, өз білім- дерімен ел қоржынын жүлделі орынға тол- тырды. Атап айтар болсам: Алтын медаль — Ибраев Төлеби, Мәделхан Ақжан, Хусаинов Дамир, Тұңғышбаев Жандос, Базаргелді Әнуар (Астана ҚТЛ), Қасым Әлішер (Ақтөбе ҚТЛ), Азамат Әбдікерім мен Жалғас Байсыдық (Есік ҚТЛ). Күміс медаль — Абдуалиев Диас (Маңғыстау ҚТЛ), Несем- баев Диас, Сағынтаев Әділхан, Әшірбаев Темірлан (Қостанай ҚТЛ), Қыдырбекұлы Дәулет және Ораз Азамат (Астана ҚТЛ), Құлниязов Айдос (Ақтөбе ҚТЛ). Қола медаль — Тұрсынханов Мақсат пен Ибраев Астамбек (Се- мей ҚТЛ). Фарида Мықтыбайқызы «Казкоммерцбанк» АҚ басқарушы ди- ректоры Мағжан Әуезов БАҚ өкілдеріне берген сұхбатында: «Ипотека 20-25 жылға берілетін ұзақ мерзімді несие түрі болып табылады. Қандай да бір банк несиенің бұл түрін беру үшін оған қаржы институтын ұзақ мерзім бойы қаржыландыратын арнайы қаржы көзі керек. Себебі ипотека — өте сенімсіз әрі қатерлі өнім. Оның үстіне біз не- сие алушының мүмкіндігін жан-жақты тексеруіміз керек. Біздің банктің не- сие беруді тоқтатуы оның пайыздық мөлшерлемесін көтерумен байланысты болып отыр. Бүгінде үкіметке ипотека мәселесін шешу үшін несие алушы- мен қатар берушіге де тиімді көптеген ұсыныстар жасалып жатыр. Әзірге олар тек талқыланып, жан-жақты саралану- да. Айта кетерлік жайт, егер дәл осылай елімізде ипотекалық несие берілмей немесе оның пайыздық үстеме ақысы көтерілетін болса, онда мемлекет тұрғын үй нарығының 50-80 пайызын, ІЖӨ-нің 1 пайызын жоғалтады»,— деп мәлімдеді. «Ипотека — өте сенім- сіз, қатерлі өнім» ҚР БҒМ баспасөз қызметі бұған дейін БАҚ беттерінде еліміздегі мемлекеттік жоғары оқу орындарының жекешеленуі мүмкін деп тараған ақпаратты жоққа шығарып: «Үкімет отырысындағы Бі- лім және ғылым министрлігінің баянда- масында жекешелендіру жөнінде емес, жоғары оқу орындарына дербестік беруді көздейтін автономия туралы хабарланған: бұл жоғары оқу орында- рын жекешелендіру немесе жеке қолға беру деген сөз емес», — делінген ха- барламада. Автономдық мәртебесін алған жоғары оқу орны білім беру са- пасы үшін, өз студенттерінің жұмыспен толық қамтамасыз етілуі үшін жауап- кершілік көтереді. Министрлік жоспары- на сәйкес, жеке даму бағдарламасын әзірлеп, басқарудың алқалық түрін енгізген, Қамқоршылық кеңес құра алған және жемқорлыққа қарсы ша- ралар қабылдай алатын жоғары оқу орындарына ғана автономия беріле- ді. Бұл ретте, мемлекет тарапынан бақылау мен қолдау, қаржыландыру сақталады. Жергілікті атқарушы орган- дар, бизнес пен қоғам жоғары оқу ор- нын басқаруға қатысады. Бұл жоғары оқу орындарының ашықтығын көтеріп, қоғамдық бақылауды қамтамасыз ете- ді, сондай-ақ, үздік әлемдік тәжірибеге сәйкес, жоғары білім беру саласына инвестициялар тарту үшін тиімді шарт- тар қалыптастырады», — деп ақталды. Әлгі отырыста БҒМ 2016 жылға дей- ін қазақ тілінде білім беретін оқу орындарының саны артады дей келіп: «Біз қазақ тіліне зор көңіл бөлетін бо- ламыз. Мемлекеттік тілде білім беретін оқу орындарының саны арта түседі. Мектепке дейінгі білім беру саласында мұндай ұйымдар саны 2 мыңға дейін, орта білім беруде 4 мыңға дейін жет- кізілсе, техникалық және кәсіптік білім беру саласында олардың саны 50-ге артады», — деп мәлімдеген. Жоғары оқу орындары жекешеленбейді, бірақ... Білім және ғылым министрлігі ақталып әлек Тарихи сын кезде елі үшін жанда- рын құрбан етіп, жерін ұрпақтарына аманат етіп қалдырған батырлардың рухына арнайы Құран оқылып, айтыс өткізіліп, ат бәйгесі ұйымдастырылды. Қалың көпшілік жиналған бұл айту- лы шара батырлардың тарихтағы орнының орасан екенін тағы да бір дәлелдеді. Жуырда осы екі батырдың ерен ерлігі туралы айшықты безендірілген «Сұраншы-Саурық» атты кітап қалың оқырманның қолына тиді. Халық ба- сына күн туған сәтте қалқан болып қорғай білген, көзсіз ерлік көрсеткен батырларға ұрпақтары осылайша еңселі ескерткіш орнатып, тарихта есімін мәңгі қалдырды. Елбасының баспасөз қызметі: «Атқарушы билікте бірқатар құрылымдық өзгерістер орын алды. Қазақстанның Қоршаған ортаны қорғау министрлі- гі Қоршаған ортаны және су ресурстарын қорғау министрлігі болып қайта құрылды. Бұл жөнінде Президент Нұрсұлтан Назарбаев арнаулы Жарлыққа қол қойды», — деп хабарлайды. Енді аталған министрліктің қарауына су ре- сурстарын басқару саласындағы бірқатар өкілеттіктер беріледі. Бұған дейін су ресурстары саласы Ауыл шаруашылығы министрлігіне қарап келген болатын. Еуропалық құқық және адам құқықтары сараптамалық институтының ди- ректоры Марат Бәшімов: «Қалаларда әкiм келе жатса, жолды оқшаулап, жа- уып тастайды. Олар неге өзгелердiң жолына тосқауыл қояды? Тiптi мемлекет басшысының өзi мұндайға жол бермейдi. Ал олар болса 30 минутқа жолды жа- уып тастайды. Әкім-қараларға эскорт рұқсат етiлмеген. Бұл заңды тiкелей бұзу болып саналады». АПТАНЫҢ АРДА УӘЖІ Әкімдердің жолды жабуға құқығы жоқ Министрлік атауы өзгерді Қазақстан Ислам кеңесіне мүше болуы мүмкін ҚР Бас уәзірінің орынбасары және Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің тізгінін ұстаған Әсет Исе- кешов Ұлыбританияда өткен бүкіләлемдік ислам экономикасының форумында: «Қазақстан қаржылық қызмет көрсету жөніндегі ислам кеңесіне енуді көздеп отыр әрі ислами қаржыландыру нарығына қатысты халықаралық ұйымға кіру мәселесін қарастырып жатыр», – деп мәлімдеді. Біз Елбасының тапсырмасы бойынша ТМД мен Орта Азия елдеріне қызмет көрсететін аймақтық ислами қаржы орталығын құру жұмыстарымен, нақтырақ айтқанда, 2020 жылға дейінгі аралықты қамтитын ислами қаржыны дамытудың жол картасын әзірлеумен айналысып жатырмыз. 2013-2015 жылдарға арналған Ислам даму бан- кімен серіктестік стратегиясына қол қойылды»,— деп мәлімдеді. Халықаралық ұйым — ис- лами қаржылық қызмет көрсету жөніндегі кеңес 2002 жылы құрылған. Аталмыш ұйым шариғат талаптарына сай қызмет көрсететін банк саласындағы, капитал және сақтандыру нарығындағы стандарттардың сақталуын бақылап, осы стандарттар- ды әзірлеп, оны қолданысқа енгізген. Оның штаб-пәтері Малайзия астанасы Куала- Лумпурде орналасқан. Қалың көпшілік қатыстырылатын мәдениет күндерінің қорытындысы Талдықорған қаласындағы Ілияс Жансүгіров атындағы Мәдениет са- райында шығарылды. Бұл шараға об- лыс әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, қалың көпшілікті құттықтады. Облыс басшысы жыл он екі ай өткізілген мәдениет күндерінің қоры- тындысын жариялап, жеңімпаздарды марапаттады. Нәтижесінде Балқаш, Ескелді, Іле, Кербұлақ, Көксу, Еңбек- шіқазақ, Ақсу, Панфилов, Жамбыл аудандары ынталандыру жүлдесімен (150 мың теңге), Талдықорған қаласы арнайы сыйлықпен (100 мың теңге), Ұйғыр ауданы мен Қапшағай қаласы ІІІ дәрежелі дипломмен (200 мың теңге), Қаратал ауданы ІІ дәрежелі диплом- мен (250 мың теңге), Қарасай ауданы І дәрежелі дипломмен (300 мың теңге) марапатталса, ал Алакөл ауданы бас жүлде — диплом мен 13 орындық «УАЗ» автокөлігіне ие болды. Бұл шара соңы аудандардың көркемөнерпаздарының қатысуымен қалықтаған әнмен, күмбірлеген күймен, мың бұралған бимен жалғасын тапты. Мәдениет күндерінің қорытындысы шығарылды «Ломбард Автобизнес Плюс» ЖШС төмендегідей кепілдікке қойылған мүліктерді сату туралы хабарлайды: Алтыннан жасалған зергерлік бұйымдар, алтын бұйымдар сынығы, бриллиант бұйымдары. Сауда өткізілетін уақыты: 2013 жылғы «19» қараша. Сауда өткізілетін орны: Қазақстан Республикасы, Алматы қаласы, Шәріпов/ Досмұхамедов көшесі, 90/89-93. Сауданың өткізілетін уақыты: сағат 11.00-ден 12.00-ге дейін. Сенім білдірілген тұлға: Жұмағалиев Н.Н. Сатып алу құнын төлеу тәртібі: қолма- қол ақша немесе ақша аудару түрінде жүзеге асырылады. Байланыс телефоны: 8 (727) 292-62-48. ҚР Орталық коммуникациялар қызметiнде өткен брифингте ҚР Iшкi iстер министрлiгi Әкiмшiлiк полиция комитетiнiң төрағасы Игорь Лепеха: «Жол үстіндегi төтенше оқиғаларды болдырмас үшiн, жол қозғалысы тура- лы жаңа заң аясында Iшкi iстер минис- трлiгi жол қозғалысы ережесiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiктi қатайтуды қарастырып отыр. Аталған заң жобасы Мәжiлiс қарауына жолданды. Қазiр ол депутаттардың қызу талқылауында. Қазiргi уақытта құқық бұзғаны үшiн айыппұл салынатын барлық тармақтар бойынша бiз, егер үшiншi рет құқық бұзылса, онда жүргiзу куәлiгiнен айыру- ды қарастырдық. Яғни қауiпсiздiк бел- беуiн тақпағаны үшiн бiр рет, екi рет айыппұл салынып, жүргiзушi одан еш қорытынды шығармай, тағы қайталаса, онда үшiншi рет бiз оны сот шешiмiмен 6 айға дейін жүргiзушi куәлiгiнен айы- руды қарастырдық. Жалпы, 7 негiзгi құқық бұзушылық бойынша айыппұл санкцияларын арттыру ұсынылған. Бұл көлiк басқару кезiнде жүргiзушiнiң те- лефонды пайдалануы, жылдамдықты асыруы, жол қиылысынан өту ере- жесiн бұзу, маневр жасау ережесiн бұзу, көлiктi жолдың қозғалыс бөлiгiне қою, тоқтау және аялдау ережесiн бұзу, абайсыздық салдарынан адам денсаулығына жеңiл және орташа деңгейде зиян келтiру. Мысалы, 10-20 км/сағ жылдамдықты асырғаны үшiн айыппұл 5 АЕК-тен 10 АЕК-ке дейiн ұлғайтылады. Сонымен қатар, 40 км/ сағ астам ұзақтықта жылдамдықты асыру, жолдың қарсы бетiне шығу және iшкi iстер органының тоқтау ту- ралы бұйрығын орындамағаны үшiн айыппұлдың орнына 9 айға дейiн көлiк құралынан айыру қарастырылуда», — дедi. Жол ережесін бұзғандарға қатаң жаза ҚТЛ әлемдік додада тағы да топ жарды Бетті дайындаған — Ермек Сахариев Қос батырға құрмет Атақты Сұраншы мен Саурық батырлардың Жамбыл ауданын- да бой көтерген ескерткіштің ашылу салтана- тында Алматы облысының әкімі Аңсар Мұсаханов қатысып, құттықтау сөз сөйледі. Сегіз жылдан бері дәстүрлі өткізіліп келе жатқан мәдени шара өткен жылдан бері үш ау- даннан біріктіріліп, жаңа үлгіде ұйымдастырылған еді. Бұл мәдениет күндеріне әрбір аудан жыл он екі ай дайында- лып, өздерінің барлық өнерлерін ортаға сала- ды. Мәдениет күндерінің шеңбері өте үлкен. 03 АСТАНА АЖАРЫ 7 ҚАРАША ЖЫЛАН ЖЫЛЫ ҚАЗАҚСТАН-ZAMAN ЖҰМАДАҒЫ ЖҮЗДЕСУ Баяндамасының 98 пайызы орысша 1 қараша күні Астана қаласындағы ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметіндегі баспасөз мәслихатында Алматы қаласының әкімі Ахметжан Есімов ағынан жарылды. Бір сағатқа жуық баяндамасының екі-үш минутын ғана ана тілінде сөйлеген әкім, сұрақ-жауап кезеңінде мектепке дейін орысша білмегенін ұяла отырып әңгімеледі. Бар біл- ген орысшасы «помидор» екен. Қас қылғанда оны да ұмытып қалып қиналған кездері болыпты... (Соның есесін осы жиында бір қайтарды). Айтпақшы, «Баяндамаңызды қазақша неге оқымадыңыз?» — деп сұраған журналистерге: «Ке- шегі өткен Алматыдағы әлем чемпионатында тек қана қазақ тілінде сөйледім», — деп бұртиды әкім. (Қазақша көп сөйлеп қойған-ау тегінде). Сондықтан да бұл жолы өзге ұлттармен де санасу үшін 50-50 саясатын ұстанғанын емеурінімен сездірді. Жә де- лік. Мемлекеттік тілге деген ел тізгінін ұстап отырған шенеуніктердің ұстанымы осындай болса, не істей аламыз?.. Сонымен, жер жәннаты — Алматы гүлдену үстінде екен. Жеткен жетістіктерді қазбалай берсек, таң атыруға болады. Соны ескеріп, көңілге түйген көрікті ойларды ғана ықшамдап ұсынбақпыз. Биыл Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 12 пайызға өседі деп күтілуде. «Өткен жылы Алматының жалпы аймақтық өнім көлемі 5,6 трлн. теңгені құрады немесе жан басына шаққанда 25 мың АҚШ долларына жетті», — деді әкім. Сонымен қатар А.Есімов қаладағы орташа жалақы көлемі 139 мың теңгеге жеткендігіне ерекше тоқталды. Таратылған мәліметтерге қарағанда, мемлекеттік барлық бюд- жет табыстарының 25 пайызы, республика бойын- ша барлық көтерме айналым көлемінің 40 пайызы Алматыға тиесілі екен. «Сондай-ақ, қала бюджеті 354 млрд. теңгені құрап отыр. Атап айтқанда, қала қазынасының 64 пайы- зын шағын және орта бизнес қамтамасыз етуде. Бұл салада еңбекке жарамды әрбір үшінші алматылық жұмыс істейді. 2013 жылдың қорытындысы бойынша 1,3 трлн. көлемінде салық жиналады деп болжанып отыр», — деп, ұйып тыңдап отырғандарды бір шолып шықты. Иә, қарап отырсақ, 354 млрд. теңге Монғолия, Тәжікстан, Қырғызстан, Армения секілді мем- лекеттердің бюджетіне пара пар. «Жыл басынан бері 17,5 мың жұмыс орны құрылды және бұл мәселе біздің қала үшін өте маңызды. Біз биыл 18 мың жұмыс орнын ашу мақсатын қойдық, сондай-ақ бұл көрсеткішке міндетті түрде қол жеткізі- леді», — деді әкім шабыттанып бір кезде. Оның сөзіне қарағанда, Алматыда экономикалық белсенді тұрғындарға шаққанда жұмыссыздар үлесі 0,2 пайызды құрайды.

http://emirsaba.org/03-v-zubotehnicheskoj-laboratorii-otdelenij-pileulavlivatele-u.html

0,3 в зуботехнической лаборатории отдельный пылеулавливатель устанавливается для полирования протезов из: драгоценных металлов

Индекс разрушения окклюзионной поверхности по Миликевичу B.Ю. при изготовлении штампованной коронки должен быть равен: 0,3 В зуботехнической лаборатории отдельный пылеулавливатель устанавливается для полирования протезов из: драгоценных металлов В целях предупреждения развития аллергических реакций у зубных техников, содержание хрома в никель - хромовых сплавах (в соответствии с ISO 6871-2) должно быть не менее: 20% В центре поверхности стола зубного техника имеется специальный вырез для обрезки моделей, который называется: финагель Вкладка-это протез, применяемый для восстановления частично разрушенных тканей зуба до: 30 % Вкладка – это протез, применяемый для восстановления: частично разрушенных тканей зуба в качестве опорной части Воск церезин получают при обработке: озокерита Все помещения зуботехнической лаборатории, где производятся пыльные работы с вредными веществами, должны быть обеспечены: вытяжкой Второй класс кариозной полости по Блеку располагается на: контактной поверхности моляров и премоляров Выберите последовательность лабораторных этапов изготовления штампованной коронки после отливки моделей: очерчивание клинической шейки химическим карандашом, моделирование коронки воском, выпиливание гипсового штампика, замачивание в мыльном растворе, заливание первой половины гипсоблока Выберите последовательность лабораторных этапов изготовления штампованной коронки после отливки гипсоблока: получение двух экземпляров штампиков из легкоплавкого сплава, подбор гильзы, протяжка через аппарат Самсон, отжиг до соломенно-желтого цвета, предварительная штамповка Выберите последовательность лабораторных этапов изготовления штампованной коронки после предварительной штамповки: обтягивание первого экземпляра штампика из легкоплавкого сплава лейкопластырем, отливка контрштампа и окончательная штамповка в аппарате Бромштром, отжиг до соломенно-желтого цвета Дайте правильное определение понятия «искусственная коронка»: зубной протез, восстанавливающий форму, функцию, а также эстетическую полноценность клинической коронки отдельного зуба Для изготовления вкладок, коронок применяют сплавы золота: 750 пробы Для изготовления металлической вкладки необходимо предварительно отмоделировать ее из: воска Для определения степени поражения окклюзионной поверхности зуба, Миликевич B.Ю. использовал: прозрачные разрисованные по 1 мм пластины Для отливки модели зуба по кольцу при изготовлении пластмассовой вкладки используется: цемент Для получения гладкой и точной поверхности металлической вкладки, ее покрывают огнеупорным облицовочным слоем, состоящим из маршалита и стекла в процентном соотношении: 50 и 50 Для получения оттиска с одного зуба при непрямом изготовлении вкладки используют: кольцо Для предупреждения образования усадочных раковин в непосредственной близости от вкладки на восковых литниках формируют муфты: шаровидные Для точной отливки металлической вкладки используется модель: огнеупорная Если имеется опасность перфорации полости зуба, дно полости I класса под вкладку на жевательных зубах должно препарироваться: плоским и выпуклым Если после подготовки полости зуба под литую вкладку, одна из стенок имеет толщину 1,5 – 2 мм, то необходимо: перекрыть эту стенку вкладкой Зуботехническая лаборатория должна иметь: основные и подсобные помещения Индекс разрушения окклюзионной поверхности по Миликевичу B.Ю. при изготовлении вкладки должен быть равен: 0,3 Использование вибростолика при отливке гипсовых моделей предупреждает: образование пор и недоливов К непрямым композитным реставрациям в стоматологии относятся: вкладки, виниры, люминиры К каким оттискным материалам относится Экзафлекс, применяемый для снятия оттисков кольцом: силиконовым К лабораторным этапам изготовления штампованной коронки относится: отливка модели, моделирование зуба, подбор гильзы, предварительная и окончательная штамповка, отбеливание, полировка К микропротезам в ортопедической стоматологии относятся: вкладки, виниры, полукоронки К несъемным ортопедическим конструкциям относятся: вкладки Как называется скос эмали под углом 45° по краю эмали: фальц Какие воски относят к ископаемым: озокерит, этиленовые смолы Какие воски относят к минеральным: буроугольный, торфяной, парафин Какие воски относят к природным: минеральные, растительные, воски животных и насекомых Какие воски относят к растительным : пальмовые, травяные, плодовые Какие образования на фронтальных зубах отводят пищу от десневого края, предупреждая травму слизистой оболочки: выпуклая вестибулярная поверхность фронтальных зубов Какие оттискные материалы используют при изготовлении вкладок косвенным методом: термопластические и корригирующие Каким алмазным бором проводится адекватное препарирование небной и язычной поверхностей фронтальной группы зубов в области слепой ямки при формировании полостей под вкладки: чечевицеобразным Каким по счету клиническим этапом является сдача и фиксация вкладки из драгоценных металлов: 2 Какой из материалов используют для постоянной фиксации вкладок: висфат цемент, адгезор Какой тип воска используют при изготовлении вкладок: Лавакс Какой тип воска используют при изготовлении вкладок: Лавакс Какой формы должен быть зуб, препарированный под металлическую штампованную коронку: цилиндрический Какой формы должен быть зуб, препарированный под металлическую штампованную коронку: цилиндрической Клиническая коронка – это: часть зуба выступающая над десной Клинические этапы изготовления искусственной коронки: обследование, оформление документации, препарирование, оттиск, определение центральной окклюзии, припасовка коронки, фиксация Клиническим этапом изготовления вкладки косвенным методом является: снятие оттиска кольцом Клык нижней челюсти: вестибулярная поверхность выпуклая, а язычная вогнута, кроме участков в области шейки Моделирование вкладки, не из расплавленной, а размягченной восковой смеси, уменьшает: усадку сплавов и восковых композиций Наибольшей пластичностью обладают воски: бюгельный Объем каждого рабочего места зубного техника должна быть не менее: 13 куб.м. Обязательным условием, необходимым для обеспечения работы зубного техника с оттисками, является их: дезинфекция Оседание паров, какого металла в легких может вызвать бериллиоз и гранулематоз: бериллий Отличительные особенности резцов верхней челюсти: оральная (небная) поверхность имеет форму треугольника с закругленной вершиной и ограничена гребешками, соединяющимися в пришеечной части и образующими бугорок Первый класс кариозной полости по Блеку располагается на: в фиссурах и естественных углублениях зубов любой анатомической группы Площадь рабочего места зубного техника должна быть не менее: 4 м.кB. Преимущества вкладок по сравнению с пломбами: лучше восстанавливают межзубной контактный пункт Препарирование жевательной поверхности под штампованные коронки предпочтительно проводить: алмазными головками При изготовлении вкладки косвенным методом моделированию вкладки предшествует клинический этап: получение оттиска с зуба и всего зубного ряда При изготовлении вкладки косвенным методом переводу восковой репродукции в металл предшествует лабораторный этап: формирование литниковой системы При изготовлении вкладки косвенным методом, в какой окклюзии гипсуют рабочую и вспомогательную модели в окклюдаторе: центральной При изготовлении вкладки прямым методом после снятия воскового оттиска и моделирования вкладки в полости рта следует клинический этап: припасовка и фиксация готовой вкладки на цемент При изготовлении вкладки прямым методом после формирования полости в зубе следует клинический этап: моделирование вкладки в полости рта При изготовлении металлической вкладки прямым методом после снятия оттиска и моделирования вкладки в полости рта следует лабораторный этап: формирование литниковой системы При изготовлении металлической вкладки прямым методом после формирования литниковой системы следует лабораторный этап: отливка комбинированной модели При изготовлении пластмассовой вкладки прямым методом после снятия воскового оттиска и моделирования вкладки в полости рта следует лабораторный этап: перевод восковой репродукции в пластмассу При литье зубопротезных деталей из кобальтохромового сплава, самым важным является исключение: усадки сплавов и восковых композиций При моделировании вкладки в полости рта, ее извлекают при помощи: разогретого штифта При моделировании резцов верхней челюсти на режущем крае создают: острый медиальный и тупой дистальный угол При моделировании резцов нижней челюсти на оральной поверхности необходимо создать: зубной бугорок, вогнутость над ним и шейку зуба При определении, какого индекса, площадь окклюзионной поверхности зуба принимают за единицу и вычитают объем кариозной полости: разрушения окклюзионной поверхности по Миликевичу B.Ю. При прямом методе изготовления вкладок используют воск: Лавакс При прямых композитных реставрациях в стоматологии, используют: пломбирование зубов Признаки зубов, позволяющие отличить принадлежность их к правой или левой стороне: признак кривизны вестибулярной поверхности коронки зуба Производственное помещение зуботехнической лаборатории, в котором производится перевод композиции протеза из воска в металл, называется: литейная комната Производственное помещение зуботехнической лаборатории, в котором производится перевод композиции протеза из воска в пластмассу, называется: полимеризационная комната Производственные помещения, предназначенные для варки протезов – это: полимеризационная Производственные помещения, предназначенные для обработки протезов на последнем лабораторном этапе – это: полировочная Производственные помещения, предназначенные для отливки моделей – это: гипсовочная Производственные помещения, предназначенные для паяния штампованных конструкций – это: паяльная Прямой и косвенный метод применяется при изготовлении: вкладки Пятый класс кариозной полости по Блеку располагается на: на любой поверхности в области шейки зубов всех групп зубов Раздел пропедевтики ортопедической стоматологии, занимающийся разработкой методов лабораторного изготовления зубных протезов, ортодонтических аппаратов для лечения больных с зубочелюстными деформациями, сложных шин и протезов для лечения больных с челюстно - лицевыми повреждениями: зубопротезная техника Рекомендуемая высота лабораторных помещений: 3-3,5м Сколько поверхностей жевательного зуба препарируется под металлическую штампованную коронку: все пять поверхностей Сколько поверхностей зуба препарируется под вкладку 1 класс по Блеку: только окклюзионная Сколько поверхностей зуба препарируется под вкладку 2 класс по Блеку: окклюзионная и контактная Сколько поверхностей зуба препарируется под вкладку 2 класс по Блеку: окклюзионная и контактная (либо медиальная, либо дистальная) Сколько поверхностей зуба препарируется при изготовлении полости под вкладку типа медиально-окклюзионно-дистальные поверхности: обе контактные и окклюзионная Создание смесей с введением карнаубского и монтанного восков уменьшают: усадку сплавов и восковых композиций Соотношение должностей врач - зубной техник (по Рузуддинову C.Р.) должно быть: 1,0:2,0 Соотношение остекленной поверхности к площади пола в зуботехнической лаборатории должно быть не менее: 1:5 Третий класс кариозной полости по Блеку располагается на: контактной поверхности резцов и клыков с сохранением режущего края Формирование полости в зубе, получение оттиска с данного зуба кольцом и со всего зубного ряда, получение комбинированной модели используется при: непрямом методе изготовления вкладок Чем должна завершаться подготовка полости зуба под литую металлическую вкладку: формирование фальца под углом 45 градусов Четвертый класс кариозной полости по Блеку располагается на: контактной поверхности резцов и клыков без сохранения режущего края Что предупреждает травму пародонта при изготовлении вкладки: точное линейно плоскостное восстановление окклюзионной поверхности зуба Чтобы избежать образования усадочных раковин и снизить степень усадки детали, необходимо создать депо металла в виде дополнительных: шаровидных муфт

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#1_ҰЙЫМНЫҢ_МІНДЕТТЕРІ_1.1._22.05.2023-10.06.2023

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#2_УНИВЕРСИТЕТ_МІНДЕТТЕРІ

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#4_ТАРАПТАРДЫҢ_ЖАУАПКЕРШІЛІГІ_4.1._Тараптар_бірлескен_қызмет_процесінде_белгілі_болған_жеке_өндірістік_тəртіп_мəліметтерін_таратпауға_міндеттенеді.

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#5_КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ_МЕРЗІМІ

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#6_ҚОРЫТЫНДЫ_ЕРЕЖЕЛЕР

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ 27194

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#БАЙКЕШОВА_АИДА_МАРАТОВНА_Білім_алушы

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#Басқарма_мүшесі-Академиялық_мəселелер_жөніндегі_проректордың_міндетін_уақытша_атқарушы_Мақыш_Серік_Биханұлы

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#«Л.Н.Гумилев_атындағы_Еуразия_ұлттық_университеті»_Мақыш_Серік_Биханұлы_тұлғасында_,_бұдан_əрі_«Университет»_деп_аталып,_бір_тараптан_жəне_«Экотон+»_А_Қ_БАЙКЕШОВА_АИДА

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04-05-09-3e-4029-ou-praktikasin-otkizu-turali-sh-jati-kelisim.html#МАРАТОВНА_тұлғасында

№04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы Үш жақты келісім-шарт астана қ

№ 04-05-09-3e-4029 оқу практикасын өткізу туралы ҮШ ЖАҚТЫ КЕЛІСІМ-ШАРТ Астана қ . 19.02.2023 «Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті» Мақыш Серік Биханұлы тұлғасында , бұдан əрі «Университет» деп аталып, бір тараптан жəне «Экотон+» А Қ БАЙКЕШОВА АИДА МАРАТОВНА тұлғасында , бұдан əрі «Ұйым» деп аталып, екінші тараптан жəне Нұрмұханбет Самғат Ысқақұлы бұдан əрі «Білім алушы» деп аталып, үшінші тараптан, əрі қарай бірігіп «Тараптар» деп аталып, төмендегідей келісім-шартты жасады. 1 ҰЙЫМНЫҢ МІНДЕТТЕРІ 1.1. 22.05.2023-10.06.2023 дейінгі аралықта Білім алушыға оқу практикасын өту үшін орын дайындау. 1.2. Əрбір жұмыс орнында Білім алушының қауіпсіз жұмыс істеуін қамтамасыз ету. 1.3. Еңбек қорғау жөніндегі нұсқамалар өткізу. 1.4. Білім алушының практика бағдарламасын орындауына қажетті жағдай жасау. 1.5. Практиканың басшылығы үшін білікті мамандармен қамтамасыз ету. 1.6. Практика аяқталған соң Білім алушы - практиканттың жұмысын жəне дайындаған есебінің сапасын бағалау туралы мінездеме беру. 1.7 Қолданыстағы заңнамаға сəйкес Университет түлектерінің жұмысқа орналасуына көмектесу. 2 УНИВЕРСИТЕТ МІНДЕТТЕРІ 2.1. Практиканың басталуынан екі ай бұрын Ұйымға практика бағдарламасын жəне Білім алушы - практиканттың практикадан өтудің күнтізбелік кестесін келісу үшін кəсіпорынға ұсыну. 2.2. Білікті оқытушылардың ішінен практика жетекшілерін тағайындау. 2.3. Білім алушымен еңбек тəртібін орындауын қамтамасыз ету. 2.4. Ұйым қызметкерлеріне практиканы ұйымдастыруға жəне өткізуге əдістемелік көмек көрсету. 2.5. Білім алушыны практика өту күнделігімен қамтамасыз ету. 3 БІЛІМ АЛУШЫНЫҢ МІНДЕТТЕРІ Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей 3.1. Практика өту кезінде Білім алушы төмендегілерге міндетті: 3.1.1. Практика бағдарламасында көрсетілген тапсырмаларды толығымен орындауға, практика күнделігін жүргізуге. 3.1.2. Ұйымда қолданылатын ішкі еңбек тəртіп ережелеріне бағынуға. 3.1.3. Университеттегі практика жетекшісіне Ұйымның басшысы қол қойған, барлық тапсырмаларды орындағандығы туралы жазбаша есебі мен практика күнделігін тапсыруға. 3.2. Білім алушының құқығы: 3.2.1. Практика бағдарламасында көрсетілмеген жұмыстарға араласпау. 4 ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ 4.1. Тараптар бірлескен қызмет процесінде белгілі болған жеке өндірістік тəртіп мəліметтерін таратпауға міндеттенеді. 5 КЕЛІСІМ-ШАРТТЫҢ МЕРЗІМІ 5.1. Осы келісім-шарт қол қойылған күннен бастап күшіне енеді жəне практика аяқталғанша қолданыста болады. 5.2. Келісім-шарт екінші тарапқа шарттың тоқтатылуы туралы мəліметті жіберген соң екі ай ішінде жазбаша хабарлау арқылы ғана тоқтатылады. 5.3. Келісім-шарттың тоқтатылуы тараптардың өзара келісімімен жүзеге асырылады. 6 ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР 6.1. Осы келісім-шарт 3 дана етіліп жасалды, əрбір Тарапқа берілген даналардың заңдық күштері бірдей. 7 ТАРАПТАРДЫҢ ЗАҢДЫ МЕКЕН ЖАЙЫ Университет Ұйымдық Бұл құжат 2003 жылғы 7 қаңтардағы «Электрондық құжат жəне электрондық цифрлық қолтаңба туралы» ҚРЗ 7-бабының 1-тармағына сəйкес қағаз жеткізгіштегі құжатпен бірдей

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Балапан түрт түлік

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html#Әдіс-тәсілі

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым»

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html#:_-Қойлар,_сиырлар,_ешкілер,_жылқылар,_түйелер._Мұғалім:_Осы_үй_жануарлары_сендердің_үйлеріңде_бар_ма_Мұғалім;_Олар_қайда_жайылып_жүр

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым»

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html#Қуан,_шаттан,_алақай!_Қуанатын_күн_келді._Қайырлы_таң,_қайырлы_күн,_Күлімсіреп_шықты_күн!

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым»

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html#Ойын

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым»

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.

http://emirsaba.org/04azan-2023j-jimdastirilfan-tairipti-is-ereket-ortafi-balapan.html#Ойын:_«Ішіне-сыртына»._Ойынның_мақсаты

«04»қазан, 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым»

Бекітемін ЖШС «Оспан05,Адина»балабақшасы Меңгеруші: Баймуханова Т.С «04»қазан , 2023ж Ұйымдастырылған тақырыптық іс-әрекет Ортаңғы «Балапан» тобы (3 жас) Тақырыбы: «Төрт түлігім-ырысым» Тәрбиеші:Мүтәліп Т. М Алматы қ, 2023-2024ж. Сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Сабақтың мақсаты: Балалардың төрт түлік мал туралы түсініктерін кеңейте отырып, халқымыздың төрт түлікті дәріптеген өлең жырлар, әңгімелер арқылы танымын, жан-жануарлар туралы түсініктерін арттыру, жылқылардың басқа малдардан айырмашылығын таныту, сөздік қорын байыту, тіл байлықтарын дамыту, ұлттық тағамдар түрлері туралы ұғымын пысықтап, тиянақтап, көбірек білуге ынталарын ояту, балалардың тазалыққа, бір-бірін сыйлауға тәрбиелеу. Әдіс-тәсілі: түсіндіру, әңгімелеу,көрсету. Сабақтың көрнекілігі: Төрт түліктің суреттері слайд түрінде Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі -Қуан, шаттан, алақай! Қуанатын күн келді. Қайырлы таң, қайырлы күн, Күлімсіреп шықты күн! -Сәлеметсіздер ме, балалар! -Отырыңдар.Бүгін бізде ерекше бір қызық сабақ. Сондықтан сабаққа барлығымыз қатысайық. Бүгінгі сабақтың тақырыбы: "Төрт түлігім-ырысым " Балалар, бүгін біз сендермен саяхатқа шығамыз. Қане көздеріңді жұмыңдаршы, енді ашайық. Балалар , біз жайлауға келдік. Қане, қалай демаламыз? Бәріміз таза ауамен дем алайықшы. Қараңдаршы жайлауда не жайылып жүр екен? (Осы кезде өрісте жүрген малдардың дауыстар қойылады. Балалар: -Қойлар, сиырлар, ешкілер, жылқылар, түйелер. Мұғалім: Осы үй жануарлары сендердің үйлеріңде бар ма? Мұғалім; Олар қайда жайылып жүр? -Дұрыс, жайлауда немесе өрісте жүр. - Балалар, ал қазір «Мал қалай дыбыстайды?" деген ойын ойнаймыз. Ойынның шарты: Тақтада үй жануарлар берілген. Қазір мен сендерге төрт түліктің дыбыстарын қосқанда, сендер ненің дыбысы екенін тауып алу керексіңдер. Ойынның мақсаты: Қандай төрт түліктің дыбысы екенін тауып алу.Оларды атау. Сергіту сәті: Қошақаным тұршы, Беті –қолыңды жушы. Айнаға қарашы, Шашыңды тарашы. Орныңа отыршы. Мұғалім: Ал енді балалар тақтаға қарайық. - Балалар тақтада ненің суреттерін көріп тұрсыңдар? -Дұрыс, айтасыңдар. Ал енді осы малдардың әрқайсына тоқталайық. -Мынау ненің суреті? -Дұрыс, сиыр. Сиырдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Сиырдың төлін -бұзау дейміз. Сиырдан біз сүт, ет, тері аламыз. Ал сүттен қаймақ, май, ірімшік, айран аламыз. Сиырдың атасы -Зеңгі баба. Сиырды аухау-аухау деп шақырамыз. Сиыр шөп, су, жем жейді. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, жылқы. Жылқының пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Жылқының төлі-құлын. Жылқыны көлік ретінде пайдаланамыз. Көбінесе, арбаға жегеміз.(отын, шөп, су, жүк тасығанда) Жылқыдан біз сүт, ет, тері аламыз Сүтінен қымыз жасайды .Қымыз-шипалы сусын. Оны өкпе ауруына емдік ретінде қолданады. Жылқы жем, су, шөп жейді.Жылқының атасы-Қамбар ата. Оны құрау-құрау деп шақырады. Ойын: «Төлін тап» Ойынның мақсаты: Малдардың төлін тауып алу.Төлдерін атау. Келесі ненің суреті? -Дұрыс, қой. Қойдың пайдасы қандай? Одан не аламыз? Балалардың жауаптары: Қойдың төлі-қошақан.Қойды Шопан ата бағады. Қойды пұшайт-пұшайт деп шағырады. Қойдан ет, жүн, тері аламыз. Жүннен әжелер байпақ, , қолғақ т.б тоқиды. Келесі ненің суреті? Балалардың жауаптары: -Дұрыс, ешкі. Ешкінің төл-лақ. Ешкі шөре-шөре деп шақырады. Ешкіден ет, түбіт аламыз. Әжелеріміз түбіттен шәлі, байпақ, қолғақ тоқиды. Ойын: «Ішіне-сыртына». Ойынның мақсаты: Оқушыларды үй жануарлары мен жабайы жануарларды айыра білуге үйрету. Малды теппе. Ақты төкпе. Малды ұрма. -Енді балалар, бәріміз төлдер"Төлдер" әнін орындайық. -Жарайсыңдар, балалар. Әнді жақсы айтады екенсіңдер. Ортаға енді биші қызымызды шақырайық. Айсана бізге қазақтың биін билеп берем дейді. Ойын:Кубик-рубик. Ойынның мақсаты:Оқушылардың танымдық біліктерін арттыруға арналған жаттығу. Тәжірибелік бөлік:Балаларды түліктің бірі сиырмен таныстырып оның бізге тигізер пайдасын түсіндіру, сиыр саууды үйрету, құрт жайдыру. Қорытынды: -Балалар сендерге саяхат ұнады ма? Не ұнады? Біз бүгін көп нәрсені біліп көрсете білдік. Яғни төрт түлік малдардың қалай дауыстайтынын, олардың төлдерін, пайдасын біліп үйрендік.