Datasets:

WikiQuality

/

frac_unique_trigrams_lo

like 0

Follow

WikipediaQuality 4

21599

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8D%8D%E1%89%85%E1%88%AD%20%E1%88%B0%E1%88%8B%E1%88%9D%20%E1%8B%AB%E1%88%88%20%E1%8B%B0%E1%88%98%E1%8A%93%20%E1%8B%9D%E1%8A%93%E1%89%A5

ያለ ፍቅር ሰላም ያለ ደመና ዝናብ

ያለ ፍቅር ሰላም ያለ ደመና ዝናብ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያለ ፍቅር ሰላም ያለ ደመና ዝናብ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21850

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%88%8D%E1%88%9B%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%8C%88%E1%89%A0%E1%88%AC%20%E1%88%80%E1%89%A5%E1%89%B5

ያገር ልማት የገበሬ ሀብት

ያገር ልማት የገበሬ ሀብት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያገር ልማት የገበሬ ሀብት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21872

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8D%8D%20%E1%8A%A5%E1%88%9B%E1%8A%9D%20%E1%8A%A0%E1%8B%B0%E1%88%A8%E1%8C%88%E1%8A%9D%20%E1%88%88%E1%88%9B%E1%8A%9D

ያፍ እማኝ አደረገኝ ለማኝ

ያፍ እማኝ አደረገኝ ለማኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያፍ እማኝ አደረገኝ ለማኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

15611

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8D%E1%8A%95%E1%89%A6%E1%89%B5%20%E1%8D%B3%E1%8D%AC

ግንቦት ፳፬

ግንቦት ፳፬ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፪፻፷፬ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፻፪ ቀናት፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፻፩ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፯፻፹፬ ዓ/ም - ኬንታኪ የአሜሪካ መንግሥታት ኅብረት ፲፭ኛዋ አባል ሆነች። ፲፯፻፹፰ ዓ/ም - ሚሲሲፒ የአሜሪካ መንግሥታት ኅብረት ፲፮ኛዋ አባል ሆነች። ፲፱፻፶፫ ዓ/ም - በ፳ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በትልቅነቱ በኢትዮጵያ ታሪክ አቻ የሌለው በ”ሪክተር” ሚዛን ስድስት ነጥብ ሰባት ያስመዘገበ የመሬት እንቅጥቅጥ ተከስቶ የማጀቴን ከተማ ሲደመስስ፣ በጎረቤቷ ካራቆሬ ደግሞ ከመቶ እጅ አርባ አምሥቱ መኖሪያ ቤቶች ወድመዋል። ከካራቆሬ በስተሰሜን የሚያልፈው ዋናው የአዲስ አበባ፦ አስመራ መንገድ እና ድልድዮችም እንቅጥቅጡ ባስከተለው የድንጋይ ናዳ ወደ አሥራ ሰባት ኪሎ ሜትር ርዝመት ላይ አደጋ ደረሰ። ፲፱፻፶፭ ዓ/ም - ከዘጠኝ ወራት በኋላ ነጻነቷን የተቀዳጀችው ኬንያ፣ በዛሬው ዕለት እራሷን የማስተዳደር መብት ተፈቀደላት። ይሄንን ዕለት በየዓመቱ “የማንዳራካ ቀን” በሚል ስያሜ ኬንያ ታከብረዋለች። ፲፱፻፸፩ ዓ/ም - በቀድሞዋ ሮዴዚያ (አሁን ዚምባብዌ) በ፺ ዓመታት ለመጀመሪያ ጊዜ በጥቁሮች የሚመራ መንግሥት ሥልጣንን ጨበጠ። ፲፱፻፸፪ ዓ/ም - ‘ሲ. ኤን. ኤን.’ () የተባለው የዜና ማሠራጫ ድርጅት ሥራውን ጀመረ። ፲፱፻፺፫ ዓ/ም - የኔፓል አልጋ ወራሽ ልዑል ዲፔንድራ አባታቸውን ንጉሥ ቢሬንድራን፤ እናታቸውን ንግሥት አይስዋርያን እና ሌሎችንም ንጉሣዊ ቤተ ሰባቸውን ረሽነው ከገደሉ በኋላ እራሳቸውንም በጥይት አጠፉ። ዋቢ ምንጮች

3500

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%8B%8A%E1%8B%98%E1%88%AD%E1%88%8B%E1%8A%95%E1%8B%B5

ስዊዘርላንድ

ስዊዘርላንድ፣ በይፋ የስዊስ ኮንፌዴሬሽን፣ በምዕራብ፣ መካከለኛው እና ደቡብ አውሮፓ መገናኛ ላይ ያለ ወደብ የለሽ ሀገር ነች። አገሪቱ በ26 ካንቶን የተዋቀረች የፌደራል ሪፐብሊክ ነች፣ በበርን ላይ የተመሰረተ የፌዴራል ባለስልጣናት ያሏት። ስዊዘርላንድ በደቡብ ከጣሊያን፣ በምዕራብ ከፈረንሳይ፣ በሰሜን ከጀርመን እና በምስራቅ በሊችተንስታይን ትዋሰናለች። በጂኦግራፊያዊ ሁኔታ በስዊስ ፕላቶ፣ በአልፕስ ተራሮች እና በጁራ መካከል የተከፋፈለ ሲሆን በአጠቃላይ 41,285 ኪ.ሜ. (15,940 ካሬ ማይል) እና የመሬቱ ስፋት 39,997 ኪ.ሜ. (15,443 ካሬ ማይል) ይሸፍናል። ምንም እንኳን የአልፕስ ተራሮች የግዛቱን ትልቁን ቦታ ቢይዙም በግምት 8.5 ሚሊዮን የሚሆነው የስዊዘርላንድ ህዝብ በአብዛኛው በደጋው ላይ ያተኮረ ነው ፣ ትላልቅ ከተሞች እና ኢኮኖሚያዊ ማዕከሎች ባሉበት ፣ ከእነዚህም መካከል ዙሪክ ፣ጄኔቫ ፣ ባዝል እና ላውዛን ናቸው። እነዚህ ከተሞች እንደ ፣ ፣ ፣ የዓለም አቀፍ ኦሊምፒክ ኮሚቴ መቀመጫ፣ የፊፋ ዋና መሥሪያ ቤት፣ የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ሁለተኛ ትልቁ ጽሕፈት ቤት እንዲሁም የባንኩ ዋና መሥሪያ ቤቶች ያሉባቸው በርካታ የዓለም አቀፍ ድርጅቶች ቢሮዎች ናቸው። ለአለም አቀፍ ሰፈራዎች. የስዊዘርላንድ ዋና ዓለም አቀፍ አውሮፕላን ማረፊያዎችም በእነዚህ ከተሞች ውስጥ ይገኛሉ። በመካከለኛው ዘመን መገባደጃ ላይ የድሮው የስዊስ ኮንፌዴሬሽን መመስረት የተገኘው በኦስትሪያ እና በቡርገንዲ ላይ በተደረጉ ተከታታይ ወታደራዊ ስኬቶች ነው። የስዊዘርላንድ ከቅድስት ሮማን ግዛት ነፃ ወጥታ በ1648 በዌስትፋሊያ ሰላም ውስጥ በይፋ እውቅና አገኘ። እ.ኤ.አ. የ 1291 የፌዴራል ቻርተር በስዊዘርላንድ ብሔራዊ ቀን የሚከበረው የስዊዘርላንድ መስራች ሰነድ ነው። ከ 16 ኛው ክፍለ ዘመን ተሐድሶ ጀምሮ ስዊዘርላንድ የታጠቁ የገለልተኝነት ፖሊሲን ጠብቃለች; ከ 1815 ጀምሮ ዓለም አቀፍ ጦርነት አላደረገም እና እስከ 2002 ድረስ የተባበሩት መንግስታትን አልተቀላቀለችም. ቢሆንም, ንቁ የውጭ ፖሊሲን ይከተላል. በአለም አቀፍ የሰላም ግንባታ ሂደቶች ውስጥ በተደጋጋሚ ይሳተፋል። ስዊዘርላንድ የቀይ መስቀል መፍለቂያ ናት፣ በዓለም ካሉት አንጋፋ እና ታዋቂ የሰብአዊ ድርጅቶች አንዱ ነው። እሱ የአውሮፓ ነፃ ንግድ ማህበር መስራች አባል ነው ፣ ግን በተለይም የአውሮፓ ህብረት ፣ የአውሮፓ ኢኮኖሚ ወይም የዩሮ ዞን አካል አይደለም ። ሆኖም በ አካባቢ እና በአውሮፓ ነጠላ ገበያ በሁለትዮሽ ስምምነቶች ይሳተፋል። ስዊዘርላንድ በአራቱ ዋና ዋና የቋንቋ እና የባህል ክልሎች፡ ጀርመንኛ፣ ፈረንሣይኛ፣ ጣልያንኛ እና ሮማንሽ እንደተገለፀው የጀርመን እና የፍቅር አውሮጳ መስቀለኛ መንገድን ትይዛለች። ምንም እንኳን አብዛኛው ህዝብ ጀርመንኛ ተናጋሪ ቢሆንም የስዊዘርላንድ ብሄራዊ ማንነት ግንኙነቱ የጋራ ታሪካዊ ዳራ፣ የጋራ እሴቶች እንደ ፌዴራሊዝም እና ቀጥተኛ ዲሞክራሲ እንዲሁም የአልፓይን ተምሳሌትነት ነው። በቋንቋ ልዩነት ምክንያት ስዊዘርላንድ በተለያዩ የአፍ መፍቻ ስሞች ትታወቃለች፡ ] (ጀርመንኛ);[ማስታወሻ 5] ስዊስ (ፈረንሳይኛ); ] (ጣሊያን); እና ፣ ] (ሮማንሽ)። በሳንቲሞች እና ማህተሞች ላይ፣ የላቲን ስም፣ - በተደጋጋሚ ወደ "ሄልቬቲያ" የሚታጠረው - ከአራቱ ብሄራዊ ቋንቋዎች ይልቅ ጥቅም ላይ ይውላል። የበለጸገች አገር፣ በአዋቂ ሰው ከፍተኛው ስምንተኛ-ከፍተኛ የነፍስ ወከፍ ጠቅላላ የአገር ውስጥ ምርት አላት፤ እንደ የግብር ቦታ ተቆጥሯል ። እሱ በአንዳንድ ዓለም አቀፍ መለኪያዎች ፣ ኢኮኖሚያዊ ተወዳዳሪነት እና የሰው ልማትን ጨምሮ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ይገኛል። እንደ ዙሪክ ፣ጄኔቫ እና ባዝል ያሉ ከተሞቿ ምንም እንኳን በአለም ላይ ከፍተኛ የኑሮ ውድነት ቢኖራቸውም በኑሮ ጥራት ከአለም ከፍተኛ ደረጃ ላይ ይገኛሉ። እ.ኤ.አ. በ2020፣ አይኤምዲ የሰለጠነ ሰራተኞችን በመሳብ ስዊዘርላንድን ቀዳሚ አድርጓል። በዓለም አቀፍ ደረጃ አምስተኛውን ተወዳዳሪ አገር አስቀምጧል ሥርወ ቃል የእንግሊዝኛው ስም ስዊዘርላንድ በ 16 ኛው እስከ 19 ኛው ክፍለ ዘመን ጥቅም ላይ የዋለ ለስዊስ ሰው ጊዜ ያለፈበት ቃል ስዊዘርላንድን የያዘ ውህድ ነው። የእንግሊዘኛ ቅፅል ስዊስ ከፈረንሣይ ስዊስ የተገኘ ብድር ነው፣ እሱም ከ16ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ ጥቅም ላይ ይውላል። ስዊዘርላንድ የሚለው ስም ከአለማኒክ ሽዊዘር የመጣ ነው፣ በመነሻውም የሽዊዝ ነዋሪ እና ተዛማጅ ግዛቱ፣ ከዋልድስተቴ ካንቶኖች አንዱ የሆነው የብሉይ ስዊስ ኮንፌዴሬሽን አስኳል ነው። ስዊዘርላንድ ከ 14 ኛው ክፍለ ዘመን ጀምሮ ጥቅም ላይ የዋለው "ኮንፌዴሬቶች" ከሚለው ቃል ጎን ለጎን ከ 1499 የስዋቢያን ጦርነት በኋላ ስዊዘርላንድ ለራሳቸው ስም መቀበል ጀመሩ ። የስዊዘርላንድ የመረጃ ኮድ፣ ፣ ከላቲን (እንግሊዝኛ፡ ) የተገኘ ነው። ሽዊዝ የሚለው ስም እራሱ ለመጀመሪያ ጊዜ የተመሰከረው በ972 ነው፣ እንደ ኦልድ ሃይ ጀርመናዊ ስዊትስ፣ በመጨረሻም ምናልባት ከስዊድን 'ለመቃጠል' የተቃጠለውን እና የተጸዳውን የደን ቦታ በመጥቀስ ከስዊድን ጋር ይዛመዳል። ለመገንባት. ይህ ስም በካንቶን የበላይነት ወደሚገኝበት አካባቢ ተስፋፋ እና ከ 1499 የስዋቢያን ጦርነት በኋላ ቀስ በቀስ ለመላው ኮንፌዴሬሽን ጥቅም ላይ መዋል ጀመረ። የስዊዝ ጀርመናዊው የአገሪቷ ስም ሽዊዝ ከካንቶን እና ሰፈራው ጋር ተመሳሳይ ነው ፣ ግን የተወሰነውን አንቀፅ በመጠቀም ( ፣ ግን በቀላሉ ለካንቶን እና ከተማ) ይለያል። ረጅም [] የስዊዘርላንድ ጀርመን በታሪካዊ እና ዛሬም ብዙ ጊዜ ⟨⟩ ከ ⟨⟩ ይልቅ ⟨⟩ ይጽፋል፣ የሁለቱን ስሞች የመጀመሪያ ማንነት በጽሁፍም ይጠብቃል። የላቲን ስም ነበር እና በ 1848 የፌዴራል ግዛት ምስረታ በኋላ ቀስ በቀስ አስተዋወቀ, ወደ ናፖሊዮን ሄልቬቲክ ሪፐብሊክ ወደ ኋላ , 1879 ጀምሮ ሳንቲሞች ላይ ታየ, 1902 ውስጥ የፌዴራል ቤተ መንግሥት ላይ የተጻፈው እና 1948 በኋላ ኦፊሴላዊ ማኅተም ጥቅም ላይ ለምሳሌ የ የባንክ ኮድ "" ለስዊስ ፍራንክ እና የሀገሪቱ ከፍተኛ ደረጃ ጎራ "." ሁለቱም ከስቴቱ የላቲን ስም የተወሰዱ ናቸው)። ሄልቬቲካ ከሮማውያን ዘመን በፊት በስዊዘርላንድ አምባ ላይ ከሚኖረው ከሄልቬቲ የተገኘ የጋሊሽ ጎሳ ነው። ሄልቬቲያ በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን የስዊስ ኮንፌዴሬሽን ብሔራዊ ሰው ሆኖ በ 1672 በጆሃን ካስፓር ዌይሰንባክ ተውኔት ታየ በአካባቢው በጣም የታወቁት የባህል ጎሳዎች ከኒውቸቴል ሀይቅ በስተሰሜን በሚገኘው በላ ቴኔ አርኪኦሎጂካል ቦታ የተሰየሙት የሃልስታት እና የላ ቴኔ ባህሎች አባላት ነበሩ። የላ ቴኔ ባህል ያደገው እና ​​ያደገው በኋለኛው የብረት ዘመን ከ450 ዓክልበ. አካባቢ ነው፣ ምናልባትም በግሪክ እና ኢትሩስካን ስልጣኔዎች በተወሰነ ተጽእኖ ስር ሊሆን ይችላል። በስዊስ ክልል ውስጥ ካሉት በጣም አስፈላጊ የጎሳ ቡድኖች አንዱ ሄልቬቲ ነው። በጀርመናዊ ጎሳዎች በየጊዜው ትንኮሳ በደረሰበት በ58 ዓክልበ ሄልቬቲ የስዊዝ አምባን ትቶ ወደ ምዕራብ ጋሊያ ለመሰደድ ወስኗል፣ነገር ግን የጁሊየስ ቄሳር ጦር ዛሬ በምስራቅ ፈረንሳይ በሚገኘው የቢብራክቴ ጦርነት በማሳደድ አሸነፋቸው። ወደ መጀመሪያው የትውልድ አገሩ ። በ15 ከክርስቶስ ልደት በፊት፣ አንድ ቀን ሁለተኛው የሮማ ንጉሠ ነገሥት የሆነው ጢባርዮስ እና ወንድሙ ድሩሰስ የአልፕስ ተራሮችን ድል አድርገው ከሮም ግዛት ጋር አዋህደው ያዙ። በሄልቬቲ የተያዘው አካባቢ - የኋለኛው ስሞች - በመጀመሪያ የሮማ ጋሊያ ቤልጂካ ግዛት እና ከዚያም የጀርመኒያ የላቀ አውራጃ አካል ሆነ ፣ የዘመናዊው ስዊዘርላንድ ምስራቃዊ ክፍል ደግሞ ወደ ሮማ ግዛት ሬቲያ ተቀላቀለ። በጥንት ዘመን መጀመሪያ አካባቢ ሮማውያን ቪንዶኒሳ የሚባል ትልቅ የጦር ካምፕ ጠብቀው ቆይተዋል፣ አሁን በአሬ እና ሬውስ ወንዞች መጋጠሚያ ላይ፣ የብሩግ ወጣ ገባ በሆነችው በዊንዲሽ ከተማ አቅራቢያ ውድመት ደረሰ። የመጀመሪያው እና ሁለተኛው ክፍለ ዘመን ዓ.ም በስዊዘርላንድ አምባ ላይ ለሚኖሩ ህዝቦች የብልጽግና ዘመን ነበር። እንደ ፣ እና ያሉ በርካታ ከተሞች እጅግ አስደናቂ መጠን ላይ ደርሰዋል፣ በመቶዎች የሚቆጠሩ የግብርና ግዛቶች () በገጠር ተመስርተዋል። በ260 ዓ.ም አካባቢ፣ ከራይን በስተሰሜን ያለው የአግሪ ዲኩሜትስ ግዛት መውደቅ የዛሬዋን ስዊዘርላንድ ወደ ኢምፓየር ድንበር ምድር ቀይሯታል። በአላማኒ ጎሳዎች ተደጋጋሚ ወረራ የሮማውያንን ከተሞች እና ኢኮኖሚ ውድመት አስከትሏል፣ ይህም ህዝቡ በሮማውያን ምሽጎች አቅራቢያ መጠለያ እንዲያገኝ አስገድዶ ነበር፣ ለምሳሌ በኦገስታ ራውሪካ አቅራቢያ እንደ ካስትራም ራውራሰንስ። ኢምፓየር በሰሜን ድንበር (ዶና-ኢለር-ራይን-ሊምስ ተብሎ የሚጠራው) ሌላ የመከላከያ መስመር ገነባ። አሁንም በአራተኛው መቶ ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ፣ የጨመረው የጀርመን ግፊት ሮማውያን የመስመር መከላከያ ጽንሰ-ሐሳብን እንዲተዉ አስገደዳቸው። የስዊዘርላንድ አምባ በመጨረሻ ለጀርመን ጎሳዎች መኖሪያ ክፍት ሆነ። በመካከለኛው ዘመን መጀመሪያ ከ 4 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ጀምሮ የዘመናዊቷ ስዊዘርላንድ ምዕራባዊ ስፋት የቡርጋንዲን ነገሥታት ግዛት አካል ነበር። አለማኒ በ 5 ኛው ክፍለ ዘመን የስዊዝ አምባን እና በ 8 ኛው ክፍለ ዘመን የአልፕስ ተራሮች ሸለቆዎችን ሰፈረ ፣ አልማንኒያ ፈጠረ። የአሁኗ ስዊዘርላንድ ስለዚህ በአሌማንኒያ እና በቡርገንዲ ግዛቶች መካከል ተከፈለች። በ 504 ዓ.ም ክሎቪስ 1 በአለማኒ ላይ በቶልቢያክ ድል እና በኋላም የቡርጋንዳውያን የፍራንካውያን የበላይነትን ተከትሎ በ6ኛው መቶ ክፍለ ዘመን አካባቢው ሁሉ የተስፋፉ የፍራንካውያን ግዛት አካል ሆነ። በቀሪው 6ኛው፣ 7ኛው እና 8ኛው ክፍለ ዘመን፣ የስዊስ ክልሎች በፍራንካውያን የበላይነት (በሜሮቪንግያን እና ካሮሊንግያን ስርወ መንግስት) ቀጥለዋል። ነገር ግን በሻርለማኝ ስር ከተስፋፋ በኋላ የፍራንካውያን ኢምፓየር በ 843 በቬርዱን ስምምነት ተከፋፈለ። የአሁኗ ስዊዘርላንድ ግዛቶች በመካከለኛው ፍራንሢያ እና በምስራቅ ፍራንሢያ ተከፋፈሉ በ1000 ዓ.ም አካባቢ በቅድስት ሮማ ግዛት ሥር እስኪቀላቀሉ ድረስ። እ.ኤ.አ. በ1200፣ የስዊዘርላንድ አምባ የሳቮይ፣ የዛህሪንገር፣ የሀብስበርግ እና የኪበርግ ቤቶችን ግዛቶች ያካትታል። አንዳንድ ክልሎች (፣ ፣ ፣ በኋላ ዋልድስተተን በመባል የሚታወቁት) ኢምፓየር በተራራ መተላለፊያዎች ላይ ቀጥተኛ ቁጥጥር እንዲደረግ የኢምፔሪያል አፋጣኝ ፍቃድ ተሰጥቷቸዋል። በ1263 የኪበርግ ሥርወ መንግሥት ወድቋል። በ1264 ዓ.ም. የሀብስበርግ መንግሥት በንጉሥ ሩዶልፍ (በ1273 የቅዱስ ሮማ ንጉሠ ነገሥት) የኪይበርግ መሬቶችን በመያዝ ግዛታቸውን እስከ ምሥራቃዊው የስዊስ አምባ ድረስ ያዙ።የድሮው የስዊስ ኮንፌዴሬሽን በመካከለኛው የአልፕስ ተራሮች ሸለቆ ማህበረሰቦች መካከል ጥምረት ነበር። በተለያዩ ካንቶኖች በሚገኙ መኳንንት እና ፓትሪሻኖች የሚመራው ኮንፌዴሬሽን የጋራ ፍላጎቶችን ማስተዳደር እና ጠቃሚ በሆኑ የተራራ ንግድ መስመሮች ላይ ሰላምን አረጋግጧል። በ1291 የወጣው የፌደራል ቻርተር በኡሪ፣ ሽዊዝ እና ዩንተርዋልደን የገጠር ማህበረሰቦች መካከል የተስማማው የኮንፌዴሬሽኑ መስራች ሰነድ ነው፣ ምንም እንኳን ተመሳሳይ ጥምረት ከብዙ አሥርተ ዓመታት በፊት የነበረ ቢሆንም። እ.ኤ.አ. በ 1353 ሦስቱ ኦሪጅናል ካንቶኖች ከግላሩስ እና ዙግ እና ከሉሰርን ፣ ዙሪክ እና የበርን ከተማ ግዛቶች ጋር ተቀላቅለው እስከ 15ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ድረስ የነበረውን የስምንት ግዛቶችን “አሮጌ ኮንፌዴሬሽን” ፈጠሩ። መስፋፋቱ ለኮንፌዴሬሽኑ ሥልጣንና ሀብት እንዲጨምር አድርጓል። እ.ኤ.አ. በ 1460 ፣ ኮንፌዴሬቶች አብዛኛው ግዛት ከራይን በስተደቡብ እና በምዕራብ እስከ አልፕስ እና የጁራ ተራሮች ፣ በተለይም በ 1470 ዎቹ ውስጥ በቻርልስ ዘ ቦልድ ኦፍ ቡርጋንዲ ላይ ከሀብስበርግ (የሴምፓች ጦርነት ፣ የናፍልስ ጦርነት) ድል በኋላ ። እና የስዊዘርላንድ ቅጥረኞች ስኬት. እ.ኤ.አ. በ1499 ከስዋቢያን ንጉሠ ነገሥት ማክስሚሊያን 1ኛ የስዋቢያን ሊግ ጋር በስዊዘርላንድ በተደረገው ጦርነት በስዊዘርላንድ የተቀዳጀው ድል በቅድስት ሮማ ኢምፓየር ውስጥ ነፃነትን አስገኝቷል። በ 1501 ባዝል እና ሻፍሃውሰን የድሮውን የስዊስ ኮንፌዴሬሽን ተቀላቀለ።የድሮው የስዊስ ኮንፌዴሬሽን በነዚህ ቀደምት ጦርነቶች የማይሸነፍ ዝና አግኝቷል፣ነገር ግን የኮንፌዴሬሽኑ መስፋፋት እ.ኤ.አ. በ1515 በስዊዘርላንድ በማሪኛኖ ጦርነት ሽንፈት ገጥሞታል። ይህ የስዊዘርላንድ ታሪክ “ጀግና” እየተባለ የሚጠራውን ዘመን አበቃ። በአንዳንድ ካንቶኖች የዝዊንጊ ተሐድሶ ስኬት በ1529 እና ​​1531 (የካፔል ጦርነቶች) በካንቶናዊ መካከል የሃይማኖት ግጭቶች እንዲፈጠሩ አድርጓል። በ1648 በዌስትፋሊያ ሰላም፣ የአውሮፓ አገሮች ስዊዘርላንድ ከቅድስት ሮማ ግዛት ነፃ መውጣቷንና ገለልተኝነቷን የተገነዘቡት ከእነዚህ የውስጥ ጦርነቶች ከአንድ መቶ ከሚበልጡ ዓመታት በኋላ ነበር። በስዊዘርላንድ የጥንት ዘመናዊ ጊዜ ውስጥ የፓትሪያል ቤተሰቦች እያደገ የመጣው አምባገነንነት ከሠላሳ ዓመታት ጦርነት በኋላ ከደረሰው የገንዘብ ችግር ጋር ተዳምሮ በ 1653 የስዊዝ የገበሬዎች ጦርነት ምክንያት ሆኗል ። ከዚህ ትግል በስተጀርባ በካቶሊክ መካከል የተፈጠረው ግጭት ። እና የፕሮቴስታንት ካንቶኖች በ 1656 በቪልመርገን የመጀመሪያ ጦርነት እና በቶገንበርግ ጦርነት (ወይም የቪልመርገን ሁለተኛ ጦርነት) በ 1712 ተጨማሪ ብጥብጥ ፈነዳ። ናፖሊዮን ዘመን በ1798 አብዮታዊው የፈረንሳይ መንግስት ስዊዘርላንድን ወረረ እና አዲስ የተዋሃደ ህገ መንግስት ደነገገ። ይህም የአገሪቱን መንግሥት ያማከለ፣ ካንቶኖቹን በሚገባ በማጥፋት፣ በተጨማሪም ሙልሃውሰን ፈረንሳይን ተቀላቀለ እና የቫልቴሊና ሸለቆ ከስዊዘርላንድ በመለየት የሲሳልፓይን ሪፐብሊክ አካል ሆነ። ሄልቬቲክ ሪፐብሊክ በመባል የሚታወቀው አዲሱ አገዛዝ በጣም ተወዳጅ አልነበረም. ወራሪ የውጭ ጦር የዘመናት ወግ ገድቦና አጠፋው፤ ስዊዘርላንድ ከፈረንሳይ ሳተላይት ግዛት ያለፈ ነገር አልነበረም። እ.ኤ.አ. በሴፕቴምበር 1798 የኒድዋልደን አመፅ የፈረንሣይ ኃይለኛ አፈና የፈረንሳይ ጦር ጨቋኝ መገኘት እና የአካባቢው ህዝብ ወረራውን የመቋቋም ምሳሌ ነበር። በፈረንሳይና በተቀናቃኞቿ መካከል ጦርነት በፈነዳበት ጊዜ የሩሲያና የኦስትሪያ ኃይሎች ስዊዘርላንድን ወረሩ። ስዊዘርላንድ በሄልቬቲክ ሪፐብሊክ ስም ከፈረንሳይ ጋር ለመፋለም ፈቃደኛ አልሆነም። እ.ኤ.አ. በ 1803 ናፖሊዮን በፓሪስ ከሁለቱም ወገኖች መሪ የስዊስ ፖለቲከኞች ስብሰባ አዘጋጀ ። የሽምግልና ህግ ውጤቱ ነው፣ እሱም የስዊስ ራስን በራስ የማስተዳደርን ባብዛኛው ወደነበረበት ይመልሳል እና የ19 ካንቶን ኮንፌዴሬሽን አስተዋወቀ። ከአሁን በኋላ፣ አብዛኛው የስዊስ ፖለቲካ የካንቶኖችን ራስን በራስ የማስተዳደር ባህል ከማዕከላዊ መንግስት ፍላጎት ጋር ማመጣጠን ያሳስበዋል። እ.ኤ.አ. በ 1815 የቪየና ኮንግረስ የስዊስ ነፃነትን ሙሉ በሙሉ እንደገና አቋቋመ ፣ እናም የአውሮፓ ኃያላን የስዊስ ገለልተኝነቶችን በቋሚነት እውቅና ለመስጠት ተስማምተዋል። የስዊዘርላንድ ወታደሮች በጌታ ከበባ ሲዋጉ እስከ 1860 ድረስ የውጭ መንግስታትን አገልግለዋል። ስምምነቱ ስዊዘርላንድ የቫሌይስ፣ የኒውቸቴል እና የጄኔቫ ካንቶኖችን በመቀበል ግዛቷን እንድትጨምር አስችሎታል። ከአንዳንድ ጥቃቅን ማስተካከያዎች በስተቀር የስዊዘርላንድ ድንበሮች አልተቀየሩም። ዘመናዊ ታሪክ ስዊዘርላንድ በሁለቱም የዓለም ጦርነቶች አልተወረረችም። በአንደኛው የዓለም ጦርነት ወቅት ስዊዘርላንድ የሶቪየት ዩኒየን አብዮታዊ እና መስራች ቭላድሚር ኢሊች ኡሊያኖቭ (ቭላዲሚር ሌኒን) መኖሪያ ነበረች። እ.ኤ.አ. እስከ 1917 ድረስ እዚያው ቆየ። በ1917 በግሪም-ሆፍማን ጉዳይ የስዊዘርላንድ ገለልተኝነት በቁም ነገር ተጠራጥሮ ነበር፣ ነገር ግን ያ ብዙም አልቆየም። እ.ኤ.አ. በ1920 ስዊዘርላንድ ከማንኛውም ወታደራዊ መስፈርቶች ነፃ እንድትሆን በጄኔቫ የሚገኘውን የመንግስታቱን ሊግ ተቀላቀለች። በሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወቅት፣ ዝርዝር የወረራ እቅዶች በጀርመኖች ተዘጋጅተው ነበር፣ ስዊዘርላንድ ግን ጥቃት አልደረሰባትም። በጦርነቱ ወቅት ትላልቅ ክስተቶች ወረራ ስላዘገዩ ስዊዘርላንድ በወታደራዊ መከላከያ፣ ለጀርመን በሰጠችው ስምምነት እና መልካም ዕድል በመጣመር ነፃ ሆና መቀጠል ችላለች። በጄኔራል ሄንሪ ጉይሳን ለጦርነቱ ጊዜ ዋና አዛዡን የተሾመው የጦር ኃይሎች አጠቃላይ ቅስቀሳ ታዝዟል። የስዊዘርላንድ ወታደራዊ ስትራቴጂ የኢኮኖሚውን እምብርት ለመጠበቅ በድንበር ላይ ከሚገኝ የማይንቀሳቀስ የመከላከያ ዘዴ ወደ የተደራጀ የረጅም ጊዜ መጥፋት እና መውጣት ወደ ጠንካራ እና በጥሩ ሁኔታ ወደተከማቸ የአልፕስ ተራሮች ከፍታ ወደ ሬዱይት ተለወጠ። ስዊዘርላንድ በግጭቱ ውስጥ ለሁለቱም ወገኖች የስለላ አስፈላጊ መሰረት ነበረች እና ብዙ ጊዜ በአክሲስና በተባባሪ ኃይሎች መካከል የሚደረጉ ግንኙነቶችን አስታራቂ ነበር። የስዊዘርላንድ ንግድ በሁለቱም አጋሮች እና በአክሲዎች ታግዷል። ለናዚ ጀርመን የኢኮኖሚ ትብብር እና ብድር ማራዘም እንደ ወረራ ግምት እና እንደ ሌሎች የንግድ አጋሮች አቅርቦት ይለያያል። እ.ኤ.አ. በ 1942 በቪቺ ፈረንሳይ በኩል ያለው ወሳኝ የባቡር ሐዲድ ከተቋረጠ በኋላ ስዊዘርላንድ (ከሊችተንስታይን ጋር) በአክሲስ ቁጥጥር ስር ከሰፊው ዓለም ሙሉ በሙሉ ተለይታ ከነበረች በኋላ ቅናሾች ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደረሱ። በጦርነቱ ወቅት ስዊዘርላንድ ከ300,000 በላይ ስደተኞችን አስገብታለች እና በጄኔቫ የሚገኘው አለም አቀፍ ቀይ መስቀል በግጭቱ ወቅት ትልቅ ሚና ተጫውቷል። ጥብቅ የኢሚግሬሽን እና የጥገኝነት ፖሊሲዎች እና ከናዚ ጀርመን ጋር ያለው የገንዘብ ግንኙነት ውዝግብ አስነስቷል፣ ግን እስከ 20ኛው ክፍለ ዘመን መጨረሻ ድረስ አልነበረም። በጦርነቱ ወቅት የስዊዘርላንድ አየር ሃይል የሁለቱም ወገኖች አውሮፕላኖችን በማሳተፍ በግንቦት እና ሰኔ 1940 11 የሉፍትዋፍ አውሮፕላኖችን በመተኮስ ከጀርመን ዛቻን ተከትሎ የፖሊሲ ለውጥ ካደረገ በኋላ ሌሎች ሰርጎ ገቦችን አስገድዶ ነበር። በጦርነቱ ወቅት ከ100 በላይ የህብረት ቦንብ አውጭዎች እና ሰራተኞቻቸው ከ1940 እስከ 1945 ባለው ጊዜ ውስጥ ስዊዘርላንድ በተባበሩት መንግስታት በቦምብ ተመታ የሰው ህይወት እና ንብረት ወድሟል። በቦምብ ከተጠቁት ከተሞችና ከተሞች መካከል ባዝል፣ ብሩስዮ፣ ቺያሶ፣ ኮርኖል፣ ጄኔቫ፣ ኮብሌዝ፣ ኒደርዌንገን፣ ራፍዝ፣ ሬኔንስ፣ ሳሜዳን፣ ሻፍሃውሰን፣ ስታይን አም ራይን፣ ተገርዊለን፣ ታይንገን፣ ቫልስ እና ዙሪክ ይገኙበታል። 96ኛውን የጦርነት አንቀፅ የጣሰውን የቦምብ ፍንዳታ በአሰሳ ስህተት፣ በመሳሪያዎች ብልሽት፣ በአየር ሁኔታ እና በቦምብ አውሮፕላኖች የተደረጉ ስህተቶች መሆናቸውን የህብረት ሃይሎች አብራርተዋል። ስዊዘርላንዳውያን የቦምብ ፍንዳታዎቹ ከናዚ ጀርመን ጋር ኢኮኖሚያዊ ትብብር እና ገለልተኝነታቸውን እንዲያቆሙ በስዊዘርላንድ ላይ ጫና ለመፍጠር ታስቦ ነው ሲሉ ስጋት እና ስጋት ገለጹ። የወታደራዊ ፍርድ ቤት ክስ በእንግሊዝ የተካሄደ ሲሆን የዩኤስ መንግስት ለቦምብ ጥቃቱ ማካካሻ 62,176,433.06 በስዊስ ፍራንክ ከፍሏል። ስዊዘርላንድ ለስደተኞች ያላት አመለካከት የተወሳሰበ እና አወዛጋቢ ነበር። በጦርነቱ ወቅት በናዚዎች ከፍተኛ ስደት የደረሰባቸውን አይሁዶች ጨምሮ በአስር ሺዎች የሚቆጠሩትን ጨምሮ 300,000 የሚደርሱ ስደተኞችን ተቀብሏል። ከጦርነቱ በኋላ የስዊዘርላንድ መንግስት ክሬዲቶችን ወደ ውጭ በመላክ ሽዌይዘርስፔንዴ በሚባለው የበጎ አድራጎት ፈንድ በኩል ለማርሻል ፕላን በመለገስ የአውሮፓን ማገገም ይረዳዋል፣ ይህ ጥረት በመጨረሻ የስዊስ ኢኮኖሚን ​​ተጠቃሚ አድርጓል። በቀዝቃዛው ጦርነት ወቅት የስዊዘርላንድ ባለስልጣናት የስዊዝ የኒውክሌር ቦምብ ግንባታን ግምት ውስጥ አስገብተው ነበር። በፌዴራል የቴክኖሎጂ ኢንስቲትዩት ዙሪክ እንደ ፖል ሸርረር ያሉ ግንባር ቀደም የኑክሌር ፊዚክስ ሊቃውንት ይህንን ተጨባጭ ሁኔታ አቅርበውታል። እ.ኤ.አ. በ 1988 የፖል ሸርረር ኢንስቲትዩት የኒውትሮን መበታተን ቴክኖሎጂዎችን ቴራፒዩቲካል አጠቃቀምን ለመመርመር በስሙ ተመሠረተ ። በመከላከያ በጀት እና በሥነ ምግባራዊ ጉዳዮች ላይ ያሉ የፋይናንስ ችግሮች ከፍተኛ መጠን ያለው ገንዘብ እንዳይመደብ አግደዋል እና የ 1968 የኑክሌር መስፋፋት ስምምነት እንደ ትክክለኛ አማራጭ ታይቷል ። በ1988 የኑክሌር ጦር መሣሪያዎችን ለመገንባት የቀሩት እቅዶች በሙሉ ወድቀዋል ስዊዘርላንድ ለሴቶች የመምረጥ መብት የሰጠች የመጨረሻዋ ምዕራባዊ ሪፐብሊክ ነበረች። አንዳንድ የስዊስ ካንቶኖች በ 1959 ይህንን አጽድቀዋል ፣ በፌዴራል ደረጃ ፣ በ 1971 እና ከተቃውሞ በኋላ ፣ በመጨረሻው ካንቶን አፕንዘል ኢንነርሮድ (ከሁለት የቀሩት ላንድስጌምአይንድ ፣ ከግላሩስ ጋር) በ 1990 ውስጥ ተገኝቷል ። በፌዴራል ደረጃ፣ ሴቶች በፍጥነት በፖለቲካዊ ጠቀሜታ ጨምረዋል፣ የመጀመሪያዋ ሴት ሰባት አባላት ባሉት የፌደራል ምክር ቤት ስራ አስፈፃሚ ከ1984 እስከ 1989 ያገለገሉት ኤልሳቤት ኮፕ፣ እና የመጀመሪያዋ ሴት ፕሬዝዳንት ሩት ድሪፈስ በ1999 ዓ.ም. ስዊዘርላንድ በ1963 የአውሮፓ ምክር ቤትን ተቀላቀለች። በ1979 ከበርን ካንቶን የወጡ አካባቢዎች ከበርኔዝ ነፃነታቸውን አግኝተው አዲሱን የጁራ ካንቶን ፈጠሩ። እ.ኤ.አ. ሚያዝያ 18 ቀን 1999 የስዊዘርላንድ ህዝብ እና ካንቶኖች ሙሉ በሙሉ የተሻሻለውን የፌዴራል ሕገ መንግሥት ደግፈዋል። እ.ኤ.አ. በ 2002 ስዊዘርላንድ የተባበሩት መንግስታት ሙሉ አባል ሆና ቫቲካን ከተማ ሙሉ በሙሉ የተባበሩት መንግስታት አባልነት የሌላት የመጨረሻዋ ሰፊ እውቅና ያለው ሀገር ሆና ቀረች። ስዊዘርላንድ የኢኤፍቲኤ መስራች አባል ናት ግን የአውሮፓ ኢኮኖሚክ አካባቢ አባል አይደለችም። የአውሮፓ ህብረት አባልነት ማመልከቻ በግንቦት 1992 ተልኳል፣ ነገር ግን ኢኢአ በታህሳስ 1992 ውድቅ ከተደረገበት ጊዜ ጀምሮ ስዊዘርላንድ በኢ.ኢ.ኤ ላይ ህዝበ ውሳኔ የጀመረች ብቸኛ ሀገር ነች። ከዚያን ጊዜ ጀምሮ በአውሮፓ ህብረት ጉዳይ ላይ በርካታ ህዝበ ውሳኔዎች ተካሂደዋል; በዜጎች ተቃውሞ ምክንያት የአባልነት ማመልከቻው ተሰርዟል. ቢሆንም፣ የስዊስ ህግ ከአውሮፓ ህብረት ህግ ጋር ለመጣጣም ቀስ በቀስ እየተስተካከለ ነው፣ እና መንግስት ከአውሮፓ ህብረት ጋር በርካታ የሁለትዮሽ ስምምነቶችን ተፈራርሟል። ስዊዘርላንድ፣ ከሊችተንስታይን ጋር፣ ኦስትሪያ ከገባችበት እ.ኤ.አ. . ይህች ሀገር በባህላዊ መልኩ እንደ ገለልተኛ እና ወደ የበላይ አካላት ለመግባት ፈቃደኛ እንደሌላት ይቆጠራል። እ.ኤ.አ. በሴፕቴምበር 2020 ከአውሮፓ ህብረት ነፃ የሰዎች ዝውውር የሚፈቅደውን ስምምነት ለማቆም ድምጽ እንዲሰጥ የሚጠይቅ ህዝበ ውሳኔ በስዊዘርላንድ ህዝቦች ፓርቲ (ኤስ.ፒ.ፒ.) አስተዋወቀ። ነገር ግን፣ መራጮች የኢሚግሬሽንን መልሶ ለመቆጣጠር የተደረጉ ሙከራዎችን ውድቅ በማድረግ የቀረበውን ጥያቄ ከ63-37 በመቶ በሆነ ልዩነት በማሸነፍ። የመሬት አቀማመጥ በሰሜን እና በደቡብ የአልፕስ ተራሮች በምዕራብ-መካከለኛው አውሮፓ፣ ስዊዘርላንድ በ41,285 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (15,940 ስኩዌር ማይል) ስፋት ላይ እጅግ በጣም ብዙ የመሬት አቀማመጥ እና የአየር ንብረትን ያጠቃልላል። የህዝብ ብዛት ወደ 8.7 ሚሊዮን (2020 እ.ኤ.አ.) ነው። እ.ኤ.አ. በ2019 አማካይ የህዝብ ብዛት 215.2 ነዋሪዎች በካሬ ኪሎ ሜትር (557/ስኩዌር ማይል) ነበር።: 79 በትልቁ ካንቶን በአከባቢው ግራውዩንደን፣ ሙሉ በሙሉ በአልፕስ ተራሮች ላይ ተኝቶ፣ የህዝብ ጥግግት በአንድ ካሬ ኪሎ ሜትር ወደ 28.0 ነዋሪዎች ይወርዳል (73 /ስኩዌር ማይል):: 30 ትልቅ የከተማ ዋና ከተማ ባለችው ዙሪክ ካንቶን ውስጥ መጠኑ 926.8 በካሬ ኪሎ ሜትር (2,400/ስኩዌር ማይል) ነው።፡ 76 ስዊዘርላንድ በኬክሮስ 45° እና 48° እና በኬንትሮስ 5° እና 11° ሠ መካከል ትገኛለች። በውስጡም ሶስት መሰረታዊ የመሬት አቀማመጥ ቦታዎችን ይዟል፡ የስዊስ ተራሮች ወደ ደቡብ፣ የስዊስ ፕላቶ ወይም መካከለኛው አምባ እና በምዕራብ የጁራ ተራሮች። የአልፕስ ተራሮች የሀገሪቱን አጠቃላይ ስፋት 60% የሚሆነውን በመሃልኛው እና በደቡባዊው የሀገሪቱ ክፍል የሚያቋርጡ ከፍተኛ የተራራ ሰንሰለቶች ናቸው። አብዛኛው የስዊስ ህዝብ በስዊስ ፕላቶ ውስጥ ይኖራል። በስዊዘርላንድ ተራሮች ላይ ከሚገኙት ከፍተኛ ሸለቆዎች መካከል፣ ብዙ የበረዶ ግግር በረዶዎች ይገኛሉ፣ በድምሩ 1,063 ስኩዌር ኪሎ ሜትር (410 ካሬ ማይል)። ከእነዚህም በአራቱ ካርዲናል አቅጣጫዎች ወደ መላው አውሮፓ የሚፈሱ እንደ ራይን፣ ኢንን፣ ቲሲኖ እና ሮን ያሉ የበርካታ ዋና ዋና ወንዞች ዋና ውሃ ይመነጫል። የሃይድሮግራፊክ አውታረመረብ በመካከለኛው እና በምዕራብ አውሮፓ ውስጥ በርካታ ትላልቅ የንፁህ ውሃ አካላትን ያጠቃልላል ፣ ከእነዚህም መካከል የጄኔቫ ሀይቅ (በፈረንሳይኛ ሌ ላክ ሌማን ተብሎም ይጠራል) ፣ ኮንስታንስ ሀይቅ (በጀርመን ቦደንሴ በመባል ይታወቃል) እና ማጊዮር ሀይቅ ይገኙበታል። ስዊዘርላንድ ከ 1500 በላይ ሀይቆች ያላት ሲሆን 6% የአውሮፓ ንጹህ ውሃ ክምችት ይዟል. ሐይቆች እና የበረዶ ግግር ከብሔራዊ ክልል 6 በመቶውን ይሸፍናሉ። ትልቁ ሀይቅ በምዕራብ ስዊዘርላንድ ከፈረንሳይ ጋር የሚጋራው የጄኔቫ ሀይቅ ነው። ሮን የጄኔቫ ሀይቅ ዋና ምንጭ እና መውጫ ሁለቱም ነው። ሐይቅ ኮንስታንስ ሁለተኛው ትልቁ የስዊስ ሀይቅ ነው እና ልክ እንደ ጄኔቫ ሀይቅ፣ በኦስትሪያ እና በጀርመን ድንበር ላይ ባለው የራይን መካከለኛ ደረጃ ነው። ሮን በፈረንሣይ ካማርጌ ክልል ወደ ሜድትራንያን ባህር ሲፈስ እና ራይን ወደ ሰሜን ባህር በኔዘርላንድ ሮተርዳም 1,000 ኪሎ ሜትር (620 ማይል) ይርቃል ፣ ሁለቱም ምንጮች ከእያንዳንዳቸው 22 ኪሎ ሜትር (14 ማይል) ብቻ ይለያሉ። በስዊስ ተራሮች ውስጥ ሌላ ከስዊዘርላንድ አርባ ስምንቱ ተራሮች በከፍታ ወይም ከዚያ በላይ በ4,000 ሜትሮች (13,000 ጫማ) ከባህር ላይ ይገኛሉ።በ4,634 (15,203 ጫማ) በሞንቴ ሮዛ ከፍተኛው ነው፣ ምንም እንኳን ማተርሆርን (4,478 ሜትር ወይም 14,692 ጫማ) ብዙውን ጊዜ እንደ ትልቁ ይቆጠራል። ታዋቂ. ሁለቱም የሚገኙት ከጣሊያን ጋር ድንበር ላይ በሚገኘው የቫሌይስ ካንቶን ውስጥ በፔኒን አልፕስ ውስጥ ነው። 72 ፏፏቴዎችን የያዘው ከጥልቅ የበረዶ ግግር ላውተርብሩነን ሸለቆ በላይ ያለው የበርኔስ ተራሮች ክፍል ለጁንግፍራው (4,158 ሜትር ወይም 13,642 ጫማ) ኢገር እና ሞንች እና በክልሉ ውስጥ ላሉት በርካታ ውብ ሸለቆዎች የታወቀ ነው። በደቡብ ምስራቅ በረዥሙ ኤንጋዲን ሸለቆ፣ በ ካንቶን የሚገኘውን የቅዱስ ሞሪትዝ አካባቢን የሚያጠቃልለውም ይታወቃል። በአጎራባች በርኒና አልፕስ ከፍተኛው ጫፍ ፒዝ በርኒና (4,049 ሜትር ወይም 13,284 ጫማ) ነው። በሕዝብ ብዛት የሰሜኑ የአገሪቱ ክፍል፣ ከጠቅላላው የአገሪቱ ክፍል 30% የሚሆነው፣ የስዊስ ፕላቱ ተብሎ ይጠራል። ብዙ ክፍት እና ኮረብታ መልክአ ምድሮች፣ ከፊል በደን የተሸፈኑ፣ ከፊል ክፍት የግጦሽ መሬቶች፣ አብዛኛውን ጊዜ የግጦሽ መንጋ ወይም አትክልት እና የፍራፍሬ ማሳዎች አሉት፣ ግን አሁንም ኮረብታ ነው። ትላልቅ ሀይቆች እዚህ ይገኛሉ, እና ትልቁ የስዊስ ከተማዎች በዚህ የአገሪቱ አካባቢ ይገኛሉ. በስዊዘርላንድ ውስጥ ሁለት ትናንሽ አከባቢዎች አሉ፡ የጀርመን ነው፣ ካምፒዮን ዲ ኢታሊያ የጣሊያን ነው። ስዊዘርላንድ በሌሎች አገሮች ኤክስክላቭ የላትም። የአየር ንብረት የስዊስ የአየር ንብረት በአጠቃላይ መጠነኛ ነው፣ ነገር ግን በአከባቢዎቹ መካከል በጣም ሊለያይ ይችላል፣ በተራራ አናት ላይ ካለው የበረዶ ሁኔታ አንስቶ እስከ በስዊዘርላንድ ደቡባዊ ጫፍ ላይ ባለው በሜዲትራኒያን አቅራቢያ እስከ ጥሩ የአየር ሁኔታ ድረስ። በስዊዘርላንድ ደቡባዊ ክፍል አንዳንድ ቀዝቃዛ-ጠንካራ የዘንባባ ዛፎች የሚገኙባቸው አንዳንድ ሸለቆዎች አሉ። የበጋ ወቅት ወቅታዊ ዝናብ ሲኖር ሞቃታማ እና እርጥብ ይሆናል, ስለዚህ ለግጦሽ እና ለግጦሽ ተስማሚ ናቸው. በተራሮች ላይ ያለው አነስተኛ እርጥበት ያለው ክረምት ለሳምንታት የተረጋጋ ሁኔታዎችን ረጅም ክፍተቶች ማየት ይችላል። በተመሳሳይ ጊዜ, የታችኛው መሬቶች በተገላቢጦሽ ይሰቃያሉ, በእነዚህ ወቅቶች, ስለዚህ ለሳምንታት ምንም ፀሐይ አይታዩም. ፎህን ተብሎ የሚጠራው የአየር ሁኔታ ክስተት (ከቺኑክ ንፋስ ጋር ተመሳሳይ ውጤት ያለው) በዓመቱ ውስጥ በማንኛውም ጊዜ ሊከሰት የሚችል እና ባልተጠበቀ ሞቃት ነፋስ ተለይቶ የሚታወቅ ሲሆን ይህም በዝናብ ጊዜ በጣም ዝቅተኛ አንጻራዊ እርጥበት ያለው አየር ወደ አልፕስ ተራሮች ሰሜን ያመጣል. በአልፕስ ተራሮች ደቡባዊ ፊት ላይ ጊዜያት። ይህ በአልፕስ ተራሮች ላይ በሁለቱም መንገድ ይሰራል ነገር ግን ከደቡብ ቢነፍስ ለሚመጣው ንፋስ ገደላማ እርምጃ የበለጠ ውጤታማ ነው። ከደቡብ ወደ ሰሜን የሚሄዱ ሸለቆዎች ምርጡን ውጤት ያስከትላሉ። ዝቅተኛ ዝናብ በሚያገኙ የውስጠኛው የአልፕስ ሸለቆዎች ሁሉ በጣም ደረቅ ሁኔታዎች ይቀጥላሉ ምክንያቱም የሚመጡ ደመናዎች ወደ እነዚህ ቦታዎች ከመድረሳቸው በፊት ተራሮችን ሲያቋርጡ ብዙ ይዘታቸውን ያጣሉ ። እንደ ያሉ ትላልቅ የአልፕስ አካባቢዎች ከቅድመ-አልፓይን አካባቢዎች የበለጠ ደረቅ ሆነው ይቆያሉ, እና በቫሌይስ ዋና ሸለቆ ውስጥ, ወይን ወይን እዚያ ይበቅላል. በጣም ሞቃታማው የአየር ሁኔታ በከፍታ ተራራማ አካባቢዎች እና በቲሲኖ ካንቶን ብዙ ፀሀይ ባለበት እና ከጊዜ ወደ ጊዜ ከባድ ዝናብ በሚዘንብበት አካባቢ ይቀጥላል። የዝናብ መጠን በዓመቱ ውስጥ በመጠኑ ይሰራጫል፣ በበጋ ከፍተኛ ነው። መኸር በጣም ደረቅ ወቅት ነው ፣ ክረምቱ ከበጋ ያነሰ ዝናብ ይቀበላል ፣ ነገር ግን በስዊዘርላንድ ውስጥ ያለው የአየር ሁኔታ በተረጋጋ የአየር ንብረት ስርዓት ውስጥ አይደለም። ምንም ጥብቅ እና ሊገመቱ የሚችሉ ወቅቶች ሳይኖሩባቸው ከአመት ወደ አመት ሊለያዩ ይችላሉ. ስዊዘርላንድ ሁለት የመሬት አከባቢዎችን ይይዛል-የምእራብ አውሮፓ ሰፊ ደኖች እና የአልፕስ ኮንፈር እና ድብልቅ ደኖች። የስዊዘርላንድ ስነ-ምህዳሮች በተለይ በቀላሉ ሊበላሹ ይችላሉ፣ ምክንያቱም በረጃጅም ተራሮች የሚለያዩት ብዙ ስስ ሸለቆዎች ብዙውን ጊዜ ልዩ የሆነ ስነ-ምህዳር ይፈጥራሉ። ተራራማ አካባቢዎች እራሳቸውም ለጥቃት የተጋለጡ ናቸው፣ ብዙ የእጽዋት ዝርያዎች በሌላ ከፍታ ላይ የማይገኙ እና ከጎብኚዎች እና ከግጦሽ ግጦሽ ይደርስባቸዋል። የአልፕስ አካባቢ የአየር ንብረት፣ ጂኦሎጂካል እና መልክአ ምድራዊ ሁኔታዎች በተለይ ለአየር ንብረት ለውጥ ተጋላጭ የሆነውን በጣም ደካማ ሥነ-ምህዳር እንዲኖር ያደርጋሉ። ቢሆንም፣ በ2014 የአካባቢ አፈጻጸም ኢንዴክስ መሰረት፣ ስዊዘርላንድ አካባቢን በመጠበቅ ከ132 ሀገራት አንደኛ ሆና ትገኛለች፣ ይህም በአካባቢ ማህበረሰብ ጤና ላይ ባላት ከፍተኛ ውጤት፣ በታዳሽ የሃይል ምንጮች (ሃይድሮ ፓወር እና የጂኦተርማል ኢነርጂ) ላይ ከፍተኛ ጥገኛ በመሆኗ እና የአካባቢ ጥበቃን በመቆጣጠር ረገድ ስዊዘርላንድ ቀዳሚ ሆናለች። በ2020 ከ180 ሀገራት ሶስተኛ ደረጃ ላይ ተቀምጧል። ሀገሪቱ እ.ኤ.አ. ከ1990 ጋር ሲነፃፀር በ 2030 የ ልቀትን በ 50% ለመቀነስ ቃል ገብታለች እና በ 2050 ዜሮ ልቀት ላይ ለመድረስ እቅድ አውጥታ እየሰራች ነው። ነገር ግን፣ በስዊዘርላንድ የባዮአፓሲቲ ተደራሽነት ከአለም አማካይ እጅግ ያነሰ ነው። እ.ኤ.አ. በ2016 ስዊዘርላንድ በግዛቷ ውስጥ ለአንድ ሰው 1.0 ግሎባል ሄክታር ባዮአፓሲቲ ነበራት፣ ይህም ከአለም አማካይ በ1.6 ሄክታር በአንድ ሰው 40 በመቶ ያነሰ ነው። በተቃራኒው, በ 2016, 4.6 ግሎባል ሄክታር ባዮኬጅ - የፍጆታ ሥነ-ምህዳራዊ አሻራቸውን ተጠቅመዋል. ይህ ማለት ስዊዘርላንድ ከያዘችው 4.6 እጥፍ ያህል ባዮአፓሲቲ ተጠቅመዋል ማለት ነው። ቀሪው ከውጭ ወደ ሀገር ውስጥ በማስገባት እና አለም አቀፍ የጋራ ንብረቶችን (እንደ በከባቢ አየር በካይ ጋዝ ልቀቶች) ከመጠን በላይ ከመጠቀም የመጣ ነው. በውጤቱም, ስዊዘርላንድ የባዮካፓሲቲ እጥረት እያካሄደች ነው. ስዊዘርላንድ የ2019 የደን መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ ኢንቴግሪቲ ኢንዴክስ አማካይ 3.53/10 ነጥብ ነበራት፣ ይህም በአለም ከ172 ሀገራት 150ኛ ደረጃ ላይ ተቀምጣለች።

13268

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%8C%20%E1%8A%A0%E1%88%8B%E1%88%8C

አሌ አላሌ

አሌ ሆይ አላሌ ሆይ ልጆች እግራቸውን ዘርግተው በመደዳ መሬት /ወለል ላይ ይቀመጣሉ። አጫዋች ወይም ከተጫዋቾቹ አንዱ የግር ጠቋሚ ይሆንና በሚዘመረው አንድ ቃል አንድ እግር ይጠቁማል። በመጨረሻው ቃል የሚጠቆመው እግር ይሰበሰብና ከጨዋታ (ከጥቆማ) ውጪ ይሆናል። ጨዋታው እየተደጋገመ ሁለቱም እግሩ የተጠቆመበት (ቁልቢት ያረፈችበት) ልጅ ከጨዋታው ይወጣል። እንዲህ እየተባለ አንድ ልጅ እስኪቀርና አሸናፊ እስኪሆን ጨዋታው ይቀጥላል። አሌ ሆይ አላሌ ሆይ ገረዴን አያችሁ ወይ ገረዴን ማርያም ስማ በርኩማ አሸክማ በርኩማ የዳገቴ የሸማ ቅዳዶቴ ቀድጄ ቀዳድጄ ሰጠኋት ላበልጄ አበልጅ ብትወደኝ ጨረቃ ሳመችኝ ጨረቃ ድንቡል ቦቃ አጤ ቤት ገባች አውቃ አጤ ቤት ያሉ ልጆች ፈተጉ ፈታተጉ በቁልቢት አስቀመጡ ከስንዴ ቆሎ ከዳቦ ቆሎ ይችን ትተሽ ይቺን አንሺ ቶሎ አሌሆይ .......... አንድ እግር ይጠቆማል አላሌሆይ ........ ሁለተኛ እገር ይጠቆማል .. ገረዴን ..............3ኛ እግር አያችሁ ወይ ....4ኛ እግር .....እንዲህ እያለ ይቀጥላል ይችን አንሺ ቶሎ ተብሎ የተጠቆመው እግር ይሰበሰባል፤ የተሰበሰበው እግር ከጨዋታ ውጪ ነው አይጠቆምም። ጨዋታው ይደገማል ። ጨዋታው ከወጣው እግር ቀጥሎ ባለው እግር እንደገና ይጀምራል ። ሁለቱም እግሮቹ የተጠቆሙበት ከጨዋታ ይወጣል ። ሁሉ ወጥተው አንድ አሸናፊ ልጅ ብቻ እስከሚቀር ይቀጥላል ። ልጆቹ ግጥሙን አውቀው ሁሉም ባንድ ላይ ሲሉት ደማቅ ጨዋታ ይወጣዋል ። አዘማመሩ እንደ «ሀ -ግዕዝ ሁ -ካዕብ» አባባል ዜማ ነው

44397

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%99%E1%88%8B%E1%89%B1%20%E1%89%B0%E1%88%BE%E1%88%98

ሙላቱ ተሾመ

ዶክተር ሙላቱ ተሾመ የኢትዮጵያ ፕሬዚዳንት ናቸው። ሙላቱ ተሾመ ውርቱ በኦሮሚያ ክልል ምስራቅ ወለጋ አርጆ ወረዳ በ1949 ዓ.ም. የተወለዱ ሲሆን የመጀመሪያ እና የሁለተኛ ደረጃ ትምህርታቸውን በአርጆ እና በአዲስ አበባ ተከታትለዋል። በ1974 ዓ.ም የመጀመሪያ ዲግሪያቸውን በፖለቲካ ኢኮኖሚ ፍልስፍና እንዲሁም በአለም አቀፍ ግንኙነት ከዚያም በፍልሰፍና የዶክቶሬት ድግሪያቸውን። ዶክተር ሙላቱ ተሾመ የተለያዩ የምርምር ስራዎችን በተለያዩ መስኮች ያከናወኑ እና በመምህርነትም ያገለገሉ ሲሆን ፥ አማርኛ ፣ ኦሮምኛ ፣ እንግሊዘኛ ፣ ቻይንኛ እንዲሁም ፈረንሳይኛ ቋንቋን መናገር እና መጻፍ ይችላሉ። ከ1993-1994 ዓ.ም የኢፌዴሪ የግብርና ሚኒስትር ፣ ከጥቅምት 1994 እስከ 1998 ዓ.ም በፌደሬሽን ምክር ቤት አፈ ጉባኤነት እንዲሁም ከ1998 ዓ.ም ጀምሮ በቱርክ የኢፌዴሪ ባለሙሉ ስልጣን አምባሳደር ሆነው አገልግለዋል። ዶክተር ሙላቱ በትዳር ህይወታቸው የአንድ ወንድ ልጅ አባት ናቸው። አዲሱ ፕሬዘደንት በብሄራዊ ቤተ መንግስት አቀባበል እየተደረገላቸው የኢትዮጵያ መሪዎች

21856

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%8A%A5%E1%8B%B5%E1%88%AD%20%E1%8C%A6%E1%88%9D%20%E1%8B%AB%E1%88%B3%E1%8B%B5%E1%88%AD

ያገር እድር ጦም ያሳድር

ያገር እድር ጦም ያሳድር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያገር እድር ጦም ያሳድር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

47195

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AD%E1%88%AD%E1%88%B5%E1%89%B6%E1%88%B5%20%E1%88%A0%E1%88%9D%E1%88%AB

ክርስቶስ ሠምራ

እናታችን ቅድስት ክርስቶስ ሰምራ ከሷ በፊትም ሆነ በኋላ ካሉት ቅዱሳን ጌታችን እየሱስ ክርስቶስን ያልጠየቁትን ዐይነት ምልጃ የለመነች ቅድስት ናት ማለትም ሰይጣን ይቅር እንዲባል የጠየቀች ልዩ ቅድስት ናት። በየወሩ የሚነበብ ገድሏን እዚህ ላይ በመጫን ይጠቀሙ ገድለ ክርስቶስ ሰምራ አንድ አምላክ በሚሆን በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ስም አምነንና ፀንተን ንጉሠ ሰማይ ወምድር እየሱስ ክርስቶስ በአማላጅነቷ ይቅርታን የምታሰጥ ለመሆኗ ቃል ኪዳን የገባላትን የክርስቶስ ሠምራን ገድል እንጽፋለን። የእናታችን የክርስቶስ ሠምራ የትውልድ ሀገሯ ሸዋ ቡልጋ ስሙ ቅዱስ ጌየ የተባለ ቦታ ልዩ ስሙ ጥጥ ምድር አከባቢ ነው። የአባቷ ስም ደረሳኒ የእናቷ ስም ዕሌኒ ይባላል፡፡ እኒህም ቅዱሳን ሰዎች ደጋጎች እግዚአብሔርን የሚፈሩ በሃይማኖት የጸኑ በበጎም ምግባር የከበሩ ነበሩ፡፡ ይህችንም ከእግዚአብሔር የተመረጠችና የተመሰገነች ልጅ ከወለዱ በኋላ በክብርና በስርዓት አሳድገው የእግዚአብሔርን ሕግጋትና ትእዛዝ እያስጠኑ ብሉይ ከሐዲስ አስተማሯት፡፡ ዘመኑም ዓፄ ገብረ መስቀል ላሊበላ ከ1181 እስከ 1221ዓ.ም. የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት የነበሩ ሲሆን በዓለም ደረጃ ታዋቂ የሆኑቱን የአለት ውቅር የሆኑትን የላሊበላ አብያተ ቤተ ክርስቲያን ሕንጻወች በመገንባት ይታወቃሉ ። ላሊበላ በትክክለኛ አጻጻፍ ላይለ-በላይ ሲሆን ቃሉ በጥንቱ አገውኛ «ንቦች ሳይቀር ንጉስነቱን እውቅና ሰጡ» ማለት ነው። ከዚያም የመኳንንት የመሳፍንት ልጅ ናትና ለኢየሱስ ሞዓ ልጅ ሠምረ ጊዮርጊስ ለሚባል ሰው አጋቧት፤ እሷም ዐስር ወንዶች ሁለት ሴቶች ልጆች ወለደች እኒያንም ልጆቿን በክብር በስርዓት አሳድጋ አስተማረቻቸው፡፡ በዘመኑ ዐጼ ገብረ መስቀል የሚባል ደግ ንጉሥ ነበረና ደግነቷን ዐይቶ ዝናዋን ሰምቶ አትርሽኝ ብሎ ፪፻፸፪ አገልጋይ ላከላት እርሷም ይህማ ከንቱ ውዳሴ ሊሆንብኝ አይደለምን መጽሐፍ ቢሆን ይነበብበት ይጸለይበት ገንዘብ ቢሆን ይመጸወት ነበር ብላ ወደ እግዚአብሔር አመለከተች፡፡ በዚችም ሰዓት ፊቱ እንደ ጸሐይ እያበራ ቅዱስ ሚካኤል መጥቶ የተወደድሽ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ እንዴት ነሽ? እግዚአብሔር በቸርነቱ የሰጠሸን ምግብ አንቺ ተመገቢ ብሎ ቅዱሳት በሚሆኑ እጆቹ ሰጣት እሷም ተቀብላ ፈጣሪዋን አመስግና ተመግባለች፡፡ ከተመገበችም በኋላ መንፈስ ቅዱስ በሰውነቷ መላባት አደረባት ከዚህ የተነሳ ብዙ ዘመን እህል ሳትበላ ውሀ ሳትጠጣ ቆየች፡፡ ከዚህም በኋላ ያ መልአከ እግዚአብሔር ከእንግድህ የእግዚአብሔር በረከት ረድኤት ካንቺ ጋር ይሁን በስሜ ቤተ ክርስቲያን ስሪ ዐጸድ ትከይ ብሎ ሰላምታ ሰጥቷት ዐረገ፡፡ ያ ደገኛ ንጉሥ የሰጣትን አገልጋዮች አስጠርታ ቤተ ክርስቲያን ሥሩ ዐጸድ ትከሉ አለቻቸው እነሱም ዐጸድ ተከሉ ቤተ ክርስቲያን ሠሩ፤ ሥራውም ከተፈጸመ በኋላ ታቦተ ሚካኤልን አስገባች ለሷም በሰው ልጅ ያልታነጸ በመቁረጹ ያልተቀረጸ ኅብሩ የማይታወቅ መንበር አምጥቶ አንቺ አስቀድሽበት ብሎ ሰጣት እሷም ተቀብላ ፈጣሪዋን እያመሰገነች ስትኖር ከዕለታት አንድ ቀን ያ ደግ ንጉሥ ከሰጣት አገልጋዮች አንዲቷ መንፈስ ርኩስ የተዋሐዳት አገልጋይ ነበረችና ከክፋቷ እንድትመለስ ብትመክራት ክፉ አትናገሪ ብትላት አልመለስም ብላ አስቀየመቻት ብታዝንባት ሞተች፡፡ እሷም ይህማ በኔ ምክንያት ስትሞት ነፍሰ ገዳይ መሆኔ አይደለምን ፈጣሪዬ የቸርነትህን ስራ ሥራልኝ ብላ ብታዝን ብታለቅስ ያች ሙታ የነበረች አገልጋይ ተነሣችላት ቤተሰቦቿም መጥተው አገልጋሽ በእግዚአብሔር ኃይልና በአንቺ ጸሎት ተነሣች አሏት፡፡ እናታችን ክርስቶስ ሠምራም ሄዳ ያችን አገልጋይ ከሞትሽ በኋላ ማን አስነሳሽ? ብትላት አምላከ ክርስቶስ ሠምራ /የአንቺ አምላክ/ አስነሣኝ አለቻት፡፡ ከዚህም በኋላ እናታችን ክርስቶስ ሠምራ በዓለመ ስጋ ሳለሁ ሙት ያስነሣልኝ ከሰው ተለይቼ ከሀገር ወጥቼ ብለምነው እንዴት በሰማኝ ብላ ልብሰ ምንኩስናዋን ቆቧን /አስኬማዋን/ አዘጋጀች፡፡ ቤተሰቦቿም ይህ ሁሉ የምናኔ ልብስ የማነው? አሏት፣ እሷም ኃይማኖት ያስተማሩኝ አባቴ ልብስ አልቆባቸዋል ሲሉ ሰምቼ ነው አለቻቸው እነሱም መልካም ነው ብለው ተቀምጠው ሳለ ከዕለታት አንድ ቀን ልብሰ ምንኩስናዋን አስይዛ ወደ ቤተ እግዚአብሔር ሔደች ቤተሰቦቿም ከቤተ ክርስቲያን ልትቆይ መስሏቸው ወደ ዕለት ተግባራቸው ተሰማሩ ያች ሙታ የተነሳች አገልጋይ ሕጻኑን አዝላ ተከተለቻት መንገዷንም ፈጥና ስትሔድ በመንገዷ ላይ ብዙ ነዳያኖች አገኘች የያዘችውን ገንዘብ የለበሰችውን ልብስ ሁሉ ለነዚያ ድሆች ሰጥታ ልብሰ ምንኩስናዋን ለብሳ ወደ ደብረ ሊባኖስ ገዳም ገብታ ሰውነቷ እስኪደክም ትሰግድና ትጸልይ ጀመረች፡፡ ከዚህ በኋላ የገዳሙ መነኮሳት ከሩቅ መምጣቷን ዐውቀው መንፈሳዊ ሰላምታ ከሰጧት በኋላ ወደ በአታቸው አስገቧት። ያን አብራ ይዛው የተሰደደችው ሕጻን ረኀብ ስለተሰማው ከገዳሙ ውጭ ሆኖ ያለቅስ ነበር ከእናቱ ከመለየቱም በላይ ጊዜው ጨልሞ ነበር። በዚያን ጊዜ አንዲት መበለት ሕጻኑን ለማንሣት ስትቃጣ መልአኩ ቅዱስ ሚካኤል ነጥቆ ወደ ገነት አገባው ተመልሶ ወደ እርሷ መጥቶ ቅድስት ክርስቶስ ሠምራ ሆይ እንዴት ነሽ ልጅሽ ከደጅ ወድቆ የቀረ አይምሰልሽ ከገነት ተቀምጦ ከሕጻናት ጋር ዳግማዊ ቂርቆስ ተብሎ የሕጻናት አለቃ ሆኖ ተቀምጦልሻል አላት፡፡ ይህን ተናግሮ በኮከብ ተመስሎ ወደ ቤጌምድር ወሰዳት እሷም ከባሕር ገብታ እንደተተከለ ምሰሶ ሁና ሰውነቷ ተበሳስቶ ዓሣ መመላለሻ እስኪያደርጋት ድረስ ዓሥራ ሁለት ዓመት በባሕሩ ውስጥ ቆመች፡፡ ከዚህም በኋላ ጌታ ወደ እርሷ መጥቶ ቃል ኪዳን ሰጣት የቃል ኪዳኑም መጀመሪያ በቤተ ክርስቲያን ሙሉ ስንዴ ምርት አሳያት ባሳያትም ጊዜ አቤቱ ጌታዬ ምን አደርገዋለሁ አለችው ጌታም መለሰላት ተመልከች ልትበይው አይምሰልሽ አንዲት የስንዴ ፍሬ ከምድር ወድቃ ብዙ ፍሬ ሁና እንደምትነሳ አንቺም መንግስተ ሰማያት ብዙ ነፍሳትን ይዘሽ ለመግባትሽ ምሳሌ ነው አላት፡፡ እናታችን ክርስቶስ ሠምራም መለሰችለት በምን ሥራየ ነው ይህን ቃልኪዳን የሰጠኸኝ አለችው፡፡ ከዚህ ዓለም ንብረትሽን ንቀሽ ልጆችሽን እናት አባትሽን ጥለሽ ስለ ወጣሽ ነው ቃል ኪዳን የሰጠሁሽ አላት ይህንንም ብሏት ከሷ ተሰወረ፡፡ እናታችን ክርስቶስ ሠምራም ብቻዋን እንደልማዷ እስከ ሦስት ቀን ድረስ በባህር ውስጥ ቆማ ስለ ዓለሙ ሁሉ ኃጢአት እያዘነች እያለቀሰች ቀረች፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታ ቅዱስ ሚካኤልን፣ ቅዱስ ገብርኤልን፣ቅዱስ ሩፋኤልን፣ እናቱ ማርያምን አስከትሎ ወደ ክርስቶስ ሠምራ መጣ እንዲህም አላት ቀድሞ ቅዱስ ሚካኤልን ባልደረባ ሰጥቸሽ ነበር ዛሬም እኒህ ተጨምረው ረዳት ይሁኑሽ ብሎ ሰጣት፡፡ እናቴ ማርያምም ጠላትን ድል ትነሽው ዘንድ እናት ትሁንሽ እኔን እንዳቀፈችኝ ትቀፍሽ፣ እንዳዘለችኝ ትዘልሽ ብሎ አዘዘላት፣ እመቤታችንም ልጄ ወዳጄ ሆይ ክርስቶስ ሠምራ በአንተና በቅዱስ ሚካኤል ላይ ፍቅሯ የጸና ነው ፤ ብላ ስትናገር ክርስቶስ ሠምራ በፊቷ ከምድር ላይ ወደቀች እግዝእትነ ማርያምም እንዴት ነሽ የልጄ ወዳጅ የነፍስ ሁሉ አማላጅ ብላ በእጇ አነሣቻት ባፏ ሳመቻት በደረቷ አቀፈቻት በጫንቃዋ አዘለቻት ከዚህም በኋላ እንዲህ አለቻት ልጄ ወዳጄ ያዘዘልሽን ፈጸምኩልሽ ከእንግድህ ወድህ እግዚአብሔር አይለይሽ ብላት ዐረገች፡፡ በዚያን ጊዜ ዓለሙ ሁሉ ድርቅ ችግር ረሀብ ሆኖ ሦስት ዓመት ሕዝቡ በየመንገዱ ወድቆ አሞራ ሲጫወትበት አይታ አዘነች አቤቱ ጌታየ ይህን ዓለም ለምን ፈጠርኸው እንዲህ ከንቱ አላፊ ጠፊ ከሆነ ቢቀር ይሻል ነበር /ክቡር ዳዊት ሰው ዕጸ ከንቱ ይመስላል/እንዳለ፡፡ ዕፀ ከንቱ ዕለቱን በቅላ ዕለቱን አብባ ዕለቱን አፍርታ ደርቃ ወድቃ ታድራለች የሰውም ኑሮ ይህን ይመስላል ብላ አለቀሰች፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ አዳም ከነልጆቹ ከሚሠራው ኃጢአት እኔ በዕለተ ዐርብ ከተቀበልኩት ፲፫ቱ ሕማማተ መስቀል ይህንን በልብሽ ብትመዝኝው ወደ ማንኛው ያደላ ይመስልሻል ቢላት መልስ ለመስጠት ተሳናት፡፡ ከዚህም በኋላ ክርስቶስ ሠምራ አቤቱ ፈጣሪየ እኔን ባሪያህን ከክፉ ነገር ሁሉ ሠውረኸኛልና ዲያብሎስን ትምረው ዘንድ እለምንሃለሁ አለችው ይኸውም ወድጀው አይደለም ስለ አዳምና ስለ ልጆቹ በጠቅላላውም ስለ ሰብአ ዓለም ሥጋቸው ሥጋየ ስለሆነ እንዳያስታቸው ክፉ ስራ እንዳያሰራቸው ብየ ነው ማርልኝ ማለቴ አለችው፡፡ ያን ጊዜ ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ ፊቱን ፈገግ አድርጎ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ ዕፁብ ድንቅ ልመና ለመንሽኝ ሌሎች በኋላሽም የነበሩ በፊትሽም የሚመጡ ያልለመኑትን ልመና ለመንሽኝ ብሎ ቅዱስ ሚካኤልን ጠርቶ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ዲያብሎስን ማርልኝ ብላ ለመነችኝ እሺ ካላት ታምጣው ይዘኻት ሂድ አለው፡፡ ቅዱስ ሚካኤልም እሺ ብሎ እጅ ነስቶ ሰይፈ ቁጣውን መዞ ነይ እንሂድ አላት እርሷም ከቅዱስ ሚካኤል ፊት ፊት እየሄደች ከሲኦል አፋፍ በደረሱ ጊዜ ዲያቢሎስ በተኮነኑ ነፍሳት ላይ ተቀምጦ አየችው ቅዱስ ሚካኤልም በይ ጥሪው እሺ ብሎ ምሕረት ከወደደ አላት እሷም በጠራችው ጊዜ ሳጥናኤል ብሎ የጠራኝ ማን ነው? በዚህ በሠራዊት ማህል ነግሼ ከተቀመጥኩበት አለ፡፡ እናታችን ክርስቶስ ሠምራም እኔ ነኝ አለችው ወደ እኔ ለምን መጣሽ አላት እሷም ከፈጣሪህ ጋር አስታርቅህ ብየ አለችው እሱም አንቺን ከቤትሽ ከንብረትሽ ሳለሽ አስትሻለሁ ብየ ብመጣ ያጣሁሽ ሰው እኔን ልታስታርቂኝ መጣሽ? ግን ይህን ያደረገ ያ የቀድሞው ጠላቴ ሚካኤል ነው ሲጻረረኝ የሚኖር ከክብሬም ያወረደኝ እሱ ነው እንጂ አንቺ ምን ጉልበት አለሽ ብሎ አፈፍ ብሎ በግራ እጁ ቀኝ እጇን ይዞ ወደ ሲኦል ወርውሮ ጣላት ያን ጊዜ መልአኩ ቅዱስ ሚካኤል በሰይፍ ቢመታው ሲኦል ተከፈተች ብርሃን ለበሰች ዲያብሎስም ከነሠራዊቱ ጮኸ ድልቅልቅ ሆነ ሲኦልም ከተከፈተች በኋላ ሰው በሰው ላይ ሆኖ ተጨናንቀው እንደ ውሻ ሲናከሱ አየች፡፡ ብዙ ነፍሳት እንደ ንብ መጥተው ሰፈሩባት እኒያን ነፍሳት ብትቆጥራቸው ፲ሺ /ዐሥር ሺህ/ ነፍሳት ሆኑ ቅዱስ ሚካኤልም እሷም እኒያን ነፍሳት ይዘው ወደ ፈጣሪያቸው በደረሱ ጊዜ እኒያ ነፍሳት የናቱን ጡት እየጠባ እንደሚዘል እንቦሳ ዘለሉ፡፡ ከዚህ በኋላ ሲኦል ብቻዋን ቀረች ዕርቃኗን ሆነች ዲያብሎስም ቅዱስ ሚካኤል አሸነፈኝ ብርቱ ጸብም ተጣላኝ ምርኮየንም ነጠቀኝ ብሎ ጮኸ አለቀሰ፡፡ እናታችንም ክርስቶስ ሠምራና ቅዱስ ሚካኤል የነፍሳት ምርኮአቸውን ይዘው ከጌታችን ከመድኃኒታችን ከኢየሱስ ክርስቶስ ፊት በቀረቡ ጊዜ ከፈጣሪያቸው ዘንድ ሰገዱ፡፡ ጌታም ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ ዲያብሎስን ድል አደረግሽው ጥቂት ምርኮም አገኘሽን አላት እሷም መለሰችለት /መንክር ግብሩ ለእግዚአብሔር በላዕለ ቅዱሳኒሁ/ እንዳለ ክቡር ዳዊት አቤቱ ጌታየ በአንተ ቸርነት በምሕረትህ ብዛት ደካማውን ብርቱ ብርቱውን ደካማ የምታደርገው አምላክ በኔ በባሪያህ ላይ አድረህ የቸርነትህን ሥራ ሠራህ አዎን አገኘሁ አለችው፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ ቅዱስ ሚካኤልን እኒህን ነፍሳት ዓለም ሳይፈጠር ወደ አዘጋጀሁላት ወደ ወዳጄ ወደ ክርስቶስ ሠምራ ማደሪያ ውሰዳቸው ከሷ ጋር ደስ እያላቸው ይኖሩ ዘንድ አለው፡፡ እሷም መለሰችለት አቤቱ የኔ ጌታ ወዴት ነው አለችው እሱም ከእናቴ ከወለደችኝ ከማርያም በስተ ቀኝ ነው መቀመጫሽ አላት፡፡ ከእንግህም ስምሽ በትረ ማርያም ይሁን አላት፡፡ ዳግመኛም ይህንም ካላት በኋላ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ በየቀኑ ሦስት ሦስት እልፍ ነፍሳተ ኃጥአንን ከሲኦል እንድታወጪ ሥልጣን /ዓሥራት/ ሰጥቸሻለሁ ብሎ ቃል ኪዳን ገባላት፡፡ አቤቱ ጌታየ ምሕረትህ የበዛ ፍርድህ የቀና ነው እያለች አመሠገነች፡፡ከዚህ በኋላ ነይ እግዚአብሔር ወደ አዘዘን እንሂድ አላት ተከትላው ስትሔድ የማር፣ የወይን፣ የዘይት አፍላጋት የሚያጠጡት አትክልቶች አየች ይህች ቦታ ለማን ትሆናለች ብላ ቅዱስ ሚካኤልን ጠየቀችው እርሱም መልሶ ምን ታስቢ ነበር አላት እርሷም ይህች ቦታ ለማን ተሆናለች እያልኩ አስባለሁ አለችው፡፡ እርሱም ለአንቺ ቢሆን ትወጃለሽን? አላት ፡፡ ምነው ዝቅ ታደርገኛለህ? ጌታየ ከእናቴ ከማርያም ጋር ነው መቀመጫሽ ብሎኝ የለምንምን? አለችው፡፡ ቅዱስ ሚካኤልም ልብሽን ለምን ታኮሪዋለሽ አላት፡፡ ይህንንም ካላት በኋላ እስኪ ወደ ላይ ተመልከች አላት፡፡ ክርስቶስ ሠምራም ወደ ሰማይ ቀና አለችና እኔስ እንደ እንባ እንደኮረብታ ሆኖ ታየኝ እንጂ ሌላ ያየሁት ነገር የለም አለችው የሥላሴ ቸርነት እስኪገለጽ ጥቂት ቆይ አላት አንገቷን ዘንበል አድርጋ ቆይታ ቀና ብትል እመቤታችን እንደ ፀሐይ ሆና ከዋክብተ ብርሃን በፊት በኋላዋ ከበዋት አየች እሷም እንደ ንሥር ብር ብላ ሂዳ አንገቷን አቅፋ ጉልበቷን ሳመቻት:: እመቤታችንም ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ እንዴት ነሽ? አንቺን የወለደች ማኅጸን የተባረከች ናት አንቺንም አጥብተው ያሳደጉ ጡቶች የተባረኩ ናቸው አንቺንም ያዩ ዐይኖች የተባረኩ የተቀደሱ ናቸው አንቺንም የሚያመሰግኑ ንዑዳን ክቡራን ናቸው፡፡ያንቺን ገድል የሚሰሙ የሚያሰሙ የተባረኩ ናቸው ልጀ ወዳጄ ያዘዘልሽ ከኔ በስተቀኝ ነው ብላ በቀኟ አስቀመጠቻት፡፡ ከዚህ በኋላ ወደ ፈጣሪዋ ተመለሰች ጌታዋ ፈጣሪዋም አንቺን ያመሰገኑ ስምሽን የሚወዱ የሚጠሩ ዝክርሽን ያዘከሩ በዓልሽን ያከበሩ እስከ ፲፪ ትውልድ እምርልሻለሁ አላት፡፡ በዚህ ጊዜ ቅዱስ ሚካኤልን ጠርቶ ወስደህ ከሥጋዋ አዋህዳት አለው ቅዱስ ሚካኤልም ወስዶ ከሥጋዋ ሊያዋሕዳት ሲል ሥጋዋ ሸቶ ገምቶ ብታየው ስለፈጣሪህ ስለ እግዚአብሔር ብለህ ከዚህ ከሸተተና ከገማ ሥጋ አታግባኝ አለችው ቅዱስ ሚካኤልም የጌታዬን ፈቃድ ሳልፈጽም ለመቅረት እንደምን ይቻለኛል ብሎ ሰይፍ ከሰገባው ተመዞ እንደሚከተት እሷንም እንዲሁ ከሥጋዋ አዋሐዳት ያን ጊዜ ገምቶ ሸቶ የነበረውን ሥጋ አንድነት አድርጎ ቢያዋሕዳት ነፍሷን ስጋዋን አንድ ሆኖ ሕያዊት ነፍስ ለምልማ እንደነበረች ጸናች፡፡ እንደልማዷ ከባህሩ ገብታ ፲፪ ዓመት ከተቀመጠች በኋላ በቁመቷ ልክ ጉድጓድ አስቆፈረች ፲፩ ጦር አሠርታ ከውስጥ ዕፀ ከርካዕ ተከለችና ጌታን በዕለተ ዓርብ የግርግሪት እንደ አሠሩት እርሷም መበለት ጠርታ እሠሪኝ አለቻት መበለቲቱም እንዳዘዘቻት የግራዋን ወደ ቀኝ የቀኟን ወደ ግራ አመሳቅላ የፊጥኝ አሠረቻት ጌታችን እንደታሠረበት ባለው ስቁረት ችንካር ከታሠረች በኋላ እነዚያን ጦሮቹን አምጭ አለቻት እሺ ብላ አመጣችላት ሦስቱን በፊቷ ሦስቱን በኋላዋ ሦስቱን በቀኟ ሦስቱን በግራዋ ተከለችና ሥግደት ጀመረች፡፡ ከዚህም በኋላ በፈቃደ እግዚአብሔር ፀንታለችና በብረቱ ላይ በምትሰግድበት ጊዜ ወደ ፊቷ ስትል ደረቷን ወደኋላዋ ስትል ጀርባዋን ወደ ቀኝ ስትል ቀኝ ጎኗን ወደግራ ስትል ግራ ጎኗን እየወጋት ፲፩ ዓመት ከጉድጓድ ውስጥ ኖረች፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታ እንዲህ አላት ሰማይን ያለምሰሶ ምድርን ያለመሠረት እንደ አፀናኋት እኔንም ፈርተው የሚያከብሩኝን አልቅሰው አዝነው ተክዘው የሚጠሩኝን አከብራቸዋለሁ አላት ከዚህ በኋላ ጌታ ከኔ በታች ሁነሽ ትከብሪያለሽ መቀመጫሽም ከኔ በታች ነው የማዕረግ ስምሽ እንደ እናቴ እንደ ማርያም ሰአሊተ ምሕረት አቁራሪተ መዓት ነው አላት ይህንንም ካላት በኋላ ከጻድቃን ከሰማዕታት ከደናግል ከቅዱሳን ከእንጦንስ ከ፴፮ቱ ቅዱሳት አንስት ክብርሽ ትክክል ይሁን አላት፡፡ ይህንንም ሰምተው መላእክት ዕፁብ ድንቅ ብለው አመሰገኑ ዲያብሎስም መላእክት ሲያመሰግኑ ሰምቶ ለወዳጅህ እንዲህ ያለ ዕፅፍ ድርብ ደስታ ትሰጣለህ ብሎ ጋዳ ጋዳ ብሎ አመሰገነ ጋዳ ጋዳ ማለት የሥላሴ ቸርነት ዕፁብ ድንቅ ነው ማለት ነው ከዚያም ጌታ ኢየሱስ ክርስቶስ ዕረፍትሽ ደርሷልና ከጉድጓድ ወጥተሸ ከባሕር ቆመሽ ለምኝኝ ብሎ ከእሷ ተሠወረ ቅዱስ ሚካኤልም የእግዚአብሔር አገልጋይ የቅድስት ድንግል ማርያምና የብርሃናውያን መላእክት ወዳጅ ሆይ የምትሰሪውን ሁሉ እግዚአብሔር ወዶልሻውልና እግዚአብሔር እንዳዘዘሽ ልብሽ የሚያስበውን ሁሉ ከባሕር ውስጥ ቆመሽ ለምኝው አላት፡፡ እሷም ቆስሎና ተበሳስቶ የነበረው ሥጋዋ እንደገና በእግዚአብሔር ኃይል የፀና ሆኖ ብርን ለብሳ እንደ ፀሐይ አብርታ ከጉድጓድ ወጣች፡፡ ከባሕሩ በገባች ጊዜ ጌታ ኤልያስን ሙሴን መትምቁ ዮሐንስን ሂዳችሁ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራን አጥምቋት ብሎ አዘዛቸው ኤልያስና ሙሴ በቀኝ እጃቸው የብርሃን መስቀል ይዘው መጥምቁ ዮሐንስ የብርሃን አክሊልና በውስጡ ላህበ መለኮት ያልተለየው አፉ በእግዚአብሔር እደ ጥበብ የታተመ ሥራው በትእምርተ መስቀል አምሣል የሆነ የብርሃን ጽዋ እጁ ይዞ ወደርሷ መጡ፡፡ ከዚህ በኋላ ኤሊያስ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ የምህረት ቃል ኪዳን በልብሽ የሞላብሽ እንዴት ነሽ አላት ሰላምታህን እቀበል ዘንድ አንተ ማንነህ አለችው እኔ ኤሊያስ ነኝ አላት ይህን ባላት ጊዜ ፈጣሪዋን አመሰገነች፡፡ ሁለተኛም በእግዚአብሔር ኃይል ሰይጣንን ድል የነሳሽው ክርስቶስ ሰምራ ሆይ እንዴት ነሽ አላት እግዚአብሔር ይመስገን አንተ ማን ነህ አለችው እኔ ሊቀ ነብያት ሙሴ ነኝ አላት እሷም አንተን ያሳየኝ አምላክ ይክበር ይመስገን አለችው፡፡ ሦሥተኛ ዮሐንስ ሥምረተ አብ ሥምረተ ወልድ ሥምረተ መንፈስ ቅዱስ በልብሽ የተሞላብሽ እንዴት ነሽ አላት እግዚአብሔር ይመስገን ደህና ነኝ አንተ ማን ነህ አለችው እኔ መጥምቁ ዮሐንስ ነኝ አላት ይህን ባላት ጊዜ ፈጣሪዋን አጥብቃ አመሰገነች፡፡ ከዚህ በኋላ ስብሐት ለአብ ስብሐት ለወልድ ስብሐት ለመንፈስ ቅዱስ እያሉ ኤሊያስ በቀኝ ሙሴ በግራ መጥምቁ ዮሐንስ በፊት በኋላዋ እየዞሩ እኛ ሰይጣንን እንደካድነው አንቺም ካጅው አሏትና በአብ በወልድ በመንፈስ ቅዱስ ስም ወደ ባህር ገብተሸ ተጠመቂ እግዚአብሔር እንዳዘዘን ልናጠምቅሽ መጥተናልና አሏት፡፡ ይህን ባሏት ጊዜ ወደ ባህሩ ገባች ያን ጊዜ በዩሃንስ እጅ በነበረው የብርሃን ጽዋ በገዛ እጁ ተከፈተ ስለዚህም የእግዚአሔር ባለሟሎች ኤሊያስና ሙሴ መጥምቀ መለኮት ዮሐንስም አደነቁ እሷም ይህን መለኮታዊ ጥምቀት በአምሳለ ትዕምርተ መስቀል በፈሰሰ ጊዜ ሰውነቷ በብርሃን ተሞላ የተጠመቀችበት ባህርም እስከ ሦሥት ቀን ድረስ እየበራ ቆየ፡፡ በዚህም ጊዜ የእግዚአብሔር የጥበቡን ሥፋት የቸርነቱን ብዛት እንዲሁም በቅዱሳን ነብያት አድሮ ያደረገላትን ቸርነት ዐይታ አደነቀች አመሰገነችም፡፡ ከዚህ በኋላ ዮሐንስ እንዲህ አላት ይህ ክብር ይህ ጸጋ ይህ ሹመት ይህ ግርማ ሞገስ የተጠመቅሽው በዕለተ ዐርብ ከጌታ ቀኝ ጎን የወጣ ማየ ገቦ ሌሎች ቅዱሳኖች አልተጠመቁበትም አላት እሷም መለሰችለት ምነው እንኳን ቅዱሳን ክርስቲያን ሁሉ የሚጠመቁበት በማየ ገቦ አይደለምን እኔስ በተወለድኩ በ፹ ቀኔ ተጠምቄ የለምን አለችው ይህስ እውነትሽን ነው ብለው አጥምቀዋት ተሠወሩ እሷም በበዓቷ ቀረች፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታዋን በዕውቀት ባለ እውቀት በስህተት በድፍረት የሚያስቀይምህን ሁሉ ማርልኝ አለችው ጌታም ወዳጄ ክርስቶስ ሰምራ ሆይ አማልጅን አትርሽን ያሉሽን ሁሉ እምርልሻለሁ ነገር ግን አባይ ጠንቋይን አልምርም ቀድሞ ለእናቱ ለማርያም በድግልናዋ በቅድስናዋ አባይ ጠንቋይ እንዳልምር ምያለሁ ብሎ ተሠወረ፡፡ ማዕቀበ እግዚእ የሚባል ሰው በዚያ አገር በማዕዶተ ጣና ሲኖር ከዕለታት አንድ ቀን መልአከ ጽልመት መጥቶ ይህችን ዕፀ ሕይወት ሰውነትሕን በጥተህ ብታገባ ድህነት እርጅና ሞት ማጣት አያገኝህም ነበር አለው፡፡ እንግዳውስ ይህ ሁሉ ካላገኘኝ በሁለመናየ በጥፍሬም ሳይቀር ቅበርልኝ አለው መልአከ ጽልመትም በል እግዚአብሔርን ካድልኝ አለው እሺ ብሎ ካደለት ሰይጣን ለወዳጁ ቅርብ ነውና በሰውነቱ በጥቶ ቀብሮለት ሄደ እሱም በሰይጣን ታምኖ ሲኖር እኒያ አያገኙህም ያለው ሁሉ ድህነት እርጅና ሞት ተሰብስበው መጡበት ይህ ሁሉ አያገኙህም ብሎኝ አልነበረምን አወይ የሰይጣን ነገር ብሎ አለቀሰ እስኪ ብታማልደኝ ወደ ክርስቶስ ሠምራ ልሂድ ብሎ አሰበ ጸጋ እግዚአብሔር ያልተለያት መንፈስ ቅዱስ ያደረባት ናትና ገና ሳይመጣ በጸጋ አውቃ አዘነችለት ከዚህ በኋላ ጌታችን ፈጣሪያችን መጥቶ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ እንዴት ነሽ ምን ያስለቅስሻል ምንስ ያሳዝንሻል አላት ማእቀበ እግዚእ የሚባል ሰይጣን ያሳተው አንተን የካደ አማልጅኝ ሊለኝ ስለመጣ ነውና እድትምርልኝ ብዬ አለችው እሱም እሱንስ አልምረውም አላት ስለምን ትኮንነዋለህ ብትለው እኔን ክዶ ዲያብሎስን አምኖ ዕፀ ሕይወትን በሰውነቱ በጥቶ አግብቷልና አልምረውም አላት ዕፂቱን አጥፍተህ እሱን ብትምረው ይቻልህ የለምን በዚያውስ ላይ አንተ መዓትህ የራቀ ምሕረትህ የበዛ ነውና ላንተ ምን የሚሳንህ ነገር አለ ብላ ምርር ብላ አለቀሰች፡፡ እሱም ስለአንቺ ፍቅር ምሬልሻለሁ ብሏት ከሷ ተሠወረ፡፡ ከዚህ በኋላ ማዕቀበ እግዚእ ወደ እርሷ መጥቶ እመቤቴ አማልጅኝ አትርሽኝ ከፈጣሪዬ አስታርቂኝ አላት ጌታህስ ይቅር ብሎሃል አለችው ጌታዬ ይቅር ካለኝ በሰውነቴ የተቀበረውን ዕፀ ሞት ፍቀሽ ጣይልኝ አላት ያን ጊዜ ሰውነቱን በምላጭ ብትፍቀው ደሙ እንደ ቦይ ውሃ ፈሰሰ እርሱም ይህን ያደረገልኝ ከክህደት ወደ እምነት የመለሰኝ አምላክ ይክበር ይመስገን እያለ ሲያመሰግን ነፍሱ ከሥጋው ተለየች ይህችም ነፍስ ከሰማዕታት ነፍሳት ማኅበር አንድ ሆነች እናታችን ክርስቶስ ሠምራም የዚህችን ነፍስ መግቢያዋን አሳየኝ እያለች ስትጸልይ ጌታ ነይ ላሰይሽ ብሎ ወሰዳት ያቺም ነፍስ ከፀሐይ ፯ እጅ አብርታ ማኅበረ ሰማዕት ሁና አገኘቻት ያን ጊዜ ጌታዋን አጥብቃ አመሰገነች ለንስሐ በቅተው የሚመጡትን ሁሉ ብርሃናቸው ከፀሐይ ፯ እጅ እንዲያበራ ዕውነት እልሻለሁ አላት፡፡ ወዲያውም መንግስተ ሰማያትን ውረሽ ግርማዬን ልበሽ በአላት ጊዜ ሰማይና ምድር ተናወፁ እሷም ለእግሯ መቆሚያ አጣች ጌታም አይዞሽ ጽኝ አላት ሰማይና ምድረም ጸኑ እናታችን ክርስቶስ ሠምራም ጌታዋን አመሠገነች፡፡ ከዚህ በኋላ ቅዱስ ሚካኤል ከሥጋዋ አዋሐዳት በነሐሴ ፳፬ ቀን ክብርሽም በዓልሽም ይሁንልሽ፣ አላት፡፡ ከዚህ በኋላ ጻድቃን ሰማዕታት መላእክት እናቱ እግዝእትነ ማርያምን ፣ መጥምቁ ዮሐንስን፣ ፲፪ቱን ነቢያት አብርሃምን ይስሐቅን ፣ ያዕቆብን፣ ዳዊትን፣ ሰሎሞንን፣ እንጦንስን፣ መቃርስን፣ ርዕሰ መነኮሳትን አስከትሎ ዐስር የብርሃን አክሊል አስይዞ በዕለተ ዓርብ ወደ እርሷ መጥቶ ወዳጄ ክርስቶስ ሠምራን እጅ ንሷት አላቸው፡፡ እነሱም ጌታ እንዳዘዛቸዉ እሺ ብለዉ እንደቅጠል ረግፈዉ እጅ ነሷት እሷም የጌታየ ባለሟሎች ቅዱሳን ክቡራን እንዴት ናችሁ ብላ እጅ ነሳቻቸዉ፡፡ ከዚህ በኋላ ጌታ ገድልሽን የፃፈ ያፃፈ የሰማ ያሰማ በዓልሽን ያከበረ ዝክርሽን ያዘከረ ስምሽን የጠራ እስከ ዐስራ ሁለት ትዉልድ ድረስ ምሬልሻለሁ አላት፡፡ እሷም እንደ ገድል ማን ተኰንኖ እንደ ወንጌል ማን ጸድቆ የሚሉ ሰዎች አሉና ትምርራቸዋለህ? ትኰንናቸዋለህ? አለችው፡፡ እሱም እንደ ወንጌል ማን ጸድቆ እንደ ገድል ማን ተኰንኖ ብለዉ የሚጠራጠሩ ክፍላቸዉ ከአርዮስ ከሰባልዮስ ጋር ነዉ አላት:: ከዚህ በኋላ ጌታን አብዝታ አመሰገነችዉ ጌታም ከቤትሽ ከናትሽ ከአባትሽ ከልጆችሽ ፳፪ ዓመት ከጉድጓድ ከባህር እያለቀስሽ ኑረሻልና እንግዲህ ማረፊያሽ ደርሷል ነይ ዕረፊ አላት ሥጋሽም ከምድር ወድቆ የሚቀር አይደለም በኋላ በዕለተ ምፅአት አነሳዋለሁ እንዲህም ሲላት ነፍሷ ከሥጋዋ ተለየች መላዕክትም ዕልልታ ደስታ አደረጉ ነቢያት ሐዋርያት ሰማዕታት ፃድቃንም ሁሉ በዕጃቸዉ እያጨበጨቡ በእግራቸዉ እያሸበሸቡ በአፋቸዉ እልል እያሉ ተቀበሏት፡፡ ያን ጊዜ ቅዱስ ሚካኤልን ለወዳጄ ለክርስቶስ ሠምራ ዕድሜዋን ጨምረህ ፳፪ ዓመት የተጋደለችዉን ፳፭ ዓመት ብለህ ፃፍላት ዓለዉ ቅዱስ ሚካኤልም እሺ ብሎ ዕድሜዋንና ገድሏን ጽፎ ከበድነ ሥጋዋ አጠገብ አስቀምጦት ተገኘ፡፡ በዚያን ጊዜ አባ ይስሐቅ የሚባል ጻድቅ መነኩሴ ከእናታችን ከክርስቶስ ሠምራ ዘንድ እየሔደ በረከት ይቀበል ነበርና ከዕለታት አንድ ቀን እንደልማዱ ተነስቶ ቢሄድ በድነ ሥጋዋን እንደ ምሰሶ ቆሞ አገኘዉ እጅ ቢነሣዉ ዝም አለዉ እናቴ ክርስቶስ ሠምራ ሆይ ምን አገኘሽ ባርኪኝ እንጂ ብሎ በድነ ስጋዋን ቢዳስሰዉ ቃል አልመለሰችለትም ነፍሷም ከሥጋዋ ተለይቶ አገኘዉ እየጮኸ አንድ ጊዜ በድንጋይ አንድ ጊዜ ከመሬት ሲወድቅ መነኮሳቶች ወንዶችም ሴቶችም ጩኸት ሰምተዉ አባታችን ምን ሆነህ ነዉ አሉት እባረካለሁ ብዬ ብመጣ ነፍሷ ከሥጋዋ ተለይቶ አገኘሁት አላቸዉ፡፡ በዚያን ጊዜ እነዚያ መነኮሳቶች አንድነት አለቀሱ አባታችን አባ ይስሐቅም በአንገቷ ላይ ያለዉን መፅሐፍ አዉጥቶ ቢያየዉ ከተወለደችበት ቀን ጀምሮ እስከ አረፈችበት ቀን ድረስ በሥላሴ ትእዛዝ በቅዱስ ሚካኤል ፀሐፊነት የተፃፈ መፅሐፍ ተገኘ፡፡ በዚያን ጊዜ ቅዱስ አባ ይስሐቅን ጠርቶ ከጉድጓግ በድነ ሥጋዋን በሣጥን አድርገህ እግዚአብሔር የሰጣትን ክብርና ፀጋ እኒህንም ዓሥሩን አክሊላት አድርገህ ከቤተ መቅደስ አግብተህ አኑረዉ አለዉ እሱም እንዳዘዘዉ አደረገ፡፡ በፍጻሜ ዘመኗ በቁመቷ ልክ በዓት ሰርታ ከግራ ከቀኝ ከፊት ከኋላ ዐሥራ ሁለት ጦር ተክላ ወዲያ ወዲህ ሳትል፤ ቆማ ፲፪ አመት ኖራለች። ስትሰግድም ሥጋዋ በጦር ተወግቶና ተፈቅቶ አልቋል። ጌታም ይህን ሁሉ መከራዋን እንደመሥዋዕት ቆጥሮላት በቃል ኪዳኗ የተማጸነውን ስሟን የተራውን እስከ አሥር ትውልድ እንዲምርላት ተስፋዋን ነግሯት ክብርት ነፍሷን ከሥጋዋ ለይቶ በቃለ አቅርንት በዝማሜ መላእክት አሳርጓታል። የዕረፍቷ መታሰቢያ ነሐሴ ፳፬ ይከበራል። በረከቷ አማላጅነቷ፤ ቃል ኪዳኗ አይለየን አሜን። “እንግዲህ እነዚህን የሚያህሉ ምስክሮች እንደ ደመና በዙሪያችን ካሉልን፥ እኛ ደግሞ ሸክምን ሁሉ ቶሎም የሚከበንን ኃጢአት አስወግደን፥ የእምነታችንንም ራስና ፈጻሚውን ኢየሱስን ተመልክተን፥ በፊታችን ያለውን ሩጫ በትዕግሥት እንሩጥ፤ እርሱ ነውርን ንቆ በፊቱም ስላለው ደስታ በመስቀል ታግሦ በእግዚአብሔር ዙፋን ቀኝ ተቀምጦአልና።” ወደ ዕብ.፲፪፡፩¬-፪ ==> ቅድስቲቱ በደብረ ሊባኖስ ገዳም ለሰባት ዓመታት ያህል በፆም በፀሎት በተጋድሎ ከቆየች በኋላ ወደ ጣና ገዳማት በመጓዝ ከሌሎች ቅዱሳን የሚለያትን ጥያቄ ለፈጣረሪዋ አቅርባ እንደነበር ከገድሏ እንረዳለን። ቅድስት እንታችን ነፍሷን ያለ ርህራሄ የሚያስጨንቀውን ዲያብሎስን ለማስታረቅ ተነሳች። ምክንያቱም በአስፈሪው የሲዖል እሳት የሚንገበገቡት የሰው ልጆች ስቃይ አሳስቧታልና “ሳጥናኤል ይማር አለም ይዳን” ብላ ተማጸነች። ==> ጌታም ይህ ሁሉ መከራዋን እንደመሥዋዕት ቆጥሮላት በቃል ኪዳኗ የተማጸነውን፣ ስሟን የጠራውን፣ በስምሽን ዝክርን ያዘከረ፣ ገድልሽን የጻፈ ያጻፈ፣ የሰማ ያሰማ በዓልሽን ያከበረ እስከ አሥር ትውልድ እንዲምርላት ተስፋዋን ነግሯት ክብርት ነፍሷን ለይቶ በቃለ አቅርንት በዝማሬ መላዕክት አሳርጓታል። የዕረፍቷ መታሰቢያ ነሐሴ ሃያ አራት 24 ከተክልዬ በዓል ጋር ይታሰባል (ይከበራል) ። ==> በተጨማሪም ከባሕር ላይ ቆማ ስትፀልይ ፲ አክሊል ወርዶላታል። ገዳሟ ከአዲስ አበባ ወደ ደብረ ብርሃን ሲጓዙ ሸኖን አለፍ ብለን ሰንቦ ከምትባል ከተማ ስንደርስ ወደ ቀኝ ታጥፈን ጠጠራማጥርጊያ የአርበኞች ጎዳና ይዘን ስንጓዝ ቡልጋ ሀረገ ማርያም፣ ኮዩ፣ ስኮር፣ ንፋስ አምባ የሚባሉ የገጠር ከተሞችን አልፈን ሾላ ገበያ ዋና እንደርሳለን። ከመኪናችን እንደወረድን ጥቂት መንደሮችን አልፈን በረጅም ርቀት አሻግረን ስንመለከት ጉብ ባለች መጠነኛ ቦታ ላይ ችምችም ያለ አጸድ ሲመለከቱ እና እይተጠጉ ሲሄዱ ከ 800 ዓመታት በላይ እድሜ ያስቆጠሩ በኢትዮጵያዊት ጻድቅ የእምነት ሴት አርበኛ ጻድቅ ክርስቶስ ሠምራ በእጇ የተተከለ ታላቅ የቤተ ክርስቲያን ቅርስ የተጋድሎ ባዕቷንና አሁን ታቦተ ህጉ ያለበትን ትንሽ መቆኞ ይገኛል። የገዳሟም ስም ጌዬ ገዳም ሲሆን ዕድሜ ጠገብ ባለታሪክም ነው። ==> “የእግዚአብሔር ዓይኖች ወደ ጻድቃን ጆሮቹም ወደ ጩኸታቸው ናቸውና ጻድቃን ጮኹ፥ እግዚአብሔርም ሰማቸው ከመከራቸውም ሁሉ አዳናቸው የጻድቃን መከራቸው ብዙ ነው፥ እግዚአብሔርም ከሁሉ ያድናቸዋል ጻድቃንንም የሚጠሉ ይጸጸታሉ። <== ” መዝ.፴፫፥፲፯¬-፳፩ 33፥17¬-21 ሱራፌል ጌታቸው ቀጨኔ ደብረ ሰላም መድኃኔ ዓለም እና ደብረ ትጉኃን ቅዱስ ገብርኤል ፍኖተ ህይወት ሰንበት ትምህርት ቤት ተማሪ

12845

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AE%E1%88%A8%E1%8A%95%E1%89%B2

ኮረንቲ

ኮረንቲ ወይም ኤሌክትሪክ የሚባለው በኮረንቲ አስተላላፊ ቁስ አካል ውስጥ የሚገኙ ኤሌክትሮኖች በኤሌክትሪካዊ ሙል ተሞልተው (ቻርጅ ተደርገው) ወይም በመግነጢሳዊ ኃይል ተገፍተው ካንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ ሲንቀሳቀሱ ነው። ኮረንቲ እንግዲህ በተለያዩ ክስተቶች ዘንድ የመገኘት ባህርይ አለው።በስታቲክ ኤሌክትሪሲቲ በመፋተግ፣በሙቀት ልዩነት፣ጨረራ፣ኬሚካላዊ አጸግብሮት፣ኬሚካላዊ ንትበት(ዲኬይ) ለምሳሌ ያልን እንደሆን በመብረቅ፣ ጸጉራችንን በሚዶ በማበጠር በሚነሳው ቋሚ ኮረንቲ(ዲሲ ከረንት) እና እንዲሁም በተለዋዋጭ ማግኔት ማእበል መስክ ውስጥ የሚያቋርጥ በኮረንቲ አስተላላፊ(ኮንዳክተር) አካል ውስጥ የሚፈጠር ተለዋዋጭ ኮረንቲ(ኤሲ ከረንት) ሊገኝ ይችላል። ኮረንቲ በሁለት ምድብ ይከፈላል። ይኽዉም በ እንግሊዝኛ አባባል ኦልተርኔት ከረንት ወይም ኤሲ በመባል ሲታወቅ ሁለተኛው ደግሞ ዳይሬክት ከረንት ወይም ዲሲ በመባል ይታወቃል። ኮረንቲ በሁለት ተቃራኒ አውታር(ፖል) የሚፈስ ከሆነ ኦልተርኔት ከረንት ወይም ኤሲ የሚባል ሲሆን ኮረንቲ በአንድ አውታር(ፖል) ብቻ የሚፈስ ከሆነ ዳይሬክት ከረንት ወይም ዲሲ በመባል ይታወቃል። የተፈጥሮ ህግጋት ጥናት ኤሌክትሪካል ኢንጂኔሪንግ

3834

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%89%E1%88%B3%E1%8A%AB

ሉሳካ

ሉሳካ የዛምቢያ ዋና ከተማ ነው። የሚኖርበት የህዝብ ቁጥር ከነአካባቢው 1,773,300 ሆኖ ሲገመት ከተማው ብቻውን 1,265,000 ሆኖ ይገመታል። ከተማው ላይ ተቀምጦ ይገኛል። በ1897 ዓ.ም. ሉሳካ ለአለቃው ሉሳካ ተሰይሞ በአውሮፓውያን የተስፋፋ መንደር ነበረ። በ1927 ዓ.ም. የእንግሊዝ ቅኝ ግዛት ስሜን ሮዴዝያ መቀመጫ ወዲህ ከሊቪንግስቶን ተዛወረ። በ1957 ዓ.ም. ዛምቢያ ነጻነት ሲያገኝ የዛምቢያ ዋና ከተማ ሆነ። ዋና ከተሞች የአፍሪካ ከተሞች

50825

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%89%A3%E1%8A%A0%E1%8B%8A%20%E1%88%98%E1%89%A5%E1%89%B6%E1%89%BD

ሰባአዊ መብቶች

አለም አቀፍ የሰብእዊ መብቶች ድንጋጌ • የመላውን የሰው ዘር ተፈጥሮእዊ ክብር እንዲሁም የማይገሰሱ እና እኩል የሆኑ መብቶች ማክበርና እውቅና መስጠት ለዓላማችን ሰላም ፍትህና ነጻነት ዋና መሰረት በመሆኑ፤ • የሰብእዊ መብቶች ጥሰትና አለመከበር አሰቃቂ ለሆኑና ለህሊናም ዘግናኝ ለሆኑ ተግባራት መንሰኤ ሆኖአል። ይህንንም ተከትሎ ሁሉም የሰው ልጆች የንግግርና የዕምነት ነጻነቶችን በሚቀዳጁበት እንዲሁም ከፍርሃት ነጻ ሆነው የሚኖሩበት የአለም አኗኗር ስርእት አሙን መሆን የአያንዳንዱ ሰው ተቀዳሚ ምኞት በመሆኑ፤ • የሰው ልጅ አምባገነናዊነትንና ጭቆናን ለማስወገድ አመጽን እንደ እማራጭ እንዳይወስድ ሰብእዊ መብቶች በህግ የበላይነት መጠበቅ ስለሚገባቸው፤ 1. በሃገራትም መካከል መልካም ግንኙነቶችን ማዳበርና ማሳደግ አስፈላጊ በመሆኑ፤ • የተባበሩት መንግስታት አባል ሀገራት በመሰረታዊ ሰብእዊ መብቶች፤ በሰው ልጅ ክብርና ዋጋ፤ በወንዶችና በሴቶች የአኩልነት መብቶች እንዲሁም በማህበራዊ መሻሻልና የኑሮ ደረጃ አድገት ላይ ያላቸውን ጽኑ እምነት በጋራ መተዳደሪያ ሰነዳቸው ላይ • አባል ሃገራት በራሳቸውና ከተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጋር በጋራ በመሆን ለሰብእዊ መብቶችና መሰረታዊ ነጻነቶች መከበርና መስፋፋት ዕውን መሆን ቃል ኪዳን በመግባታቸው፤ • በነዚህ መብቶችና ነጻነቶች ዙሪያ የጋራ ግንዛቤ መፍጠሩ ለቃል ኪዳኑ ገሃዳዊ ተግበራዊነት ከፍተኛ ጠቀሜታ አና አስተዋጽኦ የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ጠቅላላ ጉባኤ ይህንን እለም አቀፍ የሰብዓዊ መብቶች ድንጋጌ እያንዳንዱ ግለሰብ እና የማህበረሰብ አካል እነዚህን መብቶችና ነጻነቶች ለማስከበር፤ በዕለት ተዕለት በማስታወስ በማስተማርና በማስገንዘብ እንዲሁም ሀገር አቀፍና አለም አቀፍ ሂደታዊ አርምጃዎችን በመውሰድ የስኬታማነት የጋራ መስፈርት ሆኖ የተቀመጠውን የሰብእዊ መብቶችና ነጻነቶች ውጤታማ አለም አቀፋዊ እውቅናና መከበር በአባል ሃገራት ህዝቦችና በመላው አስተዳደራዊ ግዛቶቻቸው ይሰፍን ዘንድ ይህንን አዋጅ አንቀጽ 1 የሰው ልጅ በተፈጥሮው ነፃ ነው። በክብርና በመብትም አኩል ነው። የሚያስተውል ህሊናም በተፈጥሮ የተለገሰ በመሆኑ አንዱ ከሌላው ጋር በወንድማማችነት መንፈስ ሊኖር ይገባዋል :: አንቀጽ 2፤ ሁሉም ሰው በዚህ ድንጋጌ ውስጥ የሰፈሩትን ሁሉንም መብቶችና ነፃነቶች ያለምንም ዓይነት የዘር የቀለም የፆታ የቋንቋ የሃይማኖት የፖለቲካ ወይም ሌላ አይነት አስተሳሰብ የብሄራዊ ወይም ማህበራዊ ታሪክ የሃብት የትውልድ ወይም ሌላ አይነት ሁኔታዎች ልዩነት ሳይደረግበት የመጠቀም መብት አለው:: አንቀጽ 3፤ ሁሉም ሰው በነፃነትና በሰላም የመኖር መብት አለው:: አንቀጽ 4፤ ማንም ሰው በባርነትና በባርነት ቀንበር መያዝ የለበትም ባርነትና የባሪያ ንግድ በማንኛውም መልኩ የተከለከለ ነው:: አንቀጽ 5 ማንም ሰው በስቃይ ወይም በጭካኔ እንዲሁም ኢሰብአዊና ክብረ ነክ ወይም አዋራጅ በሆነ አያያዝ መያዝ ወይም መቀጣት የለበትም :: አንቀጽ 6 ሁሉም ሰው በየትኛውም ቦታ በህግ ፊት እንደሰው የመታየት መብት አለው:: አንቀጽ 7 ሁሉም ሰዎች በህግ ፊት እኩል ናቸው ሁሉም ሰዎች ያለምንም ልዩነት እኩል የሆነ ህጋዊ ከለላ እና ጥበቃ የማግኘት መብት አንቀጽ 8 እያንዳንዱ ሰው በህግ ወይም በህገ መንግስት የተሰጡት መሰረታዊ መብቶች ላይ ጥሰት በሚደርስበት ጊዜ ችሎታ ባላቸው ብሄራዊ የፍትህ ተቋማት ውጤታማ የሆነ ፍትህ የማግኘት መብቱ የተጠበቀ ነው :: አንቀጽ 9 ማንም ሰው ያለፍርድ በግዞት መያዝ ወይም መታሰር የለበትም :: አንቀጽ 10 እያንዳንዱ ሰው በመብቶቹ ና በግዴታዎቹ አፈፃፀም እንዲሁም በሚከሰስበት ማንኛውም አይነት የወንጀል ክስ ጉዳዩ ነፃ በሆነና በማያዳላ እንዲሁም ትክክለኛና ፍታዊ በሆነ የፍርድ ሸንጎ እንዲታይለት የማድረግ ሙሉ መብት አለው:: አንቀጽ 11 1. በወንጀል ክስ የተከሰሰ ማንኛውም ሰው ለመከላከያው አስፈላጊ የሆኑትን ሁሉ አቅርቦ በሚከራከርበት የይፋ የፍርድ ሸንጎ ወይም ችሎት ወንጀለኛ መሆኑ በህግ እስከሚረጋገጥበት ድረስ ከወንጀል ነፃ እንደሆነ የመቆጠር መብት አለው:: 2.ማንም ሰው በብሄራዊ ወይም አለምዓቀፍ ህግ መሰረት ወንጀል ሆኖ ያልተደነገገን ተግባር በመፈፀሙ በጊዜው ወንጀለኛ ተብሎ ሊከሰስ አይችልም እንዲሁም ወንጀሉ በተፈፅመበት ጊዜ ከተደነገገው ቅጣት ይበልጥ አይፈረድበትም:: አንቀጽ 12 ማንም ሰው በግል ኑሮው በቤተሰቡ በቤቱ ውስጥ ወይም በሚፃፃፈው ደብዳቤ ላይ ከፍርድ ውጭ ከሚደረግ ጣልቃገብነት ነፃ ነው:: እንዲሁም ክብርና ዝናን ከሚነኩት ማንኝቸውም አይነት ጥቃቶች የተጠበቀ ነው:: እያንዳንዱ ሰው እነዚህን ከመሰሉ ጣልቃ ገብነትና ጥቃቶች ህጋዊ ከለላ የማግኘት መብት አለው:: አንቀጽ 13 1 እያንዳንዱ ሰው በሃገሩውስጥ ከቦታ ቦታ የመንቀሳቀስና የመኖር መብት አለው:: 2 እያንዳንዱ ሰው የራሱን ወይም የየትኛውንም አገር ለቆ የመሄድ እንዲሁም ወደራሱም አገር የመመለስ መብት አለው:: አንቀጽ 14 1 እያንዳንዱ ሰው ከጭቆና ሸሽቶ በሌሎች ዓገሮች ጥገኝነት የመጠየቅና በደህና የመኖር መብት አለው :: 2 ፖለቲካዊ ካልሆኑ ወንጀሎች ወይም የተባብሩት መንግስታት ድርጅትን ዋና ዓላማዎችን ከሚቃረኑ ስራዎች የተነሳ በሚደርሱ ክሶች ምክንያት ከሆነ ይህ መብት ሊያገለግል አይችልም:: አንቀጽ 15 1 ሁሉም ሰው የዜግነት መብት አለው :: 2 ማንም ሰው ያለፍርድ ዜግነቱ አይወሰድበትም ወይም ዜግነቱን የመለወጥ መብት አይነፍገውም:: አንቀጽ 16 1 ለአካለ መጠን የደረሱ ወንዶችና ሴቶች በዘር በብሄርና በሃይማኖት ልዩነት ሳይወሰኑ ጋብቻን የመፈፀምና ቤተሰብን የመመስረት መብት አላቸው።ጋብቻ በመፈጸም በት ጊዜና ጋብቻ በሚፈርስበትም ጊዜ እኩል መብት አላቸው :: 2 ጋብቻ የሚፈፀመው ሁለቱም ተጋቢዎች በሚያደርጉት ነፃና ሙሉ ስምምነት መሰረት ብቻ ነው:: 3 ቤተሰብ የማህበረሰብ ተፈጥሮአዊና መሰረታዊ ክፍል በመሆኑ በህብረተሰቡና በመንግስት ጥበቃ ሊደረግለት ይገባል :: አንቀጽ 17 1 ሁሉም ሰው በግል ወይም በጋራ ንብረት የማፍራትና የንብረት ባለቤት የመሆን መብት አለው :: 2 ማንም ሰው ያለፍርድ ንብረቱን ሊነጠቅ አይችልም :: አንቀጽ 18 ሁሉም ሰው የሃሳብ የህሊናና የሀይማኖት ነፃነት መብት አለው:: ይህም መብት ሀይማኖቱን ወይም እምነቱን የመለወጥ ነፃነትንና ብቻውን ወይም ከሌሎች ጋር ሆኖ በይፋ የማስተማር በተግባር የመግለፅ የማምለክና የማክበር ነፃነትን ይጨምራል:: አንቀጽ 19 ሁሉም ሰው የሀሳብና ሀሳብን በነፃነት የመግለፅ መብት አለው :: ይህ መብት ሀሳብንና መረጃን ያለምንም ገደብ የማግኘትን የመቀበልን የማካፈልንና ያለምንም ጣልቃ ገብነት በሀሳብ የመፅናትን ያጠቃልላል:: አንቀጽ 20 1 ሁሉም ሰው በሰላማዊ መንገድ የመሰብሰብና የመደራጀት መብት አለው:: 2 ማንም ሰው የየትኛውም ማህበር አባል እንዲሆን ሊገደድ አይችልም:: አንቀጽ 21 1 ሁሉም ሰው በሀገሩ የመንግስት አስትዳደር ውስጥ በቀጥታ ወይም ነፃ በሆነ ሂደት በተመረጡ ተወካዮች አማካኝነት ተሳትፎ የማድረግ መብት አለው :: 2 ሁሉም ሰው የሀገሩን ህዝባዊ አገልግሎቶች የመጠቀም እኩል የሆነ መብት አለው:: 3 የመንግስት ስልጣን በህዝብ ፍላጎጎትና ስምምነት ላይ የተመሰረተ መሆን አለበት:: ይህም የህዝብ ፍላጎተና ስምምነት አለም አቀፍና ለሁሉም እኩል ቢሆን እንዲሁም በምስጢር በሚደረግ የድምፅ መስጠት ምርጫ ወይም ተመጣጣኝ በሆነ ድምፅን የመግለፅ ሁኔታ በየጊዜውና በትክክል በሚፈፀሙ ምርጫዎች የሚረጋገጥ መሆን አለበት:: አንቀጽ 22 እያንዳንዱ ሰው የህብረተሰብ አካል እንደመሆኑ መጠን ማህበራዊ ደህንነቱ የመጠበቅ መብት አለው:: በተጨማሪም በብሄራዊና አለም አቀፍ ጥረትና ትብብር እንዲሁም በመንግስታዊ ድርጅቶችና የሀብት ምንጬች ለክብሩና ለሰብዓዊ ነፃ እድገቱ አስፈላጊ የሆኑ ኢኮኖሚያዊ ማህበራዊና የባህል መብቶች በተግባር እንዲረጋገጡለት የመጠየቅ መብት አለው:: አንቀጽ 23 1 ሁሉም ሰው ስራ የመስራትና ከስራ አጥነት የመጠበቅ መብት አለው:: እንዲሁም ነፃ የስራ ምርጫና ፍትሀዊና ተስማሚ የሆነ የስራ ሁኔታ የማግኘት መብት አለው:: 2 ሁሉም ሰው ያለምንም አድልዎ ለተመሳሳይ ስራ ተመሳሳይ ክፍያ የማግኘት መብት አለው :: 3 በስራ ላ ይ ያለ ሰው ለራሱና ለቤተሰቡ ሰብአዊ ክብር ተገቢ ደህንነት መጠበቂያ ዘዴዎች የተደገፈ ትክክለኛና ተስማሚ ዋጋን የማግኘት መብት አለው :: 4 እያንዳንዱ ሰው ጥቅሞቹን ለማስከበር የሙያ ማህበሮችን የማቋቋምና አባልም የመሆን መብት አለው :: አንቀጽ 24 እያንዳንዱ ሰው እረፍት የማግኘትና የመዝናናት መብት አለው እንዲሁም በአግባብ የተወሰኑ የስራ ሰዓቶችና በየጊዜው የእረፍት ጊዜያትን ከደሞዝ ጋር የማግኘት መብት አለው :: አንቀጽ 25 1 እያንዳንዱ ሰው ለእራሱና ለቤተሰቡ ጤንነትና ደህንነት ምግብ ልብስ ቤትና ህክምና አስፍላጊ የማህበራዊ ኑሮ አገልግሎቶችም ጭምር የሚበቃ የኑሮ ደረጃ ለማግኘት መብት አለው :: ስራ ሳይቀጠር ቢቀር ቢታመም ለመስራት ባይችል ባል ወይም ሚስት ቢሞት ቢያረጅ ወይም ከቁጥጥሩ ውጭ በሆኑ ምክንያቶች መሰናክል ቢገጥመው ደህንነቱ እንዲጠበቅለት መብት አለው:: 2 ወላድነትና ህፃንነት ልዩ ጥንቃቄና እርዳታ የማግኘት መብት አላቸው :: በጋብቻ ወይም ያለጋብቻ የሚወለዱ ህፃናትም በተመሳሳይ ደህንነታቸው የመጠበቅ መብት አላቸው:: አንቀጽ 26 1.እያንዳንዱ ሰው የመማር መብት አለው። ትምህርት ቢያንስ ቢያንስ በመሰረታዊና በአንደኛ ደረጃ በነፃ መቅረብ ይገባዋል:: የአንደኛ ደረጃ ትምህርት መማር ግዴታ ነው:: የቴክኒክና የልዩ ልዩ ሙያ ትምህርት በጠቅላላው የከፍተኛ ደረጃ ትምህርት ደግሞ በችሎታ መሰረት ለሁሉም እኩል መቅረብ አለበት :: 2.ትምህርት ለእያንዳነዱ ሰው ሁኔታ ማሻሻያና ለሰብአዊ መብቶችም እንዲሁም ለመሰረታዊ ነፃነቶች ክብር ማዳበርያ የሚውል መሆን አለበት:: እንዲሁም የተለያየ ዘር ወይም ሀይማኖት ባሏቸው ህዝቦች መካከል ሁሉ መግባባትን ተቻችሎ የመኖርንና የመተባበርን መንፈስ የሚያጠናክርና የተባበሩት መንግስታት ድርጅት ሰላምን ለመጠበቅ የሚፈፅማቸው ተግባራት እንዲስፋፋ የሚደረግ እና የሚያበረታታ መሆን አለበት :: 3.ወላጆች ለልጆቻቸው ለመሰጠት የሚፈልጉትን ትምህርት ለመምረጥ ቅድሚያ መብት አላቸው :: አንቀጽ 27 1 እያንዳንዱ ሰው በህብረተሰቡ የባህል ሕይወት በነፃ መካፈልና በኪነ ጥበብ ለመጠቀም በሳይንስ እርምጃና በጥቅሞቹም ለመሳተፍ መብት አለው:: 2 እያንዳንዱ ሰው ከደረሰው ማንኛውም የሳይንስ የድርሰትና የኪነጥበብ ስራ የሚያገኘው የሞራልና የሀብት ጥቅሞች እንዲከበሩለት መብት አለው :: አንቀጽ 28 ሁሉም ሰው በዚህ ድንጋጌ ውስጥ የሰፈሩት መብቶችና ነፃነቶች ሙሉ በሙሉ በተገባር ሊውሉ የሚችሉበት ማህበራዊና አለም አቀፋዊ የኑሮ ስርአት አባል የመሆን መብቱ የተጠበቀ ነው :: አንቀጽ 29 1 እያንዳንዱ ሰው ለስብእናው ነፃና ሙሉ እድገት ብቸኛ መሰረት ለሆነው ለሚኖርበት ማህበረሰብ ሊፈፅማቸው የሚገቡ ግዴታዎች አሉት:: 2 እያንዳንዱ ሰው በመብቶቹና በንፃነቶቹ በሚጠቀምበት ጊዜ ገደብ የሚያ ጋጥመው የዴሞክራሲያዊ ማህበረሰብ መሰረታዊ መስፈርቶች የሆኑትን ግብረገብነትን ስርዓተ ማህበርና የጋራ ደሀንነትን ለማረጋገጥ እና የሌሎችን መብቶችና ነፃነቶች ለማሳወቅና ለማክበር በህግ የተቀመጡ ገደቦችን እንዳይተላለፍ ብቻ ነው :: 3 እነዚህ መበቶችና ነፃነቶች በማንኛውም ሁኔታ የተባበሩት መንግስትታት መሰረታዊ አላማዎች በሚቃረን መንገድ ሊፈፀሙ አይገባቸውም :: አንቀጽ 30 በዚህ ውሳኔ ላይ የተዘረዘረውን ሁሉ በዚሁ ውስጥ የተጠቀሱትን ማናቸውንም መብቶች ወይም ነፃነቶች የመጣስ ድርጊትን ለመፈፀም ለማንኛውም መንግስት ወይም ድርጅት ወይም ሰው የተከለከለ ነው ::

21953

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%9D%20%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%88%88%E1%89%85%E1%88%B1%20%E1%8B%B5%E1%8A%95%E1%8C%8B%E1%8B%AD%20%E1%89%A2%E1%8A%90%E1%8A%AD%E1%88%B1

ደም ቢያለቅሱ ድንጋይ ቢነክሱ

ደም ቢያለቅሱ ድንጋይ ቢነክሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደም ቢያለቅሱ ድንጋይ ቢነክሱ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20030

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%8B%9D%E1%89%A0%E1%8B%8D%20%E1%8A%AA%E1%8C%A0%E1%88%89%E1%88%85%20%E1%89%B3%E1%8B%9D%E1%89%A0%E1%8B%8D%20%E1%8B%AD%E1%8B%8D%E1%8B%B0%E1%8B%B1%E1%88%85

ታዝበው ኪጠሉህ ታዝበው ይውደዱህ

ታዝበው ኪጠሉህ ታዝበው ይውደዱህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ታዝበው ኪጠሉህ ታዝበው ይውደዱህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። መደብ : ተረትና ምሳሌ ያልተተረጎመ ምሳሌ

20660

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%B0%E1%8C%A0%E1%88%BD%20%E1%88%B5%E1%8C%AA%E1%8A%9D%20%E1%8A%AB%E1%88%8D%E1%8D%88%E1%88%88%E1%8C%8D%E1%88%BD%20%E1%8D%88%E1%8C%8D%E1%8C%AA%E1%8B%8D%20%E1%89%B0%E1%89%80%E1%88%9D%E1%8C%A0%E1%88%BD%E1%89%A0%E1%89%B5%20%E1%8A%A8%E1%88%9D%E1%89%B5%E1%8B%B0%E1%8D%88%E1%8C%A5%E1%8C%AA%E1%8B%8D

ከሰጠሽ ስጪኝ ካልፈለግሽ ፈግጪው ተቀምጠሽበት ከምትደፈጥጪው

ከሰጠሽ ስጪኝ ካልፈለግሽ ፈግጪው ተቀምጠሽበት ከምትደፈጥጪው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከሰጠሽ ስጪኝ ካልፈለግሽ ፈግጪው ተቀምጠሽበት ከምትደፈጥጪው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21370

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%8A%93%E1%8C%A0%20%E1%8B%88%E1%89%B0%E1%89%B5%20%E1%89%85%E1%89%A4%20%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%8B%8B%E1%88%8D

የተናጠ ወተት ቅቤ ይወጣዋል

የተናጠ ወተት ቅቤ ይወጣዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የተናጠ ወተት ቅቤ ይወጣዋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተገላበጠ ቂጣ ያራል ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2153

https://am.wikipedia.org/wiki/1951%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1951 እ.ኤ.አ.

1951 እ.ኤ.ኣ. = 1943 አ.ም. 1951 እ.ኤ.ኣ. = 1944 አ.ም.

20566

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%85%E1%8C%8D%20%E1%88%B5%E1%88%88%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%89%80%E1%8B%B3%E1%88%8D%20%E1%8A%A0%E1%8D%8E%E1%89%B5

እጅግ ስለት ይቀዳል አፎት

እጅግ ስለት ይቀዳል አፎት የአማርኛ ምሳሌ ነው። እጅግ ስለት ይቀዳል አፎት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21786

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8A%AB%E1%88%B3%20%E1%88%8D%E1%89%A1%20%E1%8A%A2%E1%8B%A8%E1%88%A9%E1%88%B3%E1%88%8C%E1%88%9D

ያንካሳ ልቡ ኢየሩሳሌም

ያንካሳ ልቡ ኢየሩሳሌም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያንካሳ ልቡ ኢየሩሳሌም የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21011

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%8D%E1%89%A5%E1%88%85%E1%8A%95%20%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%8A%93%E1%8C%8D%E1%88%A9%E1%88%85%20%E1%8A%A0%E1%88%88%20%E1%8A%A5%E1%8B%B3%20%E1%89%A2%E1%88%B0%E1%8B%B1%E1%88%85

የልብህን ቢያናግሩህ አለ እዳ ቢሰዱህ

የልብህን ቢያናግሩህ አለ እዳ ቢሰዱህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የልብህን ቢያናግሩህ አለ እዳ ቢሰዱህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20642

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%98%E1%88%9E%E1%89%B5%20%E1%88%98%E1%88%B0%E1%8A%95%E1%89%A0%E1%89%B5

ከመሞት መሰንበት

ከመሞት መሰንበት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከመሞት መሰንበት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2785

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%B5%E1%8A%A8%E1%88%A8%E1%88%9D%20%E1%8D%B0

መስከረም ፰

መስከረም ፰ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፰ኛው ቀን ሲሆን የክረምት ወቅት ፸፱ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፫፻፶፰ ቀናት ሲቀሩ፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፫፻፶፯ቀናት ይቀራሉ። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፫፻፹፯ዓ/ም - የሮማ ንጉዛት ክርስቲያናዊ ቄሳር ቀዳማዊ ቴዎዶስዮስ ዘውዱን ለመንጠቅ የተነሳውን አረመኔያዊ የምዕራብ ሮማ መሪ አውግንዮስን በፍሪጊዱስ ውግያ ሲያሸንፍ የሮማ ክርስቲያናዊ ንጉዛት በመጽናቱ የክርስትና ሃይማኖት በአውሮፓ ቀደምትነትን እንዲይዝ አድርጎታል። ፲፰፻፺፱ ዓ/ም - በሆንግ ኮንግ አካባቢ የተከሰተ አውሎ ንፋስ እና የባሕር ሞገድ () ፲ ሺ የሚጠጉ ሰዎችን ሕይወት አጥፍቷል። ፲፱፻፶፬ ዓ/ም - የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ሁለተኛው ዋና ፀሐፊ፣ ሲዊድናዊው ዳግ ሀመርሾልድ በ’አየር ዠበብ አደጋ’ በቀድሞዋ ሮዴዚያ (የአሁኗ ዚምባብዌ) ላይ ሞቱ። ፳፻፬ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ መንግሥት ባጸደቀው አዋጅ ቁጥር 654/2001 መሠረት በየዓመቱ በመስከረም ወር በሁለተኛው ሳምንት ዕለተ ሰኞ እንዲከበር በተወሰነው ድንጋጌ የኢትዮጵያ ብሔራዊ አርማ ያለበት ሰንደቅ ዓላማ ቀን። ዕለተ ሞት ፲፱፻፶፬ ዓ/ም - የተ.መ.ድ ሁለተኛው ዋና ፀሐፊ፣ ዳግ ሀመርሾልድ በ’አየር ዠበብ አደጋ’ በቀድሞዋ ሮዴዚያ (የአሁኗ ዚምባብዌ) ላይ ሞቱ። ዋቢ ምንጮች

3799

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B3%E1%8A%95%20%E1%88%9B%E1%88%AA%E1%8A%96

ሳን ማሪኖ

ሳን ማሪኖ (አገር) ሳን ማሪኖ (ከተማ) - የሳን ማሪኖ ዋና ከተማ

35844

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B4%E1%88%AE%E1%88%95

ሴሮሕ

ሴሮሕ (ዕብራይስጥ፦ /ሢሩግ/) በኦሪት ዘፍጥረት መሠረት የራግው ልጅና የናኮር አባት ነበረ። ዘፍጥረት 11፡22-23 ስለ ሴሮሕ እንደሚለው፣ የሴሮሕ ዕድሜ 130 ዓመት ሲሆን ናኮርን ወለደ፣ ከዚያም ሴሮሕ 200 ዓመት ኖረ። እነዚህ ቁጥሮች ከግሪኩ ትርጉም ሲገኙ የዕብራይስጥና ሳምራዊው ትርጉም ቁጥሮች ግን ይለያያሉ። በእብራይስጥ ትርጉም በ30 ዓመት ናኮርን ወለደ፣ ከዚያም 200 ዓመት ኖረ፤ በሳምራዊውም በ130 ዓመት ናኮርን ወለደ፣ ከዚያም 100 ዓመት ኖረ። በመጽሐፈ ኩፋሌ 10፡22-26 ዘንድ፣ ሴሮሕ ከአባቱ ራግውና ከእናቱ ዑራ በ1687 አመተ አለም ተወለደ። በዚያውም አመት ጦርነትና ባርነት በምድር ላይ እንደገና ጀመረ፤ ደግሞ የሴሮሕ አያት ዑር ያንጊዜ የከላውዴዎን ዑር የተባለውን አምባ ሠራ። ጣኦታትም ይሠሩ ጀመር። የኖኅ ልጆችም ባሕል በፍጹም ስለ ተዛባ የሴሮሕ ስም «ሴሮክ» ሆነ ይላል። በ1744 አ.አ. ሴሮሕ ሚስቱን ሚልካ አገባ፤ እርሷም የካቤር ልጅና የፋሌቅ ልጅ-ልጅ ትባላለች። በዚያም አመት ሚልካ ልጁን ናኮርን ወለደችለት፤ ስለዚህ እድሜው 57 ዓመታት ነበረ። ሴሮሕም ልጁም ናኮርን በዑር ከተማ አሳደገው፤ የጨረቃ ሟርት አስተማረውም። የብሉይ ኪዳን ሰዎች

50396

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%8A%20%E1%89%A5%E1%88%84%E1%88%A8%E1%88%B0%E1%89%A5%20%E1%8B%9E%E1%8A%95

አዊ ብሄረሰብ ዞን

አዊ ዞን ➡ የዞኑ ዋና ከተማ፡- እንጅባራ ➡ የዞኑ ዋና ከተማ ከክልሉ ዋና ከተማ ያለው ርቀት-122 ኪ.ሜ ➡ የወረዳዎች ብዛት፡- 9 አንካሻ ጓጉሣ ባንጃ ሽኩዳድ ጓጉሣ ሽኩዳድ ፋግታ ለኮማ ዳንግላ ወረዳ ጃዊ ወረዳ ጓንጓ ወረዳ ዚገም ወረዳ አዘና ወረዳ ➡ የከተማ አስተዳደሮች ብዛት፡- 5 አዲስ ቅዳም ➡ የቀበሌዎች ብዛት፡-201 የከተማ፡- 23 ➡ በዞኑ ውስጥ የሚገኝ ህዝብ ብዛት፡-1,058,289 ➡ የወረዳው ስም የወረዳው ዋና ከተማ አንካሻ ጓጉሣ - አገው ግምጃ ቤት ባንጃ ሽኩዳድ - እንጅባራ ጓጉሣ ሽኩዳድ - ቲሊሊ ፋግታ ለኮማ - አዲስ ቅዳም ዳንግላ ወረዳ - ዳንግላ ጃዊ ወረዳ - ፈንድቃ ጓንጓ ወረዳ - ቻግኒ ዚገም ወረዳ - ቅላጅ አዘና/አዮ ወረዳ - አዘና የአገው ሕዝብ አሁን በሚገኝባቸው የተለያዩ አካባቢዎች ራሱን የሚገልጸው አዊ ፡ኽምራ፡ቅማንት ፡ብሊን በሚሉ አካባቢያዊ መጠሪያዎች ነው ! የስያሜው እድገት ከራሳቸው ወይም በጋራ ከሚገኝ ማህበረሰብ ክፍሎች ተጨማሪ ቋንቋ የተዋሱት ነው ✓አዊ ማለት አገው ማለት ነው ፡የቃሉ መነሻና ምንጭ የራሱ ቋንቋ አገውኛ ነው ሌሎችንም ራሱንም አገው ለማለት ና ለመግለጽ ይህንኑ ቃል ይጠቀማል። ✓ ኽምራ ማለት አገው ማለት ነው የቃሉ መነሻና ምንጭ የራሱ ቋንቋ አገውኛ ነው ፡ሌሎቹንም ራሱንም አገው ለማለት ይኸንኑ ቃል ይጠቀማል። ✓ቅማንት ማለት የቤተሰብ ውቅር አሰያየም ወይም የባሕላዊ ሃይማኖት ማህበረሰባዊ ልየታ ሲሆን የቃሉ መነሻና ምንጭ አማርኛ ነው ፡ ቃሉን የሚጠቀሙት የኦርቶዶክስ ክርስትያን ተከታዬች ሲሆኑ ክርስትናም ይሁን ይሁዲ እምነት የማይከተሉትን ቀደምት አገዎችን ክርስትያን አማሮች የሚገልጹበት ስያሜ ነው ። ✓ብሊን ማለት አገው ማለት ነው ፡የቃሉ መነሻና ምንጭ የራሱ አገውኛ ቋንቋ፡የቤላ ትውፊትና በጋራ ካሉት የሳሆ ቋንቋ ተናጋሪዎች የተወሰደ ሲሆን አገዎች ራሳቸውንና ሌሎች የማህበረሰብ ክፍሎች ደግሞ አገዎችን ለመግለጽ ይጠቀሙበታል። የአገው ታሪክ እማዱክ ታሪክ አገው ምድር (አዊ ላጜታ) በሀገሪቱ ስርዓት አዊ ብሄ/አሰ/ዞን እየተባለ የሚጠራው አካባቢ ሰው ያልነበረበት ፣ጥቅጥቅ ያለ ጫካ በዱር አራዊት የተሞላ ፣ ንፁህ የአየር ንብረት ለም አፈር ፣በቂ ውሃ ምቹ መልካአ ምድራዊ አቀማመጥ፣ የጫካ ማር ያለበት ጠፍ እንደነበረ አፋአዊ መረጃዎች ይጠቁማሉ ፡፡ ይሁን እንጂ የዚህ ቦታ ስያሜ የተሠጠው በአካባቢው በቀዳሚነት በሰፈሩት ሰባቱ አገው ወንድማማቾች መሆኑን መረጃዎች ያመለክታሉ፡፡ አገው ምድር እየተባለ የሚጠራው ቦታ በመጀመሪያዎቹ ነዋሪዎች ሲሰየም ክልሉ (ወስኑ እስከ የት እንደነበር በትክክል መግለፅ ባይቻልም ከአሁኑ አዊ ብሄረሰብ አስተዳደር ዞን ስር ካሉ ወረዳዎች በላይ እንደነበር እንዲሁም በምስራቅ ጎጃምና ደ/ጎንደር አካባቢ በአዊኛ ቋንቋ የሚጠሩ አካባቢዎች (ቦታዎች )መኖራቸው ለብሄ/አስ/ዞን ወስንና ስፋት ዋነኛ እማኞች ለምሳሌ፡- ድኩል ካን ፣ዳድ ዩሃንስ (ምስ/ጎጃም ) ቢዝራ ካኒ (ጎንደር) ፃና (ጣና) የሚባሉት ተጠቃሽ ናቸው ሰባት ቤት አገው (ላጜታ አዊ) የተጠናከረና የተደራጀ መረጀ ባይኖርም በአፈ ታሪክ ደረጃ ከተለያዩ አባቶችና ታሪክ አዋቂዎች የተገኙ መረጃዎች ( እንደሚጠቁመን የእስራኤል ደም ወገን የሆነው ንጉስ ሰለሞን የልጅ ኩሳ ከቀዳማዊ ሚኒሊክ ጋር ታቦተ ፅዮንን ከእየሩሳሌም ይዘው ከመጡ በኋላ ንጉስ ኩሳ ሰቆጣ አካባቢ ትዳር መስርቶ በመኖር አዲልን ወለዱ ፣አዲል ደግሞ እና አንከሻ፣ባጃ፣መተከል፣አዘ ና፣ዚገም፣ኳኩራና ጫራን ወለዱ እነዚህ ወንድማማቾች ከአካባቢያቸው ወደ ተለያዩ ቦታ እየተዘዋወሩ ዱር አራዊትን በማደን አዘውትረው ሲኖሩ ኑሮን ለማሸነፍ ፣ህይወትን በተሻለ መንገድ ለመምራት ከተፈጥሮና አካባቢ ጋር መታገል ግድ ይላል ፡፡ ካልሆነም አካባቢን ለቆ የተሻለ አካባቢ ፍለጋ መኳተን አሁንም በአንዳንድ አካባቢዎች የሚስተዋል ተግባር ነው ፡፡ ስለሆነም ስባቱ አገዎች በአንድ ተሰማርተው በወቅቱ ውድና ተፈላጊ የሆኑ የዱር አራዊት ማለትም የዝሆን ጥርስ ፣ጥርኝ ፣ዝባድና የመሳሰሉትን ፍለጋ ሲጓዙ የትውልድ ቦታቸውን ስቆጣ ለቀው አሁን እንጅባራ እየተባለ ወደ ሚጠራው አካባቢ (ከሰንግ ይባል )ነበር ደርሰው አሁንም በአዊኛ “አንጉች ካና” ይባላል ፡፡ አካባቢው ምንም ሰው የሌለበት ፣በቂ የሆነ የዱር አራዊትና ጥቅጥቅ ያለ ጫካ ፣የዱር ማር ያለበት ፣ምቹ መልካዓ ምድራዊ አቀማመጥና ሰላም የሰፈነበት ቦታ ሆኖ በማግኘታቸው በአካባው ሁኔታና ተፈጥሮአዊ አቀማመጥ በመማረክ ለሰባት ወራት ያህል የዱር አራዊትን በማደን ቆይተው ሰባቱም ወንድማማቾች ወደ ቤተሰቦቻቸው (ሰቆጣ ) በመመለስ፣ለቤተሰቦቻቸውም ተመላልሰው ስለተመለከቱት አካባቢ መልካዓ ምድራዊ አቀማመጥ ፣ለኑሮ ምቹና ተስማሚ የአየር ንብረት ፣በውስጡ ያሉ የዱር አራዊትና ተፈጥሮአዊ ገፅታ ሲገልፁላቸው ቤተሰቦቻቸውም በሀሳባቸው ተስማምተው ለጥያቄአቸው አወንታዊ ምላሽ በመስጠት መልካም ፈቃዳቸውን መርቀው ልጡን ገመድ፣ባዳውን ዘመድ ያድርላችሁ ሲሉ ሰባቱ ወንድማማቾች ሚስቶቻቸውን ልጆቻቸውን ከብቶቻቸውን እንዲሁም ከቤተሰቦቻቸው አገልጋያቸው ትሆን ዘንድ የተላከቸውን አዱክን ጨምረው ጎዞቸውን ወደ ተመለከቱት አካባቢ ቀጠሉ፡፡ ወደ አዲሱ አካባቢ ደርሰው በታላቃቸው አንከሻ መሪነት ቦታ ሲከፋፈሉ አንከሻና ባንጃ አማካኝ የሆነ ቦታ ሲይዙ ኳክራን በምስራቅ ፣ጫራን በምዕራብ፣ዚገም፣መተከልና አዘና በስተደቡብ እንዲቀመጡ አድርገዋል፡፡ አማካይ በሆነ አቅጣጫ አንከሻና ባንጃ በመሆን አዱክ ታገለግላቸው ነበር ፡፡ በተጨማሪም ለሌሎች ወንድማማቾች በመሆኑ እንደ መገናኛ ይጠቀሙበት ነበር ይላሉ የታሪክ አባቶች ፡፡ አዱክ ከሰባቱ ወንድማማቾች ጋር በአገልጋይነት ከሰቆጣ የተላከችው አዱክ ስትቅልባቸውና ስታገለግላቸው ኑራ አምስቱ በተልያዩ አቅጣጫ ቦታ ቦታቸውን ሲይዙ እሷ ግን በታላቃቸው አንከሻና ባንጃ መካከል በመሆን እንድትኖር ተደርጓል፡፡ በመሆኑም አገልጋያቸው አዱክ በዕድሜ እየገፋች ለስራ ጉልበቷ እየደከመ ሲሄድ እንደገና መጦር ግድ ሆነባት ፡፡ በሁለቱ ወንድማማቾች ትርዳና ትጦር ጀመር ይህም ሲሆን አንከሻ በደቡብ አብልቶ አጠጥቶ አጥቦና አልብሶ ድንበራቸው በሆነ ቦታ ላይ ፀሐይ ሲሞቅ ብርዱም ሲለቅ አስቀምጦ ሲሄድ ፣ባንጃም በተራው በመውሰድ ቤቱ አሰንብቶ ለተረኛው ሲሰጥ እንደቤቱ አብልቶና አጠጥቶ በጥዋቱ ፀሐይ ሰትታይ ከቦተዉ የደርሣት ነበር በመሆኑም አዱክ በጥዋቱ ቁርና በቀጥር ሙቀት ይፈራረቀባት ስለነበር አንከሻንና ባንጃን ትመርቃቸው ነበር ይላሉ አባቶች(አባሆይ ዘሩ አለሙ) አንከሻን /ክምምባ ኹ ክም አንካ እይምኽ /እስከ ማታ ብላ ባንጃን ስግላ ቻንቑዋ ስግላ አንካ ኹ /የማለዳ እንጀራ ብላ/ እማ አዱክ የተለያዩ መላምቶች “አዱክ” የሰባቱ አገው እናት ናት እየተባለ ሲወራ ይስተዋላል ፡፡ ስለሆነም ከተለያዩ አባቶች ታሪክ አዋቂዎችና የአካባቢ ነዋሪዎች የተገኘ መረጃ እንደሚያመለክተው አዱክ የሰባቱ አገው ወንድማማቾች “ ወላጅ እናት ” አይደለችም ነገር ግን እነሱ ወደ ዚህ አካባቢ ሲመጡ ከቤተሰቦቻቸው የተላከች አገልጋያቸው (ሞግዚታቸው ናት ) የሰባቱ ወንድማማቾች እናት ማናት ? ሲባል አዱክ ይባላል ይህም የሆነበት ምክንያት 1. የብረሄረሰቡ ባህል ፣ ቋንቋና ወግ መሰረት በዕድሜ ትልቅ የሆነች እህት ፣አክስት ፣የእንጀራ እናት ወይም አሳዳጊ 2. በኢትዮጴያ ኦርቶዶክስ ተዋህዶ ቤተክርስቲያን ስርዓት መሰረት የክርስትና እናት 3. በመኳንት ወይም መሳፍንት ቤተሰብ ቤት ውስጥ የምታገለግል ፣ሴት የልጅ ጠባቂ ፣ቀላቢ እና ተንከባካቢ እንደ ወላጅ እናት “እናት” ተብላ እንደምትጠራ ይታወቃል ፡፡ ስለሆነም አዱክ የሰባቱ አዊ እናታቸው ሳትሆን ቀላቢያቸውና አገልጋያቸው እንዲሁም የልጆቻቸው ሞግዚታቸው በመሆኗ እናት ተብላ ትጠራለች ፡፡ አዱክ በአንዳንድ አካባቢዎች እማ-አዱክ ተብሎ ስሟ ሲጠራ ይስተዋላል፡፡ ይህ የሆነው “እማ” የሚለው ቅፅል ስም በዕድሜ ትልቅ ለሆኑ ሴቶችና እናቶች የሚሰጥ የክብር ስም በመሆኑ አዱክ የሰባት አገዋች አገልጋያቸውና የልጆቻቸው ሞግዚትም ስለሆነች እማ አዱክ እየተባለች በክብር ስትጠራ፣(በማ/ሰቡ ባህል ፣ወግ፣ቋንቋ የእምነት ስርዓት መሰረት ፣ታላቆችን በስም ብቻ አይጠሩም ፣በአክብሮት፣በትህትናና በማዕረግ ስማቸው ይጠራሉ። የአዱክ መቃብር በኳሪ ጎኻና ቀበሌ ፣በተርዬ ታራረ ዙሪያው በጥድ ዛፍ የተከበበ ካችንቲ ተራራ (አለት በስተ ደቡብ ፣የእማ አዱክ መቃብር ስፍራ ይገኛል፡፡ ምክንያቱም የድንጋይ ቁልል ይታያል፡፡ የመቃብር ቦታ እዚህ ለመሆኑ የሚያመለክቱ መረጃዎች 1. እማ አዱክን አንከሻና ባንጃ ይጦሯት ስለነበረና ይህ ቦታ ደግሞ የሁለቱ ወሰን (ድንበር መሆኑ ) 2. አንከሻና ባንጃ በሚጦሯት ጊዜ የሚረካከቡበት ቦታ ስለነበር 3. ይህ ቦታ ለሰባቱም ወንድማማቾች አማካይ (መገናኛ) በመሆኑ በታላቆች ምክርና መሪነት መመሪያቸው 4. በወቅቱ በቅርብ ርቀት (አካባቢ ቤተ ቤተክርስቲያን አለመኖር ተጠቃሽ አፋዊ መረጃዎች ናቸው ፡፡ በሰሜን የባንጃ በአሁኑ ወረዳችን ፋግታ ለኮማ ፣በስተ ደቡብ የአንከሻ (በሁኑ ባንጃ ወረዳ ) ክልል ፣ከአ/ቅዳም ከተማ ወደ ኮሰበር በሚወስደው ------መንገድ ፣አሮጌ እንጅባራ ወይም በድሮ አጠራር ሰፈር ገቢያ እንዳደረስን ወደ ቀኝ በኩል በመታጠፍ ቀጥ ብለን ብንሄድ በግራና በቀኝ በጥድ ዛፍ የተከበበ ልዩና ማራኪ የሆነ ታሪካዊ ቦታን እናገኛለን፡፡ ይህ ቦታ - በቀደምት አዱክን አንከሻና ባንጃ የሚረካከቡበት ሲሆን - ዙሮ ዙሮ ቤት ፣ኑሮ ኑሮ ሞት እንዳሉ በኋላም የእማዱክ መቃብር ስፍራ ነው ፡፡ እዚህ ቦታ መሀል ለመሀል ሰፊ የሆነ ጎዳ/መንገድ ከአ/ቅዳም ና እንጅባራ ወደ ኳሪ ጎኻና የሚያደርስ ሲኖረው በዚህ መንገድ የሚያልፍ ማንኛውም ሰው እንደሌለው አካባቢ ምንገድ አቋርጦ አያልፍም / አይሄድም ልዩ የሆነ ባህላዊ ታሪካዊ ስርዓት ያለማንም መካሪነትና ትዕዛዝ ሲፈፀም/ሲከናወን ይታያል፡፡ ይኸውም መንገደኛው እማዱክ መቃርብ ሊደርስ የተወሰነ ርቀት ሲቀረው በቀኝ እጁ ድንጋይ ይዞ መጣል አያያዙም እንደ ማንኛውም ተራ ውርወራ ሳይሆን ልክ በቀኝ እጁ ይዞ በትክሻው ቀጥታ ቦታው ላይ ሲደርስ በቀኝ በኩል ካለው የድንጋይ ክምር ይጠለዋል ፡፡ በመቀጠልም እዚች ቦታ ላይ ቁጭ ብሎ ያርፋል ፡፡ ይህ የሚካሄደው ምን ጊዜ በቀኝ በኩል ባለው ስፍራ ነው ፡፡ ለምን ቢሉ - በቀኝ እጅ መያዛቸው ቀኝ እጅ ሁልጊዜም ገር ፣ቀናና መልካም ዕድልና ምኞች በመሆኑ - ከቦታው ሲደርሱ ማረፊያ መቀመጫቸው ከእናታቸው በረከት - ድንጋይ መጣል እረም ማውጣት ለመቃብር መታሰቢያነት ይህም በማ/ሰብ ወግና ባህል መሰረት ሰው ሲሞት እልቅሶ ቦታ ላይ ሲደርሱ ፊት ይጠረጋል ፣ቁጭ ብለው መነሳት፣ለወደፊቱም ለነፍስ መልካም መመኘት የተለመደ ስርዓት ነው ፡፡ የተለያዩ የፅሑፍ መረጃዎችን አፋዊ መረጃዎችን በመጠቀም መረጃዎችን በመሰብስብ ፅሑፉን ማጠናከር ተችሏል ፡፡ ወረዳችን ይህንና የመሳሰሉ ጥንታዊና ታሪካዊ ህዝብ ባለቤት ልዩ ልዩ ጥንታዊና ባህላዊ ቅርሶች መገኛ የተፈጥሮአዊና ሰው ሰራሽ መስህብ ስፍራዎች ባለቤት መሆኑን መገለጫ ለሆነው ባህላችንና ቅርሶቻችን ትኩረት ሰጥተን መጠበቅ መንከባከብና ተጠብቀው ለትውልድ የሚተላለፉበትን መንገድ ማመቻቸት የሁላችንም የህሊና ግዴታ ሊሆን ይገባናል ፡፡ የአገው ታሪክ የአገው ታሪክ እጅግ ሰፊ ነው፡፡ ባለታሪክ ህዝብ አሁን ሰዓት በአስተዳደር ችግር ወደ ልመነ ወጦዋል የላስታ _ ዋግ ( ዛጉዌ ) ነገስታት ስም ዝርዝርና የነገሱበት ዘመን 1. መራ ተክለ ሃይማኖት ...920 _ 933 አ.ም ...13 አመት 2. ስቡሀይ ( ድልነአድ )...933 _ 943 አ.ም ...10 አመት 3. መይራሪ ... 943 _ 958 አ.ም ...15 አመት 4. ሀርቦይ ( ሀረየነ እግዚእ ) ...958 _ 966 አ.ም ...8 አመት 5. መንግስትነ ይትባረክ...966 _ 973 አ.ም ...7 አመት 6. ይእቀብከ እግዚእ...973 _ 983 አ.ም...10 አመት 7. ዜና ጴጥሮስ ...983 _ 989 አ.ም...6 አመት 8. ባህር ሰፍ...989 _ 1003 አ.ም....14 አመት 9. ጠጠውድም ( ፀር አሰግድ )...1003 _ 1013 አ.ም ...10 10. ጃን ስዩም ( አኩቴት ) ...1013 _ 1033 አ.ም...20 አመት 11. በእምት ( ግርማ ስዩም )...1033 _ 1053 አ.ም ...20 አመት 12. ቅዱስ ይምርሃነ ክርስቶስ ...1053 _ 1093 አ.ም...40 12. ቅዱስ ይምርሃነ ክርስቶስ ...1053 _ 1093 አ.ም...40 አመት 13. ቅዱስ ገብረ ማርያም...1093 _ 1133 አ.ም...40 አመት 14. ቅዱስ ላሊበላ...1133 _ 1173 አ.ም...40 15. ነአኩቶ ለአብ ...1173 _ 1213 አ.ም...40 አመት 16. ይትባረክ ... 1213 _ 1253 አ.ም...40 አመት የነገሱበት አመት ድምር 333 ይሆናል። @ ምንጭ # የአገው ህዝቦች ና የዛጉዌ ስርወ መንግስት ታሪክ በ ዶ/ ር አያሌው ሲሳይ @ ከገፅ 92 የተወሰደ።

3753

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%A1%E1%8C%83

አቡጃ

አቡጃ የናይጄሪያ ዋና ከተማ ነው። የሚኖርበት የህዝብ ቁጥር 1.8 ሚሊዮን ሆኖ ይገመታል። ከተማው ላይ ተቀምጦ ይገኛል። አቡጃ በሌጎስ ፈንታ ዋና ከተማ እንዲሆን በ1970ዎቹ የታቀደ ከተማ ነው። በ1984 ዓ.ም. በይፋ የናይጄሪያ ዋና ከተማ ሆነ። ዋና ከተሞች የአፍሪካ ከተሞች

50673

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%88%AA%E1%88%81%E1%8A%95%20%E1%89%B3%E1%88%9D%E1%88%AD

በሪሁን ታምር

በሪሁን ታምር አቶ በሪሁን ታምር በድሮው ጎጃም አጠቃላይ ግዛት አገው ምድር አውራጃ፤ በአንካሻ ወረዳ በአሁኑ ባንጃ ወረዳ (እንጅባራ ክፍለ ከተማ) ልዩ ስሙ ጊሳ ማርያም ከአባታቸው አባሆይ ታምር ተሰማ እና ከእናታቸው እማሆይ ጠመች አደል ህዳር 12 ቀን 1952 ዓ.ም ተወለዱ። አቶ በሪሁን ታምር ተወለዶ አቅማ ሄዋን እስኪደረስ ድረስ ከአያቱ ጋር አደጉ።ከዚያህ በሆላ ወደ አባቱ ዘንድ መምጣት ስለፈለገ አባታቸው ከሚኖሩበት አከባቢ በፊቱ አጣራር ጎጃም አጠቃላይ ግዛት አገው ምድር አውራጃ፤ በባንጃ ወረዳ፤ በባንጃ ለኮማ ምክትል ወረዳነት በአሁኑ ፋግታ ለኮማ ወረዳ አስተዳደር ኮሪጎሃና ቀበሌ ቸዋሲ ኪ/ምህረት ኑሮውን መስርተው የሚኖሩ ታዋቂ እና ዝናኛ አከበባውን ህብረተሰብ ወይም ማህበረሰብ የሚያከብሩ ታላቅ ሰው ናቸው። አቶ በሪሁን ታምር ከቸዋሲ ኪ/ምህረት ትዳርንና ኑሮውን መስርተው ከወ/ሮ ደስታየሁ አድማስ ጋር ሲኖሩ ''ሁለት;' ወንድና ሴት ልጆችን አፍተዋል።እነኚህ ልጆችም ደሳለው በሪሁን ብርቱካን በሪሁን ናቸው።

50008

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%BD%E1%88%95%E1%8D%8D%20%E1%89%85%E1%8B%B1%E1%88%B5

መጽሕፍ ቅዱስ

ትምህርት አንድ የመንፈስ ቅዱስ ስጦታ እና የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ መካከል ያለው ልዩነትና አንድነት በዚህ አጭር ጽሑፍ ውስጥ የመንፈስ ቅዱስ ስጦታና የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ ውስጥ የሁለቱም ልዩነታቸውንንና አስፈላጊነቱን አንዲሁም ምን ማለት እንደሆነ እናጠናለን፡፡ በቤተ ክርስቲያን ውስጥ በመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች አማካይነት የሚፈጠሩ ችግሮች ምን ምን እንደሆነና ችግሮችን እንዴት መፍታት እንዳለብን መመልከት ይቻላል፡፡ በመጨረሻም በቤተ ክርስቲያን ውስጥ የተወሰኑ ሰዎች ብቻ የመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች እንዳላቸው በማሰብ ክርስቲያኖች በተቀበሉት በመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ስያገለግሉ አይታይም፡፡ ከዚህ የተነሳ በቤተ ክርስቲያን ውስጥ አገልግሎት የሚደረገው በተከፋው ባለሙያ እየሆነ መምጣቱ፤ ሞያተኛ አገልጋይ በመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች ምዕመናን ማገልገል ያለባቸውን አገልግሎቶችን ያስቀራል፡፡ ይህ በሚሆን በት ጊዜ ምዕመናን በመክልታቸው ማትረፍ አይችሉም፡፡ በዚህ አጭር ትምሀርት ውስጥ ስለመንስ ቅዱስ ስጦታዎች በዝርዝር አንማርም ምክንያቱም ትኩረታችን በሁለቱ መካከል ባለው ልዩነትና አስፈላጊነት ላይ ስለሆነ ነው፡፡ የመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች ብለን ስንል በመጽሕፍ ቅዱስ ውስጥ የተጠቀሱ የሚከተሉትን መንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች ያካትታል፡፡ 1ኛ ቆሮ 12፡4-11፤ ሮሜ 12፡6-8፤ 1ኛ ጴጥ 4፡10-11፡፡ § የመነጻት ስጦታዎች ትንቢትን መናገር በልዩ ዓይነት ልሳን መናገር በልሳኖች የተነገረውን መተርጎም § የመገለጥ ስጦታዎች ጥበብን መናገር እውቀትን መናገር መናፍስትን መለየት § የኃይል ስጦታዎች የመፈወስ ስጦታ የታአምራት ስጦታ ከዚህ ከተጠቀሱት በተጨማሪም § የማስተማር ስጦታ § የማስተዳደር/የእረኝነት/ ስጦታ § የመስጠት ስጦታ § የማገልገል ስጦታ § ወንጌል የመስበክ ስጦታ § የመጋብነት ስጦታን ያካትታል፡፡ የፀጋ ስጦታዎች ቢሮዎች ደግሞ ከዚህ ይለያል፡፡ እነሱም 1. የሐዋሪያነት ቢሮ 2. የነቢይነት ቢሮ 3. የመጋቢነት ቢሮ 4. የወንጌላዊነት ቢሮ እና 5. የአስተማሪነት ቢሮዎች ተብለው ይታወቃሉ፡፡ መግቢያ ላይ እንደተገለጸው በዚህ ትምህርት የምንዳስሰው ስለመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎች ዝርዝርና አጠቃቀማቸው ሳይሆን መንፈስ ቅዱስ ስጦታ ምንድነው፤ መንፈስ ቅዱስ ፍሬ ምንድነው፤ የሁለቱም አስፈላጊነት፤ ልዩነት እንዲሁም በሁለቱ አማካይነት በቤተ ክርስቲያን ውስጥም በሆነ በአገልግጋዮች ዘንድ የሚፈጠሩ ክፍተቶችን ማየት ነው፡፡ ሁላችን መገንዘብ ያለብን ነገር ቢኖር በሁለቱም መካከል ያለውን ልዩነት ነው፡፡ ሀ) የመንፈስ ቅዱስ ስጦታ እና የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ በክርስቲያን ህይወት ውስጥ እንዴት ይጀምራል? መንፈስ ቅዱስ ስጦታ የክርስቶስ አካል የሆነችውን ቤተ ክርስቲያን ለማነጽ ወይም ለመገንባት ይሆን ዘንድ ለቅዱሳን ያለምንም ቅደመ ሁኔታ የተሰጠ ነው፡፡ ይህንን የሚያደርገው የሰው ትጋት ወይም ቅዱስ በመሆን ሳይሆን የእግዚአብሔር መንፈስ እንደወደደ የሚሰጥ ስጦታ ነው፡፡ ሰዎች በእግዚአብሔር ቤተ ስቆዩ ወይም ብዙ ዓመት ስያገለግሉ የሚሰጥ ስጦታ አይደለም፡፡ አንድ ሰው የትንቢትን ወይም መናፍስትን የመለየትን ስጦታ ለመቀበል ረዥም ዓመት በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ማገልገል አይጠበቅበትም ወይም ከፍተኛ የተምህርት ደረጃ መማሪ አይጠበቅበትም፡፡ ይህ ማለት ረዥም ዘመን ወይም ከፍተኛ ትምህርቶችን በቤተ ክርስቲያው ውስጥ መማር አያስፈልግም እያልኩኝ አይደለም፡፡ በእግዚአብሔር ቤት ውስጥ ረዥም ዓመት በአገልግሎት መቆየት ወይም ትምህርት መማረ በአገልግሎት ዘርፍ ውስጥ የራሱ የሆነ ጥቅም አለው፡፡ ሳሙኤል ገና ብላቴና ነው፡፡ ነገር ግን ካህኑ ኤል ግን በቤተ መቅደስ ውስጥ ረዥም ዕድሜን አስቆጥሮአል፡፡ አንድ ቀን የእግዚአብሔር ድምፅ ወደ ሳሙኤል ስመጣ አለወቀውም፤ ነገር ግን ኤልን ሄዶ በጠየቀ ጊዜ ስለ ደምፁ ባህሪይ ነገርው፡፡ በሌላ አገላለጽ መንፈስ ቅዱስ ስጦታ የሚሰጠው ረዥም ዕድሜ በእግዚአብሔር ቤተ ውስጥ በመቆየት አይደለም፡፡ መንፈስ ቅዱስ ስጦታ መንፈስ ራሱ እንደወደ ይሰጣል እንጅ! አንድ አማኝ ውደ እግዚአብሔር መንግስት ከመጣ በኃላ የመንፈስ ቅዱስ ሙላት ያስፈልጋል፡፡ይህ ባልሆነበት ግን አንድ አማኝ ከመንፈስ ቅዱስ ስጦታን ይቀበላል ማለት አይቻልም፡፡ ምክንያቱም የመንፈስ ቅዱስ ሙላት ለአንድ አማኝ አስፈላጊ ብቻ ሳይሆን ወሳኝ ጉዳይ ነው፡፡ አማኝ መጸለይ የሚችለው በመንፈስ ቅዱስ ኃይል ነው፡፡ የእግዚአብሔርን ቃል መረዳት የሚችለው መንፈስ ቅዱስ ርዳታ ነው፡፡ መዋጋት የሚችለው በመንፈስ ቅዱስ ኃይል ብቻ ነው፡፡ አማኝ ህይወት ውስጥ የመንፈስ ቅዱስ ጥምቀት ወዲያውኑ ከድነት ጋር በመፈጸም በአማኝ ውስጥ ያድራል እንዲሁም የዋስትና/ማህተም/ ምልክት ነው፡፡ የመንፈስ ቅዱስ ጥምቀት ወደ አዲስ ግኑኝነት የመግባታችን እውነት ነው፡፡ አንድ አማኝ በመንፈስ ጥምቀት ውስጥ የክርስቶስ አካል ይሆናል፡፡ 1ኛ ቆሮ 12፡13፡፡ ነገር ግን በመንፈስ ቅዱስ ሙላት ውስጥ ክርስቲያኖች የመንፈስ ቅዱስ ስጦታን ይለማመዳሉ፤ በአገልግሎት ኃይል ይገለጣል፡፡ ድነት ካገኘ አጭር ጊዜ የሆነው አማኝ በመንፈስ ቅዱስ ሊመላና የመንፈስ ቅዱስ ኃይል በህይወት ሊገለጥ ይችላል፡፡ በመንፈስ ቅዱስ በተለያየ ጊዜ እንዲንሞላ በተለያየ የመጽሐፍ ቅዱስ ክፍል ውስጥ የተጠቀሰ ሲሆን የመንፈስ ቅዱስ ጥምቀት ግን ከድነታችን ጋር የተያያዘ ነው፡፡ ምክንያቱም በመንፈስ ቅዱስ ሙላት ኃይል ይገለጣል፡፡ በመጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ሰዎች በተለያየ ጊዜ በመንፈስ ቅዱስ ተሞልተዋል፡፡ የመንፈስ ቅዱስ ሙላት እንደቅደመ ሁኔታ የግለሰቡን ዝግጅት ይፈልጋል፡፡ ማጠቃለያ፤- በመንፈስ ቅዱስ ሙላት ውስጥ ክርስቲያኖች በመንፈስ ቅዱስ ኃይል የመመላለስና የማደግ ጉልበትን ያገኛሉ፡፡ እንዲሁም የመንፈስ ቅዱስ ስጦታዎችን ይለማመዳሉ/ይገለጣል/፡፡ ወደ ተነሳንበት ርዕሰ ጉዳይ ስንመለስ፡- የመንፈስ ቅዱስ ስጦታ በራሱ መንፈስ ቅዱስ አማካይነት የሚሰጥ እንደሆነ ተነጋግረናል፡፡ ነገር ግን የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ ከመንፈስ ቅዱስ የሚናገኝ ስጦታ ሳይሆን በመንፈስ ቅዱስ አጋዥነት የምናድግበት ነው፡፡ በክርስቲያን ህይወት ውስጥ የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ እንዲታይ፤ ክርስቲያኖች ከመንስ ቅዱስ ጋር የጠበቀ ህብረት ያስፈልጋል፡፡ በተለይም ትኩረት መስጠት ያለብን ጉዳይ ቢኖር፤ 1. መንፈስ ቅዱስን አላማሳዘን፤ ኤፌ 4፡30 መንፈስ ቅዱስ ለምን ያዝናል? መንፈስ ቅዱስ የምናሰዝነው እንዴት ነው? መንፈስ ቅዱስን የሚናሰዝን ከሆነ በተቃራኒው መንፈስ ቅዱስን ማስደሰት ይቻላል ማለት ነው፡፡ በመንፈስ ቅዱስ ባልተደሰተባቸው ሁኔታ ሁሉ ያዝናል ማለት ነው፡፡ 2. መንፈስ ቅዱስን አለማጥፋት 1ኛ ተሰ 5፡19 ሌላኛው አስፈላጊ ነገር፤ መንፈስ ቅዱስን አለማጥፋት ነው፡፡ በሌላ አባባል ከመንፈስ ቅዱስ ጋር ዘወትር መሆን ማለት ነው፡፡ በእርሱ መገኘት ውስጥ መሆን ለአንድ ክርስቲያን የመንፈስ ፍሬ ወሳኝነት አለው፡፡ 3. መንፈስ ቅዱስ መመላለስ ገላ 5፡16 ከላይ የተጠቀሱትን ጉዮች በመዝላል፤ የመንፈስ ቅዱስ ርዳታ ብንጠብቅ ምንም ዓይነት ዕገዛ አይኖረንም፡፡ ያለመንፈስ ቅዱስ ኃይል የመንፈስ ቅዱስ ፍሬን ማፍራት አንችልም፡፡ ሌላኛው የመንፈስ ቅዱስ ተግባር ሰዎችን ስለኃጢአት የሚወቅስ እና ወደ እውነት የሚመራ ነው፡፡ ሰው በኃጢኣት ውስጥ ሆኖ ወይም በእውነት መንገድ ላይ ሳይሆን የመንፈስ ቅዱስ ፍሬን ማፍራት አይችልም፡፡ ከላይ የተመለከትነው የመንፈስ ቅዱስ ስጦታ እና የመንፈስ ቅዱስ ፍሬ በክርስቲያን ህይወት ውስጥ እንዴት እንደምጀምር ነው፡፡ ለ) በሰው ወይም በቤተ ክርስቲያን ውስጥ ስገለጥ ሐ) በሰው ዘንድ ሲተዩ መ) በእግዚአብሔር ዘንድ ሲታዩ

40762

https://am.wikipedia.org/wiki/15%20October

15 October

በጎርጎርያን ካሌንዳር የቀን ስም በእንግሊዝኛ ሲሆን ይህ ቀን በኢትዮጵያ አቆጣጠር (ከ1892 ዓ.ም. ጀምሮ እስከ 2091 ዓ.ም. ድረስ) በዘመነ ማቴዎስ፣ በዘመነ ማርቆስና በዘመነ ሉቃስ ጥቅምት 5 ቀን ማለት ነው። በዘመነ ዮሐንስ ግን (ዘመነ ሉቃስ የሥግር ዓመት በመሆኑ) ቀን ላይ ነው። ከ1892 ዓ.ም. አስቀድሞ ወይም ከ2091 ዓ.ም. በኋላ ለሆኑት ዓመታት ግን በሌላ ቀን ላይ መሆኑን ይገንዘቡ። ለእነዚያ ዓመቶች ይህ የቀን መለወጫ መሣርያ ይረዳል። የፈረንጅ ቀኖች

11984

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%85%E1%8B%B3%E1%88%AD%20%E1%8D%B3

ኅዳር ፳

ኅዳር ፳ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፹ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፪፻፹፮ ቀናት በ ዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፪፻፹፭ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፯፻፸፬ ዓ.ም. በሊቨርፑል የብሪታንያ ከተማ የተመዘገበ የአፍሪቃ ሰዎችን በግዳጅ ለአገልግሎት የሚሸጥ ድርጅት ንብረት የነበረችው “ዞንግ” የምትባለው መርከብ ከጫነቻቸው ሰዎች መቶ ሠላሳ ሦሥቱን አፍሪቃውያኖች መርከበኞቹ በሕይወት እያሉ ወደ ባሕር ጥለው ገደሏቸው። በአሥራ ስምንተኛው ክፍለ ዘመን ለባርነት የሚጫኑ የአፍሪቃ ዜጎች በአውሮፓ ሕግ ፊት እንደ ዕቃ ንብረት እንጂ እንደ ሰው ስለማይቆጠሩ፣ ይሄንን ታላቅ ወንጀል የፈጸሙት ሰዎች አልተከሰሱም። የመርከቧ ባለቤቶች ግን “ለጠፋው ንብረት’’ የዋስትና ውል የሰጣቸውን ድርጅት በፍርድ ቤት የኪሳራቸውን ዋጋ እንዲከፍላቸው ክስ አቀረቡ። ፲፰፻፳፫ ዓ.ም. በፖሎኝ የሩሲያን በላይነት እና አስተዳደር በመቃወም የ”ትጥቅ ትግል” ተጀመረ። ፲፱፻፵ ዓ.ም. የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ፍልስጥኤምን በሐይማኖት መሠረት ለሁለት ከፍሎ አንደኛው የይሁዳዊ መንግሥት፤ ሁለተኛውን ክፍል ደግሞ የአረብ መንግሥት እንዲመሠረት የሚያስችለውን “ውሳኔ ፻፹፩” አጸደቀ። ይሄው ውሳኔ በድምጽ ሠላሣ ሦስት አገሮች ሲደግፉት፤ አሥራ ሦሥት አገሮች ተቃውመው አሥር አገሮች ደግሞ የድጋፍም የቅራኔም ድምጽ ከመስጠት ተቆጥበዋል። ኢትዮጵያ እና ብሪታንያ ከነኝህ ከአሥር አገሮች መሀል ይገኛሉ። ፲፰፻፹፰ ዓ.ም. ላይቤሪያን ከ፲፱፻፴፯ ዓ.ም. እስከ ሞታቸው ፲፱፻፷፬ ዓ.ም. በፕሬዚደንትነት የመሩት ዊሊያም ቫካናራት ሻድራክ ተብማን ተወለዱ። ፕሬዚደንት ተብማን የ”ዘመናዊቷ ላይቤሪያ” አባት በመባል ይታወቃሉ። ዕለተ ሞት ፲፯፻፸፫ ዓ.ም. በአውስትሮ-ሁንጋሪያ ግዛት የሁንጋሪያ እና የቦሄሚያ ንግሥት ማሪያ ጠሬዛ ሞተች። ዋቢ ምንጮች

21217

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8B%B5%E1%8A%95%20%E1%89%A0%E1%88%BD%E1%89%B0%E1%8A%9B%20%E1%89%A0%E1%8C%A5%E1%88%AD%20%E1%8A%A5%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%9D%E1%8C%A1%20%E1%8B%AD%E1%88%8B%E1%88%8D

የማይድን በሽተኛ በጥር እሸት አምጡ ይላል

የማይድን በሽተኛ በጥር እሸት አምጡ ይላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይድን በሽተኛ በጥር እሸት አምጡ ይላል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

51191

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%93%E1%8B%AD%E1%89%B3%E1%8C%8E%E1%88%A8%E1%88%B5%20%E1%8A%A5%E1%88%AD%E1%8C%89%E1%8C%A5

ፓይታጎረስ እርጉጥ

የፓይታጎረስ እርጉጥ የምንለው ታላቁ ፈላስፋ ፓይታጎረስ () የፃፋቸው 3ቱ ህጎች ናቸው። ህጎቹ የሚሰሩት በ90 ዲግሪ ጎነ-ሶስቶች ላይ ነው። 1.የነው አይደለም ህግ ይህ ህግ ጎነ-ሶስቱ 90 ዲግሪ ነው ወይስ አይደለም የሚለውን የምናረጋግጥበት ነው። ምሳሌ:- አንድ ጎነ ሶስት ሀ፣ለ እና መ የሚባሉ ነጥቦች ቢኖሩትና ሀለ = 9ሳ.ሜ ለመ = 12ሳ.ሜ ሀመ = 15ሳ.ሜ 2.የፓይታጎረስ ስሉስ ማለት የ3 ቁጥሮች ስብስብ ነው። ለማንኛውም ሙሉ ቁጥር ነ ቁጥሮቹ 2ነ፣(ነነ)-1፣(ነነ)+1 ምሳሌ:- 5 ቢሆን 10፣24፣26 3.ያልተገለፀ ልኬት የርዝመስመርን ርዝመት ለማወቅ ነው። ምሳሌ:-የአንድ ቀጤ ጎነ 3 እግሮች 8 ሳ.ሜ. እና 15 ሳ.ሜ. ቢረዝሙ ርዝመስመሩ ስንት ነው።

11774

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%A5%E1%89%85%E1%88%9D%E1%89%B5%20%E1%8D%B2%E1%8D%AD

ጥቅምት ፲፭

ጥቅምት ፲፭ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፵፭ኛው እና የመፀው ፳ኛው ዕለት ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ በዘመነ ሉቃስ ፪፻፳፩ ቀናት ሲቀሩ፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ ዘመነ ማቴዎስ እና ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፪፻፳ ቀናት ይቀራሉ። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፰፻፶ ዓ/ም - ሼፊልድ በሚባለው የእንግሊዝ ከተማ፣ የሼፊልድ የእግር ኳስ ክለብ ሲመሠረት በዓለም የመጀመሪያው የእግር ኳስ ክለብ ነው። ፲፱፻፶፫ ዓ/ም - ፻፲፮ኛው የግብጽ ቅብጥ ቤተ ክርስቲያን ፓተርያርክ አቡነ ቄርሎስ ሳድሳዊ ኢትዮጵያን ለመጎብኘት አዲስ አበባ ገቡ። ፲፱፻፶፭ ዓ/ም - በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት የአሜሪካ ዋና ተወካይ አድላይ ስቲቨንሰን፣ የሶቪዬት ሕብረት በኩባ ደሴት ላይ የኑክልዬር መሣሪያዎችን ማስቀመጧን የሚያሳዩ ከአየር የተነሱ ማስረጃ ምስሎችን ለጸጥታ ጉባዔው አቀረቡ። ፲፱፻፶፯ ዓ/ም - በአፍሪቃ ከብሪታንያ ነጻነቷን በመቀዳጀት ዘጠነኛዋ አገር፣ የቀድሞዋ የሰሜን ሮዴዥያ፤ አዲሷ ዛምቢያ ኬኔዝ ካውንዳን የመጀመሪያው ፕሬዚደንት አድርጋ መረጠች። ፲፱፻፷፬ ዓ/ም - የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት (ተ.መ.ድ.) ታይዋንን ከአባልነት አስወጥቶ የቻይና ሕዝባዊ ሪፑብሊክን በአባልነት እንድትገባ የሚያስችለውን ድንጋጌ በሁለት ሦስተኛ ድምጽ አጸደቀ። ፲፱፻፸፮ ዓ/ም - በ ካሬቢያን ባሕር ላይ በምትገኘው የግሬናዳ ደሴት ወታደራዊ መፈንቅለ መንግሥት በተካሄደበት ሣምንት ውስጥ የአሜሪካው ፕሬዚደንት ሮናልድ ሬጋን “የአሜሪካን ዜጋዎች ደኅንነት” ለመጠበቅ በሚል ምክንያት ደሴቷን በአገራቸው ሠራዊቶች አስወረሩ። ፲፱፻፸፯ ዓ/ም - በኢትዮጵያ ውስጥ በተከሰተው ድርቅ ምክንያት በረሀብ ለተጎዱት ወገኖች እርዳታ የአውሮፓ ሕብረት 1.8 ሚሊዮን ፓውንድ ዕርዳታ ለገሠ። ዕለተ ሞት ፲፰፻፶፱ ዓ/ም - የምስር ተወላጁ፣ ዓፄ ቴዎድሮስን ቅብዐ-መንግሥት ቀብተው ያነገሡት የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ ተዋሕዶ ቤተ ክርስቲያን ርዕሰ ሊቃነ ጳጳሳት፣ አቡነ ሰላማ በቁም እስር ላይ በንበሩበት በመቅደላ ምሽግ ውስጥ በዚህ ዕለት አርፈው፤ እዚያው መቅደላ መድሃኔ ዓለም ቤተ ክርስቲያን ተቀበሩ። ፲፱፻፷፮ ዓ/ም - ስመጥሩው ኢትዮጵያዊ የማራቶን ጀግና አበበ ቢቂላ አረፈ። አበበ በ፲፱፻፶፪ ዓ.ም በሮማ የኦሊምፒክ ውድድርና በ፲፱፻፶፮ በቶክዮ የኦሊምፒክ ውድድር አሸናፊ ሲሆን በኦሊምፒክ ውድድር የወርቅ ሽልማት በማግኘት የመጀመሪያው የሰሃራ በታች አፍሪቃዊ ነው። ዋቢ ምንጮች

22189

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%20%E1%8A%AB%E1%88%8D%E1%89%A0%E1%88%8F%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%88%9E%E1%88%AB%20%E1%8A%93%E1%89%B5

ዶሮ ካልበሏት አሞራ ናት

ዶሮ ካልበሏት አሞራ ናት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮ ካልበሏት አሞራ ናት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

40599

https://am.wikipedia.org/wiki/14%20May

14 May

በጎርጎርያን ካሌንዳር የቀን ስም በእንግሊዝኛ ሲሆን ይህ ቀን በኢትዮጵያ አቆጣጠር (ከ1892 ዓ.ም. ጀምሮ እስከ 2091 ዓ.ም. ድረስ) ምንጊዜም ግንቦት 6 ቀን ማለት ነው። ከ1892 ዓ.ም. አስቀድሞ ወይም ከ2091 ዓ.ም. በኋላ ለሆኑት ዓመታት ግን በሌላ ቀን ላይ መሆኑን ይገንዘቡ። ለእነዚያ ዓመቶች ይህ የቀን መለወጫ መሣርያ ይረዳል። የፈረንጅ ቀኖች

2765

https://am.wikipedia.org/wiki/1966%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.

1966 እ.ኤ.አ.

1966 እ.ኤ.ኣ. = 1958 አ.ም. 1966 እ.ኤ.ኣ. = 1959 አ.ም.

21408

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%A0%E1%89%A5%E1%88%AE%20%E1%8A%A0%E1%8B%B0%E1%8C%8D%20%E1%88%8D%E1%89%A5%20%E1%89%A0%E1%89%81%E1%8A%93%20%E1%8B%AD%E1%88%B0%E1%8D%88%E1%88%AB%E1%88%8D

የአብሮ አደግ ልብ በቁና ይሰፈራል

የአብሮ አደግ ልብ በቁና ይሰፈራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የአብሮ አደግ ልብ በቁና ይሰፈራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21524

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%8A%E1%89%B0%E1%8A%9B%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%88%B3%E1%88%A8%E1%88%AD%E1%88%BD%20%E1%89%A2%E1%88%8F%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%8A%8B%E1%88%88%E1%8A%9B%E1%8B%8D%E1%8A%95%20%E1%8C%A5%E1%88%AC%20%E1%8A%A0%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%89%BD

የፊተኛውን አሳረርሽ ቢሏት የኋለኛውን ጥሬ አወጣች

የፊተኛውን አሳረርሽ ቢሏት የኋለኛውን ጥሬ አወጣች የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፊተኛውን አሳረርሽ ቢሏት የኋለኛውን ጥሬ አወጣች የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21992

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8C%8D%20%E1%8C%8E%E1%88%A8%E1%89%A4%E1%89%B5%20%E1%8B%8D%E1%88%BB%E1%8A%93%20%E1%8B%B5%E1%88%98%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%88%B3%E1%8B%B5%E1%8C%8B%E1%88%8D

ደግ ጎረቤት ውሻና ድመት ያሳድጋል

ደግ ጎረቤት ውሻና ድመት ያሳድጋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደግ ጎረቤት ውሻና ድመት ያሳድጋል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22030

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B3%E1%8A%9B%20%E1%88%B2%E1%88%98%E1%88%A8%E1%88%9D%E1%88%AD%20%E1%8A%A8%E1%88%AB%E1%88%B5%20%E1%8B%AD%E1%8B%9E%20%E1%8A%A5%E1%88%B5%E1%8A%A8%20%E1%8A%A5%E1%8C%8D%E1%88%AD

ዳኛ ሲመረምር ከራስ ይዞ እስከ እግር

ዳኛ ሲመረምር ከራስ ይዞ እስከ እግር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዳኛ ሲመረምር ከራስ ይዞ እስከ እግር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21550

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8C%A5%E1%88%8E%20%E1%8B%AD%E1%88%A8%E1%8C%8D%E1%8C%A3%E1%88%8D%20%E1%8B%A8%E1%8D%88%E1%88%A8%E1%88%B5%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8C%A5%E1%88%8E%20%E1%8B%AD%E1%8B%B0%E1%8A%90%E1%8C%8D%E1%8C%A3%E1%88%8D

ያህያ ልጅ ጥሎ ይረግጣል የፈረስ ልጅ ጥሎ ይደነግጣል

ያህያ ልጅ ጥሎ ይረግጣል የፈረስ ልጅ ጥሎ ይደነግጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያህያ ልጅ ጥሎ ይረግጣል የፈረስ ልጅ ጥሎ ይደነግጣል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2774

https://am.wikipedia.org/wiki/1893

1893

1893 አመተ ምኅረት መስከረም 3 - በፊሊፒንስ ጦርነት የፊሊፒንስ ተዋጊዎች በአሜሪካ ሠራዊት ላይ በፑላንግ ሉፓ ውግያ ድል አደረጉ። ጳጉሜ 1 - ሌኦን ቾልጎሽ የተባለ ወንበዴ የአሜሪካ ፕሬዚዳንት መኪንሊ ተኩሶ ገደለው። ፈረንሳይ ቅኝ አገር በኮት ዲቯር አደረጉት። እንደ አውሮጳውያን አቆጣጠር: እስከ ታኅሣሥ 22 ቀን 1893 ድረስ = 1900 እ.ኤ.አ. ከታኅሣሥ 23 ቀን 1893 ጀምሮ = 1901 እ.ኤ.አ.

21373

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%8A%A8%E1%8D%8B%20%E1%89%B0%E1%8B%B0%E1%8D%8B

የተከፋ ተደፋ

የተከፋ ተደፋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የተከፋ ተደፋ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

16460

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%89%E1%8B%B5%E1%89%AA%E1%8C%8D%20%E1%89%AB%E1%8A%95%20%E1%89%A4%E1%89%B5%E1%88%86%E1%89%A8%E1%8A%95

ሉድቪግ ቫን ቤትሆቨን

ሉድቪግ ቫን ቤትሆቨን (ጀርመንኛ: ) (ዲሴምበር 17 ቀን 1770 እ.ኤ.አ. - ማርች 26 ቀን 1827 እ.ኤ.አ.) የጀርመን ጎበዝ አቀነባባሪ ነበሩ። የጀርመን ሰዎች

45864

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B5%E1%88%AB%E1%8A%A9%E1%8A%95%E1%88%B1%E1%88%8A%E1%8A%A0%E1%88%B2%E1%88%B5

ድራኩንሱሊአሲስ

ድራኩሊኣሲስ, እዲሁም ጊኒ ዋርም በሽታ የሚባለው (), በ የሚተላለፍ ነው፡፡ በ የተበከለ ውሀ የጠጣ ሰው በጊኒዋርም ይያዛል፡፡ ሲጀምር ምንም ምልክት የለውም፡፡ ከአንድ አመት በኋላ፣ ሴቷ ትል በቆዳ ላይ በምትፈጥረው ውሀ ያዘለ ቁስል ምክንያት ተጠቂው ሰው የማቃጠል ህመም ይሰማዋል፣ ይህም ብዙ ጊዜ የሚከሰተው በታችኛው የሰውነት ክፍል ላይ ነው፡፡ ከጥቂት ሳምንታት በኋላም ትሉ ከቆዳ ውስጥ ይወጣል፡፡ በዚህ ወቅትም መራመድና መስራት አዳጋች ይሆናል፡፡ በሽታው ለሞት የመዳረጉ ሁኔታ ብዙም የተለመደ አይደለም፡፡ ከእንስሳት መካከል በጊኒ ዋርም የሚጠቃው የሰው ልጅ ብቻ ነው፡፡ ትሉ ከአንድ እስከ ሁለት ሚሊ ሜትር ስፋት ሲኖረው አንድ ትልቅ ሴት ትል ከ 60 እስከ 100 ሴንቲሜትር ትረዝማለች (ወንዱ አጭር ነው)፡፡ ከሰው አካል ውጪ እንቁላሉ ለሶስት ሳምንታት ያህል ሊቆይ ይችላል፡፡ ከዚህ በፊት በውሀ ውስጥ ቁንጫዎች መበላት አለባቸው፡፡ በውሀ ቁንጫ ውስጥ ያለው ላርቫ ለአራት ወራት ያህል ሳይሞት ሊቆይ ይችላል፡፡ በቦታው ላይ በሚቆዩ ሰዎች ላይ በሽታው በየአመቱ መከሰቱ አይቀሬ ይሆናል፡፡ አብዛኛውን ጊዜ የበሽታው ምርመራ የሚካሄደው በምልክቶቹ ነው፡፡ መከላከሱ በበሽታው ቅድመ ምርመራና ሰውየው ትሎቹን ወደ መጠጥ ውሀ እንዳያሰራች በማድረግ ይሆናል፡፡ ሌሎች ጥረቶች የሚያካትቱት፡- ንፁህ ውሀ አቅርቦት ወይም ንፁህ ላልሆነ ውሀ ማጣሪያ መጠቀምን ነው፡፡ አብዛኛውን ጊዜ በጨርቅ ማጣራት በቂ ነው፡፡ የተመረዘ ውሀ ተብሎ በሚታወቀው ኬሚካል በመጨመር ላርቫውን መግደል ይቻላል፡፡ ለህመሙ ምንም አይነት መድሀኒት ወይም ክትባት የለም፡፡ ከጥቂት ሳምንታት በኋላ በቀስታ አንጨት በማንከባለል ትሉን ማውጣት ይቻላል፡፡ በትሉ አማካኝነት የተፈጠረው ቁስል በባክቴሪያ ሊጠቃ ይችላል፡፡ ትሉ ከወጣ በኋላም ህመሙ ለወራት ያህል ይዘልቃል፡፡ በ2013 በሽታውን የተመለከቱ 148 ጉዳዮች ሪፖርት ተደርገው ነበር፡፡ ይህ በ 1986 ከነበረው በ 3.5 ሚሊየን ቀንሷል፡፡ በአፍሪካ በ 1980 ከነበረው 20 ሀገራት ቀንሶ 4 ብቻ ቀርተዋል፡፡ ከዚህም ውስጥ በጣም የተጠቃችው ሀገር ናት፡፡ ለመጀመሪያ ጊዜ የመጥፋት እድል ያለው የ ነው፡፡ ጊኒ ዋርም ከጥንት ጊዜ ጀምሮ የነበረ በሽታ ነው፡፡ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 1550 በግብፃውያን ህክምና ውስጥ ተጠቅሷል፡፡ ደራኩኒሲሊሲስ የሚለው ስም የተገኘው ከ ሲሆን "ስቃይ በትንሽ ደራጎኖች " የሚል ትርጉም አለው፡፡ አውሮፓውያን ለመጀመሪያ ጊዜ በ 17ኛው ክፍለ ዘመን በሽታውን ያዩት በ ባህር ዳርቻ ስለሆነ ስሙን "ጊኒ ዋርም" በለውታል፡፡ ዝርያው ከጊኒ ዋርም ጋር የሚመሳሰል ሌሎች እንስሳት ላይ በሽታን ያስከትላል፡፡ ይህ በተጠቁ ሰዎች ላይ አልታየም፡፡ የተከፋፈለው በ ነው ፡፡

21125

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%8C%8D%20%E1%8B%9B%E1%8D%8D%20%E1%89%A0%E1%89%81%E1%8C%A5%E1%89%8B%E1%8C%A6%E1%8B%8D%20%E1%8B%AB%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%8B%8D%E1%89%83%E1%88%8D

የሚያድግ ዛፍ በቁጥቋጦው ያስታውቃል

የሚያድግ ዛፍ በቁጥቋጦው ያስታውቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚያድግ ዛፍ በቁጥቋጦው ያስታውቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21678

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%8B%88%E1%88%88%E1%8B%B0%E1%8A%A9%E1%89%B5%20%E1%88%8D%E1%8C%85%20%E1%8A%A0%E1%89%A3%20%E1%8A%A0%E1%89%A3%20%E1%89%A2%E1%88%88%E1%8A%9D%20%E1%8A%A0%E1%8D%8C%E1%8A%95%20%E1%8B%B3%E1%89%A3%20%E1%8B%B3%E1%89%A3%20%E1%8A%A0%E1%88%88%E1%8A%9D

ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ

ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልወለደኩት ልጅ አባ አባ ቢለኝ አፌን ዳባ ዳባ አለኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

31215

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%99%E1%8B%AD%E1%8A%90%E1%88%9E%E1%8A%95

ሙይነሞን

ሙይነሞን በአይርላንድ አፈ ታሪክ ከ945 እስከ 940 ዓክልበ. ግድም ድረስ የአየርላንድ ከፍተኛ ነጉሥ ነበር። የአይርላንድ ታሪኮች እንዳሉት የሙይነሞን ዘመን ለ5 ዓመታት ቆየ። የላውድ አቆጣጠሮች (1014 ዓም ተቀነባብሮ) እና የድሮ አቆጣጠር በመከተል፣ ይህ ከ945 እስከ 940 ዓክልበ. ድረስ ይሆናል። (በኋላ የታዩት ታሪኮች ግን ከዚያ በፊት ያደርጉታል።) የአየርላንድ አፈታሪካዊ ነገሥታት

14173

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%80%E1%88%9C%E1%89%B5%E1%8A%93%20%E1%8C%85%E1%88%AB%E1%89%B5%20%E1%89%A0%E1%88%B5%E1%89%B0%E1%8A%8B%E1%88%8B%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ሀሜትና ጅራት በስተኋላ ነው

ሀሜትና ጅራት በስተኋላ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ሀሜትና ጅራት በስተኋላ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። - ፊት ለፊት የሚያማ የለም። በሁዋላ የሚታማው ሰው ወይም ቡድን ዘወር ሲል/ሉ ነው ሃሜት የሚጀምረው። መደብ : ተረትና ምሳሌ

21218

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8B%B5%E1%8A%95%20%E1%89%A0%E1%88%BD%E1%89%B0%E1%8A%9B%20%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%88%98%E1%88%88%E1%88%B5%20%E1%88%80%E1%8C%A2%E1%8A%A0%E1%89%B0%E1%8A%9B

የማይድን በሽተኛ የማይመለስ ሀጢአተኛ

የማይድን በሽተኛ የማይመለስ ሀጢአተኛ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይድን በሽተኛ የማይመለስ ሀጢአተኛ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21916

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AD%E1%89%85%E1%8B%B0%E1%88%9D%20%E1%8B%B0%E1%8C%8D%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%8B%AD%E1%8A%A8%E1%89%B0%E1%88%8D%20%E1%89%B8%E1%88%AD%E1%8A%90%E1%89%B5

ይቅደም ደግነት ይከተል ቸርነት

ይቅደም ደግነት ይከተል ቸርነት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ይቅደም ደግነት ይከተል ቸርነት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

22185

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B6%E1%88%AE%20%E1%8A%A8%E1%8C%8B%E1%8C%A5%20%E1%8A%A0%E1%88%85%E1%8B%AB%20%E1%8A%A8%E1%89%86%E1%8C%A5

ዶሮ ከጋጥ አህያ ከቆጥ

ዶሮ ከጋጥ አህያ ከቆጥ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ዶሮ ከጋጥ አህያ ከቆጥ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21541

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8D%8D%E1%8B%A8%E1%88%8D%20%E1%8C%85%E1%88%AB%E1%89%B5%20%E1%8A%A8%E1%89%A5%E1%88%AD%E1%8B%B5%20%E1%8A%A0%E1%8B%AB%E1%8B%B5%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8D%8D%E1%88%A8%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8A%A8%E1%8B%B5%E1%8A%95

የፍየል ጅራት ከብርድ አያድን አፍረት አይከድን

የፍየል ጅራት ከብርድ አያድን አፍረት አይከድን የአማርኛ ምሳሌ ነው። የፍየል ጅራት ከብርድ አያድን አፍረት አይከድን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21975

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%89%A5%E1%89%B0%E1%88%AB%E1%8A%93%20%E1%89%B0%E1%88%9B%E1%88%AA%20%E1%88%B0%E1%8A%93%E1%8D%8A%E1%88%8D%E1%8A%93%20%E1%88%B1%E1%88%AA

ደብተራና ተማሪ ሰናፊልና ሱሪ

ደብተራና ተማሪ ሰናፊልና ሱሪ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደብተራና ተማሪ ሰናፊልና ሱሪ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21206

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%89%BB%E1%88%8D%20%E1%8C%A0%E1%88%8B%E1%89%B5%20%E1%88%B5%E1%88%88%20%E1%8B%88%E1%8B%B3%E1%8C%85%20%E1%8B%AD%E1%89%86%E1%8C%A0%E1%88%AB%E1%88%8D

የማይቻል ጠላት ስለ ወዳጅ ይቆጠራል

የማይቻል ጠላት ስለ ወዳጅ ይቆጠራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይቻል ጠላት ስለ ወዳጅ ይቆጠራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

1949

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A4%E1%88%B5%E1%8D%94%E1%88%AB%E1%8A%95%E1%89%B6

ኤስፔራንቶ

ኤስፔራንቶ () ከሁሉም አለማቀፋዊ ሠው ሰራሽ ቋነቋዎች እጅጉን የተስፋፋ ቋንቋ ነው። በ1859 እ.ኤ.አ. በዛሬይቷ ፖሎኝ የተወለደውና በሞያው የአይን ሀኪም የሆነው ሉድዊክ ሌይዛር ዛመንሆፍ በ1887 እ.ኤ.አ. ቋንቋውን ለህዝብ አሳወቀ። አላማው ኤስፔራንቶን በቀላሉ ሊማሩት የሚቻል፣ የጋራ የሆነና ለአለማቀፋዊ መግባባት የሚረዳ ግን ያሉትን ቋንቋዎች የማይተካ ቋንቋ ማድረግ ነበር። ኤስፔራንቶ ከ1,600,000 በላይ ተናጋሪዎች ቢኖሩትም የቋንቋው ደጋፊ ያልሆኑ እንግሊዝኛን ከመስፋፋቱ አንፃር ለአለማቀፋዊ ቋንቋነት በተሻለ ይመርጡታል። የአስፔራንቱ ፊደል ምት ጥሩ ጥሩዌቶች ወይም እና አልን ካፈገፍሁት በነገር ላይ የሚወጡ በትር የሚጠይቁ የነገር እና አልን ያልክ ለምሳሌ "" ያለው የ እና ያልተጻፉ ቃልዎች ናቸው። የሚኖሩት ስድስት በመክፈል ያልታገሉ በሲማቲክ እናይ የ እና በነገር ላይ ለማጥፋት ተጻፈ። እናም የ በነገር ላይ ለማቅረብ እናይ። ስለዚህ: "". የ በነገር ላይ ለማቅረብ እናይ። እናም የ በነገር ላይ ለማጥፋት ወይም የ በነገር ላይ ለማቅረብ ያሉት። ምስልን ከ የሚታገል ወይም ከ የሚተግበረው በሲማቲክ በነገር ላይ ይጻፉ: " የመጀመሪያ ዘመን የውል ውስጥ በዚህ በመሆኑ ላይ እንደመጠናቀቅ በትር ላይ ያሉ ቃሎች ብቻ ብለው የግዛቶች በትር ላይ ብቻዎች በመጻፍ እየታወቁ ነው። ስለዚህ: በ ማለት ከሚመጣጥኝ ቃልዎች በመስማማት ቀጣይ መቁረጥ ይጀምራል እና በ ማለት ከሚመ ጣጥኝ ቃልዎች በመስማማት ቀስተኝ መቁረጥ ይጀምራል። የ በ መረጃ ላይ የ -ስድስት ቀስተኝ መቁረጥ በትር ላይ ይጀምራል። የኤስፔርንቶ ሊያሳይ ቅሬታ የተነደገ መሰረታዊ ስህተት ውስጥ "-ስድስት" ተጠቃሚ ሆነች፣ በኤስፔርንቶ አፕል በ ለ የሚያሳይ፣ ለ የሚያሳይ መጽሐፍ ነው። ስለዚህ: በ ለ እና ለ መቁረጥ በመታገድ ታሪክ በትር ላይ ያሉት ነው። -የ ስድስት መቃልዎች የ -ስድስት መቃልዎችን የተጻፈ መሆኑን ያለው ስለሚመጣ ይህንን ስህተት የመቃልዎች በሚገባው ላይ ያሉት መቃልዎችን የተለያዩ መቃልዎች መታሪክ የሚሠራ ስለሆነ ይጻፍናል። ስለዚህ: () በ ውስጥ ይመጣል፣ ከላቀ ስህተት ውስጥ በመጻፍ ይሞታል። ስልት የተጻፉ ሰዎች ከንጹሕ ወይም የሚተገቡ በትር ላይ የተሞቱ ነው፣ ስለሚከተሉ በ ("መረጃን ለመጠቀም") የ -የ ስድስት ("ረውማትን ለመጠቀም") በመጻፍ ይሞታል። -የ ስድስት ሃቅ ስምንት ሆኖ እንዴት -የ ስድስት በትር ላይ የተሞቱትን የተቀመጠ መሆኑን ያህል የውጭ ውጤት ይሰረቃል። ለ ስለሚቆጠረው የ -የ ስድስት መ ቃል በ ወይም ከ ወይም በመሆን የፈለገ መሆኑን ያለውን ወይም ወይም ወይም ለመጻፍ ያሉት መቃልዎችን ያስተላለፋል። የባለሟሎች ምልክቶች ወይም "" እና "" በዚህ በዘለቀ ስልታ ውስጥ በመጻፍ አይተዋል። የባለሟሎች መግለጫዎች ከላቀ ስልታ እየመለወጡ ናቸው፣ ከዛም በኋላ በሲታንዝ ስድስት የ በ ለመጠቀም ይሞታል። ስም = -ስድስት ማስተማር = ፍደል የሚክት = ፍደል አይፓ-ኖቲስ = ፊደል በውስጥ ያሉ = ንግግር የጌታ ጸሎት (አባታችን ሆይ) በኤስፔራንቶ: አጠራሩ በፊደል: «ፓትሮ ኒያ፣ ኪዩ እስታስ ኤን ላ ቺየሎ፣ ሳንክቲጋታ ኤስቱ ቪያ ኖሙ። ቨኑ ቪያ ረግኖ፣ ፋሪጁ ቪያ ቮሎ፣ ኪየል ኤን ላ ቺየሎ፣ ቲየል አንካው ሱር ላ ተሮ። ኒያን ፓኖን ቺዩታጋን ዶኑ አል ኒ ሆዲያው። ካይ ፓርዶኑ አል ኒ ኒያይን ሹልዶይን፣ ኪየል አንካው ኒ ፓርዶናስ አል ኒያይ ሹልዳንቶይ። ካይ ነ ኮንዱኩ ኒን ኤን ተንቶን፣ ሰድ ሊበሪጉ ኒን ደ ላ ማልቦኖ። ቻር ቪያ ኤስታስ ላ ረግኖ ካይ ላ ፖተንጾ ካይ ላ ግሎሮ ኤተርነ። እስፐራንቶ - አፍሪኮ መልመድ እስፐራንቶ እስፐራንቶ - ሰዋስው ሰው ሠራሽ ቋንቋዎች

23006

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B0%E1%8A%94%20%E1%8D%AE

ሰኔ ፮

ሰኔ ፮ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፪፻፸፮ኛው ቀን ሲሆን የፀደይ (በልግ)ወቅት ፸፩ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፺ ቀናት፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፹፱ ቀናት ይቀራሉ። ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፰፻፳፪ ዓ/ም - ፴፬ ሺ የፈረንሳይ የወረራ ሠራዊት ከዛሬይቱ አልጄርስ በስተምዕራብ በምትገኘው ‘ሲዲ ፈሩሽ’ በተባለ ወደብ ላይ አርፈው አልጄሪያን በቅኝ ግዞት ያዙ። ፲፱፻፳፮ ዓ/ም - የናዚያዊ ጀርመን መሪ አዶልፍ ሂትለር እና የፋሺስታዊ ኢጣልያ መሪ ቤኒቶ ሙሶሊኒ በኢጣልያን ከተማ ቬኒስ ላይ ተገናኙ። ከግንኝነታቸው በኋላ ሙሶሊኒ በሂትለር ላይ በማሾፍ “ኮስማና ሞኝ ጦጣ” ብሎታል። (“ጀበናዋ ድስትን ሻንቅላ ብላ ሰደበች” እንደሚሉ!) ፲፱፻፶፪ ዓ/ም - ከሰኔ ፮ - ፲፯ የተካሄደው ሁለተኛው የነፃ አፍሪቃ አገሮች ስብሰባ አዲስ አበባ ላይ ሲከፈት ከሁለት መቶ ሃምሣ በላይ ልዑካን እና ተመልካቾች ተሳትፈዋል። ፲፱፻፶፱ ዓ/ም - የአሜሪካው ፕሬዚደንት ሊንደን ጆንሰን ለ በላይ ፍርድ-ቤት ዳኝነት የመጀመሪያውን ጥቁር አሜሪካዊ ተርጉድ ማርሻልን በእጩነት አቀረቡ። ፲፱፻፷፭ ዓ/ም - በኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት የንግድ ሚኒስትር አቶከተማ ይፍሩ የተመራ የሰባት ኢትዮጵያውያን ልዑክ ለአሥራ ሁለት ቀን የንግድ ውይይት ወደቻይና መዲና ቤይጂንግ አመራ። ፲፱፻፺፪ ዓ/ም - የኢጣልያ መንግሥት ግንቦት ፭ ቀን ፲፱፻፸፫ ዓ/ም የካቶሊክ ቤተ ክርስቲያንን ጳጳስ ዳግማዊ ዮሐንስ-ጳውሎስን በጥይት ያቆሰለውን ቱርክ፣ ሜህመት አሊ አጅካን () በምኅረት ከእስር ለቀቀው። ፲፱፻፴፮ ዓ/ም - የደቡብ ኮሪያ ተወላጅ የሆኑት የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ዋና ፀሐፊ ባን ኪ ሙን በዚህ ዕለት ተወለዱ። ፲፱፻፸፬ ዓ/ም - ኢትዮጵያዊው ሯጭ ቀነኒሳ በቀለ በአርሲ ክፍለ-ሀገር በቆጂ ከተማ ላይ በዚህ ዕለይ ተወለደ። ዕለተ ሞት ዋቢ ምንጮች

20747

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%8C%A1%20%E1%88%B3%E1%8B%AD%E1%8B%88%E1%8C%A0%E1%8B%88%E1%8C%A5%20%E1%8B%88%E1%88%B5%E1%8A%A8%E1%88%9D%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%8B%8D%20%E1%89%82%E1%8C%A5%E1%8C%A5

ወጡ ሳይወጠወጥ ወስከምቢያው ቂጥጥ

ወጡ ሳይወጠወጥ ወስከምቢያው ቂብ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ወጡ ሳይወጠወጥ ወስከምቢያው ቂብ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

18883

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9A%E1%8B%AB%E1%8B%9D%E1%8B%AB%20%E1%8D%AB

ሚያዝያ ፫

ሚያዝያ ፫፣ በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፪፻፲፫ኛው ዕለት ሲሆን፤ የፀደይ (በልግ)ወቅት ፰ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ በዘመነ ሉቃስ ፻፶፫ ዕለታት ሲቀሩ በዘመነ ዮሐንስ፣ ዘመነ ማቴዎስ እና ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፻፶፪ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፰፻፷ ዓ/ም - የስቅለት ዓርብ ዕለት በ ሎርድ ናፒዬር የሚመራው የእንግሊዝ ሠራዊት እና የዓፄ ቴዎድሮስ ሠራዊት በመቅደላ ተራራ ሥር በምትገኘው እሮጌ በምትባል ሥፍራ ላይ ጦርነት ገጥመው የዓፄ ቴዎድሮስ የጦር አዛዥ የነበሩት ፊታውራሪ ገብርዬ ሞቱ። ፲፱፻፵፬ ዓ/ም - የአዲስ አበባው ሊሴ ገብረ ማርያም ትምሕርት ቤት ተመረቀ፡፡ ፲፱፻፷ ዓ/ም - የአሜሪካ ፕሬዚደንት ሊንደን ጆንሰን ጥቁር አሜሪካውያን ላይ የነበረውን የመኖሪያ ቤት ጭቆና ሕገ-ወጥ የሚያደርግ የሰብዓዊ መብት ሕግ አጽድቀው ፈረሙ። ፲፱፻፷፭ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ንጉሠ ነገሥት መንግሥት የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር የነበሩት ዶክቶር ምናሴ ኃይሌ ስለ ጋራ ጉዳዮች ለመወያየት የሰሜን አፍሪቃ አገሮችን መጎብኘት ጀመሩ። ፲፱፻፸፩ ዓ/ም - በታንዛኒያ መንግሥት ድጋፍ የተንቀሳቀሱ የኡጋንዳ ታጋዮች የአገሪቱን በትረ-ሥልጣን ከአምባ ገነኑ ኢዲ አሚን እጅ ፈልቅቀው ጨበጡ። አሚን ሸሽቶ ወደሊቢያ ኮበለለ። ዕለተ ሞት ፲፰፻፷ ዓ/ም - የዓፄ ቴዎድሮስ የጦር አዛዥ የነበሩት ፊታውራሪ ገብርዬ ከእንግሊዝ ሠራዊት ጋር በተደረግ ውጊያ እሮጌ ላይ ሞቱ። ፲፱፻፫ ዓ/ም - የልጅ ኢያሱ ሞግዚት የነበሩትራስ ቢትወደድ ተሰማ ናደው አልፈው በደብረ ሊባኖስ ተቀበሩ። ዋቢ ምንጮች መርስዔ ኀዘን ወልደ ቂርቆስ፣ ዕለታዊ የታሪክ ድርጊት - የኢትዮጵያ ቤተ ክርስቲያን የመጀመሪያው ፓትረያርክ (፲፱፻፶፩ ዓ/ም)

51365

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A9%E1%88%BD%E1%89%B2%E1%8A%AD%20%E1%8A%A5%E1%8A%93%20%E1%8A%92%E1%88%8E%E1%89%B2%E1%8A%AD%20%E1%88%95%E1%8B%9D%E1%89%A6%E1%89%BD

ኩሽቲክ እና ኒሎቲክ ሕዝቦች

ኩሽቲክ እና ኒሎቲክ ሕዝቦች () ወይም የሰሜን-ምስራቅ አፍሪካ ኩሽቲክ እና ኒሎቲክ ሕዝቦች. ኩሽቲክ ሕዝቦች የኩሽቲክ ሕዝቦች (ወይም ኩሻውያን) በዋነኝነት ወደ ሰሜን ምስራቅ አፍሪካ (የናይል ሸለቆ እና የአፍሪካ ቀንድ) ተወላጅ የሆኑ እና በአፍሪካዊያን የቋንቋ ቤተሰብ በኩሽቲክ ቋንቋዎች የሚናገሩ ወይም በታሪክ የተናገሩ የሰዎች ስብስብ ናቸው ፡፡ ብዙ የኩሽ የዘር ሐረግ ያላቸው እና የኩሽቲክ ቋንቋ ተወላጅ ተናጋሪዎች በዋነኝነት በአፍሪካ ቀንድ (ጅቡቲ ፣ ኤርትራ ፣ ኢትዮጵያ እና ሶማሊያ) እንዲሁም በናይል ሸለቆ (በሱዳን እና በግብፅ) እና በአፍሪካ ታላላቅ ሐይቆች አከባቢዎች ይገኛሉ ፡፡ ታንዛኒያ እና ኬንያ). የኩሽቲክ ቋንቋዎችን በጥብቅ የሚናገሩ እና የቋንቋ ለውጥ ያላደረጉ አንዳንድ የጎሳ ቡድኖች ምሳሌዎች የኦሮሚኛ ፣ የሶማሌ ፣ የቤጃ ፣ የአገው ፣ የአፋር ፣ የሳሆ እና የሲዳማ እና ሌሎችም በአሁኑ ጊዜ የኩሽቲክ ቋንቋ መናገርን የሚቀሩ ወይም በአሁኑ ጊዜ ቋንቋን የተቀበሉ ማህበረሰቦች ናቸው ፡፡ የተለያዩ ቋንቋዎች በአንዳንድ ሁኔታዎች የኩሽቲክ ቋንቋ ተናጋሪ ያልሆኑ የኩሽቲክ ዝርያ ያላቸው ብሄረሰቦች እና የኢትዮሴማዊ ፣ የመካከለኛ ሴማዊ ፣ የኒሎ-ሳሃራን እና የኦሞቲክ ቋንቋዎችን እንደ ተወላጅ ፣ ቅርሶቻቸው ወይም የዘር ሐረግ ቋንቋዎች እንዲሁም ወደሚናገሩ በዲያስፖራ በሚገኙ የኢሚግሬሽን በኩል የተለየ ቋንቋን እንደ ኩሽቲክ ሕዝቦች ይቆጠራሉ ፡፡ ኩሺማዊ ያልሆኑ ቋንቋ ተናጋሪ ብሄራዊ ቡድኖች በኩሺማዊ ዝርያ እና ባህላዊ ትስስር ያላቸው እና ወደ ኢትዮሶማዊ ቋንቋ የመናገር ለውጥ ያደረጉ (እንደ አማራ ፣ ጉራጌ ፣ ትግርኛ ፣ ትግሬ ፣ ትግሪኛ ፣ ሀረሪ ፣ ወዘተ ብሄረሰቦች ያሉ) ፣ ማዕከላዊ ሴማዊ (የሱዳን አረቦች) እና ቤታ እስራኤል ብሄረሰቦች) ፣ የኒሎ-ሳሃራን እና የኦሞቲክ ቋንቋዎች እንደየአገሬው ፣ ቅርሶቻቸው ወይም የአባቶቻቸው ቋንቋ እንዲሁም በዲያስፖራ በሚገኙ ኢሚግሬሽን በኩል የተለየ ቋንቋን የተቀበሉ ሁሉ እንደ ኩሽቲክ ህዝቦች ይቆጠራሉ ፡፡ የሰሜን ምስራቅ ሱዳናዊ ቋንቋዎች የላይኛው ኑቢያ ከመምጣታቸው በፊት የደቡብ ግብፅን እና ሰሜን ሱዳንን ዛሬ በሚያልፈው ጥንታዊው አካባቢ በታችኛ ኑቢያ ውስጥ የኩሽቲክ ቋንቋዎች ይናገሩ እንደነበር የቋንቋ መረጃዎች ያመለክታሉ ፡፡ እንደ መዲዬ እና ብሌሚየስ ያሉ ብዙ የሰሜን ኑቢያ ታሪካዊ ሕዝቦች ከዘመናዊው የቤጃ ቋንቋ ጋር የተያያዙ የኩሽቲክ ቋንቋዎችን ይናገሩ ነበር። እምብዛም እርግጠኛ ያልሆኑት የኩሽቲክ ቋንቋዎች በሰሜናዊ ኑቢያ በ ባህል ሰዎች ፣ ወይም በደቡባዊ ኑቢያ የከርማ ባህል ሰዎች ይናገሩ እንደነበር የሚያመለክቱ መላምቶች ናቸው (ሌላ ፣ በጣም የቅርብ ጊዜ ጥናት ፣ አንድ የኒሎ-ሳሃራ ቋንቋ) ለከርማ ባህል ዝምድና ። ታሪካዊ የቋንቋ ትንተና እንደሚያመለክተው በስምጥ ሸለቆ እና በአከባቢው ባሉ የሳቫና አርብቶ አደር ኒዮሊቲክ ባህል ውስጥ የሚነገሩት ቋንቋዎች የደቡብ ኩሽቲክ ቅርንጫፍ ቋንቋዎች ሊሆኑ ይችላሉ ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የኩሽቲክ ህዝብ አብዛኛው ህዝብ ነው ፡፡ አብዛኛው የምሥራቅ አፍሪካ በመላው የኩሽቲክ ተናጋሪዎች መበተኑ ይገመታል ተብሎ ይታመናል ፡፡ የኩሽቲክ ሕዝቦች በዋነኝነት እስልምናን ያከብራሉ (ፒው ከ 68% እስከ 77% ሱኒ እና ክርስትና (በአብዛኛው የምሥራቅ ኦርቶዶክስ) አናሳ አናሳ ሰዎች አሁንም ባህላዊ እምነቶችን እና የአይሁድን እምነት ይለማመዳሉ (በአብዛኛው ሃይማኖት አይሁድ) ፡፡ የሶማሊያ ቋንቋ በሶማሊያ ውስጥ እንደ ይፋ ቋንቋ ዕውቅና የተሰጠው ዋና እና ዋነኛው የኩሽቲክ ቋንቋ ሲሆን የኦሮሚኛ ፣ የአፋር እና የሶማሌ ቋንቋዎች ከሌሎች ሁለት የኩሽቲክ ያልሆኑ አፍሮ-እስያዊ ቋንቋዎች የአማርኛ እና ትግርኛ ቋንቋዎች (ሁለቱም ናቸው) የኢትዮ ሴማዊ ቋንቋዎች ከማዕከላዊ የኩሽቲክ ንዑስ ክፍል ጋር የኢትዮጵያ የጋራ የሥራ ቋንቋዎች ዕውቅና የተሰጣቸው ናቸው ፤ (ትግርኛም በኤርትራ የሚነገር ዋና ቋንቋ ነው)። በጅቡቲ ውስጥ አፋር እና ሶማሌ ብሔራዊ ቋንቋ ተብለው ዕውቅና የተሰጣቸው ሲሆን የመንግሥት ኦፊሴላዊ ቋንቋዎች ደግሞ አረብኛ (ማዕከላዊ ሴማዊ አፍሮ-እስያዊ) እና ፈረንሳይኛ (ሮማንቲስ ኢንዶ-አውሮፓዊ) የኩሽቲክ ቋንቋዎች አይደሉም ፡፡ ስም( የብሄርች ስም) ኩሺ ወይም ኩሺ የሚለው ቃል (ዕብራይስጥ ) በዕብራይስጥ መጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ከሰሜን ምስራቅ አፍሪቃዊው ዝርያ የሆነ ጥቁር ቆዳ ያለው ሰው ለማመልከት በእብራይስጥ መጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ብዙ ጊዜ ይገኛል ፣ እሱም ከግሪክ አይቲዮፕስ ጋር ተመሳሳይ ነው። ቃሉ በኋላ በዕብራይስጥ ባልሆኑ የመጽሐፍ ቅዱስ ትርጉሞች ከዕብራይስጥ መጽሐፍ ቅዱስ የግሪክ ትርጉም ጋር እንዲመሳሰል ወደ “ኢትዮጵያ / ኢትዮጵያዊ” ተለውጧል ፡፡ ጥንታዊው የኩሽ መንግሥት የሚያመለክተው ኩሺ የኩሽ () ነው ፡፡ በዕብራይስጥ መጽሐፍ ቅዱስ ውስጥ ኩሺዎች የኖህ የልጅ ልጅ ፣ የካም ልጅ የኩሽ ዘሮች ተደርገው ይወሰዳሉ ፡፡ በመጽሐፍ ቅዱስ እና በታሪካዊ አጠቃቀሙ ይህ ቀጠለ ፣ “ኩሻውያን” (የኢትዮድ ዘር) የሚለው ቃል የምሥራቅ አፍሪካ ዝርያ ያላቸውን (የአፍሪካ ቀንድ እና ሱዳን) የሚያመለክት ነው ፡፡ የኩሽቲክ ተናጋሪው ሕዝቦች ዛሬ አገው ፣ ኦሮሞ ፣ ሱማሌ ፣ አፋር እና ሌሎች በርካታ ነገዶችን ያቀፉ ሲሆን ከ 947 ዓ.ም. ጀምሮ በማዱዲ ሜዳ ሜዳዎች ውስጥ እንደ ኩሽ ዘሮች ተቆጥረዋል ፡፡ የቤጃ ህዝብ ደግሞ የኩሺቲክ ቋንቋን የሚናገር ከኩሽ የዘር ሐረግ ያላቸው የተወሰኑ የዘር ሐረጎች አሉት ፡፡ ከዚያ ኩሺ የሚለው ቃል የመጣው በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ ከሚገኙት ጥንታዊ ሕዝቦች ሲሆን ቅርሶቻቸውም በአሁኑ የደቡብ ግብፅ እና ታንዛኒያ መካከል በአገናኝ መንገዱ ከሚኖሩ የጥንት ሕዝቦች ቋንቋዎች በሚወጡት ቋንቋዎች በግልጽ ይታያል ፡፡ [ያልተሳካ ማረጋገጫ] በ ሰፋ ያለ አገላለጽ በአሁኑ ጊዜ በኩሽ የተባሉ ሕዝቦች የእነዚያ ሕዝቦች ባህላዊ ዘሮች ናቸው ፡፡ በአሁኑ ጊዜ ኩሺ የሚለው ቃል የብሔረሰቦች ቋንቋ ስያሜ ነው ፣ ቋንቋዎች ከባሕል ቡድኖች በበለጠ እጅግ የተረጋጋና መከታተያ ያለው መታወቂያ እና ቅርስ አላቸው ፡፡ የኩሽ ሕዝቦች ስለሆነም በአፍሮ-እስያ ቋንቋ ቋንቋ ቤተሰብ ውስጥ ቋንቋዎችን የሚናገሩ ወይም በታሪክ የሚናገሩ የኩሽ ክላስተር ቋንቋዎች ናቸው ፡፡ እነዚህ የባህል ቡድኖች የተለያዩ አይነቶች ሊሆኑ ይችላሉ እንዲሁም የተለያዩ ልዩ ባህሪያትን ያሳያሉ ነገር ግን የዘላን ከብቶች አርብቶ አደር ወጎችን ጨምሮ ኃይለኛ የጋራ ባህላዊ ፣ ብሄረሰብ እና ቋንቋ ባህሪዎች አሏቸው ፡፡ ግመልን የሚያሳዩ ላስ ጌል ግቢ ውስጥ ኒዮሊቲክ የሮክ ጥበብ ፡፡ ግመሉ መጀመሪያ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የቤት ውስጥ ሊሆን እና በኋላም ለኩሽቲክ ዘላኖች ፍልሰት አኗኗር አስተዋፅዖ ሊሆን ይችላል ፡፡ የኩሽቲክ ሕዝቦች ትክክለኛ የዘር ሐረግ አሁንም እየተመረመረ ነው ፣ ሆኖም ግን ብዙ የኩሽቲክ ሕዝቦች ናቸው እንዲሁም በአባይ ሸለቆ ውስጥ በአፕል ቡድን 78 እና በአፍሪካ ቀንድ በአፍሪካ ቀንድ በኩል በሃፕሎፕፕ በኩል በአባታቸው ሊገኙ ይችላሉ ኢ-ቪ 1515. ከከፍተኛ ስም እና ከጥንት የግብፅ መዛግብት የተሰበሰቡ የቅርስ ጥናት ማስረጃዎች እና የቋንቋ ማስረጃዎች እንደሚያሳዩት የኩሺቲክ ንግግር የመጀመሪያ ማስረጃ በዛሬው ጊዜ የቋንቋ ቤተሰቦች በብዛት በሚኖሩበት ማለትም በአፍሪካ ቀንድ ሳይሆን በሱዳን አንድ ክልል ውስጥ ይገኛል ፡፡ እንደ ባህል እና ባህል ያሉ አንዳንድ ቅድመ-ታሪክ ሰሜናዊ ኑቢያን ባህሎች ከቀድሞዎቹ የኩሽቲክ ሕዝቦች ጋር በመደበኛነት ተገናኝተዋል ፡፡ ሌሎች የቋንቋ ምሁራን በአፍሪካ ቀንድ የፕሮቶ-አፍሮአሺያዊ ቋንቋ የመነሻ መነሻ እንደሆኑ አድርገው ስለሚቆጥሩት የአፍሮአሺያዊው የቋንቋ ቤተሰብ ከፍተኛውን ብዝሃነት ያሳያል ተብሎ ስለሚታሰብ ብዙውን ጊዜ የመልክዓ ምድራዊ አቀማመጥን የሚወክል ምልክት ነው ፡፡ ጥንታዊው ዲ ኤን ኤ ስለ ምስራቅ አፍሪካዊቷ ሆሎኮን ቅድመ ታሪክ አዲስ የመረጃ ምንጭ ይሰጣል ፣ እናም አስፈላጊ ቀጣይ አቅጣጫ ይህን መረጃ በረጅም ጊዜ ከተቋቋሙት የአርኪዎሎጂ እና የቋንቋ ትምህርቶች ከሚሰጡት ግንዛቤዎች ጋር በጥብቅ ማዋሃድ ነው ፡፡ የኩሽቲክ ሕዝቦች ቀደም ብለው በታሪክ ውስጥ ከአባይ ሸለቆ ወጥተው መሰደድ ጀመሩ ፡፡ በሰሜን ሶማሊያ ውስጥ ጥንታዊ የዋሻ ሥዕሎች ላስ ገል በአፍሪካ ቀንድ ላሉት የአፍሮ እስያ ተናጋሪዎች ቅድመ አያቶች ናቸው ተብሎ የታመነውን የሕዝብ የመጀመሪያ ምልክቶች ያረጋግጣሉ ፡፡ እጅግ በጣም ጥሩ በሆነ የጥበቃ ሁኔታ ውስጥ የድንጋይ ሥነ-ጥበብ የዱር እንስሳትን እና ያጌጡ ከብቶችን (ላሞችን እና በሬዎችን) ያሳያል ፡፡ በተጨማሪም ሥዕሎቹ ፈጣሪ የሆኑትን አርብቶ አደሮችን ምናልባትም አርብቶ አደሮችን ያሳያሉ ፡፡ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 5 ኛው ሺህ ዓመት በፊት በቅድመ-ታሪክ ሱዳን ውስጥ ይኖሩ የነበሩ ሰዎች በኒዮሊቲክ አብዮት ውስጥ ተሳትፈዋል ፣ ብዙውን ጊዜ በእርሻ መምጣት ከሚያመጣው “የኒዮሊቲክ ፓኬጅ” መካከል የእንስሳትን መንከባከብ ፡፡ የኑቢያ የድንጋይ ንጣፎች በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ እና በአባይ ሸለቆ ዙሪያ የሚታዩትን ተመሳሳይ የከብት አምልኮ የሚጠቁሙ የሚመስሉ ትዕይንቶችን ያሳያል ፡፡ የደቡብ ምዕራብ እስያ ዝርያ ያላቸው የቤት በጎች ፣ ፍየሎች እና ከብቶች በሱዳን ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ 8000 ዓመታት ከመድረሳቸው በፊት (ቢ ፒ) ከመጀመራቸው በፊት ወደ ምሥራቅ አፍሪካ ከ 5000 ቢፒ ጀምሮ ተሰራጭተው በመጨረሻም ወደ ደቡባዊው አፍሪካ እስከ ≈2000 ቢፒ ደርሰዋል ፡፡ አርብቶ አደርነት - በእንስሳት እርባታ ላይ ያተኮረ የአኗኗር ዘይቤ - ወደ ምስራቅ አፍሪካ እንዴት እንደተሰራጨ ግልፅ አይደለም ፡፡ የከብት እርባታ በሰሜን ኢትዮጵያ እና በጅቡቲ በአንፃራዊነት ዘግይቶ ከ ‹4500–4000 ቢፒ ›የሚወጣ ሲሆን በአፍሪካ ቀንድ እና በደቡብ ሱዳን ውስጥ በሌሎች አካባቢዎችም በደንብ አልተመዘገበም ፡፡ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 5 ኛው ሺህ ዓመት (እ.ኤ.አ.) በአሁኑ ጊዜ በሱዳን የሚኖሩት ፕሮቶ-ኩሻውያን ከዚህ ቀደም ገበሬዎች በነበሩ ቁጭ ያሉ ቡድኖች እንስሳትን ለማዳረስ በሚያስችለው የኒዮሊቲክ አብዮት ውስጥ ተሳትፈዋል ፡፡ አህዮች ለመጀመሪያ ጊዜ በኖቢያ ውስጥ በአርብቶ አደሮች የተረከቡት የዘመናዊው አህያ የኑቢያ እና የሶማሊያ ዝርያ ያላቸው የዱር አህያ ዝርያዎች ናቸው ፡፡ አህዮች የዚያን ባህል ዋና የእንሰሳት እንስሳ እና የቤት ውስጥ እርባታ በሬውን ተክተው የአርብቶ አደር ባህሎችን ተንቀሳቃሽነት ለማሳደግ ያገለግላሉ ፣ መንጋዎችን ለማኘክ ጊዜ የማያስፈልጋቸው ባለሞያዎች ላይ የበለጠ ጥቅም አላቸው ፣ እናም በመላ በረጅም ርቀት ፍልሰቶች ልማት አስፈላጊ ነበሩ ፡፡ አፍሪካ የኑቢያ የድንጋይ ንጣፎች በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ እና በአባይ ሸለቆ ዙሪያ የሚታዩትን ተመሳሳይ የከብት አምልኮ የሚጠቁሙ የሚመስሉ ትዕይንቶችን ያሳያል ፡፡ ንትላንድ እና የሶማሌላንድ የሶማሌ ክልሎች እንደዚህ ያሉ በርካታ የአርኪኦሎጂ ሥፍራዎች እና የመለኪታዊ መዋቅሮች መኖሪያ ናቸው ፣ በተመሳሳይ በሐድ ፣ በጉድሞ ቢዮ ካስ ፣ በድባሊን ፣ በዳህ ማሮዲ እና በሌሎች በርካታ ቦታዎች የሚገኙ ተመሳሳይ የሮክ ስነ-ጥበባት የተገኙ ሲሆን ጥንታዊ ሕንፃዎች ግን በአወባሬ ተገኝተዋል ፡፡ ፣ አውቡቤ ፣ አሙድ ፣ አባሳ ፣ ህ ፣ አይናቦ ፣ አው-በርኸድሌ ፣ ሃይስ ፣ ማይህህድ ፣ ሃይላን ፣ ካ ፣ ቆምቡል እና ኤል አዮ ፡፡ ሆኖም ፣ ብዙዎቹ እነዚህ የቆዩ መዋቅሮች ገና በትክክል አልተመረመሩም ፣ ይህ ሂደት በአካባቢያዊ ታሪክ ላይ የበለጠ ብርሃንን ለማብራራት እና ለትውልድ እንዲተርፉ ለማመቻቸት ይረዳል ፡፡ ምስራቅ አፍሪካ በተጨማሪ ይመልከቱ: - ሳቫና አርብቶ አደር ኒዮሊቲክ ፣ ካሎኮል አምድ ሳይት ፣ ባንቱ መስፋፋት ፣ ኤሌሜንታይታን እና አዛኒያ . በተዛመዱ ቅርሶች እና የአፅም ቅርሶች በአርኪኦሎጂያዊ ግንኙነቶች መሠረት ኩሺያውያን ለመጀመሪያ ጊዜ በ 5,200 እና 3,300 መካከል በኬንያ ቆላማ ውስጥ ሰፈሩ ፣ ይህ የሎውላንድ ሳቫና አርብቶ አደር ኒኦሊቲክ ተብሎ ይጠራል ፡፡ እነዚህ የከብት መንጋ ማህበረሰቦች ከዚያ በኋላ ወደ 3,300 አካባቢ ወደ ኬንያ እና ታንዛኒያ ደጋማ አካባቢዎች ተሰራጭተዋል ፣ በዚህም ምክንያት የደጋ ሳቫና አርብቶ አደር ኒዮሊቲክ ምዕራፍ ተብሎ ተጠርቷል ፡፡ የካሎኮል ምሰሶ ጣቢያ ኬንያ ውስጥ በቱርካና ሃይቅ ምዕራባዊ ክፍል የሚገኝ የቅርስ ጥናት ነው ፡፡ እንደ አንድ ያሉ ምሰሶ ቦታዎች ወይም ናሞራቱንጋ በአዕማድ ባስልታል ምሰሶዎች ተለይተው የሚታወቁ ሲሆን ከእነዚህ ጣቢያዎች ውስጥ ብዙዎቹ ከአርብቶ አደር ኒኦሊቲክ ሐ. ከ 5000 እስከ 4000 ቢ.ፒ. አርኪኦሎጂስቶች ከዚህ ቀደም በእነዚህ ጣቢያዎች በአንዱ ላይ የሚገኙት ምሰሶዎች በሰሜናዊ ኬንያ ውስጥ እንደ ቦራና ላሉት በአሁኑ ጊዜ በኩሽቲክ ተናጋሪ ማኅበረሰቦች ዘንድ ከሚታወቀው የመደባለቅ ጠቀሜታ ካላቸው ከዋክብት ጋር የተጣጣሙ ናቸው ሲሉ ተከራክረዋል ፡፡ የአርኪኦሎጂ ሥፍራዎች የአርኪዎሎጂ ጥናት ዓላማዎች ነበሩ ተብሎ ይታሰብ ነበር ፣ ነገር ግን አዲስ የራዲዮካርበን የፍቅር ጓደኝነት ጥረቶች እነዚህን ትርጓሜዎች ጥያቄ ውስጥ ያስገባቸዋል ፣ ምክንያቱም ቦታዎቹ ከዚህ ቀደም ከታሰበው በላይ የቆዩ መሆናቸው ታውቋል ፡፡ በደቡባዊው የሳቫና አርብቶ አደር ኒዮሊቲክ እረኞች ቡድን በመጨረሻ ወደ ደቡብ አፍሪቃ ለሚደረገው የአርብቶ አደር ስርጭት ተጠያቂ ሊሆኑ ይችላሉ-የጄኔቲክ መረጃዎች እንደሚያሳዩት በታንዛኒያ ሉክማንዳ ከሚገኘው የሳቫና አርብቶ አደር ኒኦሊቲክ ግለሰብ እና በምዕራብ ኬፕ ፣ ደቡብ አፍሪቃ ውስጥ ባሉ ጥንታዊ እረኞች መካከል ያለውን ግንኙነት ያሳያል ፡፡ 57] አዛኒያ በደቡብ ምስራቅ ሞቃታማ አፍሪካ የተለያዩ አካባቢዎች የተተገበረ ስም ነው ፡፡ በሮማውያን ዘመን እና ምናልባትም ቀደም ሲል ፣ የስም ስያሜው የሚያመለክተው ከኬንያ ጀምሮ እስከ 59 ድረስ እስከ ደቡብ እስከ ታንዛኒያ ድረስ ያለውን የደቡብ ምስራቅ አፍሪካን የባህር ዳርቻ ነው ፡፡ የታሪክ ምሁራን ቀደም ሲል የአርብቶ አደር ኒዮሊቲክ ማህበረሰቦችን በታሪካዊ ጽሑፎች ውስጥ ከተጠቀሰው “አዛናዊያን” ጋር አገናኝተዋል ፡፡ የአፍሪካ ቀንድ በተጨማሪ የሶማሊያ ታሪክ ፣ የኢትዮጵያ ታሪክ ፣ የኤርትራ ታሪክ እና የአቢሲኒያ ህዝብ ይመልከቱ . የ ል መካከለኛዎቹ የ 125,000 ዓመታት ዕድሜ ያላቸው በኤርትራ ውስጥ ተገኝተዋል ፣ ቀደምት የሰው ልጆች አመጋገባቸውን የሚያመለክተው በባህር ዳርቻ ማበጠር የተገኘውን የባህር ምግብ ነው ፡፡ የቋንቋ ምሁራን እንደሚናገሩት ከሆነ የአፍሪቃ ቀንድ የፕሮቶ-አፍሮአሺያዊ ቋንቋ የመጀመሪያ መነሻ ሊሆን ይችላል ምክንያቱም የአፍሮአሺያዊ ቋንቋ ቤተሰብ እጅግ የላቀ ብዝሃነትን ያሳያል ፣ ይህ ደግሞ ብዙውን ጊዜ የጂኦግራፊያዊ አመጣጥን የሚወክል ምልክት ነው። የአፍሪካ ቀንድ እንዲሁ ኤፕ 1 ቢ 1 ሀፕሎፕፕፕ የተገኘበት ቦታ ነው ፣ ክሪስቶፈር እሬት እና ሾማርካ ኬይታ የኢ 1 ቢ 1 ቢ የዘር ሐረግ መልክአ ምድራዊ አቀማመጥ ከአፍሪካዊያን ቋንቋዎች ስርጭት ጋር የሚገጥም መሆኑን ጠቁመዋል ፡፡ በአፍሪካዊ ተናጋሪው ህዝብ ላይ የተደረገው የዘረመል ትንተና ከ 23,000 ዓመታት በፊት በግብፅ በኩል ወደ አፍሪካ ቀንድ ቅድመ-ግብርና ወደ አፍሪካ ፍልሰት መከሰቱንና በክልሉ ውስጥ ኢትዮ-ሶማሌ የሚል ስያሜ የተሰጠው አፍሪካዊ ያልሆነ ትውልድን አመጣ ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የመንግሥት ግንባታ የመጀመሪያ ማስረጃ በጥንታዊ የግብፅ ምንጮች ከተመዘገበው አካባቢ የመጣ ነው ፡፡ የ ንት ምድር (ግብፃዊው ፣ ተለዋጭ የግብፃዊያን ንባቦች ) ጥንታዊ መንግሥት ነበር ፡፡ የግብፅ የንግድ አጋር ወርቅ ፣ ጥሩ መዓዛ ያላቸው ሙጫዎች ፣ ጥቁር እንጨቶች ፣ የዝሆን ጥርስ ፣ የዝሆን ጥርስ እና የዱር እንስሳት በማምረት እና ወደ ውጭ በመላክ ይታወቅ ነበር ፡፡ ክልሉ ከጥንት ግብፃውያን የንግድ ጉዞዎች ወደ እሱ የታወቀ ነው ፡፡ ወደ ንት ለመጀመሪያ ጊዜ የተመዘገበው ጥንታዊ የግብፅ ጉዞ በአምስተኛው ስርወ መንግሥት (በ 25 ኛው ክፍለ ዘመን ከክርስቶስ ልደት በፊት) በፈርኦን ሳሁሬ የተደራጀ ነበር ፡፡ ሆኖም ከ ንት ወርቅ በአራተኛው ሥርወ መንግሥት በፈርዖን ኩፉ ዘመን ልክ በግብፅ እንደነበረ ይመዘገባል ፡፡ በመቀጠልም በስድስተኛው ፣ በአስራ አንደኛው ፣ በአስራ ሁለተኛው እና በአሥራ ስምንተኛው የግብጽ ግዛቶች ውስጥ ወደ ንት ተጨማሪ ጉዞዎች ነበሩ ፡፡ በአሥራ ሁለተኛው ሥርወ መንግሥት ከ ንት ጋር የንግድ ሥራ በመርከብ በተሰበረ መርከበኛ ተረት ውስጥ በታዋቂ ሥነ ጽሑፍ ውስጥ ይከበር ነበር ፡፡ በኋላ ላይ በጥንታዊ ግሪካውያን ዘንድ ከሚታወቀው ኦፖን ጋር ሊመሳሰል ይችላል ፣ አንዳንድ የመጽሐፍ ቅዱስ ሊቃውንት ደግሞ መጽሐፍ ቅዱስ ካለው የ ት ምድር ጋር አመሳስለውታል ፡፡ በሀትፕሱ መቃብር ላይ በተቀረጹ ጽሑፎች እንደሚታየው መንግሥቱ በዕጣኑ ታዋቂ ነበር: የሁለቱ ምድር ዙፋኖች ጌታ በአሜን እንዲህ ተባለ: - ‘በልቤ ውስጥ ያለች ፀጋዬ ልጄ ፣ በሰላም ና ፣ በሰላም ኑ ፣ ማትካሬ [ ሀትፕሱት]… ሙሉውን ንት እሰጥሃለሁ የእስራኤልን ወደቦች በሚቀላቀሉ ምስጢራዊ ዳርቻዎች ላይ ወታደሮችዎን በምድር እና በውሃ እመራቸዋለሁ እነሱ የወደዱትን ያህል ዕጣን ይወስዳሉ። መርከቦቻቸውን በአረንጓዴ (ማለትም ትኩስ) ዕጣንና በምድሪቱ መልካም ነገሮች ሁሉ በልባቸው እርካታ ይጫናሉ። ’ አንዳንድ ጊዜ ንት ) ፣ “የእግዚአብሔር ምድር” ተብሎ ይጠራል። የንት ትክክለኛ ቦታ አሁንም በታሪክ ጸሐፊዎች ዘንድ ተከራካሪ ነው ፡፡ ዛሬ አብዛኞቹ ምሁራን ንት በደቡብ ምስራቅ ግብፅ እንደነበረ ያምናሉ ፣ ምናልባትም ምናልባትም በዘመናዊ ጅቡቲ ፣ በሶማሊያ ፣ በሰሜን ምስራቅ ኢትዮጵያ ፣ በኤርትራ እና በሱዳን የቀይ ባህር የከብት አርብቶ አደር አካባቢ ነው ፡፡ በተጨማሪም ግዛቱ የአፍሪካን ቀንድ እና የደቡብ አረቢያንም ይሸፍናል ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ጫፍ ላይ የምትገኘው የሶማሊያ አስተዳደራዊ ክልል ንትላንድ የ ንት ምድርን በመጥቀስ ተሰየመች ፡፡ የሚገርመው ሀበሻ የሚለው ቃል (‹የአቢሲኒያ ህዝብ› ተብሎም ይጠራል) የሚለው ቃል በታሪክ (ከአቢሲኒያ የኢትዮጵያ መላመድ በፊት) በአፍሪካ ቀንድ የሚገኙትን ህዝቦች በሙሉ በአረብ ተጓ ች እና በጂኦግራፊያውያን ለማመልከት ጥቅም ላይ ውሏል ፡፡ ከእነዚህ ተጓች መካከል የመጀመሪያው በ 872 እዘአ አካባቢውን የጎበኘው አል-ያዕቁቢ ነበር ፡፡ ይህ ቃል አንዳንድ ምሁራን የግብፃዊ ነው ብለው ያስባሉ የደቡብ አረቢያ ኤድዋርድ ግላስር የደቡብ አረብ ኤክስፐርት ኤድዋርድ ግላስር “ሄሮግሊፍክ ” “እጣን ከሚያመርቱ አካባቢዎች የመጡ የውጭ ሀገር ሰዎች” (ማለትም ንት) ንግስት ሀትፕሱ ሐ. ከክርስቶስ ልደት በፊት 1460 በፊት ፣ የቃሉ የመጀመሪያ አጠቃቀም ወይም በሆነ መንገድ የተገናኘ ነበር። አብዛኛው የዓለማችን ዕጣን ፣ ወደ 82% ገደማ የሚሆነው አሁንም በሶማሊያ ውስጥ የሚመረቱ ሲሆን ጥቂት እጣዎችም በአጎራባች ደቡብ አረብያ ፣ ኢትዮጵያ እና ሱዳን ተሰበሰቡ ፡፡ ታ ) ፣ ትርጉሙም “የእግዚአብሔር ምድር” ማለት ነው ፡፡ ይህ የሚያመለክተው ከፀሐይ አምላክ ክልሎች ማለትም በፀሐይ መውጫ አቅጣጫ ከሚገኙት ክልሎች ወደ ምስራቅ ግብፅ ነበር ፡፡ እነዚህ የምስራቅ ክልሎች ሀብቶች በቤተመቅደሶች ውስጥ የሚያገለግሉ ምርቶችን ያካትታሉ ፣ በተለይም ዕጣንን ያጠኑ ነበር ፡፡ የቆዩ ሥነ ጽሑፍ (እና የአሁኑ መደበኛ ያልሆነ ሥነ ጽሑፍ) “የእግዚአብሔር ምድር” የሚለው ስያሜ “ቅድስት ምድር” ወይም “የአማልክት / ቅድመ አያቶች ምድር” ተብሎ ሲተረጎም የጥንት ግብፃውያን የንት ምድርን እንደ ቅድመ አያቶቻቸው ይመለከቱ ነበር ማለት ነው ፡፡ . የ ፍሊንደርስ ፔትሪ የዘር ሀረግ ከ ንት ወይም ከፓንት እንደመጣ እና “ፓን ወይም ንት በቀይ ባህር ደቡብ ጫፍ ላይ የሚገኝ አንድ ወረዳ ነው ፣ ይህም ምናልባት የአፍሪካንም ሆነ የአረቢያን ዳርቻዎች ያቀፈ ነው ፡፡” ከዚህም በላይ ዋሊስ ቡጅ እንዳስታወቀው “በግብፃውያን ዘመን የነበረው የግብፅ ወግ የግብፃውያን ተወላጅ መኖሪያ ቤት ንት ነበር” የሚል ነበር ፡፡ ሆኖም ታ ኔትጀር የሚለው ቃል በግብፅ ደቡብ ምስራቅ በምትገኘው ንት ላይ ብቻ የተተገበረ አይደለም ፣ እንዲሁም በምሥራቅ እና በግብፅ ሰሜን ምስራቅ እስያ ክልሎች ማለትም እንደ ቤተመቅደሶች የእንጨት ምንጭ ለነበረው እንደ ሊባኖስ ነው ፡፡ ግብፃውያኑ “በተለይ በባህር ጉዞ ላይ አደጋን በሚገባ የተረዱ እና ወደ ንት የሚወስዱት ረጅም ጉዞ ለአሁኑ ተመራማሪዎች ወደ ጨረቃ ከሚደረገው ጉዞ ጋር የሚመሳሰል ነገር ያለ አይመስልም ፣ ] አደጋዎቹን በግልፅ አሳየ ፡፡ ” የሃትፕሱት 18 ኛው ሥርወ-መንግሥት ተተኪዎች ፣ እንደ ቱትሞሴ 3 እና አመንሆተፕ ሳልሳዊም እንዲሁ የግብፅ ባህልን ከ ንት ጋር ቀጠሉ ፡፡ የግብፅ አዲስ መንግሥት ከማለቁ በፊት ከማቋረጡ በፊት ከ ንት ጋር የነበረው ንግድ እስከ 20 ኛው ሥርወ-መንግሥት ጅምር ቀጥሏል ፡፡ በ 20 ኛው ሥርወ መንግሥት ንጉሥ ራምሴስ ሳልሳዊ መጀመሪያ ዘመን የተከናወኑ ጉዳዮችን በዝርዝር ያመለከተው የወቅቱ የግብፅ ሰነድ ፓፒረስ ሐሪስ 1 የግብፅ ጉዞ በአፍሪካ ቀንድ በትክክል ባልተገለጸ ክልል ከንት መመለሱን የሚያሳይ ነው ፡፡ በበረሃው ሀገር ኮፕቶስ በደህና ሁኔታ ያመጣቸውን ሸክም ይዘው በሰላም ሞከሩ ፡፡ እነሱ [ሸቀጦቹ] በኮፕቶብስ ወደብ ወደ መርከቦች እንደገና ሲጫኑ ፣ ወደ መሬት በመጓዝ ፣ በአህዮችና በሰው ላይ ተጭነዋል ፡፡ እነሱ [ሸቀጦቹ እና ንታውያን] በንጉሣዊው ፊት ግብርን በማምጣት በበዓላት ላይ በመድረስ ወደ ፊት ወደታች ተላኩ ፡፡ ከአዲሱ መንግሥት ዘመን ማብቂያ በኋላ ንት “የማይረባ እና ድንቅ አፈታሪኮች እና አፈ ታሪኮች ምድር” ሆነች ፡፡ በዙሪያዬ ፣ ዓለም በድንገት ወደ አበባ በሚፈነዳበት ጊዜ ወደ ንት እንደተተረጎመ ሰው ወይም በ ውስጥ እንዳለ አንድ ሰው ነኝ ፡፡ ንት ከወደቀ በኋላ ወይም በተመሳሳይ ጊዜ መሮጥ በአንድ ወቅት በኤርትራ እና በሰሜን ኢትዮጵያ ሴማዊ ቋንቋ ተናጋሪ የመሆኑን ማስረጃ በ 2000 ከክርስቶስ ልደት በፊት በፊት ይጀምራል ፡፡ ዱምት (የደቡብ አረብ ፊደል: ... ፤ ያልተነገረ ግእዝ-መረጃ-ጽሑፍ ፣ ዲኤምቲ በንድፈ-ሀሳብ እንደ ዳዓማት ፣ ዳአማት ወይም ዳዕማት ፣ ዳማት የነበረና በኤርትራ እና በሰሜን ኢትዮጵያ (በትግራይ ክልል) የሚገኝ መንግሥት ነበር ፡፡ ከክርስቶስ ልደት በፊት ከ 10 እስከ 5 ኛው ክፍለዘመን ፡፡ በዚህ መንግሥት የተጻፉ ጽሑፎች ወይም ጥቂት የተረፉ እና በጣም አናሳ የቅርስ ጥናት ሥራዎች ተካሂደዋል ፡፡ በውጤቱም ፣ የአክሱም መንግሥት የመጀመሪያ ደረጃዎች ከመጀመራቸው በፊት ዱም እንደ ሥልጣኔ ማብቃቱ ፣ ወደ አኩሱማይት ግዛት ከመቀየሩ ወይም በ 1 ኛው ክፍለዘመን መጀመሪያ አካባቢ ምናልባትም በአክሱም መንግሥት ከተዋሃዱ ትናንሽ ግዛቶች መካከል አንዱ መሆን አለመቻሉ አልታወቀም ፡፡ አንዳንድ ምንጮች የሳባውያን ተጽዕኖ በዚህ ጥንታዊ ግዛት ላይ አነስተኛ ፣ በጥቂት አካባቢዎች ብቻ የተገደለ እና ከጥቂት አሥርተ ዓመታት ወይም ከአንድ ምዕተ ዓመት በኋላ ተሰወረ ፣ ምናልባትም የግብይት ወይም የወታደራዊ ቅኝ ግዛትን በመወከል ከ ‹› ሥልጣኔ ጋር አንድ ዓይነት ሲምቢዮሲስ ወይም ወታደራዊ ጥምረት ፡፡ ወይም ሌላ ፕሮቶ-አኩሱማይት ሁኔታ። ሆኖም ሌሎች ምንጮች እንደሚናገሩት ዲ ኤምቲ ምንም እንኳን የአገሬው ተወላጅ ቢሆንም በጠንካራ የደቡብ አረቢያ ኢኮኖሚያዊ እና ባህላዊ ተጽዕኖ ስር ነበር ፡፡ ሌሎች ምሁራን ግን ይህ ጊዜ ሴማዊ ተናጋሪ ሕዝቦች የጥንት የደቡብ ምዕራብ ፍልሰት መጀመሪያ እንደሆኑ አድርገው ይመለከቱታል ፣ ከዚያ በኋላ ተወላጅ የሆኑ የኩሽቲክ ተናጋሪዎችን ያዋህዳል ፡፡ የላሊበላ የቅዱስ ጊዮርጊስ ቤተክርስቲያን ፣ የ 12 ኛው ክፍለዘመን የአገው ዛግዌ ሥርወ መንግሥት ፡፡ የሃይማኖት ወሳኝ ሚና በኩሽቲክ ሕዝቦች ዘንድ በሁሉም ቦታ ይገኛል ፡፡ በጥንታዊ ዘመን በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የተቀመጡ አፈታሪክ ሰዎች እና መንግሥት የነበሩ ማክሮቢያውያን በሄሮዶተስ ተጠቅሰዋል ፡፡ እነሱ በእድሜያቸው እና በሀብታቸው የተመሰገኑ ሲሆን “ከሰው ሁሉ ረጅምና እጅግ የላቁ” ተብለዋል ፡፡ ማክሮቢያውያን ተዋጊ እረኞች እና የባህር ተጓች ነበሩ ፡፡ በሄሮዶቱስ ዘገባ መሠረት የፋርስ ንጉሠ ነገሥት ካምቢሴስ ግብፅን ድል ባደረገበት ጊዜ (525 ዓክልበ. ግድም) አምባሳደሮችን ወደ ማክሮቢያ በመላክ ማቅረቡን ለማሳመን የ ንጉሥ የቅንጦት ስጦታዎችን አመጡ ፡፡ በቁመታቸው እና በውበታቸው ተመርጠው የተመረጡት የማክሮቢያ ገዥ ባልተከፈተ ቀስት መልክ ለፋርስ አቻቸው ፈታኝ ምላሽ ሰጡ-ፋርሶች መሳል ከቻሉ አገራቸውን የመውረር መብት አላቸው ፣ ግን እስከዚያው ማክቢያውያን ግዛታቸውን ለመውረር በጭራሽ ያልወሰኑትን አማልክት ማመስገን አለባቸው ፡፡ ማክሮቢያውያን ከምሥራቅ እስከ ምዕራብ የሚታወቁና በሥነ-ሕንጻ እጅግ የተሻሻሉና በሀብታቸውም እጅግ የታወቁ የክልል ኃይል ስለነበሩ በጣም ብዙ ከመሆናቸው የተነሳ ማክሮቢያውያኑ እስረኞቻቸውን በወርቅ ሰንሰለቶች እስክታሰሩ ድረስ በጣም ብዙ ነበር ፡፡ እንደ ሄሮዶቱስ ገለፃ ማክቢራያውያን እጅግ የተሻሻለ የአስከሬን አስከሬን ይለማመዱ ነበር ፡፡ ማክሮቢያውያን በመጀመሪያ ከሬሳዎች እርጥበትን በማውጣት የሟቾችን አስቀርተዋል ፣ ከዚያም አስከሬኖቹን በፕላስተር ዓይነት በመደርደር እና በመጨረሻም ሟቹን በተጨባጭ ለመምሰል ሲሉ ውጫዊውን በቀለማት ያሸበረቁ ናቸው ፡፡ ከዚያም አስከሬኑን ባዶ በሆነ ክሪስታል አምድ ውስጥ አስቀመጡት ፣ ይህም ለአንድ ዓመት ያህል በቤታቸው ውስጥ ያስቀምጡት ነበር ፡፡ ክርስትና ፣ አይሁዲነት እና እስልምና ከገቡ በኋላ የኩሽቲክ ሕዝቦች የተለያዩ ታሪኮች ተለያይተው የተለያዩ የከተማ ግዛቶችን ፣ ግዛቶችን እና ልጣኔቶችን አቋቋሙ ፡፡ ኑቢያ ወይም ታ-ሴቲ በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ በግምት ከአባይ ሸለቆ (በላይኛው ግብፅ የመጀመሪያ የዓይን ሞራ ግርዶሽ አቅራቢያ) በስተ ምሥራቅ እስከ ቀይ ባህር ዳርቻዎች ፣ በደቡብ በኩል እስከ ካርቱም አቅራቢያ (አሁን ሱዳን በምትባለው አካባቢ) ፣ እና ወደ ምዕራብ ወደ ሊቢያ በረሃ ኑቢያ በትምህርታዊነት በተለምዶ በሁለት ክልሎች የተከፋፈለች ሲሆን የደቡባዊው ክፍል በሰሜን በኩል እስከ ሁለተኛው የናይል ካታራክት ደቡባዊ ጫፍ የላይኛው ኑቢያ ተብሎ ይጠራ ነበር ፡፡ ይህ በጥንታዊ ግብፅ በ 18 ኛው ሥርወ-መንግሥት ፈርዖኖች ስር ኩሽ (ኩሽ) ተብሎ ይጠራ የነበረ ሲሆን በጥንት ግሪኮች አይቲዮፊያ ተብሎ ይጠራ ነበር ፡፡ በታችኛው ኑቢያ የክልሉ ሰሜናዊ ክፍል ሲሆን ከሁለተኛው እና ከመጀመሪያው የአስዋን የዓይን ሞራ ግርዶሽ መካከል ይገኛል ፡፡ ይህ ዋዋት ተባለ ፡፡ የታችኛው ኑቢያ በሰሜን የኑቢያ ክፍል ነው ፣ ከላይኛው ኑቢያ በአባይ ወንዝ ተፋሰስ ፡፡ አንዳንድ ጊዜ እስከ አንደኛ እና ሁለተኛ የዓይን ሞራ ግርዶሽ (በግሪኮ-ሮማን ጂኦግራፊስቶች ትሪኮንታስታስዮኒስ በመባል የሚታወቀው ክልል) እስከ ላይ እስከ እስከ አስዋን ድረስ ተዘርግቷል ፡፡ እጅግ ብዙ የላይኛው ግብፅ እና የሰሜን የታችኛው ኑቢያ በአስዋን ከፍተኛ ግድብ ግንባታ እና የናስር ሐይቅ በመፍጠር በጎርፍ ተጥለቅልቀዋል ፡፡ ሆኖም ከጥፋት ውሃው በፊት የተካሄደው ጥልቅ የአርኪዎሎጂ ሥራ የአከባቢው ታሪክ ከላዩ ኑቢያ በተሻለ የሚታወቅ ነው ማለት ነው ፡፡ የእሱ ታሪክም ከግብፅ ጋር ካለው ረጅም ግንኙነት ይታወቃል ፡፡ በላይኛው ግብፅ እና በታችኛው ኑቢያ ውስጥ የተለያዩ ባህሎች ነበሩ ፣ ባድሪያን ፣ አምራቲያን ፣ ገርዜአን ፣ ኤ-ቡድን ፣ ቢ-ቡድን እና ሲ-ግሩፕ ፡፡ የቋንቋ ማስረጃዎች (በክላውድ ሪሊ 2008 ፣ 2010 ፣ 2016 እና ጁሊን ኮፐር 2017 መሠረት) በጥንት ጊዜ የኩሽቲክ ቋንቋዎችን የሚናገሩ ሕዝቦች በአሁኑ የደቡብ ግብፅ እና በሰሜናዊው ሱዳን መካከል ባለው በታችኛው ኑቢያ (እንደ ሲ-ግሩፕ ያሉ የጥንት ሕዝቦችን ጨምሮ) ይኖሩ ነበር ፡፡ ባህል ፣ ብሌሚስ እና መዲጃ) እና የምስራቅ ሱዳን የሱዳን ቅርንጫፍ የኒሎ-ሳሃራን ቋንቋ የሚናገሩ ህዝቦች የላይኛው ኑቢያ በደቡብ (እንደ ጥንታዊው የከርማ ባህል ሰዎች) በሰሜን ሰሜን ምስራቅ ሱዳን ቋንቋዎች ከመሰራጨታቸው በፊት ይኖሩ ነበር ፡፡ ወደ ታች ኑቢያ። በታችኛው ኑቢያ በግብፅ ተይዛ ነበር ፣ ግብፃውያኑ በአንደኛው የመካከለኛ ዘመን ወቅት ሲወጡ ዝቅተኛ ኑቢያ የ የላይኛው የኑቢያ መንግሥት የከርማ አካል የሆነች ይመስላል ፡፡ አዲሱ መንግሥት የኑቢያ እና የታችኛው ኑቢያ በተለይም ከግብፅ ጋር የተቀራረበ ነበር ፣ ግን ከሁለተኛው መካከለኛ ጊዜ ጋር ናፓታ ዙሪያ የተመሠረተ የነፃ የኩሽ ግዛት ማዕከል ሆነ ፡፡ ምናልባት ከክርስቶስ ልደት በፊት 591 ገደማ የኩሽ ዋና ከተማ ወደ ደቡብ ወደ ሜሮ ተዛወረ ፡፡ የጥንት ሜሮይቲክ ቋንቋ ከየትኛው የቋንቋ ቤተሰብ ጋር እንደሚዛመድም እርግጠኛ አይደለም ፡፡ ኪርስቲ ሮዋን ሜሮቲክ ልክ እንደ ግብፅ ቋንቋ የአፍሮአሺያዊ ቤተሰብ እንደሆነች ጠቁመዋል በሌላ በኩል ክላውድ ሪሊ ሜሮቲክ እንደ ኖቢን (ወይም ኑቢያን) ቋንቋ የኒሎ-ሳሃራን ቤተሰብ የምስራቅ ሱዳን ቅርንጫፍ እንደሆነ ሀሳብ ያቀርባል በአራተኛው መቶ ክፍለዘመን በኖባታ ሜሮቲክ ኢምፓየር ከወደቀ እና አክሱማውያን አካባቢው የ ‹› መኖሪያ ሆነ ፣ የባላና ባህል በመባልም የሚታወቀው የኖቢያን ቋንቋዎችን ወደ ኑቢያ ያስተዋወቁ የኖባታ ሰዎች ነበሩ ፡፡ ይህ በአምስተኛው ክፍለ ዘመን ወደ ኖባትቢያ የክርስቲያን ግዛት ተለውጧል ፡፡ ኖባትያ የላይኛው የኑቢያ ግዛት ከሆነችው ማኩሪያ ጋር ተዋህዳለች ፣ ግን ታችኛው ኑቢያ በቋሚነት አረቢያ እና እስላማዊ ሆነች እና በመጨረሻም እንደ አል-ማሪስ ግዛት ገለልተኛ ሆነች ፡፡ አብዛኛው የታችኛው ኑቢያ በ 1517 የኦቶማን ወረራ ወቅት በመደበኛነት በግብፅ የተካተተ ሲሆን ከዚያን ጊዜ አንስቶ ሩቅ ደቡብ ብቻ በሱዳን በመያዝ የግብፅ አካል ሆና ቆይታለች ፡፡ የዘረመል ማስረጃ (በዶቦን እና ሌሎች እ.ኤ.አ. አንድ ጥናት 2015) ዘመናዊ ኑቢያውያን ተመሳሳይ የቋንቋ ዝምድና ካላቸው ቡድኖች ጋር እንደማይሰባሰቡ ይጠቁማሉ ፣ ግን ከሱዳን አፍሮ-እስያ ተናጋሪ ቡድኖች (ከሱዳን አረቦች እና ከኩሽቲክ ቤጃ) እና ከአፍሮ-እስያያዊያን ኢትዮጵያውያን ጋር ፡፡ ኑቢያውያን በሚቲኮንድሪያል እና በ - ዲ ኤን ኤ የዘር ሐረግ ውስጥ ከግብፃውያንና ከኢትዮጵያውያን ጋር የበለጠ እንደሚመሳሰሉ ቢነገርም በአጠቃላይ የዘር ውርስ ከኢትዮጵያውያን ጋር ቅርብ ናቸው ፡፡ በተጨማሪም በጥናቱ መሠረት “ኑቢያውያን በአረቦች ተጽዕኖ የተደረጉት እስልምና በ 651 እዘአ መምጣቱን ተከትሎ ለረጅም ጊዜያት ወደ ዓባይ ሸለቆ በመግባታቸው ነው ፡፡” ሌሎች ጥናቶች ጥንታዊውን የሱዳንን እና የግብፅን ክፍል ከአፍሪካ ቀንድ ጋር ያገናኙ ናቸው ፣ ምንም እንኳን ይህ ሙሉ በሙሉ ሙሉ በሙሉ የተሟላ አይደለም እናም በአርኪዎሎጂ ፣ በቋንቋ ፣ በጂኦግራፊ እና በሌሎች መረጃዎች በተረጋገጡ መላምቶች ውስጥ መቀመጥ አለበት ፡፡ በእንደዚህ ዐውደ-ጽሑፎች ውስጥ የአካላዊ አንትሮፖሎጂያዊ መረጃዎች እንደሚያመለክቱት ቀደምት የናይል ሸለቆ ሕዝቦች እንደ አንድ የአፍሪካ የዘር ሐረግ ተለይተው ሊታወቁ ይችላሉ ፣ ግን የአከባቢን ልዩነት ያሳያል ፡፡ ይህ ልዩነት በባህላዊ እና በጂኦግራፊ የተጎዱትን እንደ ጂን ፍሰት ፣ የጄኔቲክ መንሸራተት እና የተፈጥሮ ምርጫን የመሳሰሉ የዝግመተ ለውጥ ኃይሎች የአጭርና የረጅም ጊዜ ውጤቶችን ይወክላል ፡፡ ብሌሚየስ ቢያንስ 600 ከክርስቶስ ልደት በፊት ጀምሮ እስከ 3 ኛው ክፍለ ዘመን በኑቢያ ውስጥ የነበረ የቤጃ ጎሳ መንግሥት ነበር ፡፡ እነሱ በኋለኛው የግዛት ግዛት በሮማውያን ታሪክ ውስጥ የተገለጹ ሲሆን ንጉሠ ነገሥቱ ዲዮቅልጥያኖስ በምዕራባዊው በረሃ ቅርጫፎች የኖባታን ቅጥረኞች በብሌሚስ ከተሰነዘረባቸው ወረራ የመከላከል የደቡባዊ ድንበር አስዋን እንዲጠብቁ አስገደደ ፡፡ ብሌሚስ በዘመናዊቷ ሱዳን በምትባል አካባቢ አንድ ትልቅ ክልል ተቆጣጠረች ፡፡ እንደ ፋራስ ፣ ካላብሻ ፣ ባላና እና አኒባ ያሉ በርካታ አስፈላጊ ከተሞች ነበሩ ፡፡ ሁሉም በግብፃውያን ፣ በሄለኒክ ፣ በሮማውያን እና በኑቢያ ንጥረ ነገሮች ድብልቅ በሆኑ ግድግዳዎች እና ማማዎች የተጠናከሩ ነበሩ ፡፡ የብለሜስ ባህል እንዲሁ በሜሮቲክ ባህል ተጽዕኖ ስር ነበር ፡፡ ሃይማኖታቸው በካላብሻ እና በፊላ ቤተመቅደሶች ውስጥ ያተኮረ ነበር ፡፡ የቀድሞው ህንፃ አንድ ትልቅ የአከባቢ የስነ-ህንፃ ድንቅ ስራ ነበር ፣ ማንዱሊስ የተባለ የፀሐይ ፣ እንደ አንበሳ የመሰለ መለኮት የሚመለክበት ፡፡ ፊሊስ ለአይሲስ ፣ ለማንዱሊስ እና ለአንሁር መቅደሶች ያሉበት የጅምላ ጉዞ ስፍራ ነበር ፡፡ የሮማው ንጉሠ ነገሥት አውግስጦስ እና ትራጃን በአዳዲስ ቤተመቅደሶች ፣ በአደባባዮች እና በታላቅ ሥራዎች ብዙ መዋጮ ያደረጉበት ቦታ ነበር ፡፡ ደቡብ አፍሪካ ከምስራቅ አፍሪካ የተወለዱት የጥንት የደቡብ ኩሽቲክ ተናጋሪ አርብቶ አደሮች ወደ ደቡብ ምስራቅ አፍሪካ ተዛውረው መገኘታቸው ዛሬ በሺዎች ከሚቆጠሩ ዓመታት በፊት በአግሮ አርብቶ አደር ፍልሰቶች በተጎዱት ሁሉም የናሙና እና የቾ ዘመናዊ ዘሮች ውስጥ የሚገኙትን የዘር ውርስ የሚያሳይ ነው ፡፡ 117] የእነዚህ ህዝቦች ፍልሰት በሳቫና አርብቶ አደር ኒዮሊቲክ ወቅት አርብቶ አደርን ወደ ምስራቅ እና ደቡብ አፍሪካ አስተዋውቋል ፡፡ የቆዳ ቀለም ማቅለሚያ ጂን ፣ 5 ፣ በሩቅ ደቡብ አፍሪካ በሚገኙ የከይሳይያን ሕዝቦች ውስጥ የቅርብ ጊዜ የማጣጣም ዝግመተ ለውጥን ተመልክቷል ፣ የሃፕሎፕፕፕ ትንተና እና የስነሕዝብ ሞዴሎች እንደሚያመለክቱት ክብሩ ባለፉት 3,000 ዓመታት ውስጥ በምሥራቅ አፍሪካ አርብቶ አደሮች ብቻ ነበር ፡፡ የ “5” ጠንካራ ምርጫ በጣም በቅርብ በሰው ልጅ ታሪክ ውስጥ ጠንካራ ፣ ቀጣይነት ያለው መላመድ ያልተለመደ ምሳሌ ነው። ዋና መጣጥፎች-የኩሽ ቋንቋዎች ፣ የኢትዮጵያ ሴማዊ ቋንቋዎች እና የኦሞቲክ ቋንቋዎች የኩሽቲክ ቋንቋዎች ተጨማሪ መረጃ-የኩሽቲክ ሕዝቦች § የኩሽቲክ ተናጋሪዎች የኩሽቲክ ቋንቋዎች ብዙውን ጊዜ የሚከተሉትን ቅርንጫፎች እንደሚያካትቱ ይቆጠራሉ ፡፡ ሰሜን ኩሽቲክ (ቤጃ) ማዕከላዊ ኩሽቲክ (የአገው ቋንቋዎች) ምስራቅ ኩሽቲክ የሎውላንድ ምስራቅ ኩሽቲክ ሃይላንድ ምስራቅ ኩሽቲክ ደቡብ ኩሽቲክ የሶማሌ ቋንቋ ፣ ኦሮሚኛ እና አፋር በኢትዮጵያ እንደ ይፋ ቋንቋ ዕውቅና ሰጡ ፡፡ አፋር እና ሶማሊኛ እንደ ብሄራዊ ቋንቋ እውቅና የተሰጣቸው ግን በጅቡቲ ኦፊሴላዊ ቋንቋዎች አይደሉም ፡፡ የጠፋው የኩሽቲክ ቋንቋዎች የቋንቋ ማስረጃ (እንደ ክላውድ ሪሊ 2008 ፣ 2010 ፣ 2016 እና ጁሊን ኮፐር 2017) በጥንት ጊዜ የኩሽቲክ ቋንቋዎች የሚታወቁት በደቡባዊ ግብፅ እና በሰሜን ሱዳን በአሁኑ ጊዜ በሚያልፈው ጥንታዊው በታችኛው ኑቢያ ውስጥ እንደሆነ እና የኒሎ-ሳሃራ ቋንቋዎች የምስራቃዊ የሱዳን ቅርንጫፍ በስተሰሜን ወደ ታችኛው ኑቢያ ወደ ምስራቅ ሱዳናዊ ቋንቋዎች ከመስፋፋቱ በፊት በደቡብ (የላይኛው የጥንት የከርማ ባህል በሚገኝበት) በደቡብ ኑቢያ ውስጥ ይነገር ነበር። ጁሊን ኩፐር በጥንት ዘመን የኩሽቲክ ቋንቋዎች የሚነገሩት በታችኛው ኑቢያ (የዛሬይቱ ሱዳን ሰሜናዊ ክፍል) ውስጥ ነበር- በጥንት ጊዜ በሱዳን ውስጥ አፍሮሲያቲክ ቋንቋዎች በዋናነት በአፍሪካ ምሥራቃዊ የባህር ጠረፍ ላይ እና ከሱዳን እስከ ኬንያ ድረስ በሚነገረው ኩሺቲክ ተብሎ በሚጠራው የፒዩም ክፍል ውስጥ የሚገኙ ሲሆን የኢትዮጵያ ደጋማ ቦታዎችን ጨምሮ ፡፡ ” ጁሊን ኩፐር በተጨማሪም ደቡብ እና ምዕራብ ኑቢያ የመጡ የምስራቃዊ የሱዳን ቋንቋ ተናጋሪ የህዝብ ቁጥር ከዚህ ቀደም ቀደም ሲል የነበሩትን የኩሽቲክ ተናጋሪ የህዝብ ብዛት ቀስ በቀስ እንደሚተካ ገል ል “በታችኛው ኑቢያ ውስጥ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ ሳይሆን አይቀርም አፍሮአሺያዊ ቋንቋ ነበረ። በአንደኛው ሺህ ዓመት ማብቂያ አካባቢ ይህ ክልል በደቡብ እና በምዕራብ በሚመጡ የምሥራቅ ሱዳን ቋንቋ ተናጋሪዎች ተተክቶ ተተክቷል ፣ በመጀመሪያ ለሜቢያዊ እና ከዚያ በኋላ ለኑቢያ ተናጋሪዎች ከሚሰደዱት ፍልሰቶች ጋር ተለይቷል ፡፡ ” በክላውድ ሪሊ ውስጥ በእጅ መጽሐፍ ውስጥ ክላውድ ሪሊ እንደገለጹት የኩሽቲክ ቋንቋዎች በአንድ ወቅት የታችኛው ኑቢያን ከጥንታዊው የግብፅ ቋንቋ ጋር ተቆጣጠሩ ፡፡ ሪሊ እ.ኤ.አ. በጥንት ጊዜ በኑቢያ ማለትም ጥንታዊ ግብፃዊ እና ኩሽቲክ ውስጥ ሁለት አፍሮ-እስያ ቋንቋዎች ነበሩ ፡፡ ” ሪሊ የታችኛው ኑቢያ እና የላይኛው ግብፅ ውስጥ አንዳንድ ከተሞችን የሚቆጣጠረው ኃይለኛ የኩሽቲክ ተናጋሪ ውድድር ታሪካዊ መዛግብትን ይጠቅሳል ፡፡ ሪሊ እ.ኤ.አ. “ብለምሚየስ ሌላ የኩሽቲክ ተናጋሪ ጎሳ ነው ፣ ወይም ደግሞ የመዲያ / ቤጃ ህዝብ ንዑስ ክፍል ነው ፣ እሱም ከ 6 ኛው መቶ ክፍለዘመን ጀምሮ በናፓታን እና በግብፅ ጽሑፎች የተመሰከረለት።” ገጽ 134 ላይ ከ 4 ኛው መቶ ክፍለዘመን መጨረሻ ጀምሮ እስከ 6 ኛው መቶ ክፍለዘመን እዘአ ድረስ የኒውቢያ ንዑስ ክፍሎችን እና አንዳንድ የከፍተኛ ግብፅን ከተሞች ያዙ ፡፡ ” የዘመናዊ ቤጃ ቋንቋን እና የታችኛው ኑቢያን ተቆጣጥሮ በነበረው ጥንታዊው የኩሽቲክ ብሌምሚያ ቋንቋ መካከል የቋንቋ ግንኙነትን ጠቅሷል እናም ብሌሚየስ እንደ አንድ የመዲዬ ጎሳ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል- “የብለሚያን ቋንቋ ከዘመናዊ ቤጃ ጋር በጣም ቅርበት ያለው በመሆኑ ምናልባት ተመሳሳይ ቋንቋ ከቀደመው ዘዬ ሌላ ምንም ሊሆን ይችላል ፡፡ በዚህ ሁኔታ ብሌሚስ እንደ አንድ የተወሰነ የመዲዬ ጎሳ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል ፡፡ ” የኢትዮ ሴማዊ ቋንቋዎች ተጨማሪ መረጃ የኩሽቲክ ሕዝቦች § የኢትዮማዊ-ተናጋሪዎች ሰሜን ኢትዮፒክ ደቡብ ግእዝ ተሻጋሪ ደቡብ ግእዝ ዐማርኛ - የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ መንግሥት የሥራ ቋንቋ ፡፡ ሐረሪ – ምሥራቅ ጉራጌ ውጫዊ ደቡብ ግእዝ ምዕራብ ጉራጌ ማዕከላዊ ሴማዊ ቋንቋዎች (ሥነ-ሥርዓታዊ እና / ወይም የቋንቋ እና የባህል ሽግግር) ዘመናዊ ዕብራይስጥ የኒሎ-ሳሃራ ቋንቋዎች (የቋንቋ ለውጥ ወይም ተጨባጭ የኩሽቲክ ዝርያ) ናይቲ ህዝብታትና ናይ ሳሃራ ቋንቋታት እዩ ተጨማሪ መረጃ የኩሽቲክ ሕዝቦች የኒሎ-ሳህራን ተናጋሪዎች ኑቢያን (ከሰሜን ኩሻውያን ጋር የሚዛመድ) ሳምቡሩ (ከሪንደሌ ጋር የተዛመደ) ዳቱጋ (ከኢራክው ጋር የተዛመደ) ከኑቢያውያን ጋር ስለሚዛመድ ኩሺቲክ በኑቢያ ክፍሎች ከሚነገረባቸው ቀደምት ቋንቋዎች ጋር እንደሚቆጠር ቢታመንም በኋለኞቹ ጊዜያት የሜሮቲክ ቋንቋ ምደባ በመረጃ እጥረት እና በመተርጎም ችግር ምክንያት እርግጠኛ አይደለም ፡፡ ፊደል በ 1909 ስለ ተገለፀ ጀምሮ ሜሮይክ ከኒቢያ-ሳሃራን የፊልም የኑቢያ ቋንቋዎች እና ተመሳሳይ ቋንቋዎች ጋር እንደሚዛመድ ሀሳብ ቀርቧል ፡፡ ተፎካካሪው የይገባኛል ጥያቄ ሜሮይቲክ የአፍሮአሺያዊ የፊልም አባል ነው ፡፡ ብሔርኦች (የብሔር ቡድኖች) በተጨማሪ ይመልከቱ: - የቤጃ ህዝብ ፣ የኦሮሞ ህዝብ ፣ የሶማሌ ህዝብ ፣ የአፋር ህዝብ ፣ የሲዳማ ፣ የሳሆ ህዝብ ፣ የአገው ህዝብ ፣ የኢራቅ ህዝብ ፣ የሬንዴሌ ህዝብ ፣ የጌዴኦ ህዝብ ፣ የሀዲያ ህዝብ ፣ የካምባታ ህዝብ ፣ የሀበሻ ህዝቦች ፣ ባርባራ (ክልል) እና የአፍሪካ ቀንድ የእነዚህ ሕዝቦች ምሳሌዎች ፣ እነዚያ የኩሽቲክ ቋንቋዎችን ወደ ኩሽቲክ ያልሆኑ ቋንቋዎች ሳይዛወሩ በጥብቅ የሚናገሩ እነዚያ ብሔረሰቦች የኦሮሚኛ ፣ የሶማሌ ፣ የቤጃ ፣ የአገው ፣ የአፋር ፣ የሳሆ እና የሲዳማ እና ሌሎችም ናቸው ፡፡ ኦሮሞው ኢትዮጵያ ውስጥ የሚኖር ብሄረሰብ ነው። እነዚህ በኢትዮጵያ ውስጥ ካሉ ትልልቅ ጎሳዎች መካከል አንዱ ሲሆኑ ከ 34.4% የሚሆነውን የኢትዮጵያ ህዝብ ይወክላሉ ፡፡ ኦሮሞዎች የአፍሮ-እስያ ቋንቋ ቋንቋ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ አካል የሆነው የኦሮሚኛን ቋንቋ እንደ አፍ መፍቻ (አፋን ኦሮሞ እና ኦሮሚፋፋ ተብሎም ይጠራል) ይናገራሉ ፡፡ ኦሮሞ የሚለው ቃል አንዳንድ ጊዜ በስህተት በአውሮፓ ሥነ-ጽሑፍ ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ በ 1893 ታየ ይባላል ፡፡ ሶማሊያውያን በአፍሪካ ቀንድ የሚኖሩ ጎሳዎች ናቸው ፡፡ እጅግ ብዙ ቁጥር ያላቸው ሶማሊያውያን የአፍሪቃቲክ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ አካል የሆነውን የሶማሌ ቋንቋ ይናገራሉ። እነሱ በአብዛኛው ሙስሊም ናቸው ፣ በአብዛኛው ሱኒዎች ወይም ሃይማኖታዊ ያልሆኑ ሙስሊሞች ፡፡ የጎሳ ሶማሌዎች ከ12-18 ሚሊዮን አካባቢ ሲሆኑ በዋናነት በሶማሊያ (ወደ 9 ሚሊዮን አካባቢ) ፣ ኢትዮጵያ (4.5 ሚሊዮን) ፣ ኬንያ (2.4 ሚሊዮን) እና ጂቡቲ ናቸው ፡፡ አንድ የሶማሊያ ዲያስፖራ እንዲሁ በመካከለኛው ምስራቅ ፣ በአፍሪካ ታላላቅ ሐይቆች አካባቢ ፣ በደቡብ አፍሪካ ፣ በሰሜን አሜሪካ ፣ በኦሺኒያ እና በምዕራብ አውሮፓ ውስጥ ይገኛል ፡፡ ቤጃ (ቤጃ ኦኦጃጃ ፣ አረብኛ ፦ ) በሱዳን የሚኖር አንድ ጎሳ እንዲሁም የኤርትራ እና የግብጽ ክፍሎች ናቸው ፣ በቅርብ ታሪክ ውስጥ በዋናነት በምስራቅ በረሃ ይኖሩ ነበር ፡፡ ቤጃዎች በተለምዶ ከሰሜን ምስራቅ አፍሪካ የሚመጡ የኩሽቲክ አርብቶ አደሮች ወደ 1,237,000 ያህል ሰዎች ናቸው ፡፡ ብዙ የቤጃ ሰዎች በአፍሮ-እስያዊ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ የሆነው የቤጃ ቋንቋን እንደ እናት ቋንቋ ይናገራሉ ፡፡ አንዳንድ የቤጃ ቡድኖች ወደ አንደኛ ወይም ብቸኛ የአረብኛ አጠቃቀም ተዛውረዋል ፡፡ በኤርትራ እና በደቡብ ምስራቅ ሱዳን ብዙ የቤኒ አመር ቡድን አባላት ትግሬን ይናገራሉ ፡፡ አገው (ገእዝ አገው አገው ፣ ዘመናዊው አገው) በኢትዮጵያ እና በአጎራባች ኤርትራ ውስጥ የሚኖሩ ጎሳዎች ናቸው ፡፡ እነሱ የሚናገሩት በአፍሮአስያቲክ ቋንቋ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ የሆኑትን የአገው ቋንቋዎችን ነው ፡፡ አገው በመጀመሪያ የተጠቀሰው በሦስተኛው ክፍለ-ዘመን ሐውልት አዱሊታኑም ሲሆን ፣ በስድስተኛው መቶ ክፍለ ዘመን በኮስማስ ኢንፊፕልፉስቴስ በተመዘገበው የአኩሱማዊ ጽሑፍ ነው ፡፡ ጽሑፉ የሚያመለክተው “አተጋውስ” (ወይም አታጎስ) የሚባለውን ሕዝብ ነው ፣ ምናልባትም ከአድ አገው የመጣ ፣ ትርጉሙም “የአገው ልጆች ” ማለት ነው ፡፡ አፋር (አፋር-ካፋር) ፣ ዳናኪል ፣ አዳሊ እና ኦዳሊ በመባልም የሚታወቁት በአፍሪካ ቀንድ የሚኖሩ ጎሳዎች ናቸው ፡፡ እነሱ በዋነኝነት የሚኖሩት በአፋር ክልል እና በሰሜን ጅቡቲ ውስጥ ቢሆንም ምንም እንኳን አንዳንዶቹ በኤርትራ ደቡባዊ ክፍል ውስጥ ይኖራሉ ፡፡ አፋሮች የአፍሮአሺያዊ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ አካል የሆነውን የአፋር ቋንቋ ይናገራሉ። አፋሮች በተለምዶ አርብቶ አደሮች ናቸው ፣ በበረሃ ፍየሎችን ፣ በጎችና ከብቶችን ያርማሉ በማህበራዊ ፣ እነሱ በጎሳ ቤተሰቦች እና በሁለት ዋና ዋና ክፍሎች የተደራጁ ናቸው - አሳማማራ (‘ቀዮቹ’) በፖለቲካው የበላይ የሆኑት ፣ እና አዲኢማራ (‘ነጮች›) የስራ ክፍል የሆኑ እና በማብላ ተራሮች ውስጥ ይገኛሉ። ሳሆ አንዳንድ ጊዜ “ሶሆ” ተብሎ የሚጠራው ፣ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የሚኖሩ ጎሳዎች ናቸው። እነሱ በዋነኝነት በኤርትራ ውስጥ የተከማቹ ሲሆን አንዳንዶቹም በአጎራባች የኢትዮጵያ ክፍሎች ይኖራሉ ፡፡ እነሱ የአፍሪአሺያዊ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቅርንጫፍ የሆነው እና ከአፋር ጋር በጣም የተዛመደ የአፍ መፍቻ ቋንቋ እንደሆነች ሳሆ ይናገራሉ። ሲዳሞ በተለምዶ በኢትዮጵያ በደቡብ ብሄሮች ፣ ብሄረሰቦችና ህዝቦች ክልል (ሲዳማ ዞን) የሚኖር ብሄረሰብ ነው ፡፡ እነሱ የሚናገሩት በአፍሪካዊያን ቋንቋ ቤተሰብ የኩሽቲክ ቋንቋ የሆነውን የሲዳሞ ቋንቋ ነው ፡፡ ብዙዎቻቸው ቢኖሩም በአሁኑ ጊዜ የተለየ የጎሳ ክልላዊ መንግሥት የላቸውም ፡፡ ኢትዮ ሴማዊ-ተናጋሪዎች ብዙ የኢትዮማዊ ቋንቋ ተናጋሪ ህዝቦች በታሪክ የኩሽቲክ ተናጋሪዎች ነበሩ ፣ በዋነኝነት የአገው ቅርንጫፍም ሆነ ሌሎችም ፡፡ የእነዚህ ታዋቂ ምሳሌዎች አማራ ፣ አርጎባ ሕዝቦች ፣ ጉራጌዎች ፣ ትግራዮች ፣ ትግርኛ ህዝቦች ፣ የሀረሪ ህዝቦች እና ትግሬ ናቸው ፡፡ ቤታ እስራኤል በታሪካዊነት የአገው ቋንቋ ይናገር ነበር ፣ በመቀጠልም የቋንቋ ሽግግር ወደ አማርኛ እና ትግርኛ እንዲሁም በ 21 ኛው ክፍለዘመን መጀመሪያ ላይ ወደ እስራኤልዊው ህብረተሰብ በመዳሰሱ ወደ ዘመናዊው ዕብራይስጥ ፡፡ የኢትዮማዊ ተናጋሪ ቡድኖች በአጠቃላይ ለኩሽቲክ ተናጋሪዎች ባህላዊና ዘረመል ያላቸው ከመሆናቸውም በላይ አልፎ አልፎ እንደ ኩሽቲክ ሕዝቦች ንዑስ ቡድን ይቆጠራሉ ፡፡ በኢትዮሶሚክ ቋንቋዎች እና በኩሽቲክ ቋንቋዎች መካከል ያለው የግንኙነት ታሪካዊ የቋንቋ ሥነ-ጽሑፍ ብዙ ተደራራቢ እና ውስብስብ ነው ፣ ገና ሙሉ በሙሉ አልተረዳም ፡፡ አማራ ፣ አርጎባ እና ትግሪኛ ማዕከላዊ የኩሽቲክ ንጣፍ ያለ ይመስላል; ትግሬ የሰሜን ኩሽቲክ ን ስር የያዘ ሲሆን የሐረሪ-ጉራጌ ቋንቋዎች የደጋ ምስራቅ ኩሽቲክ ተጽኖዎችን ያሳያሉ ፡፡ አገው በአራተኛው ክፍለዘመን ንጉሠ ነገሥት ኢዛና የአገራቸውን ድል እንዳደረጉ በተጻፈ ጽሑፍ ውስጥ ተጠቅሰዋል ፡፡ ከዚህ ማስረጃ በመነሳት በርካታ ባለሙያዎች በመጀመሪያ የአውሮፓ ምሁራን ኤድዋርድ ኡልንዶርፍ እና ካርሎ ኮንቲ ሮሲኒ የብዙ የሰሜን ኢትዮጵያ ደጋማ አካባቢዎች የመጀመሪያ ነዋሪዎች እንደሆኑ የተናገሩ እና ወይ ከወደ ሰፈራቸው እንዲወጡ የተደረጉ ወይም በሴማዊው ተዋህደዋል ፡፡ - የቀደሙትን የትግራይን እና የዐማሮችን መሾም። ከደቡብ ምዕራብ አረብያ የመጣ ጥንታዊ ፍልሰት የህዝብ ቁጥርን መያዙን የሚያመለክት በኢትዮጵያ ሴማዊ ቋንቋዎች ውስጥ የኩሽቲክ ንዑስ ክፍል በመኖሩ ይህ ፅንሰ-ሀሳብ የበለጠ ተጠናክሯል ፡፡ እንደ መሳይ ከበደ እና ዳንኤል ኢ አለሙ ያሉ በኢትዮጵያ ጥናት ላይ የተሰማሩ ኢትዮጵያዊያን ምሁራን በአጠቃላይ በዚህ ፅንሰ-ሀሳብ አይስማሙም ፍልሰቱም በምንም መልኩ ቢሆን የተከሰተ ቢሆን ኖሮ እርስ በእርስ የመለዋወጥ ልውውጥ ነበር ፡፡ ከበደ የሚከተሉትን ይናገራል “ይህ ማለት ከድል ፣ ግጭትና ተቃውሞ ጋር የተዛመዱ ክስተቶች አልተከሰቱም ማለት አይደለም ፡፡ እነሱ ብዙ ጊዜ ሊሆኑ እንደሚችሉ ጥርጥር የለውም ፡፡ ግን ወሳኙ ልዩነቱ እነሱን ለማቅረብ ባለው ዝንባሌ ላይ ነው ፣ የውጭ ዜጎች አብዛኛው አገዛዙን እንደጫነበት ሂደት ሳይሆን በክልሉ ውስጥ የበላይነትን ለማግኘት የሚፎካከሩ ተወላጅ ኃይሎች ቀጣይነት ያለው ትግል አካል ሆነው። የባዕዳን ገዥ መወገድ ከአከባቢው ተዋንያን አንፃር የኢትዮጵያን ታሪክ በአገሬው ተወላጅ አደረገ ፡፡ ” የኒሎ-ሳህራን ተናጋሪዎች ከኩሽቲክ እምብርት ጋር ደካማ የባህል እና የብሄር-ቋንቋ ትስስር ቢኖራቸውም ፣ በሱዳን እና በደቡብ ምስራቅ አፍሪካ ያሉ ብዙ ህዝቦች ጉልህ የኩሽ ዝርያ አላቸው ፡፡ የእነዚህ ምሳሌዎች ኑቢያውያን ፣ የሱዳን አረቦች ፣ ኩናማ ፣ ናራ ፣ ሳምቡሩ እና ማሳይ ናቸው ፡፡ በአወዛጋቢ ሁኔታ ቱትሲዎች አሁንም ቢሆን በአካዳሚክ ውስጥ እየተከራከረ ቢሆንም የኒሎ-ኩሽቲክ በከፊል የላቸውም ተብሎ ይታሰባል ፡፡ የድሮው ኑቢያ ምንጭ በኒውያኑ የመጀመሪያ እና ሦስተኛ የዓይን ሞራ ግርዶሽ እና በሦስተኛው እና በአራተኛው የዓይን ሞራ መካከል መካከል በ 4 ኛው መቶ ክፍለ ዘመን በኋላ በሜሮ መውደቅን ተከትሎ አባይን በተረከቡት የኑቢያውያን ዘላኖች ቋንቋዎች ምንጭ ነበረው ፡፡ በአክሱማውያን መወረር ፡፡ እነዚህ የኒሎቲክ ዘላኖች ኑቢያን ደግሞ ከ 4 ኛው መቶ ክፍለዘመን በፊት ስያሜውን የሰጡት ሲሆን በጥንታዊ የጥንት ዘመናት ሁሉ ኑቢያ ኩሽ በመባል ትታወቃለች ወይም በክላሲካል ግሪክ አጠቃቀሞች ኢትዮጵያ (አቲዮፒያ) በሚለው ስም ተካትታለች ፡፡ የጥንት ግብፃውያን ኑቢያን “ታ-ሰቲ” ወይም “የቀስት ምድር” ብለው ይጠሯታል ፡፡ የእስክንድርያ ነዋሪ በሆነ አንድ የግሪክ ነጋዴ የተጻፈው የ 1 ኛው መቶ ዘመን እዘአ የኤርትራውያን ባሕር ፐርፐሉስ ስለ ጥንታዊው የሰሜን-ምስራቅ አፍሪካ “በርበሮች” (ከበርበሮች ጋር እንዳይደባለቅ) ይጽፋል ፡፡ በደቡብ ምስራቅ ግብፅ በስተ ሰሜን ምስራቅ ከቶሌሜይስ ቴሮን በስተሰሜን ምስራቅ ግብፅ ውስጥ ቤሪኒስ ትሮግሎዳይታይ ፣ ሁለተኛው የባርባራ ክልል ከባቢ አል-ማንደብብ ባሻገር እስከ “እስከ መጨረሻው መጨረሻ ድረስ ድንገተኛ ድንገተኛ ድንገተኛ ድንገተኛ ድንገተኛ ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት ድንገት የሚመጣ” በሰሜን ምስራቅ ሶማሊያ ውስጥ የሚገኘው የበርበር ዳርቻ ወደ ምስራቅ ” የኩሽቲክ ሰዎች በተለይ ከእነሱ ጋር የሚዛመዱ እና በቡድን የሚዛመዱ ሰፋፊ ባህሎች አሏቸው ነገር ግን በጥቅሉ በእንቅስቃሴ ላይ ባለ ግብርና እና በዘላን በእረኝነት መካከል የሚለያይ ነው ፡፡ ኩሺዎች ፣ በእስልምና እና በተወሰነ ደረጃ በክርስቲያኖች በተወሰነ ደረጃ ተጽዕኖ አሳድረዋል ፡፡ የኤሪትራያን ባሕር የመጀመሪያው ክፍለ ዘመን የጉዞ ካታሎግ ኖርፕ ምስራቅ አፍሪካን የሚመለከቱ ሁለት ጥንታዊ ክልሎችን የሚያመለክቱ የባርባራ ውስጥ ዘላኖችን እና የሰፈሩትን ከተሞች ይጠቅሳል ፡፡ ሁለቱ አካባቢዎች በምስራቅ ባርባሮይ ወይም ባሪባህ (“በርበርስ”) ወይም በአረመኔዎች ይኖሩ ነበር ይህ ደግሞ የጥንት ግሪክ ፈላስፎች በተጠሩበት የበርበራ ከተማ እውነታ ምክንያት ሊሆን ይችላል ፡፡ እነዚህ ነዋሪዎች እንደ ሶማሌ እና ቤጃስ ያሉ የዛሬዎቹ የአከባቢው ኩሺቲክ ተናጋሪ ህዝቦች ቅድመ አያቶች ነበሩ ፡፡ በእርግጥ ፣ የዘላን አኗኗር ጥልቅ ታሪክ በግልፅ እንደሚታየው የሰው ልጆች በሶማሊያ ውስጥ ለመጀመሪያ ጊዜ በቤት ውስጥ የሚሠሩ ድሮባዎች ወይም በደቡብ አረቢያ ውስጥ ከገቡ በኋላ ብዙም ሳይቆይ ወደዚያ ተዋወቁ ፡፡ ሶማሊያ በዓለም ላይ ትልቁ የግመል ህዝብ ያላት ሲሆን የሶማሊያ ዘላኖች በእንስሳት ሀብታቸው ብዛት የሚያሳዩ የጥንት ላስገል ዋሻ ሥዕሎች ይገኛሉ ፡፡ እርሻ እና የእንስሳት እርባታ ቡና ዋናው የኢትዮ ያ ኤክስፖርት ሲሆን ለመጀመሪያ ጊዜ የተገኘው እና ያዳበረው በኢትዮጵያ ውስጥ በካፋ ክልል ውስጥ በኦሮሞዎች እና በካፊፊቾ ሲሆን የቡናው ተክሉን ኃይል የሚያመነጨውን ዕውቅና የሰጡት የመጀመሪያዎቹ ናቸው ፡፡ ቡና በዋነኝነት በእስላማዊው ዓለም ውስጥ ከጊዜ በኋላ ወደ ሌላኛው ዓለም ከተሰራጨበት ቦታ ይበላ ነበር ፡፡ ቡና ከሃይማኖታዊ ልምምዶች ጋር እንኳን በቀጥታ የተዛመደ ነበር ፣ ለምሳሌ ቡና የረመዳንን ሙስሊሞች በሚያከብሩበት ወቅት ቡና ሌሊቱን ነቅተው እንዲጠብቁ በማገዝ በቀን ውስጥ እንዲጾሙ ረድቷል ፡፡ በዓለም ውስጥ 82% የሚሆነው የፍራንኪንስ ዘመን በሶማሊያ ውስጥ ያድጋል ፣ የ ,ንት ጥንታዊ ስልጣኔ የኢንዱስትሪ ቅርስ ፣ በዕጣኑ የታወቀ ፣ በዘመናዊት ኤርትራ ፣ በጅቡቲ ፣ በሶማሊያ እና ፍራንኪንስ በተሸጠበት ኢትዮጵያ ማዕከል ነው ፡፡ ለጥንታዊ ግብፃውያን ፡፡ ዳባካድ በሶማሌ ቋንቋ ወደ ሳንሱር ይተረጉማል እና ለቤቱ አዲስ መዓዛ በቤት ውስጥ ዕጣን ለማጠን ያገለግላል ፡፡ በተጨማሪም የኢትዮጵያ ሙዚቃ ፣ የኤርትራ ሙዚቃ እና የሶማሊያ ሙዚቃ ይመልከቱ. የኩሽቲክ ሙዚቃ በአንዳንድ ማስታወሻዎች መካከል በባህሪያዊ ረጅም ክፍተቶች ፔንታቶኒክ የሆነ የተለየ ሞዳል ስርዓት ይጠቀማል ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ፣ በሱዳን እና በግብፅ አንዳንድ ክፍሎች ውስጥ በሙዚቃ እና በግጥም ውስጥ ያሉ ጣዕሞች በጥብቅ የተሳሰሩ ናቸው ባህላዊ ዘፈን የተለያዩ የፖሊፎኒ ቅጦችን (ሄትሮፎኒ ፣ ድሮን ፣ አስመሳይ እና ተቃራኒ ነጥብ) ያቀርባል ፡፡ በተለምዶ ፣ ግጥማዊነት ከቅኔ ንባብ ጋር የተቆራኘ ነው ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ ያሉት አብዛኛዎቹ ነዋሪዎች ከሶስቱ ዋና ዋና የአብርሃማዊ እምነቶች አንዱን ይከተላሉ ፡፡ እነዚህ ሃይማኖቶች በክልሉ ውስጥ ለረጅም ጊዜ የቆዩ ተከታዮች ነበሩ ፡፡ ጥንታዊው የአክሱም መንግሥት ከአሽተር አምላክ እና ከጨረቃ ምልክቶች ጋር የተዛመዱ ሳንቲሞችን እና ቅርሶችን ያመርቱ ነበር ፡፡ ንጉ ኢዛና በ 4 ኛው መቶ ክፍለ ዘመን ከተቀየረ በኋላ መንግሥቱ ክርስትናን ከተቀበሉ የመጀመሪያ ግዛቶች አንዱ ሆነ ፡፡ እስላምና ከሰሜናዊ የሶማሊያ ጠረፍ መጀመሪያ ከአረብ ባሕረ ገብ መሬት ጋር ተዋወቀ ፣ የዚላ የ 7 ኛው ክፍለዘመን ባለ ሁለት ሚህራብ መስጂድ አል ኪብላታይን ከተሠራበት ሂጅራ በኋላ ብዙም ሳይቆይ በአክሱማዊው ንጉስ አማ ኢብኑ አብጃር ጥበቃ ተሰጣቸው ፡፡ ] በ 9 ኛው ክፍለ ዘመን መገባደጃ ላይ አል-ያቁቢ ሙስሊሞች በሰሜናዊ የሶማሊያ የባህር ዳርቻ እንደሚኖሩ ጽ ል ፡፡ በተጨማሪም የአዳል መንግሥት ዋና ከተማው በከተማዋ ውስጥ እንደነበረ ጠቅሰዋል ፣ ይህም ዋና ከተማው ከዘይላ ጋር ዋና ከተማው ቢያንስ ከዘጠነኛው እስከ 10 ኛው ክፍለ ዘመን እንደነበረ ይጠቁማል ፡፡ እንደ አይ ኤም ሌዊስ ገለፃ ፣ ፖሊሱ በአከባቢው የሶማሊያ ሥርወ-መንግስታት የሚተዳደር ሲሆን ፣ በተመሳሳይ በደቡብ በኩል በተመሳሳይ የጎንደር ክልል ውስጥ በተመሳሳይ የተቋቋመውን የሞቃዲሾ ሱልጣኔትን ይገዛ ነበር ፡፡ የአዳል ታሪክ ከዚህ ከተመሰረተበት ጊዜ አንስቶ ከጎረቤት አቢሲኒያ ጋር በተከታታይ በተካሄዱ ውጊያዎች ይገለጻል ፡፡ በሆርን ውስጥ በሙስሊሞች ግንኙነት ላይ በፒው ምርምር ማእከል ትልቁ ናሙና የተገኘው በኢትዮጵያ ሲሆን ይህም 68% ቱ የሱኒዝም እምነት ተከታዮች እንደሆኑ ፣ 23% የሚሆኑት ሃይማኖታዊ ያልሆኑ ሙስሊሞች ሲሆኑ ሌላ 4% ደግሞ እንደ ሺአ ፣ ቁርአናዊ ፣ ኢባዲ ወዘተ ያሉ ሌሎች ኑፋቄዎችን የሚያከብር ነው ፡፡ በተጨማሪም የአይሁድ እምነት በክልሉ ውስጥ ረጅም ጊዜ መኖር አለበት ፡፡ የኪብራ ነገስት (“የነገሥታት ክብር መጽሐፍ”) ይናገራል ፣ የእስራኤል ነገዶች ከቀዳማዊ ምኒልክ ጋር የንጉሥ ሰለሞን እና የሳባ ንግሥት (መካዳ) ልጅ እንደሆኑ ተናገሩ ፡፡ አፈ ታሪኩ የሚናገረው ምኒልክ እንደ ትልቅ ሰው ወደ ኢየሩሳሌም ወደ አባቱ ተመልሰው ከዚያ በኋላ ወደ ኢትዮጵያ እንደሰፈሩና የቃል ኪዳኑን ታቦት እንደወሰዱም ይናገራል ፡፡ ቤታ እስራኤል ዛሬ በዋነኝነት ኦሪትን ይከተላል (ከአራማይክ “ኦራይታ” - “ቶራ”) ፣ እሱም የሙሴን አምስት መጻሕፍት እና ኢያሱ ፣ መሳፍንት እና ሩትን መጻሕፍት ያቀፈ ፡፡ ሃይማኖታዊ ያልሆነ ሙስሊም የምስራቃዊ ኦርቶዶክስ-ኦርቶዶክስ ተዋህዶ (የኢትዮጵያ ኦርቶዶክስ እና የኤርትራ ኦርቶዶክስ) ፔንታይ-የኢትዮጵያ-ኤርትራዊ የወንጌል አገልግሎት (ወንጌላዊነት - ፕሮቴስታንት) ካቶሊካዊነት (የኤርትራ ካቶሊክ እና የኢትዮጵያ ካቶሊክ) የአይሁድ እምነት ሃይማኖት የአይሁድ እምነት (ቤታ እስራኤል) ሌሎች ሃይማኖቶች ሲንክረሪዝም ሃይማኖቶች ዋቂዝም (ሕዝባዊ ሃይማኖቶች) እና ሃይማኖት ቀደም ሲል በአንዳንድ የኩሽቲክ ቡድኖች ውስጥ በእስልምና ቅድመ-አረቢያ ውስጥ ፡፡ ዋና መጣጥፎች-ዋቂዝም ፣ ዋቀፊፋና እና ሃይማኖት በቅድመ እስልምና አረቢያ ውስጥ የአብርሃም ሃይማኖቶች ከመምጣታቸው በፊት አብዛኛው የኩሽቲክ ሕዝቦች ‹ሕዝባዊ ሃይማኖቶችን› ይለማመዱ ነበር ፡፡ በዚህ ሃይማኖት ማዕከል ውስጥ ሰማይን ያኖራል ተብሎ የሚነገርለትና ወቅታዊ ዝናብን ያወጣው መለኮት ዋቅ ነበር ፡፡ ምንም እንኳን ዛሬ በሰፊው ባይተገበሩም የዚህ ሃይማኖት ቅሪቶች እና ቅርሶች አሁንም እንደ ኦሮሞ ፣ ሬንደሊ እና ሶማሌ ባሉ የተለያዩ የኩሽቲክ ቡድኖች ቃላት እና ልምዶች ውስጥ ይገኛሉ ፡፡ ለምሳሌ ኦሮሞዎች ዋቅ አያና ለተባሉ ታማኝ ተከታዮቻቸው ጠባቂዎችን እንደላከ ያምናሉ; እነዚህ መናፍስት ማንኛውንም ጉዳት ያስወግዳሉ ፡፡ ይህ በቀጥታ አያሌው () እና አያ () ከሚባሉት ባህላዊ የሶማሌ ስሞች ጋር በቀጥታ የተቆራኘ ነው ፣ ይህም ማለት አያን ወይም ዕድል ያላቸው ናቸው ማለት ነው። እንዲሁም በሶማሊያ ውስጥ ዋቅ የሚባሉ ብዙ ጎሳዎች እና ቦታዎች አሉ ፡፡ እንደ “ኤል ዋቅ” ማለትም “የዋቅ የውሃ ጉድጓድ” እና ካቡድ ዋቅ ማለት “ዋቅ የሚመለክበት” ማለት ነው ፡፡ አንዳንድ የዳሮድ ጎሳዎች ሶማሌዎች እንደ ጂድ ዋቅ ጎሳ ፣ የኦጋዴን ታጋል ዋቅ ንዑስ እና ንዑስ ያሉ የዋቅ ስሞች አሁንም አሉ ፡፡ እንዲሁም እንደ “ባውዋዎ” ያሉ የዋቅ ስም ብዙ የሶማሌ ቋንቋ አጠቃቀሞች አሉ ፣ ትርጉሙም “መሬቱ በሣርና በውኃ ሲሞላ” ማለት ነው ፡፡ [(ዋቅቂዝም / ዋቀፊፋና)]. ዘረመል (ጀነቲክስ) አንድ የአባት የዘር ሐረግ ( የኩሽቲክ ብሄረሰቦች የተለያዩ ወላጆችን ያለ ወላጅ የዘር ሀረግ አላቸው ፡፡ የሆነ ሆኖ የተወሰኑ የተለመዱ ነገሮች ሊከበሩ ይችላሉ ፡፡ በአባታዊነት ፣ ኢ-ኤም 35 (1 ተብሎ የሚጠራው ፣ ቀድሞ ኢ 3 ቢ 1 ተብሎም ይጠራል) በብዙ የኩሽቲክ ሕዝቦች ውስጥ አስፈላጊ የዘር ሐረግን ይመሠርታል ፣ በኩሽቲክ ሕዝቦች ውስጥ ያሉ ሌሎች አስፈላጊ የዘር ሐረጎች 1 በመባልም ይታወቃል) ፣ ፣ ቀድሞ 2) ያካትታሉ ፡፡ ፣ እና ቲ-ኤም 70 (ቲ 1 ኤ ፣ ቀድሞ ኬ 2) ፡፡ ብዙ የኩሽቲክ ሕዝቦች በአባይ ሸለቆ (ግብፅ እና ሰሜን ሱዳን) በሃፕሎፕፕፕ ቡድን ኢ-ኤም 78 እና በአፍሪካ ቀንድ በቀይ ባህር አካባቢ የዘር ሐረግ ያላቸው የዘር ሐረግ ያላቸው እንደመሆናቸው በአባትነት ሊገኙ ይችላሉ ፡፡ ይህ ከላይ በተጠቀሱት ክልሎች ውስጥ የኩሽቲክ ቋንቋ ቤተሰብ የዘር-ተኮርነትን ከሚያስቀምጡ የስነ-ሰብ እና የቋንቋ መላምቶች ጋር ይገጥማል ፡፡ በእናትነት ፣ የኩሽቲክ ሕዝቦች የበለጠ የተለያዩ ናቸው ፣ ግን እንደ የተለያዩ የምስራቅ አፍሪካ-አመጣጥ ማክሮ-ሃፕሎፕሮፕ መስመር (የተለያዩ 0 ፣ 1 ፣ 5 ፣ 2 ፣ 6 ፣ 4 ፣ 3 የዘር ሐረጎች) እና የሰሜን አፍሪካ እና / ወይም መካከለኛ የምስራቅ-አመጣጥ 1 እና ማክሮ-ሃፕሎግሮፕ ኤን (በተለይም ንዑስ ክላድስ ፣ ፣ ፣ 1 ፣ ፣ ፣ እና )። ራስ-ሰር የዘር ውርስ ( የኩሺቲክ ሕዝቦች ከድንጋይ ዘመን ጀምሮ በአፍሪካ እና በዩራሺያ መስቀለኛ መንገዶች ላይ የኖሩ ሲሆን ፣ አባይ ከሰሃራ በታች ባሉ የአፍሪካ እና በሊቨን እና በሰሜን አፍሪካ መካከል እንደ መተላለፊያ ሆኖ የሚያገለግል በመሆኑ የኩሽቲክ ሕዝቦች እንደ አብዛኞቹ ሌሎች ሕዝቦች በርካታ አመጣጥ ያላቸው ናቸው ፡፡ የኩሽቲክ ሕዝቦች ፈሊጣዊነት ፡፡ የኩሽቲክ ሕዝቦች በትውልዳቸው ፣ በምሥራቅ አፍሪካ ተወላጅ የሆኑ የዘር ውርስ እና የምዕራብ እስያ አመጣጥ አፍሪካዊ ያልሆኑ አካላትን በአንድ ላይ ያጣምራሉ ፡፡ በሆድሰን እና ሌሎች በቶቶሶል ዲ ኤን ኤ ጥናት መሠረት ፡፡ የአፍሮ እስያ ቋንቋዎች በአፍሪካ እና በቅርብ ምስራቅ የተስፋፉ ምናልባትም አዲስ የተገኘ አፍሪካዊ ያልሆነ የዘረመል አካል ይዘው የዘር ሀረጎች (ሰዎች) የያዙ ሲሆን ተመራማሪዎቹ “ኢትዮ-ሱማሌ” ወይም “ሴማዊ-ኩሽቲክ” ብለውታል ፡፡ ”በሚል በሌላ ጥናት ይህ የኢትዮ-ሶማሌ አካል ዛሬ በአፍሪካ ቀንድ በሚገኙ በኩሽቲክ እና በኢትዮሴማዊያን ሕዝቦች ዘንድ በጣም የተለመደ ሲሆን አብዛኛዎቹን ዘራቸውን በሚወክሉ ጎሳ ሶማሌዎች ዘንድ ከፍተኛ ድግግሞሽ ደርሷል ፡፡ የኢትዮ-ሶማሌ አካል ከማግሬቢ አፍሪካዊ ያልሆነ የጄኔቲክ አካል ጋር በጣም የተዛመደ ሲሆን ከ 23,000 ዓመታት በፊት ቢያንስ ከሌላ ከማንኛውም አፍሪካዊ ዝርያ ጋር ተለያይቷል ተብሎ ይታመናል ፡፡ በዚህ መሠረት ተመራማሪዎቹ እንደሚጠቁሙት የቀድሞው የኢትዮ-ሶማሌ ተሸካሚ ህዝብ (ሰወች) ምናልባት ወደ ሰሜን ምስራቅ አፍሪካ በሲና ባሕረ ገብ መሬት በኩል ተሻግሮ ከቅርብ ምስራቅ ወደ ቅድመ-እርሻ ጊዜ ደርሷል ፡፡ ከዚያ በኋላ ህዝቡ በሁለት ቅርንጫፎች ተከፍሎ አንደኛው ቡድን ወደ ምዕራብ አቅጣጫ ወደ ማግሬብ የሚወስድ ሲሆን ሁለተኛው ወደ ደቡብ ወደ ቀንድ ይጓዛል ፡፡ ጥንታዊ የዲ ኤን ኤ ትንተና እንደሚያሳየው በቀንድ ክልል ውስጥ ያለው ይህ የዘር ግንድ በደቡባዊው ሌቫንት ኒኦሊቲክ ገበሬዎች ጋር ተመሳሳይ ነው ፡፡ በሆድሰን እና ሌሎች መሠረት. ፣ በኩሽቲክ ተናጋሪ የህዝብ ቁጥር ያላቸው የአፍሪካ ዘሮች (ግዕዝ) እና አፍሪካዊ ያልሆኑ የዘር (ኢትዮ-ሶማሌ) ከምስራቅ አፍሪካ ፣ ሰሜን አፍሪካ ፣ ሌቫንት እና አረቢያ ካሉ ሁሉም ጎረቤት አፍሪካውያን እና አፍሪካዊ ያልሆኑ ትውልዶች በእጅጉ የተለዩ ናቸው ፡፡ በአፍሪካ ቀንድ ውስጥ የኩሽቲክ እና ሴማዊ ተናጋሪ ህዝቦች የዘር ውርስ ከኩሽቲክ እና ሴማዊ ቋንቋ ተናጋሪ ህዝብ ውጭ በማንኛውም የዘር ግንድ (የዘር ግንድ እና ኢትዮ-ሶማሌ) ይወክላል ፡፡ ስለዚህ ሁለቱም የዘር ሐረጎች የኩሺቲክ እና ሴማዊ ተናጋሪ የኤችአአአ ሕዝቦች የፊርማ የራስ-ተዋልዶ የዘር ውርስ ልዩ ፣ ልዩ ናቸው ፣ እና ከግምት ውስጥ ገብተዋል ፡፡ ሆድሰን እና ሌሎች. እንዲህ ይላል: - “የአፍሪካዊው የግእዝ ዝርያ ለ ህዝብ በጥብቅ የተከለከለ እና ምናልባትም የ‹ › ን ህዝብ የማይወክል ሊሆን ይችላል ፡፡ በሆኦአ ውስጥ ያለው አፍሪካዊ ያልሆነ የዘር ግንድ ፣ በዋነኝነት የሚጠቀሰው በኢትዮ-ሶማሊያ በተፈጠረው የዘር ውርስ አካል ውስጥ ነው ፣ ከሰሜን አፍሪካ ፣ ሌቫንት እና አረብያ ካሉ አጎራባች አፍሪካዊ ያልሆኑ ትውልዶች ሁሉ በከፍተኛ ሁኔታ ይለያል ፡፡ ” በሆድሰን እና ሌሎች መሠረት. ፣ በኩሽቲክ ተናጋሪ የህዝብ ብዛት ውስጥ አፍሪካዊ ያልሆነ የዘር ግንድ (ኢትዮ-ሶማሌ) ለኩሽቲክ እና ሴማዊ ተናጋሪ የኤችኦኤ ህዝብ ልዩ እና ልዩ ነው ፡፡ ሆድሰን እና ሌሎች. ግዛቶች በ “” ውስጥ አብዛኛው አፍሪካዊ ያልሆነ የዘር ግንድ በአፍሪካዊ ባልተለየ የኢትዮ-ሶማሊያ የዘር ሀረግ ክፍል ሊመደብ የሚችል ሆኖ አግኝተነዋል ፣ ይህም በኩሽቲክ እና ሴማዊ ቋንቋ ተናጋሪ የኤችአአ ህዝብ ብዛት ውስጥ በብዛት ይገኛል ፡፡ ” ሁለት አቀራረቦችን በመጠቀም በኢትዮሚሚክ ተናጋሪ እና በኩሽቲክ ተናጋሪ ኢትዮጵያውያን እና በሊቨንት ፣ በሰሜን አፍሪካ እና በአረብ ባሕረ-ምድር መካከል የሚገኙትን የዘር ውርስ () ሲሰላ አጠቃላይ ጂኖም እና አፍሪካዊ ያልሆኑ ብቻ ክፍል - በጄኔቲክ አጠቃላይ ትንታኔ ውስጥ ፣ የኢትዮጵያ ሴማዊ እና ኩሽቲክ ሕዝቦች ለየመን በጣም ቅርበት ያላቸው ይመስላሉ ፡፡ አፍሪካዊ ያልሆነ አካል ብቻ ጥቅም ላይ በሚውልበት ጊዜ እነሱ ከግብፃውያን እና በሌቫንት ከሚኖሩ ሕዝቦች ጋር ይቀራረባሉ ፡፡ ሆኖም ይህ የሆነበት ምክንያት ተመሳሳይነት ያለው ኢትዮጵያዊ በየመን የዘር ሐረግ መዋጮ በመሆኑ ነው ፡፡ ፓጋኒ እና ሌሎች. እ.ኤ.አ. በመላው ጂኖም ከተገኘው ከየመን ጋር ያለው ኢትዮጵያዊ ተመሳሳይነት በ ከተመለከተው ጋር ተመሳሳይ በሆነ መልኩ ለየመን የዘር ሐረግ መዋጮ እንደ ኢትዮጵያዊ አስተዋጽኦ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል ፡፡ ” የ 2015 ጥናት በዶቦን እና ሌሎች. በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ ውስጥ ለብዙ ዘመናዊ አፍሮአሺያ ተናጋሪ ህዝቦች የተለመደ የሆነውን የአባቶቻቸውን የራስ-ገዝ አካል የምዕራብ ኤውራሳዊ አካል ለይቶ አሳይቷል ፡፡ የኮፕቲክ አካል በመባል የሚታወቅ ሲሆን ባለፉት ሁለት ምዕተ ዓመታት በሱዳን በሰፈሩት የግብፅ ኮፕቶች መካከል ከፍተኛ ነው ፡፡ የኮፕቲክ አካል ከሌሎች ግብፃውያን ከሚጋራው ከሰሜን ምስራቅ አፍሪካ እና ከመካከለኛው ምስራቅ የዘር ሐረግ የተፈለሰፈ ሲሆን በኩሽዎች በከፍተኛ ድግግሞሾች ውስጥ የሚገኝ ሲሆን ቀሪው የኩሽያውያን የዘር 40-60% ነው ፡፡ ከሰሃራ በታች የምስራቅ አፍሪካ ምንጭ. ሆኖም ግን ፣ እነዚህ መቶኛዎች በዶቦን እና ሌሎች የጥናቱ ስእል 3 ጀምሮ እርግጠኛ አይደሉም ፡፡ እነዚህን መቶኛዎች በ = 3 ሞዴል ውስጥ ብቻ ያሳያል ፡፡ እንደ ዶቦን እና ሌሎች. ፣ ውጤቶቹ ተጨባጭ አልነበሩም እናም በምስራቅ አፍሪካ ናሙናዎች ላይ ተጨማሪ ጥናቶች ያስፈልጋሉ ይላል ፡፡ ዶቦን እና ሌሎች. ግዛቶች በሰሜን ምስራቅ አፍሪካ የጄኔቲክ ውስብስብነት ውስጥ ዋና ዋና ውጤቶቻችን ከሰሜን-አፍሪካ ወይም ከሌላ ከሰሃራ በታች አካላት ጋር መገናኘት የማይችሉትን የጄኔቲክ ክፍልን የሚገልፁ አዳዲስ ሰዎች አዲስ እና አስደሳች ባህሪያትን ይጨምራሉ ፡፡ የምስራቅ አፍሪካ አካባቢ የዘር ውክልና ተወካይ ናሙና እንዲኖራቸው እነዚህ ህዝቦች በተከታታይ የህዝብ ዘረመል እና ኤፒዲሚዮሎጂ ጥናት ውስጥ መካተት አለባቸው ፡፡ ” በጥናቱ ውስጥ የተሳተፉት ሳይንቲስቶች ይህ የሚያሳየው ለግብፅ አጠቃላይ ህዝብ የጋራ መነሻ መሆኑን ነው በሌሎች የግብፃውያን መካከል የሚታየው የኋላ ኋላ የአረብ ተጽዕኖ ሳይኖር የኮፕቲክ አካልን ከጥንት የግብፅ ዝርያ ጋር ያዛምዳሉ ፡፡ የኮፕቲክ ክፍል በግምት ከኢትዮ-ሶማሌ አካል ጋር እኩል ነው ፡፡ በተጨማሪ ይመልከቱ-የሎሎቲክ_ሕዝብ § የዘር ውርስ ኒሎቲክ ሕዝቦች የኒሎቲክ ሕዝቦች የኒሎቲክ ቋንቋዎችን የሚናገሩ የናይል ሸለቆ ተወላጅ ሕዝቦች ናቸው ፡፡ እነሱ የሚኖሩት በደቡብ ሱዳን ፣ በሱዳን ፣ በኢትዮጵያ ፣ በኡጋንዳ ፣ በኬንያ ፣ በዲ. ኮንጎ ፣ በሩዋንዳ እና በታንዛኒያ ከነዚህም መካከል የቡሩን ተናጋሪ ህዝቦች ፣ የካሮ ህዝቦች ፣ የሉዎ ህዝቦች ፣ የአጤከር ህዝቦች ፣ የካሌንጂን ህዝቦች ፣ ዳቶጎ ፣ ዲንቃ ፣ ኑዌር ፣ አወት ፣ ሎቶኮ እና ማአ ተናጋሪ ህዝቦች ይገኙበታል ፡፡ ኒሎተኖች በደቡብ ሱዳን ውስጥ አብዛኛዎቹን ህዝብ ያቀፉ ናቸው ፣ ይህ ደግሞ የመበተናቸው የመጀመሪያ ነጥብ ነው ተብሎ ይታመናል ፡፡ ከባንቱ ሕዝቦች ቀጥሎ በምሥራቅ ታላቁ ስምጥ ዙሪያ በአፍሪካ ታላቁ ሐይቆች አካባቢ የሚኖሩት ሁለተኛው እጅግ የበዙ የሕዝቦች ስብስብ ናቸው ፡፡ የደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ህዝብም የሚታወቅ አካል ናቸው ፡፡ የኒሎቲክ ሕዝቦች በዋናነት የዲንቃ ሃይማኖትን ጨምሮ ክርስትናንና ባህላዊ እምነቶችን ይከተላሉ ፡፡ ኒሎቲክ እና ኒሎቴ የሚሉት ቃላት ቀደም ሲል በበርካታ የኒሎቲክ ተናጋሪዎች ልዩ የአካል ቅርጽ ሥነ-መለኮታዊ ሥነ-ምልከታዎችን መሠረት በማድረግ የዘር ንዑስ-ምደባዎች ሆነው ያገለግሉ ነበር ፡፡ የሃያኛው ክፍለዘመን ማህበራዊ ሳይንቲስቶች በሰዎች መካከል ልዩነት ለመፍጠር የቋንቋ ጥናቶችን በመጠቀም አካላዊ ባህሪያትን መሠረት በማድረግ ህዝብን ለመመደብ የሚደረጉ ጥረቶችን በአብዛኛው አጣጥለውታል ፡፡ በጋራ ቋንቋ ላይ ተመስርተው ጎሳዎችን እና ባህሎችን ፈጠሩ ፡፡ ከ 20 ኛው መቶ ክፍለዘመን መጨረሻ ጀምሮ ግን ማህበራዊ እና አካላዊ ሳይንቲስቶች ከሕዝብ ዘረመል የተገኘውን መረጃ እየተጠቀሙ ነው ፡፡ [ማረጋገጫ ያስፈልጋል] ኒሎቲክ እና ኒሎቴ በአሁኑ ጊዜ በዋናነት በተመሳሳይ የኒሎቲክ ቋንቋ ቤተሰብ ውስጥ ቋንቋዎችን የሚናገሩ የተለያዩ የማይነጣጠሉ ሕዝቦችን ለማመልከት ያገለግላሉ ፡፡ ከሥነ-መለኮት አንፃር ኒሎቲክ እና ኒሎቴ (ነጠላ ኒሊት) የሚሉት ቃላት ከአባይ ሸለቆ የተገኙ ናቸው ፤ በተለይም የላይኛው የሱዳን ኒሎ-ሳህራን ተናጋሪ ህዝብ በሚኖርበት የላይኛው ናይል እና ገባር ወንዞቹ የዘር / የቋንቋ ክፍፍሎች ዋና ጽሑፍ ናይሎቲክ ቋንቋዎች ተጨማሪ መረጃ-ፓራሎኒክ ቋንቋዎች በቋንቋው ፣ የሎሎቲክ ሰዎች በሦስት ንዑስ ቡድን ይከፈላሉ- የምስራቅ ኒሎቲክ - በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ ፣ በምስራቅ ደቡብ ሱዳን ፣ በሰሜን ምስራቅ ኡጋንዳ ፣ በምዕራብ ኬንያ እና በሰሜን ታንዛኒያ ውስጥ በኒሎቲክ ህዝብ ይነገራል ፡፡ እንደ ቱርካና እና ማሳይ ያሉ ቋንቋዎችን ያካትታል ፡፡ ቴሶ – ሎቱኮ –ማ ደቡባዊ ኒሎቲክ - በምዕራብ ኬንያ ፣ በሰሜን ታንዛኒያ እና በምስራቅ ኡጋንዳ በሚገኙ የኒሎቲክ ሕዝቦች ተናጋሪ ፡፡ ካሌንጂን እና ዳቶግን ያካትታል ፡፡ የምዕራብ ኒሎቲክ - በደቡብ ሱዳን ፣ በሱዳን ፣ በሰሜን ምስራቅ ኮንጎ (ዲ.ሲ.) ፣ በሰሜን ኡጋንዳ ፣ በደቡብ ምዕራብ ኬንያ ፣ በሰሜን ታንዛኒያ እና በደቡብ ምዕራብ ኢትዮጵያ በኒሎቲክ ሕዝቦች ተናጋሪ ፡፡ የዲንቃ-ኑዌር ቋንቋዎችን ፣ የሉዎ ቋንቋዎችን እና የቡሩን ቋንቋዎችን ያካትታል ዲንቃ – ኑዌር-አወት የሉዎ ቋንቋዎች የቡሩን ቋንቋዎች ብሔርኦች (የብሔር ቡድኖች) በተጨማሪም የኩናማ ህዝብን ይመልከቱ የሎሎቲክ ሰዎች የደቡብ ሱዳንን አብዛኛው ህዝብ ይመሰርታሉ ፡፡ ከሱዳን የኒሎቲክ ሕዝቦች መካከል ትልቁ ሃያ አምስት ያህል የጎሳ ንዑስ ክፍሎች ያሉት ዲንቃ ናቸው ፡፡ ቀጣዩ ትልቁ ቡድን ኑዌር ሲሆኑ ሺሉክ ይከተላሉ ፡፡ በኡጋንዳ ውስጥ የኒሎቲክ ሰዎች የሉዎ ሕዝቦችን (አቾሊ ፣ ላንጎ ፣ አሩር ፣ አዶላ እና ኩማም) ፣ የአጤከር ሕዝቦች (ኢቴሶ ፣ ካራሞጆ እና ላንጎ ምንም እንኳን ሉኦን ቢናገሩም ባህላዊ አተኬር መነሻዎች አሏቸው) ሴቤይ እና ካዋ በምሥራቅ አፍሪቃ ውስጥ ናይትስ ብዙውን ጊዜ በሦስት አጠቃላይ ቡድኖች ይከፈላሉ- ሜዳ ኒሎቲስ እነሱ የማ ቋንቋ የሚናገሩ ሲሆን ማሳይ ፣ ሳምቡሩ እና ቱርካናን ያካትታሉ የኒሎተስ ወንዝ ወንዝ-የሎው ቡድን ትልቁ አካል የሆኑት ጆሉኦ (ኬንያዊው ሉዎ) ሃይላንድ ኒሎተንስ-ካሌንጂን እና ዳቶግ በተባሉ ሁለት ቡድኖች ተከፍሏል ካሌንጂን-ኤልጌዮ ፣ ኪፕሲጊስ ፣ ማራኳት ፣ ናንዲ ፣ ፖኮት ፣ ሳባት ፣ ቴሪክ እና ቱገን [ኬዮ] ዳቶግ-በዋነኝነት በባርባግ እና በሌሎች ትናንሽ ስብስቦች የተወከለው ተጨማሪ መረጃ የደቡብ ሱዳን ታሪክ ፣ የኡጋንዳ ታሪክ ፣ የኬንያ ታሪክ እና የታንዛኒያ ታሪክ . ከቀደመው የማይለይ የምስራቅ ሱዳን አንድነት የተለየ የፕሮቶ-ኒሎቲክ አንድነት ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 3 ኛው ሚሊኒየም እንደተገኘ ይታሰባል ፡፡ የፕሮቶ-ኒሎተኖች ልማት በቡድን ሆነው ከከብቶች እርባታ ጋር የተገናኘ ሊሆን ይችላል ፡፡ የምስራቅ ሱዳናዊ አንድነት ገና ቀደም ብሎ መሆን አለበት ፣ ምናልባትም ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 5 ኛው ሚሊኒየም አካባቢ (የታቀደው የኒሎ-ሳሃራ አንድነት ወደ ላይኛው ፓሎሊቲክ እስከ 15 ኪያ ገደማ ይሆናል) ፡፡ የጥንቶቹ የኒሎቲክ ተናጋሪዎች የመጀመሪያ ቦታ አሁን ደቡብ ሱዳን በምትባለው የአባይ ወንዝ ምስራቅ እንደሚሆን ይገመታል ፡፡ ከክርስቶስ ልደት በፊት በ 3 ኛው ሚሊኒየም የነበረው ፕሮቶ-ኒሎተርስ አርብቶ አደር ሲሆኑ ጎረቤቶቻቸው የፕሮቶ-ማዕከላዊ የሱዳን ሕዝቦች በአብዛኛው የግብርና ባለሙያዎች ነበሩ ፡፡ የሎሎቲክ ሰዎች የከብት አርብቶ አደር ፣ የዓሣ ማጥመድ እና የዘር እርባታን የተቀላቀለ ኢኮኖሚ ይለማመዱ ነበር ፡፡ ከተመሳሳዩ ተመሳሳይ ክልል ጋር ከዚህ ጋር ተመሳሳይነት ያለው ባህልን የሚገልጹ ቀደምት የአርኪኦሎጂ ግኝቶች አንዳንዶቹ በሱዳን ከካርቱም በ 48 ኪሎ ሜትር በሰሜን በምትገኘው ካደሮ እና እስከ 3000 ዓክልበ. ካደሮ የከብት አርብቶ አደር ባህል ቅሪቶችን እንዲሁም ከሰሃራ በታች ያሉ የአፍሪካ ተፈጥሮአዊ ባህሪዎችን የሚያሳዩ የአፅም ቅሪቶች ያሉበት የመቃብር ስፍራ ነው ፡፡ በተጨማሪም ሌሎች የእንስሳት እርባታ ፣ የጥበብ ሥራ ፣ የርቀት ንግድ ፣ የዘር እርባታ እና የዓሳ አጠቃቀም ማስረጃዎችን ይ ል ፡፡ የጄኔቲክ እና የቋንቋ ጥናቶች በሰሜን ሱዳን እና በደቡባዊ ግብፅ የሚገኙት የኑቢያ ሰዎች ከኒሎቲክ ሰዎች ጋር በጣም ቅርበት ያለው ህዝብ የጀመሩ ድብልቅ ቡድን መሆናቸውን አሳይተዋል ፡፡ ይህ ህዝብ በኋላ ላይ ከመካከለኛው ምስራቅ እና ከሌሎች የምስራቅ አፍሪካ ህዝቦች ከፍተኛ የዘር ፍሰትን አግኝቷል ፡፡ ኑቢያውያን የኋላ ኋላ የከርማን እና ሜሮን እንዲሁም የመካከለኛ ዘመን የክርስቲያን መንግስቶችን የመኩሪያን እና የመኩሪያን መንግስትን የመሰረቱትን የናይል ሸለቆ ቀደምት ነዋሪዎች ዘሮች እንደሆኑ ተደርገው ይወሰዳሉ ፡፡ እነዚህ ጥናቶች እንደሚያመለክቱት ከኒሎቲክ ሰዎች ጋር በጣም የተዛመደ ህዝብ ከጥንት ጀምሮ እስከ አባባ ሸለቆ ድረስ እስከ ደቡብ ግብፅ ድረስ ይኖሩ ነበር ፡፡ ቀደምት መስፋፋት በተጨማሪም ኤሌሜንታይን ይመልከቱ . ከሁለተኛው ሺህ ዓመት በፊት ጀምሮ ከኒሎቲክ የሕፃናት ማቆያ ወደ ሩቅ ደቡብ ሱዳን የመጀመሪያ የደቡብ መስፋፋትን የሚያመለክቱ የቋንቋ ማስረጃዎች ፣ በዚህ መስፋፋት የተሳተፉ የደቡብ የኒሎቲክ ማኅበረሰቦች በመጨረሻ ወደ ምዕራብ ኬንያ ከ 1000 እስከ 500 ዓ.ዓ. የእነሱ መምጣት የተከሰተው ብረት ወደ ምስራቅ አፍሪካ ከመግባቱ ጥቂት ቀደም ብሎ ነበር ፡፡ መስፋፋት ከሱድ ከጊዜ በኋላ እንደ ዲንቃ ፣ ሺሉክ እና ሉዎ ያሉ የሎሎቲክ ተናጋሪዎች ሥራቸውን እንደተረከቡ የቋንቋ ማስረጃዎች ያሳያሉ ፡፡ እነዚህ ቡድኖች ከ ተሰራጭተው የአርኪኦሎጂ ማስረጃዎች እንደሚያሳዩት ከ 3000 ከዘአበ ጀምሮ በሰው ልጅ ላይ በሰው ልጅ ላይ በከብት እርባታ ላይ የተመሠረተ ባህል እንደነበረ እና በዚያ አካባቢ ያለው የኒሎቲክ ባህል እስከዚያው ድረስ ቀጣይ ሊሆን ይችላል ፡፡ ከ ወደ የተቀረው ደቡብ ሱዳን የኒሎቲክ መስፋፋት በ 14 ኛው ክፍለ ዘመን የተጀመረ ይመስላል ፡፡ ይህ የክርስቲያን ኑቢያ መንግስታት ከማኩሪያ እና አሎዲያ ውድቀቶች እና የአረብ ነጋዴዎች ወደ ማዕከላዊ ሱዳን ዘልቀው ከመግባት ጋር ይገጥማል ፡፡ የደቡብ ሱዳኖች ከአረቦች አዲስ ዝርያ የሌላቸውን ከብቶች ያገኙ ይሆናል ፡፡ የአርኪዎሎጂ ባለሙያው ሮላንድ ኦሊቨር ዘመኑም በኒሎቲክ መካከል የብረት ዘመን መጀመሩን ያሳያል ብለዋል ፡፡ እነዚህ ምክንያቶች የኒሎቲክ ተናጋሪዎች ክልሉን በበላይነት ለመቆጣጠር እንዴት እንደተስፋፉ ሊያብራሩ ይችላሉ ፡፡ የ ፣ (“ኮሎሎ” ተብሎ የሚጠራው) ፣ ተጋሊ እና ፉር የተባሉ መንግስታት እ.ኤ.አ. በአሥራ ስድስተኛው መቶ ክፍለዘመን በኒሎቲክ ተናጋሪዎች መካከል በጣም ጠንካራው ቡድን (በአረብ እና አውሮፓውያን ሺሊቅ ተብሎ ይጠራል) ሲሆን በታሪካዊው የኒካንግ መሪነት ወደ ነጭ አባይ ዳርቻዎች ተሰራጭቷል .1490 እስከ .1517 ን አስተዳድረዋል ፡፡ የወንዙን ​​ምዕራብ ዳርቻ እስከ ሰሜን እስከ ኮስቲ እስከ ሱዳን ድረስ ተቆጣጠረ ፡፡ እዚያም በከብት እርባታ ፣ በጥራጥሬ እርባታ እና በአሳ ማጥመድ ላይ የተመሠረተ ኢኮኖሚን ​​አቋቋሙ ፣ ከወንዙ ርዝመት ጋር ትናንሽ መንደሮች አሏቸው ፡፡ የተጠናከረ የግብርና ስርዓት ያዳበረ ሲሆን በ 17 ኛው ክፍለዘመን የል መሬቶች ከግብፅ ናይል መሬቶች ጋር የሚመሳሰል የህዝብ ብዛት ነበራቸው ፡፡ አንደኛው ፅንሰ-ሀሳብ የሰንጋር ሱልጣኔትን የሚያቋቁሙ የንጅ ሰዎችን ወደ ሰሜን ያገደው ከኩሉ ግፊት መሆኑ ነው ፡፡ ዲንካዎች የሰው ልጅ ትራንስፎርሜሽን ኢኮኖሚያቸውን በመጠበቅ በስድድ አካባቢ ቆዩ ፡፡ ዲንቃዎቹ ከጎረቤቶቻቸው የተጠበቁ እና የተገለሉ ሲሆኑ ፣ ሴሉ ግን በዓለም አቀፍ ጉዳዮች የበለጠ ተሳትል ፡፡ ኬል የነጭ አባይን ምዕራባዊ ዳርቻ የሚቆጣጠር ሲሆን ሌላኛው ወገን ደግሞ በፉንጅ ሱልጣኔት ቁጥጥር ስር የነበረ ሲሆን በሁለቱ መካከል መደበኛ ግጭት ነበር ፡፡ በጦር ታንኳ አካባቢዎችን በፍጥነት ከአከባቢዎች ውጭ የመውረር ችሎታ ነበረው እንዲሁም የአባይን ውሃ ይቆጣጠር ነበር ፡፡ ፉንጅ የታጠቁ ጋሻ ፈረሰኞች የቆሙ ጦር ነበራቸው እናም ይህ ኃይል የሳሄልን ሜዳ እንዲቆጣጠሩ አስችሏቸዋል ፡፡ ወጎች ሐ ስለ ያስተዳድሩ ስለ ይናገራል ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1630 የነጭ ናይል የንግድ መስመሮችን ለመቆጣጠር ከሴናርር ጋር ለሶስት አስርት ዓመታት ጦርነት መርቷቸዋል ፡፡ ከዳርፉር ሱልጣኔትና ከታካሊ መንግሥት ጋር በፎንጅ ላይ ተባባሪ ቢሆንም የታካሊ መማረክ ጦርነቱን በፉንጅ ሞገስ አጠናቋል ፡፡ በ 17 ኛው መቶ ክፍለዘመን በንጅ እና በል መካከል ባለው የድንበር አከባቢ ስልጣን ከያዙት ዲንቃ ጋር እና ተባባሪ ሆነ ፡፡ የ የፖለቲካ አወቃቀር ቀስ በቀስ በንጉ ወይም በድጋሜ ስር ማዕከላዊ ነበር ፡፡ በጣም አስፈላጊው ሩድ ቱጊ (የሪድ ልጅ) ሐ. እ.ኤ.አ. ከ 1690 እስከ 1710 ባለው ጊዜ የፋሺዳ የካሊ ዋና ከተማን አቋቋመ ፡፡ በዚሁ ወቅት የ ንጅ ሱልጣኔት ቀስ በቀስ መውደቁ የታየ ሲሆን ኩሉል የነጭ አባይን እና የንግድ መስመሮቹን ሙሉ በሙሉ እንዲቆጣጠር አድርጓል ፡፡ የኩሉ ወታደራዊ ኃይል በወንዙ ቁጥጥር ላይ የተመሠረተ ነበር ፡፡ የደቡብ ኒሎቲክ ሰፈራ በምስራቅ አፍሪካ እ.ኤ.አ. ከ 19 ኛው መቶ ክፍለዘመን አጋማሽ ጀምሮ የአውሮፓውያን የስነ-ሰብ ጥናት ተመራማሪዎች እና በኋላም የኬንያ ታሪክ ጸሐፊዎች ከተለያዩ የአፍሪካ ክፍሎች ወደ ምስራቅ አፍሪካ የሰዎች ፍልሰት መነሻ ፍላጎት አላቸው ፡፡ ከእነዚህ ጥናቶች ከሚመነጩት በጣም ሰፊ ከሆኑት መሠረተ-ሐሳቦች አንዱ የባንቱ መስፋፋት ነው ፡፡ የጥናቱ ዋና መሳሪያዎች የቋንቋ ፣ የአርኪዎሎጂ እና የቃል ወጎች ነበሩ ፡፡ የቃል ወጎች የካሌንጂን ቡድኖች አመሰራረት ሀሳብን ለማግኘት የግለሰቦችን የዘር ታሪክ ማፈላለግ አስፈላጊነት እንደ ቢ. ኪፕኮርር ፡፡ ቱገን ለመጀመሪያ ጊዜ ከጦርነት ፣ ከረሃብ እና ከበሽታ በመሸሽ በትንሽ የጎሳ ቡድኖች ውስጥ መሰፈሩን እና ከምዕራብ ፣ ምስራቃዊ እና ሰሜናዊ ክፍሎች እንደደረሱ ተከራክረዋል ፡፡ ከቱገን መካከል ከኬንያ ተራራ መጥቻለሁ የሚል ክፍል እንኳን አለ ፡፡ በናንዲ ማቋቋሚያ ላይ ያለው የናንዲ መለያ የናንዲ ክልል የመያዝ ተመሳሳይ ዘዴ ያሳያል። ወደ ናንዲ አካባቢ የገቡት እና የያዙት የካሌንጂን ጎሳዎች በዚህም የናንዲ ጎሳ ሆነው የተገኙት ከካሌንጂን ተናጋሪ አካባቢዎች ሰፋ ያለ ነው ፡፡ ስለሆነም ባለፉት መቶ ዘመናት ሰዎች የሚንቀሳቀሱበት እና ያተኮሩባቸው የቦታ ዋና አከባቢዎች ያሉ ይመስላል ፣ እናም በሂደቱ ውስጥ ስደተኞችን በመቀበል እና የመጀመሪያ ነዋሪዎችን በማዋሃድ በሂደቱ ሂደት ውስጥ ዛሬ ወደ ተለመደው ወደ ካሌንጂን ማህበረሰቦች ተለውጧል ፡፡ በተለያዩ ምክንያቶች የኒሎቲክ ሉዎ ሕዝቦች ዘገምተኛ እና ብዙ ትውልድ ፍልሰት ከደቡብ ሱዳን ወደ ኡጋንዳ እና ምዕራብ ኬንያ ቢያንስ ከ 1000 ዓ.ም. ጀምሮ እስከ 20 ኛው ክፍለዘመን መጀመሪያ ድረስ ተከሰተ ፡፡ ወደ ኬንያ እና ታንዛኒያ ውስጥ እና ውስጥ የሉዎ መስፋፋት የጊዜ ገደቦችን ለመገመት የቃል ታሪክ እና የዘር ሐረግ መረጃዎች ጥቅም ላይ ውለዋል ፡፡ በኬንያ ወደነበረው የቀድሞው የኒያንዛ አውራጃ አራት ዋና ዋና የፍልሰት ሞገዶች የሚጀምሩት ከጆክ ህዝብ (ጆካ ጆክ) ሲሆን ይህም ከ 1490 እስከ 1517 አካባቢ ተጀምሯል ተብሎ ይገመታል ፡፡ ጆካ ጆክ ወደ ሰሜን ኒያንዛ የመጀመሪያ እና ትልቁ የስደተኞች ማዕበል ነበሩ ፡፡ እነዚህ ስደተኞች በሰሜን ኒያንዛ ዙሪያ ተስፋፍተው ራሞጊ ሂል በሚባል ቦታ ሰፈሩ ፡፡ የኦዊኒ ሰዎች (ጆክ ኦውዊኒ) እና የኦሞሎ ህዝብ (ጆክ ኦሞሎ) ብዙም ሳይቆይ ተከትለው ነበር ፡፡ ከዚያ በኋላ በሱባ ፣ ሳዋ ፣ አሴምቦ ፣ ኡዮማ እና ካኖ የተውጣጣ ልዩ ልዩ ቡድን ተከተለ ፡፡ ሱባዎች በመጀመሪያዎቹ የሉዎ ባህልን የተቀላቀሉ ባንቱ ተናጋሪ ሰዎች ነበሩ ፡፡ በ 18 ኛው ክፍለዘመን አጋማሽ ላይ በቡጋንዳ 24 ኛው ካባካ ግድያ ተከትሎ በተነሳው የእርስ በእርስ ግጭት ከኡጋንዳ ውስጥ ከቡጋንዳ መንግሥት ሸሽተው በደቡብ ኒያንዛ በተለይም በሩሲንጋ እና በምፋንጋኖ ደሴቶች ሰፈሩ ፡፡ የሉዎ ተናጋሪዎች በ 17 ኛው መቶ ክፍለዘመን መጀመሪያ ጀምሮ ከሰሜን ኒያንዛ የቪክቶሪያን ሃይቅ የቪናምን ባሕረ ሰላጤ ተሻግረው ከቅኝ ግዛት በኋላ የነበሩ ወጎች በካሌንጂን የቱልወፕ ኮኒ ተብሎ የሚጠራው የኤልገን ተራራ ፣ የጋራ የካልንጂን መነሻ መነሻ ቦታ ነው ከተለያዩ የካሌንጂን ንዑስ ጎሳዎች የተውጣጡ በርካታ ታሪካዊ ትረካዎች ኬልያ ውስጥ የመጀመርያ የመቋቋሚያ ቦታቸው የሆነውን ቱልወሳብ / ቱልወፕ ኮኒ (ኤልጎን ተራራ) ያመለክታሉ ፡፡ ከቅኝ ግዛት ዘመን በኋላ በተመዘገቡ በአብዛኞቹ ትረካዎች ውስጥ ይህ የመነሻ ነጥብ እንደ ማዕከላዊ ጭብጥ ይታያል ፡፡ በጣም ዝነኛ ከሆኑት ዘገባዎች አንዱ እንደሚናገረው; ካሌንጂን የመጣው በሰሜናዊው እመት አብ ቡርጂ ከሚባል ሀገር ሲሆን ትርጉሙ ሞቃታማው ሀገር ማለት ነው ፡፡ ሰዎቹ በኤልገን ተራራ ወይም በካልሌንጂን ቱልትት አባ ኮኒ በኩል በማለፍ ወደ ደቡብ ተጉዘዋል ተብሏል ፡፡ ሳባቶች በተራራው ተዳፋት ዙሪያ ሰፍረው ሌሎቹ ደግሞ የተሻለ መሬት ፍለጋ ተጓዙ ፡፡ ኬዮዮ እና ማራኳት በኬሪዮ ሸለቆ እና በቸርጋኒ ሂልስ ሰፈሩ ፡፡ ፖኮቶች በሰሜናዊው የኤልጎን ተራራ ላይ ሰፍረው ቆየት ብለው በሰሜን ከባቢንጎ ሐይቅ ድረስ ተስፋፉ ፡፡ በባሪንጎ ሐይቅ ላይ ቱገን ከናንዲ እና ከኪፕሲጊስ ተለየ ፡፡ ይህ ኬሙታብ ሬሬሲክ በመባል በሚታወቀው ረሃብ ወቅት ነበር ፣ ትርጉሙም የሌሊት ወፎች ረሃብ ማለት ነው ፡፡ በዚህ በረሀብ ወቅት የሌሊት ወፍ አረንጓዴ አረንጓዴ ሣር በመንቀሳቀስ በረሀብን ማስቀረት እንደሚቻል የሚያመላክት የመልካም ምልክት ምልክት ተደርጎ የተወሰደ አረንጓዴ ሳር ቅጠሎችን አመጣ ተብሏል ፡፡ ቱጊን ተንቀሳቅሶ በቱገን ሂልስ ዙሪያ ተቀመጠ ኪፕሲጊስ እና ናንዲ ወደ ሮንጋይ አካባቢ ተዛወሩ ፡፡ ኪፕሲጊስ እና ናንዲ እንደ አንድነት ቡድን ለረጅም ጊዜ አብረው እንደኖሩ ይነገራል ነገር ግን በመጨረሻ በተቃዋሚ አካባቢያዊ ምክንያቶች የተነሳ ለመለያየት ተገደዋል ፡፡ ከነዚህም መካከል ከኡሲን ጊሹ የመሳይ ድርቅና ወረራ ነበሩ ፡፡ ጂኦግራፊያዊ መሰናክሎች የደቡባውያንን ከእስልምና እድገት ጠብቀዋል ፣ ማህበራዊ እና ባህላዊ ቅርሶቻቸውን እና የፖለቲካ እና የሃይማኖት ተቋማቶቻቸውን ይዘው እንዲቆዩ አስችሏቸዋል ፡፡ የዲዲን ህዝብ በተለይ ከውጭ ጣልቃ-ገብነት በመከላከል በሱድ ማርስሽላንድ ውስጥ ደህንነቱ የተጠበቀ እና ያለ ትልቅ የታጠቀ ኃይል ደህንነቱን እንዲጠብቅ አስችሎታል ፡፡ የሺሉክ ፣ የአዛንዴ እና የባሪ ሰዎች ከጎረቤት ግዛቶች ጋር የበለጠ መደበኛ ግጭቶች ነበሩባቸው ባህል እና ሃይማኖት አብዛኛዎቹ ናሎቴዎች ከከብቶቻቸው መንጋዎች ጋር በየወቅቱ እየተሰደዱ አርብቶ አደርነታቸውን ይቀጥላሉ ፡፡ አንዳንድ ጎሳዎች እንዲሁ በከብት መዝረፍ ባህል ይታወቃሉ ፡፡ በምስራቅ አፍሪካ ያሉት ናይትስ ከጎረቤት ህዝቦች ጋር ረጅም ግንኙነት በመፍጠር ከደቡብ የኩሽቲክ ቡድኖች ብዙ ልምዶችን እና ልምዶችን ተቀብለዋል ፡፡ የኋለኛው ደግሞ የማህበራዊ አደረጃጀት የዕድሜ ስብስብ ስርዓትን ፣ ግርዘትን እና የቃላት ቃላትን ያጠቃልላል። ከሃይማኖታዊ እምነቶች አንጻር ኒሎተርስ በዋናነት ባህላዊ እምነቶችን እና ክርስትናን ያከብራሉ ፡፡ የዲንቃ ሃይማኖት የሃይማኖት አማልክት ነው ፡፡ ልዑል ፣ ፈጣሪ አምላክ የሰማይ እና የዝናብ አምላክ ፣ እና የሁሉም መናፍስት ገዥ የሆነው ንሂሊክ ነው እሱ በሁሉም ፍጥረታት ውስጥ ይገኛል ተብሎ ይታመናል ፣ እናም በምድር ላይ ያለውን እያንዳንዱን ሰው ፣ ዕፅዋትና እንስሳትን እጣ ፈንታ ይቆጣጠራል። ኒሂሊክ እንደ ኑዌር እና ሺሉክ ባሉ ሌሎች የኒሎቲክ ቡድኖች ጃክ ፣ ጁንግ ወይም ዲዮኪን በመባልም ይታወቃል ፡፡ ዴንጊት ወይም ዴንግ በኒህሊክ ኃይል ያለው የዝናብ እና የመራባት ሰማይ አምላክ ነው ፡፡ የዴንግ እናት የአቡነ የአትክልት ስፍራ ጠባቂ እና ሁሉም ሴቶች በእባብ የተወከሉ አቡክ ናት ፡፡ ሌላኛው አምላክ ጋራንግ በአንዳንድ ዲንቃዎች በዴንግ የታፈነ አምላክ ነው ተብሎ ይታመናል ወይም ይወሰዳል ፤ መንፈሱ ብዙዎቹን የዲንቃ ሴቶች እና አንዳንድ ወንዶች እንዲጮህ ሊያደርግ ይችላል ፡፡ “ጆክ” የሚለው ቃል የአባቶችን መናፍስት ቡድን ያመለክታል። በሎቱኮ አፈታሪኮች ውስጥ ዋናው አምላክ አጆክ ይባላል ፡፡ እሱ በአጠቃላይ እንደ ደግ እና ደግ ሆኖ ይታያል ፣ ግን ሊናደድ ይችላል። አንድ ጊዜ ለል ትንሣኤ አንዲት ሴት ለጸሎት እንደመለሰ ተዘግቧል ፡፡ ባለቤቷ ግን ተቆጥቶ ልጁን ገደለው ፡፡ በሎቱኮ ሃይማኖት መሠረት አጆክ በሰውየው ድርጊት ተበሳጭቶ እንደገና ማንኛውንም ሎቶኮን እንደገና እንዳያንሰራራ ማለ ፡፡ በዚህ ምክንያት ሞት ዘላቂ ሆኗል ተባለ ፡፡ ዘረመል (ጀነቲክስ) ዲ ኤን ኤ ( የ ጥናት . በአፍሪካ ውስጥ የተለያዩ ነዋሪዎችን በአባት የዘር ሐረግ ለመፈተሽ ሞክረዋል ፣ ከእነዚህም መካከል 26 ማሳይ እና 9 ሉኦ ከኬንያ እንዲሁም 9 አሩ ከዴሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ፊርማ የኒሎቲክ የአባት ምልክት አመልካች ሃፕሎፕሮፕ ኤ 3 ቢ 2 ከመአሳይ 27% ፣ ከአሉር 22% እና ከሉኦ 11% ተገኝቷል ፡፡ እንደ ጎሜስ እና ሌሎች. ሃፕሎግፕፕ ቢ ሌላ በባህሪው የኒሎቲክ አባታዊ አመልካች ነው ፡፡ በ 22% የሉዎ ናሙናዎች ውስጥ ተገኝቷል ፣ 8% ያጠናው ማሳይ እና 50% የተማረ ኑዌር ፡፡ በታላቁ ሐይቆች አካባቢ ከሚገኙት የኒሎ-ሳህራን ተናጋሪ ቡድኖች መካከል የ ‹1 ›ሐፕሎፕፕፕ በአጠቃላይ 11% ገደማ ድግግሞሾች ላይ ተስተውሏል ፡፡ ይህ ተጽዕኖ በማሳይ ውስጥ ተከማችቷል ፡፡ ይህ ከኩሺቲክ ተናጋሪ ወንዶች ወደነዚህ የኒሎ-ሳሃራን ቋንቋ ተናጋሪ ህዝቦች ወሳኝ ታሪካዊ የዘር ፍሰትን የሚያመለክት ነው ፡፡ በተጨማሪም ከአሉር ናሙናዎች ውስጥ 67% የሚሆኑት ኢ 2 ሃፕሎፕሮፕን ይይዛሉ ፡፡ አንድ ጥናት በሐሰን . በሱዳን ክልል ውስጥ የሚገኙትን የ ‹› ን በመተንተን የተለያዩ የአካባቢ የኒሎቲክ ቡድኖች ለማነፃፀር ተካተዋል ፡፡ ተመራማሪዎቹ በምዕራብ ሱዳን ከሚኖሩት በስተቀር በኒሎ-ሳሃራ ተናጋሪዎች መካከል በጣም የተለመዱ የአባት የዘር ሐረጎች ኒሎቲክ ኤ እና ቢ ክላድስ ሆነው አግኝተዋል ፡፡ እዚያም አንድ ታዋቂ የሰሜን አፍሪካ ተጽዕኖ ተስተውሏል ፡፡ ሃፕሎፕሮፕ ሀ ከዲንቃ 62% ፣ ከሺሉክ 53.3% ፣ ከኑባ 46.4% ፣ ከኑዌር 33.3% ፣ ከፉር 31.3% እና ከማሳሊት 18.8% መካከል ተመልክቷል ፡፡ ሃፕሎፕሮፕ ቢ ለ ኑዌር 50% ፣ 26.7% ከሽሉቅ ፣ 23% ዲንቃ ፣ ለኑባ 14.3% ፣ ለፉር 3.1% እና ለመሳሊት 3.1% ተገኝቷል ፡፡ የ “ኢ 1 ቢ 1 ቢ” ክላዴድም ከመሳላይት 71.9% ፣ ከፉሩ 59.4% ፣ ከኑባ 39.3% ፣ ከሺሉክ 20% ፣ ከኑዌር 16.7% እና ከዲንቃ 15% ተገኝቷል ፡፡ ሀሰን እና ሌሎች. በማሳሊትት ውስጥ ያለው የሃፕሎፕፕፕ ከፍተኛ ድግግሞሽ ብዛት በቅርብ ጊዜ በተፈጠረው የህዝብ ማነቆ ምክንያት ነው ፣ ይህም ምናልባት የህብረተሰቡን የመጀመሪያ የሃፕሎፕፕፕ ብዝሃነትን የቀየረ ሊሆን ይችላል ፣ ወይም ደግሞ በሰሜን አፍሪካ ከሚገኘው የ መነሻ ጂኦግራፊያዊ ቅርበት የተነሳ ነው ፡፡ ተመራማሪዎቹ እንደሚጠቁሙት “ከ 6,000-8,000 ዓመታት በፊት አካባቢ የሰሃራ ተራማ በረሃማ በሆነበት ጊዜ” (እ.ኤ.አ.) ወደ ሱዳን ሊመጣ ይችል ነበር ፡፡ ሄን እና ሌሎች. በተመሳሳይ መልኩ በሰሜን ታንዛኒያ ኒሎቲክ ዳቶግ ላይ የአፍሮ-እስያታዊ ተጽዕኖን ተመልክተዋል ፣ ከእነዚህ ውስጥ 43% የሚሆኑት ኤም 293 ን ንዑስ ክ / ተሸክመዋል ፡፡ ከናሎቴስ የአባት ዲ ኤን ኤ በተቃራኒ የናሎቴስ የእናት የዘር ሐረግ በአጠቃላይ ዝቅተኛ-ወደ-ቸልተኛ የሆኑ የአፍሮ እስያ እና የሌሎች ያልተለመዱ ተጽዕኖዎችን ያሳያል ፡፡ የ ጥናት በካስትሪ እና ሌሎች. በኬንያ የሚገኙ የተለያዩ የሎሎቲክ ህዝቦች የእናትነት ዝርያዎችን በመመርመር ቱርካናና ፣ ሳምቡሩ ፣ ማሳይ እና ሉዎ ግለሰቦች ተመርጠዋል ፡፡ ሁሉም ማለት ይቻላል የተሞከሩት ናይትስ ኤምቲዲኤንኤ 0 ፣ 2 ፣ 3 ፣ 4 እና 5 ን ጨምሮ የተለያዩ ከሰሃራ በታች ማክሮ- ንዑስ-ክላዶች ነበሩ ፡፡ ከሰሜን አፍሪካ እና ከአፍሪካ ቀንድ ዝቅተኛ የእናቶች ዘረ-መል ፍሰት በጥቂት ቡድኖች ውስጥ ታይቷል ፣ በዋነኝነት በ እና በ የዘር ሐረግ ውስጥ 12.5% በሆነው ከማሳይ እና 7% የሳምቡሩ ናሙናዎች ተገኝተዋል ፡፡ 46 ራስ-ሰር አካል ዲ ኤን ኤ ( የኒሎቲክ ሕዝቦች ራስ-ሙዝ ዲ ኤን ኤ በቴሽኮፍ እና ሌሎች አጠቃላይ ጥናት ላይ ተመርምሯል ፡፡ በአፍሪካ ውስጥ ባሉ የተለያዩ ሕዝቦች የዘረመል ስብስቦች ላይ ፡፡ እንደ ተመራማሪዎቹ ገለፃ ኒሎተስ በአጠቃላይ የራሳቸውን አፍሪካዊ የዘር ውርስ (ክላስተር) ይመሰርታሉ ፡፡ ደራሲዎቹ በተጨማሪም እንደ ማሳይ ያሉ በምስራቅ ታላላቅ ሐይቆች አካባቢ የተወሰኑ የሎሎቲክ ሕዝቦች ባለፉት አምስት ሺህ አምስት ዓመታት ወይም ከዚያ በላይ ዓመታት በኩሽቲክ ተናጋሪ ሕዝቦችን በተደጋጋሚ በማዋሃድ አንዳንድ ተጨማሪ የአፍሮ-እስያዊ ግንኙነቶችን አሳይተዋል ፡፡ የማደባለቅ ትንተና ( ቲሽኮፍ እና ሌሎች እ.ኤ.አ. በ 2009 በአፍሪካ ውስጥ በሕዝቦች መካከል ያለውን የዘረመል ልዩነት እና ግንኙነቶች ለመለየት ትልቁን ጥናት አሳትመዋል ፡፡ እነሱ 121 የአፍሪካን ብዛት ፣ 4 የአፍሪካ አሜሪካዊያንን እና 60 አፍሪካዊ ያልሆኑ ህዝቦችን መርምረዋል ፡፡ የእነሱ ውጤቶች የፍልሰት ክስተቶችን የሚያንፀባርቅ ከፍተኛ ድብልቅ የዘር ግንድ አመልክተዋል ፡፡ በምስራቅ አፍሪካ ውስጥ ሁሉም የህዝብ ቡድኖች የመረመሩ የኒሎቲክ ፣ የኩሽቲክ እና የባንቱ የዘር ሐረጎች ከሌሎቹ ጋር የተለያየ ዲግሪዎች ነበሯቸው ፡፡ በተጨማሪም በአጠቃላይ የጄኔቲክ ስብስቦች ከቋንቋ ምደባ ጋር የሚጣጣሙ መሆናቸውን የኬንያው ሉኦን ጨምሮ ከሚታወቁ በስተቀር ፡፡ የኒሎ-ሳህራን ተናጋሪዎች ቢሆኑም ፣ የሉዎ ክላስተር ከኒጀር-ኮርዶፋኒያን ተናጋሪ ሕዝቦች ጋር በዙሪያቸው ይገኛል ፡፡ በደቡባዊው ሉኦ ፍልሰት ወቅት ይህ ከፍተኛ የሆነ ድብልቅነትን የሚያመለክት መሆኑን ያመላክታሉ ፡፡ የካሌንጂን ቡድኖች እና የማሳይ ቡድኖች አነስተኛ የባንቱ ዝርያ ያላቸው ግን ጉልህ የኩሽ ዝርያ ያላቸው ሆነው ተገኝተዋል ፡፡ በጥንታዊ ዲ ኤን ኤ በጥናት የታወቀ የጄኔቲክ ምሁር ዴቪድ ሪይክ በሉዎ ሰዎች ላይ የሚውቴሽን ድግግሞሽ ከአከባቢው የባንቱ ተናጋሪዎች ጋር በጣም ተመሳሳይ መሆኑን ያመለከተ ጥናት አካሂዷል ፡፡ በምስራቅ አፍሪቃ የሚገኙ የሉዎ ተናጋሪዎች የባንቱ ተናጋሪዎች ወደነበሩባቸው ግዛቶች በመሰደዳቸው ሁልጊዜም ቢሆን ማህበራዊ ችግር ላይኖራቸው ይችላል የሚል ሀሳብ አቅርበዋል። ይህ በርካታ የባንቱ ተናጋሪ ቡድኖች የሉዎ ቋንቋን ፣ ባህልን እና ልማዶችን በወቅቱ እንደነበሩ የሚያረጋግጥ የቃል ታሪክን የሚመጥን ነው ፡፡ አገር አቋራጭ የዓለም ሻምፒዮን እና ሪከርድ ባለቤት ሎርና ኪፕላጋት ከብዙ ታዋቂ የኒሎቲክ ርቀት ሯጮች አንዱ ፡፡ በአካል ናይትስ በተለመደው በጣም ጥቁር የቆዳ ቀለም እና ቀጭን ፣ ረዣዥም አካላት ይታወቃሉ ፡፡ ብዙውን ጊዜ ለየት ያሉ ረዥም የአካል ጉዳቶች ፣ በተለይም ርቀቱ ክፍሎችን (የፊት እግሮች ፣ ጥጆችን) ይመለከታሉ ፡፡ ይህ ባህርይ ሰውነታቸውን የበለጠ ውጤታማ በሆነ መንገድ እንዲያፈሱ ለማስቻል የአየር ንብረት መላመድ እንደሆነ ይታሰባል። የሱዳን ኒሎተኖች በዓለም ላይ ካሉ ረጅሙ ሕዝቦች መካከል እንደ አንዱ ይቆጠራሉ ፡፡ ሮበርትስ እና ቤይንብሪጅ 182.6 ሴ.ሜ (5 11.9 ኢንች) ቁመት እና 58.8 ኪ.ግ (130 ፓውንድ) በሱዳናዊው ሺሉክ ናሙና ውስጥ አማካይ እሴቶችን ሪፖርት አድርገዋል ፡፡ ሌላው የሱዳን ዲንቃ ናሙና የ 181.9 ሴሜ / 58.0 ኪግ (71.6 እና : በ / 127.9 ፓውንድ) ቁመት / ክብደት ጥምርታ አለው ፣ እጅግ በጣም ሥነ-መለኮታዊ ከ 1.6-3.5-6.6 ፡፡ የፊት ገጽታዎችን በተመለከተ ሂርናክስ በኒሎቲክ ሕዝቦች መካከል በጣም የተለመደው የአፍንጫ መገለጫ ሰፊ ነው ፣ በባህሪያቸው ከፍተኛ የመረጃ ጠቋሚ እሴቶች ከ 86.9 እስከ 92.0 ናቸው ፡፡ በተጨማሪም ዝቅተኛ የአፍንጫ ምጣኔዎች ብዙውን ጊዜ እንደ ማሳይ ባሉ በደቡባዊ ደቡባዊ ታላቁ ሐይቆች አካባቢ ከሚኖሩት ኒሎቴስ መካከል እንደሚገኙ ዘግቧል ፡፡ በተጨማሪም ፣ በአሁኑ ጊዜ በአፍሪካ ታላቁ ሐይቆች አካባቢ የሚኖሩት የኒሎቲክ ቡድኖች አንዳንድ ጊዜ በሱዳን ክልል ከሚኖሩት ሰዎች ያነሱ ናቸው ፡፡ ካምቤል እና ሌሎች. በሰሜን ኬንያ ውስጥ በግብርና ቱርካና ናሙና ውስጥ 172.0 ሴ.ሜ / 53.6 ኪግ (67.7 በ / 118.2 ፓውንድ) እና 174.9 ሴ.ሜ / 53.0 ኪግ (68.8 እና : በ / 116.8 ፓውንድ) መለኪያዎች ተመዝግበዋል ፡፡ ሄርናክስ በተመሳሳይ በደቡብ ኬንያ ለሚገኘው ማሳይ የ 172.7 ሴ.ሜ (68 ኢንች) ቁመት በመዘርዘር እጅግ በጣም ግንድ / እግር ርዝመት 47.7 ነው ፡፡ ብዙ የኒሎቲክ ቡድኖች በረጅም እና በመካከለኛ ርቀት ሩጫ የላቀ ናቸው ፡፡ አንዳንድ ተመራማሪዎች እንደሚጠቁሙት ይህ የስፖርት ችሎታ ከተለየ የሩጫ ኢኮኖሚያቸው ፣ ከቀጭን የሰውነት ቅርጽ እና ከቀጭን እግሮች ተግባር ጋር የተቆራኘ ነው ፡፡ ጥናት በፒሲላዲስ . 404 ታዋቂ የኬንያ ርቀት ሯጮች ጥናት አካሂዷል ፡፡ ከዓለም አቀፍ ደረጃ መልስ ሰጪዎች መካከል 76% የሚሆኑት የካሌንጂን ብሄረሰብ አካል እንደሆኑና 79% ደግሞ በኔሎቲክ ቋንቋ እንደሚናገሩ አረጋግጧል ፡፡

20714

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%88%E1%88%AB%E1%8C%85%20%E1%8B%8D%E1%88%80%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8B%8D%E1%88%B0%E1%8B%B5%E1%88%85%20%E1%88%9F%E1%89%BD%20%E1%88%BD%E1%88%9B%E1%8C%8D%E1%88%8C%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%88%AD%E1%8C%88%E1%88%9D%E1%88%85

ወራጅ ውሀ አይውሰድህ ሟች ሽማግሌ አይርገምህ

ወራጅ ውሀ አይውሰድህ ሟች ሽማግሌ አይርገምህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ወራጅ ውሀ አይውሰድህ ሟች ሽማግሌ አይርገምህ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

9050

https://am.wikipedia.org/wiki/%C2%AB%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%89%A5%E1%8B%93%E1%8B%8A%20%E1%88%98%E1%89%A5%E1%89%B5%20%E1%8A%A0%E1%89%80%E1%8D%8B%E1%8B%8A%20%E1%88%98%E1%8C%8D%E1%88%88%E1%8C%BD%C2%BB

«የሰብዓዊ መብት አቀፋዊ መግለጽ»

ስለሰብአዊ መብቶች ለማስተማር የሚረዱ አንዳንድ ዘዴዎች። በዩኔስኮ ተዘጋጅቶ በኢትዮጵያ ብሄራዊ ኮሚሽን ተተረጎመ አንቀጽ ፩፤ የሰው ልጅ ሁሉ ሲወለድ ነጻና በክብርና በመብትም እኩልነት ያለው ነው። የተፈጥሮ ማስተዋልና ሕሊና ስላለው አንዱ ሌላውን በወንድማማችነት መንፈስ መመልከት ይገባዋል። አንቀጽ ፪፤ እያንዳንዱ ሰው የዘር የቀለም የጾታ የቋንቋ የሃይማኖት የፖለቲካ ወይም የሌላ ዓይነት አስተሳሰብ የብሔራዊ ወይም የኀብረተሰብ ታሪክ የሀብት የትውልድ ወይም የሌላ ደረጃ ልዩነት ሳይኖሩ በዚሁ ውሳኔ የተዘረዘሩት መብቶችንና ነጻነቶች ሁሉ እንዲከበሩለት ይገባል። ከዚህም በተቀረ አንድ ሰው ከሚኖርበት አገር ወይም ግዛት የፖለቲካ የአገዛዝ ወይም የኢንተርናሽናል አቋም የተነሳ አገሩ ነጻም ሆነ በሞግዚትነት አስተዳደር ወይም እራሱን ችሎ የማይተዳደር አገር ተወላጅ ቢሆንም በማንኛውም ዓይነት ገደብ ያለው አገዛዝ ሥር ቢሆንም ልዩነት አይፈጸምበትም። አንቀጽ ፫፤ እያንዳንዱ ሰው የመኖር፣ በነጻነትና በሰላም የመኖሩ መጠበቅ መብት አለው። አንቀጽ ፬፤ ማንም ሰው ቢሆን በባርነት አይገዛም። ባርነትና የባሪያ ንግድም በማንኛውም ዓይነት ክልክል ነው። አንቀጽ ፭፤ ማንም ሰው ቢሆን የጭካኔ ስቃይ እንዳይደርስበት ወይም ከሰብዓዊ አፈጻጸም ውጭ የሆነ የተዋረድ ተግባር ወይም ቅጣት አይፈጸምበትም። አንቀጽ ፮፤ እያንዳንዱ ሰው በሕግ ፊት በሰው ዘርነቱ የመታወቅ መብት አለው። አንቀጽ ፯፤ ሰው ሁሉ በሕግ ፊት እኩል ነው። ያለአንዳች ልዩነትም ሕጉ ደህንነቱን እንዲጠበቅለት እኩል የሆነ መብት አለው። ይህንን ውሳኔ በመጣስ ከሚደረግ ልዩነት ለማድረግ ከሚነሳሳ እንዲጠበቅ ሁሉም የእኩል መብት አለው። አንቀጽ ፰፤ እያንዳንዱ ሰው በሕገ መንግስቱ ወይም በሕግ የተሰጡትን መሠረታዊ መብቶች ከሚጥሱ ድርጊቶች ከፍተኛ በሆኑ ብሔራዊ የፍርድ ባለስልጣኖች ፍጹም በሆነ መንገድ እንዲወገድለት መብት አለው። አንቀጽ ፱፤ ማንም ሰው ያለፍርድ ተይዞ እንዲታሰር ወይም በግዛት እንዲኖር አይደረግም። አንቀጽ ፲፤ እያንዳንዱ ሰው በመብቶቹና በግዴታዎቹ አፈጻጸም እንዲሁም በሚከሰስበት ማንኛውም ዓይነት የወንጀል ክስ ነጻ በሆነና በማያዳላ የፍርድ ሸንጎ በትክክለኛና በይፋ ጉዳዩ እንዲሰማለት የሙሉ እኩልነት መብት አለው። አንቀጽ ፲፩፤ ፩/፡ በወንጀል ክስ የተከሰሰ ማንኛውም ሰው ለመከላከያው አስፈላጊዎች የሆኑትን ሁሉ አቅርቦ በሚከራከርበት የይፋ ፍርድ ቤት በሕግ መሠረት ወንጀለኛ መሆኑ እስቲረጋገጥበት ድረስ ከወንጀል ነጻ እንደሆነ የመቆጠር መብት አለው። ፪/፡ ማንም ሰው በብሔራዊ ወይም በኢንተርናሽናል ሕግ አንድ ነገር ወንጀል ሆኖ ባልተደነገገበት ጊዜ በፈጸመው ወይም ባልፈጸመው ማንኛውም ሥራ ወንጀለኛ ሆኖ አይከሰስም። ወይም ወንጀሉ በተፈጸመበት ጊዜ ከተደነገገው ቅጣት ይበልጥ አይፈረድበትም። አንቀጽ ፲፪፤ ማንም ሰው በግል ኑሮው በቤተሰቡ ውስጥ በቤቱ ወይም በሚጻጻፈው ደብዳቤ በፍርድ ያልተለየ ጣልቃ ገብነት ወይም ክብሩን የሚነካና ስሙን የሚያጎድፍ ተቃውሞ አይፈጸምበትም። እያንዳንዱ ሰው ከእንደዚህ ያለ ጣልቃ ገብነት ወይም የሚጎዳ ተግባር ሕግ እንዲከላከልለት መብት አለው። አንቀጽ ፲፫፤ ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው በየብሔራዊ ወሰን ክልሉ የመዘዋወርና የመኖር ነጻነት መብት አለው። ፪/፡ እያንዳንዱ ሰው ከማንኛውም አገር ሆነ ከራሱ አገር ወጥቶ እንደገና ወደ አገሩ የመመለስ መብት አለው። ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው ከጭቆና ሸሽቶ በሌሎች አገሮች ጥገኝነትን የመጠየቅና በደህና የመኖር መብት አለው። ፪/፡ ፖለቲካዊ ካልሆኑ ወንጀሎች ወይም የተባበሩት መንግሥታት ድርጅት ዋና ዓላማዎችን ከሚቃረኑ ሥራዎች የተነሳ በሚደርሱ ክሶች ምክንያት ከሆነ ይህ መብት ሊያገለግል አይችልም። ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው የዜግነት መብት አለው። ፪/፡ ማንም ሰው ያለፍርድ ዜግነቱ አይወሰድበትም ወይም ዜግነቱን የመለወጥ መብት አይነፈገውም። ፩/፡ አካለ መጠን የደረሱ ወንዶችና ሴቶች በዘር በዜግነት ወይም በሃይማኖት ልዩነት ሳይወሰኑ ጋብቻን የመፈጸምና ቤተሰብን የመመሥረት መብት አላቸው፤ ጋብቻ በመፈጸም በጋብቻ ጊዜና ጋብቻ በሚፈርስበትም ጊዜ እኩል መብት አላቸው። ፪/፡ ጋብቻ የሚፈጸመው ጋብቻ ለመፈጸም በሚፈልጉ ሁለቱም ወገኖች በሚያደርጉት ነጻና ሙሉ ስምምነት መሠረት ብቻ ነው። ፫/፡ ቤተሰብ በኀብረ ሰብ የተፈጥሮና መሰረታዊ ክፍል ስለሆነ በኀብረሰቡና በመንግሥቱም ደህንነቱ እንዲጠበቅለት ይገባል። ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው ብቻውን ወይም ከሌሎች ጋር በኀብረት ሆኖ የኀብረት ባለቤትነት መብት አለው። ፪/፡ ማንም ሰው ያለፍርድ ንብረቱ አይወሰድበትም። እያንዳንዱ ሰው የሃሳብ የሕሊናና የሃይማኖት ነጻነት መብት አለው። ይህም መብት ሃይማኖቱን ወይም እምነቱን የመለወጥ ነጻነትንና ብቻውን ወይም ከሌሎች ጋር በኀብረት በይፋ ወይም በግል ሆኖ ሃይማኖቱን ወይም እምነቱን የማስተማር፣ በተግባር የመግለጽ የማምለክና የማክበር ነጻነትን ይጨምራል። እያንዳንዱ ሰው የሐሳብና ሐሳቡን የመግለጽ መብት አለው። ይህም መብት ያለጣልቃ ገብነት በሐሳብ የመጽናትንና ዜናን ወይም ሐሳቦችን ያላንዳች የድንበር ገደብ የማግኘትን የመቀበልን ወይም የማካፈልን ነጻነትም ይጨምራል። ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው በሰላም የመሰብሰብና ግንኙነት የማድረግ ነጻነት መብት አለው። ፪/፡ ማንም ሰው የአንድ ማኀበር አባል እንዲሆን አይገደድም። ፩/፡ እያንዳንዱ ሰው በቀጥታ ወይም ነጻ በሆነ መንገድ በተመረጡ እንደራሴዎች አማካኝነት በአገሩ መንግስት የመካፈል መብት አለው። ፪/፡ እያንዳንዱ ሰው በአገሩ የህዝብ አገልግሎት እኩል የማግኘት መብት አለው። ፫/፡ የመንግስት ሥልጣን መሠረቱ የሕዝቡ ፈቃድ መሆን አለበት። ይህም ፈቃድ ለሁሉም እኩል በሆነ በምሥጢር በሚደረግ የድምፅ መስጠት ምርጫ ወይም በተመሳሳይ ሁኔታ በየጊዜውና በትክክል በሚፈጸሙ ምርጫዎች እንዲገለጽ መሆን አለበት። እያንዳንዱ፡ ሰው፡ የኀብረ፡ ሰብ፡ አባል፡ እንደመሆኑ፡ በኀብረ፡ ሰብ፡ ደህንነቱ፡ እንዲጠበቅ፡ መብት፡ አለው። እንዲሁም፡ በብሔራዊ፡ ጥረትና፡ በኢንተርናሽናል፡ መተባበር፡ አማካይነትና፡ በእያንዳንዱ፡ መንግስት፡ ድርጅትም፡ የሀብት፡ ምንጮች፡ መሰረት፡ ለክብሩና፡ ለሰብዓዊ፡ አቅሙ፡ ነጻ፡ እድገት፡ የግድ፡ አስፈላጊ፡ የሆኑት፡ የኤኮኖሚ፡ የማኀበራዊ፡ ኑሮና፡ የባህል፡ መብቶች፡ በተግባር፡ እንዲገለጹለት፡ መብት፡ አለው። ፩/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ የመሥራት፡ የሥራ፡ ነጻ፡ ምርጫና፡ ለሥራም፡ ትክክለኛና፡ ተስማሚ፡ የአሠራር፡ ሁኔታዎችና፡ ሥራም፡ እንዳያጣ፡ መብት፡ አለው። ፪/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ያላንዳች፡ ልዩነት፡ ማድረግ፡ ለአንድ፡ ዓይነት፡ ሥራ፡ እኩል፡ የሆነ፡ ደመወዝ፡ የማግኘት፡ መብት፡ አለው። ፫/፡ በሥራ፡ ላይ፡ ያለ፡ ሰው፡ ለእራሱና፡ ለቤተሰቡ፡ ለሰብዓዊ፡ ክብር፡ ተገቢ፡ የሆነ፡ ኑሮን፡ የሚያስገኝለትና፡ ካስፈለገም፡ በሌሎች፡ የኀብረሰብ፡ ደህንነት፡ መጠበቂያ፡ ዘዴዎች፡ የተደገፈ፡ ትክክለኛና፡ ተስማሚ፡ ዋጋውን፡ የማግኘት፡ መብት፡ አለው። ፬/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ ጥቅሞቹን፡ ለማስከበር፡ የሙያ፡ ማኀበሮችን፡ ለማቋቋምና፡ ማኀበርተኛ፡ ለመሆን፡ መብት፡ አለው። እያንዳንዱ፡ ሰው፡ የዕረፍትና፡ የመዝናናት፡ እንዲሁም፡ በአግባብ፡ የተወሰኑ፡ የሥራ፡ ሰዓቶች፡ እንዲኖሩትና፡ በየጊዜው፡ የዕረፍት፡ ጊዜያትን፡ ከደመወዝ፡ ጋር፡ የማግኘት፡ መብት፡ አለው። ፩/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ ለእራሱና፡ ለቤተሰቡ፡ ጤንነትና፡ ደህንነት፡ ምግብ፣ ልብስ፣ ቤትና፡ ሕክምና፡ አስፈላጊ፡ የማኀበራዊ፡ ኑሮ፡ አገልግሎቶችም፡ ጭምር፡ የሚበቃ፡ የኑሮ፡ ደረጃ፡ ለማግኘት፡ መብት፡ አለው። ሥራ፡ ሳይቀጠር፡ ቢቀር፡ ቢታመም፡ ለመሥራት፡ ባይችል፡ ባል፡ ወይም፡ ሚስት፡ ቢሞት፡ ቢያረጅ፡ ወይም፡ ከቁጥጥሩ፡ ውጭ፡ በሆኑ፡ ምክንያቶች፡ መሰናከል፡ ቢገጥመው፡ ደህንነቱ፡ እንዲጠበቅለት፡ መብት፡ አለው። ፪/፡ ወላድነትና፡ ሕጻንነት፡ ልዩ፡ ጥንቃቄና፡ እርዳታ፡ የማግኘት፡ መብት፡ አላቸው፤ በጋብቻ፡ ወይም፡ ያለጋብቻ፡ የሚወለዱ፡ ሕጻናትም፡ የተመሳሳይ፡ የደህንነታቸው፡ መጠበቅ፡ መብት፡ አላቸው። ፩/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ የመማር፡ መብት፡ አለው። ትምህርት፡ ቢያንስ፡ ቢያንስ፡ በአንደኛ፡ ደረጃና፡ መሰረታዊ፡ ደረጃዎች፡ በነጻ፡ ሊሆን፡ ይገባል። የአንደኛ፡ ደረጃ፡ ትምህርት፡ መማር፡ ግዴታ፡ ነው። የቴክኒክና፡ የልዩ፡ ልዩ፡ ሙያ፡ ትምህርት፡ በጠቅላላው፡ የከፍተኛ፡ ደረጃ፡ ደግሞ፡ በችሎታ፡ መሠረት፡ ለሁሉም፡ እኩል፡ መሰጠት፡ አለበት። ፪/፡ ትምህርት፡ ለእያንዳንዱ፡ ሰው፡ ሁኔታ፡ ማሻሻያና፡ ለሰብዓዊ፡ መብቶችም፡ መሠረታዊ፡ ነጻነቶች፡ ክብር፡ ማዳበርያ፡ የሚውል፡ መሆን፡ አለበት። እንዲሁም፡ የተለያየ፡ ዘር፡ ወይም፡ ሃይማኖት፡ ባሏቸው፡ ሕዝቦች፡ መካከል፡ ሁሉ፡ መግባባትን፡ ተቻችሎ፡ የመኖርንና፡ የመተባበርን፡ መንፈስ፡ የሚያጠነክርና፡ የተባበሩት፡ መንግሥታት፡ ድርጅት፡ ሰላምን፡ ለመጠበቅ፡ የሚፈጽማቸው፡ ተግባሮች፡ እንዲስፋፋ፡ የሚያበረታቱ፡ መሆን፡ አለበት። ፫/፡ ወላጆች፡ ለልጆቻቸው፡ ለመስጠት፡ የሚፈልጉትን፡ ትምህርት፡ ለመምረጥ፡ የቅድሚያ፡ መብት፡ አላችው።፡ ፩/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ በኀብረ፡ ሰቡ፡ የባህል፡ ኑሮ፡ በነጻ፡ መካፈልና፡ በኪነ፡ ጥበብ፡ ለመጠቀም፡ በሳይንስ፡ እርምጃና፡ በጥቅሞቹም፡ ለመሳተፍ፡ መብት፡ አለው። ፪/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ ከደረሰው፡ ማንኛውም፡ የሳይንስ፡ የድርሰትና፡ የኪነ፡ ጥበብ፡ ሥራ፡ የሚያገኘው፡ የሞራሉንና፡ የሃብት፡ ጥቅሞች፡ እንዲከበሩለት፡ መብት፡ አለው። እያንዳንዱ፡ ሰው፡ በዚህ፡ ውሳን፡ ውስጥ፡ የተዘረዘሩት፡ መብቶችና፡ ነጻነቶች፡ በሙሉ፡ በተግባር፡ እንዲውሉ፡ ለሚደረግባቸው፡ የኀብረሰብና፡ የኢንተርናሽናል፡ ሥርዓት፡ የመጠቀም፡ መብት፡ አለው። ፩/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ የራሱ፡ ነጻነትና፡ ሙሉ፡ መሻሻል፡ በሚያገኝበት፡ ኀብረሰብ፡ ውስጥ፡ የሚፈጽማቸው፡ ግዴታዎች፡ ይኖሩበታል። ፪/፡ እያንዳንዱ፡ ሰው፡ በመብቶቹ፡ በነጻነቶቹ፡ በሚጠቀምበት፡ ጊዜ፡ የሚታገደው፡ የሌሎችን፡ መብቶችና፡ ነጻነቶች፡ በሚገባ፡ ለማሰከበር፡ ብቻ፡ በተደነገጉ፡ ሕጎችና፡ የግብረ፡ ገብነትን፡ የጠቅላላውን፡ ሕዝብ፡ ፀጥታና፡ ደህንነት፡ በዴሞክራቲክ፡ ማኀበራዊ፡ ኑሮ፡ ትክክለኛ፡ የሆነው፡ ተፈላጊ፡ ጉዳይ፡ ለማርካት፡ በተወሰነው፡ ብቻ፡ ነው። ፫/፡ እነዚህ፡ መብቶችና፡ ነፃነቶች፡ በማንኛውም፡ ሁኔታ፡ የተባበሩት፡ መንግሥታት፡ ድርጅት፡ መሰረት፡ ዓላማዎች፡ ተቃራኒ፡ በሆነ፡ መንገድ፡ ሊፈጸሙ፡ አይገባቸውም። በዚህ ውሳኔ ከላይ የተዘረዘረው ሁሉ በዚሁ ውስጥ የተጠቀሱትን ማናቸውም መብቶች ወይም ነጻነቶች ለማበላሸት በታሰበ ማንኛውም ዓይነት ተግባር ለማዋል ወይም ድርጊትን ለመፈጸም ለማንኛውም መንግሥት ወይም ድርጅት ወይም ሰው የተባሉ አይተረጎሙም። የፖለቲካ ጥናት

20757

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%8D%E1%88%80%20%E1%88%88%E1%89%80%E1%8B%B0%E1%88%98%20%E1%8C%8D%E1%8B%B3%E1%8B%AD%20%E1%88%88%E1%8D%88%E1%88%88%E1%88%98

ውሀ ለቀደመ ግዳይ ለፈለመ

ውሀ ለቀደመ ግዳይ ለፈለመ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ውሀ ለቀደመ ግዳይ ለፈለመ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21728

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%B3%E1%8B%B0%E1%8A%A9%E1%89%B5%20%E1%8B%8D%E1%88%BB%20%E1%8A%90%E1%8A%A8%E1%88%B0%E1%8A%9D%20%E1%8B%AB%E1%8A%90%E1%8B%B0%E1%8B%B5%E1%8A%A9%E1%89%B5%20%E1%8A%A5%E1%88%B3%E1%89%B5%20%E1%8C%A0%E1%89%A0%E1%88%B0%E1%8A%9D

ያሳደኩት ውሻ ነከሰኝ ያነደድኩት እሳት ጠበሰኝ

ያሳደኩት ውሻ ነከሰኝ ያነደድኩት እሳት ጠበሰኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያሳደኩት ውሻ ነከሰኝ ያነደድኩት እሳት ጠበሰኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

40701

https://am.wikipedia.org/wiki/14%20July

14 July

በጎርጎርያን ካሌንዳር የቀን ስም በእንግሊዝኛ ሲሆን ይህ ቀን በኢትዮጵያ አቆጣጠር (ከ1892 ዓ.ም. ጀምሮ እስከ 2091 ዓ.ም. ድረስ) ምንጊዜም ሐምሌ 7 ቀን ማለት ነው። ከ1892 ዓ.ም. አስቀድሞ ወይም ከ2091 ዓ.ም. በኋላ ለሆኑት ዓመታት ግን በሌላ ቀን ላይ መሆኑን ይገንዘቡ። ለእነዚያ ዓመቶች ይህ የቀን መለወጫ መሣርያ ይረዳል። የፈረንጅ ቀኖች

13499

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%90%E1%88%9D%E1%88%8C%20%E1%8D%B2%E1%8D%AB

ሐምሌ ፲፫

ሐምሌ ፲፫ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፫፻፲፫ኛው ዕለት ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በዘመነ ሉቃስ ፶፫ ዕለታት ሲቀሩ፤ በዘመነ ዮሐንስ፤ ማቴዎስ፤ እና ማርቆስ ደግሞ ፶፪ ቀናት ይቀራሉ። አቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፱፻፴፯ ዓ/ም -የዩናይትድ ስቴትስ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት የዓለም ባንክን () እና ዓለም አቀፍ ገንዘባዊ ዕድርን () የመሠረተውን የብሬቶን ዉድስ () ስምምነት አፀደቀ ፲፱፻፵፫ ዓ/ም - የዮርዳኖስ ንጉሥ፣ ቀዳማዊ አብዱላ ኢየሩሳሌም ላይ በሚገኝ መስጊድ ውስጥ የዓርብ ጸሎት ላይ እንዳሉ በአንድ የፍልስጥኤም ተወላጅ እጅ ተገደሉ። ፲፱፻፷፩ ዓ/ም -አፖሎ 11 የተባለው የጠፈር መንኮራኲር ጨረቃ ላይ ሲያርፍ የሰላሳ ስምንት ዓመቱ ኒል አርምስትሮንግ የጨረቃን ነጠፍ በመርገጥ የመጀመሪያው የሰው ልጅ ሆነ። ፲፱፻፷፮ ዓ/ም - በቆጵሮስ ደሴት ላይ በተካሄደ መፈንቅለ መንግሥት የአገሪቱ ፕሬዚደንት ሊቀ ጳጳስ ማካሪዮስ ከስልጣን በወረዱ በአምስተኛው ቀን፣ የቱርክ ሠራዊቶች ደሴቷን ወረሩ። እስካሁንም ይቺ ደሴት ለሁለት ተከፍላ የግሪክ ቆጵሮስ እና የቱርክ ቆፕሮስ በመባል የሁለቱ ዘሮች የልዩነት መተዳደሪያ ደሴት ናት። ፲፱፻፸፪ ዓ/ም -የተባበሩት መንግሥታት ድርጀት አካል የሆነው የጸጥታ ምክር ቤት አባላት ድርጅቱ ኢየሩሳሌምን የእስራኤል ዋና ከተማነቷን እንዳይቀበሉ በሙሉ ድምጽ ወሰነ። ፲፱፻፺፰ ዓ/ም - የኢትዮጵያ ሠራዊት የጎረቤት አገር ሶማሊያን ክልል ውስጥ ገብተው ወረሩ። ፲፱፻፺፱ ዓ/ም - በኢትዮጵያ የምርጫ ፺፯ ውጤት ተጭበርብሯል በማለታቸው የአገሪቱን ሕገ መንግሥት ተቃራኒዎች ናችሁ በመባል ታሥረው የነበሩት የቅንጅት መሪዎችና ሌሎችም በተደረገላቸው “ምሕረት” ተለቀቁ። ዕለተ ሞት ፲፱፻፵፫ ዓ/ም የዮርዳኖስ ንጉሥ፣ ቀዳማዊ አብዱላ ዋቢ ምንጮች

20670

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%89%A3%E1%88%8D%E1%88%BD%20%E1%8C%8B%E1%88%AD%20%E1%88%81%E1%8A%9A%20%E1%89%A2%E1%88%8F%E1%89%B5%20%E1%8B%A8%E1%89%B0%E1%88%88%E1%88%98%E1%8A%90%E1%89%BD%20%E1%88%98%E1%88%B0%E1%88%8B%E1%89%B5

ከባልሽ ጋር ሁኚ ቢሏት የተለመነች መሰላት

ከባልሽ ጋር ሁኚ ቢሏት የተለመነች መሰላት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ከባልሽ ጋር ሁኚ ቢሏት የተለመነች መሰላት የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

16236

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%8C%8B%E1%89%A2%E1%89%B5%20%E1%8D%B3%E1%8D%A9

መጋቢት ፳፩

መጋቢት ፳፩ ቀን በኢትዮጵያ ዘመን አቆጣጠር የዓመቱ ፪፻፩ ኛው ቀን ነው። ከዚህ ዕለት በኋላ እስከ ዓመቱ መጨረሻ ድረስ፣ በ ዘመነ ሉቃስ ፻፷፬ ቀናት፣ በዘመነ ዮሐንስ፤ በ ዘመነ ማቴዎስ፤ እና በ ዘመነ ማርቆስ ደግሞ ፻፷፫ ቀናት ይቀራሉ። ዓቢይ ታሪካዊ ማስታወሻዎች ፲፰፻፶፱ ዓ/ም የአሜሪካ የውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ዊሊያም ሲዋርድ አላስካን ከሩሲያ በ ሰባት ነጥብ ሁለት ሚሊዮን ዶላር ገዛ። ፲፱፻፬ ዓ/ም የሞሮኮ መሪ ሱልጣን አብደልሃፊድ አገሪቱን በፈረንሳይ ጥላ ሥር ያደረገውን ስምምነት ፈረሙ። ሞሮኮ ከ ፵፬ ዓመት በኋላ መጋቢት ፳፱ ቀን ፲፱፻፵፰ ዓ/ም በ ግርማዊ ዳግማዊ ሀሰን መሪነት ነጻነቷን ተቀዳጀች። ፲፱፻፸፫ ዓ/ም ፵ኛው የአሜሪካ ፕሬዚደንት ሮናልድ ሬጋን ጆን ሂንክሊ በሚባል ግለሰብ በተተኮሰ ሽጉጥ ደረታቸው ላይ ተመተው ቆሰሉ። ዕለተ ሞት ፲፱፻፶፫ ዓ/ም የታኅሣሥ ግርግር በመባል በታሪክ መዝገብ የሚታወቀውን የመፈንቅለ መንግሥት ሙከራ በግንባር ቀደምነት ያካሄዱት የክብር ዘበኛ አዛዥ ብርጋዴር ጄኔራል መንግሥቱ ንዋይ በተቀበሉት ፍርድ መሠረት በስቅላት ተቀጡ። ዋቢ ምንጮች

48458

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B6%E1%88%80%E1%89%A3%20%28sahabah%29

ሶሀባ (sahabah)

🔸አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየላሁ ዐንሁ🔹 <<ቁርኣንን በወረደበት ዓይነት ለ መቅራት የፈለገ ሰዉ እንደ ኡም አብድ ይቅራ!>> (ነብዩ ሙሐመድ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም) ✍ገና ወጣት እያለ የጉርምስና ዕ ድሜዉን ሳይጨርስ ዑቅባ ኢብን ሙዐይጥ የተባለዉን የቁረይሽ ሹ ም የከብት መንጋዎች በመጠበቅ በመካ የተራራ ሰርጦች ላይ ብቻ ዉን መመላለስ ልማዱ ነበር።ሰዎ ች <<ኢብን ዑም አብድ>>-የባሪያ እናት ልጅ-ብለዉ ይጠሩት ነበር።እ ዉነተኛ ስሙ አብደላህ ሲሆን የአባ ቱ ስም መስዑድ ነበር። ✍ወጣቱ በወገኖቹ መካከል ስለ ታዩት ነብይ ወሬዎችን ሰምቶ የነበ ረ ቢሆንም በዕድሜዉና ከመካ ኀ ብረተሰብ በመራቁ ምክንየት አንዳ ችም ችኩረት አልሰጣቸዉም ነበር ።የዑቅባህን የከብት መንጋ ይዞ ገ ና ማለዳዉ ላይ መዉጣት ልማዱ የነበረ ሲሆን ካልመሸ ደግሞ አይመለስም። ✍አንድ ቀን መንጋዎቹን እየጠበቀ ሳለ፥ሁለት መካከለኛ ዕድሜና ግር ማ ሞገስ የተላበሱ ሰዎች ወደ እ ሱ ሲመጡ ከርቀት አየ።እንደ ደከ ማቸዉ ያስታዉቁ ነበር።ከመጠማ ታቸዉም የተነሳ ከንፈሮቻቸዉ ክዉ ብለዉ ደርቀዋል። ✍ወደእሱ ቀርበዉ ሰላምታ ከሰ ጡት በኃላ <<አንተ ወጣት፥የዉኃ ጥማችንን ለመቁረጥና ጉልበት ለ ማግኘት ብንችል እስኪ እባክልህ ከነዚህ በጎች መካከል አንዷን እለ ✍ወጣቱም <<አልችልም!በጎቹ የ ኔ አይደሉም።የኔ ስራ መጠበቅ ብ ቻ ነዉ።>>ሲል መለሰላቸዉ። ✍ሁለቱ ሰዎች አልተከራከሩትም ።ምንም እንኳ በዉሃ ጥም እጅግ ተሰቃይተዉ የነበሩ ቢሆንም ቀና በ ሆነ መልሱ እጅግ ተደሰቱ።ደስታቸ ዉ በፊታቸዉ ላይ ይታይ ነበር። ✍በእርግጥ ሁለቱ ሰዎች የተባረ ኩት ነቢይና ጓደኛቸዉ አቡበክር ሰ ዲቅ ነበሩ።የዚያን ቀን ወደ መካ ተ ራራዎች የወጡት ከቁረይሽ ግፍና መከራ ለማምለጥ ነበር። ✍ወጣቱም በተራዉ በነብዩና ሰለ ላሁ ዐለይሂ ወሰለም በጓደኛቸዉ ተደንቆ ወዲያዉኑ ከእነሱ ጋር ተወ ዳጀ።አብደላህ ኢብን መስዑድ ረ ዲየላሁ ዐንሁ ሙስሊም ሆኖ ለነብ ዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም ግልጋ ሎት ለመስጠት ፈቃደኝነቱን ሲገል ፅ ብዙም አልቆም።ነብዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም በነገሩ ተስማሙ በትና ከዚያ ቀን ወዲህ እድለኛዉ አብደላህ ኢብን መስዑድ የበግ እ ረኝነቱን ተወ።በምትኩም የተባረኩ ት ነብይ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም የቅርብ አገልጋይነት ዋና ሥራዉ ሆነ። ✍አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየ ላሁ ዐንሁ ከነብዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም ጋር የቅርብ ወዳጃቸዉ እ ንደሆነ ቆዩ።በቤታቸዉ ዉስጥና ዉ ጭ የሚያስፈልጋቸዉን ነገር ሁሉ ያሟላ ነበር።መንገድ ሲሄዱና ዘመ ቻ ሲወጡ ያጅባቸዋል።ሲተኙ ይቀ ሰቅሳቸዋል።ሲታጠቡ ግርዶሽ ይ ሠራላቸዋል።ዕቃቸዉንና የጥርስ መፋቂያቸዉን ይይዝ ነበር።ሌሎች በግል የሚያስፈልጉዋቸዉን ነገሮ ችም ያቀርብ ነበር። ✍አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲ የላሁ ዐንሁ በነብዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም ቤተሰብ ዉስጥ ልዩ ስል ጠና (ተርቢያ )ተቀበለ።በነብዩ ሰለ ላሁ ዐለይሂ ወሰለም አመራር ሥር ነበር። <<በፀባይ ነብዩን ሰለላሁ ዐ ለይሂ ወሰለም እጅግ በጣም የሚ መስል ነበር>> እስከሚባል ድረስ እያንዳንዱን የእሳቸዉን ባህርይ ተላበሰ። ✍አብደላህ ረዲየላሁ ዐንሁ በነብ ዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም <<ትም ህርት ቤት>>ዉስጥ ነበር የተማረ ው።ከሶሃባዎች መካከል ቁርኣንን በመሸምደድ በላጩ እሱ ነበር።ከ ሁሉም በተሻለ ሁኔታ ተረድቶትም ነበር።ስለዚህ በኢስላማዊ ሕገ-መ ንግስት (ሸሪዓ)ላይ ከሁሉም የላቀ ከፍተኛ እዉቀት ነበረዉ።ይህንን ዑ መር ኢብን አልኸጠጧብ ረዲየላሁ ዐንሁ በአረፋ ሜዳ ላይ ቆመዉ ሳ ሉ ወደ እሳቸዉ ከመጣዉና እንደ ሚከተለዉ ለነገራቸዉ ሰዉ ታሪክ የ ተሻለ የሚያብራራ የለም፦ <<የምእመናን መሪ ሆይ! በኩፋ ነ ዉ የመጣሁት።የቁርኣኑን ቅጅዎች ከአምሮዉ እያፈለቀ የሚሞላ ሰዉ አጋጥሞኛል>>አላቸዉ።ዑመር ረ ዲየላሁ ዐንሁ እጅግ በጣም ተናድ ደዉ በግመላቸዉ አጠገብ ይንጎባ ለሉ ጀመር።<<እሱ ማነዉ?>>ሲሉ ጠየቁት።<<አብደላህ ኢብን መስ ዑድ ረዲየላሁ ዐንሁ>>ሲል መለሰ ።የዑመር ረዲየላሁ ዐንሁ ቁጣ ወ ዲያዉ በረደ።ተረጋጉ።<<በአላህ ስ ም እምላለሁ! በዚህ ጉዳይ ላይ ከ እሱ የበለጠ አዋቂ ሌላ ሰዉ መኖ ሩን አላዉቅም።ስለዚሁ አንድ ነገር ላጫዉትህ>>አሉ።ቀጠሉና <<አን ድ ቀን ማታ የአላህ መልእክተኛ፥ሰ ለላሁ ዐለይሂ ወሰለም፥ከአቡበክር ጋር ሆነዉ ስለሙስሊሞች ይነጋገ ሩ ነበር።እኔም ከእነሱ ጋር ነበርኩ ።ከጨረስን በኃላ ነብዩ ሰለላሁ ዐ ለይሂ ወሰለም ሄዱ።እኛም ተከትለ ናቸዉ መስጊዱን አቋርጠን ስንሄድ እኛ ከሩቅ ያልለየነዉ በስግደት ላይ የቆመ ሰዉ ነበር።ነብዩ ሰለላሁ ዐ ለይሂ ወሰለም ቆመዉ ሰዉየዉ የ ሚለዉን ከሰሙ በኃላ ወደእኛ ዞረ ዉ <<ቁርኣንን በወረደበት ዓይነት ለማንበብ የፈለገ ሰዉ እንደ ኢብን ኡም አብድ ያንብብ አሉ። ✍አብደላህ ረዲየላሁ ዐንሁ ስግ ደቱን ጨርሶ ተቀምጦ ዱዓ እያደረ ገ ሳለ ነብዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለ ም <<ጠይቅ!ይሰጥሀል፥ጠይቅ!ይ ሰጥሀል>>አሉ።ዑመር ረዲየላሁ ዐንሁ ንግግራቸዉን ቀጠሉ...<<ወ ደ አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየ ላሁ ዐንሁ በቀጥታ ሄጄ ፀሎቶቹ ሁሉ ተቀባይነት ስለማግኘታቸዉ ነ ብዩ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም የተና ገሩትን የምስራች እነግረዋለሁ ብ ዬ ወሰንኩ።ነገርኩትም።ነገር ግን ከእኔ በፊት አቡበክር ሄዶ የምስራ ቹን ነግሮት እንደነበር ተረዳሁ።በአ ላህ ስም እምላለሁ!አቡበክርን ጥ ሩ ነገር በመሥራት ፈፅሞ ቀድሜ ዉ አላዉቅም።>> ✍አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየ ላሁ ዐንሁ እንዲህ ዓይነት ከፍተኛ የቁርኣን ዕዉቀት ከማግኘቱ የተነሳ <<ከእርሱ በቀር ሌላ አምላክ የሌ ለ በሆነዉ እምላለሁ!እያንዳንዱ የ ቁርኣን አንቀፅ የት እንደወረደና የአ ወራረዱን ሁኔታ (ታሪካዊ አመጣ ጡን)እኔ ሳላዉቅ አንዲትም የቁርኣ ን አንቀፅ አልወረደም።በአላህ ስም እምላለሁ!የአላህን መፅሐፍ የበለ ጠ የሚያዉቅ ሰዉ መኖሩን ካወቅ ሁ ከእሱ ጋር ለመሆን የምችለዉን ሁሉ አደርጋለሁ>>ይል ነበር። ✍አብደላህ ረዲየላሁ ዐንሁ ስለራ ሱ የተናገረዉ እያጋነነ አልነበረም። ዑመር ኢብን አልኸጧብ ረዲደላሁ ዐንሁ ኸሊፋ በነበሩበት ወቅት ካደ ረጉዋቸዉ ረጅም ጉዞዎች መካከል በአንደኛዉ አንድ (ካራቫን) (ሲራራ ነጋዴ) ያጋጥማቸዋል።ጥቅጥቅ ያ ለ ጨለማ ስለነበረ የንግድ ቅፍለቱ በወጉ አይታይም ነበር።ዑመር ረ ዲየላሁ ዐንሁ አንድ ሰዉ ቅፍለቱን እንዲያናግር አዘዙ። <<ከየት ነዉ የምትመጡት?>> ሲሉ ዐመር ረዲየላሁ ዐንሁ ጠየቁ፤ •<<ከፈጀል-ዐሚቅ>> (ከጥልቅ ሸ ለቆ)የሚል መልስ ተሰማ።(ፈጀል-ዐሚቅ የሚለዉ አገላለፅ ቁርኣናዊ ነዉ።) <<እና ወዴት እየሄዳችሁ ነዉ?> >ሲሉ ዑመር ረዲየላሁ ዐንሁ ጠደ • <<ወደ አል-በይተል-ዓቲቅ (ወደ ጥንታዊዉ ቤት)የሚል መልስ ሐ ጣ።(አል-በይት አልአቲቅ የሚለዉ አገላለፅም ቁርኣናዊ ነዉ።) ✍በዚህ ጊዜ ዑመር ረዲየላሁ ዐ ንሁ <<ከነሱ መካከል የተማረ ሰዉ (ዓሊም)አለ።>>ካሉ በኃላ ተጨማ ሪ ጥያቄ እንዲጠየቅ አዘዙ። <<ከቁርኣን ዉስጥ ታላቁ ክፍል የ ቱ ነዉ?>>የሚከተለዉን አነበበላቸ <<አላህ ከእርሱ በቀር ሌላ አም ላክ የለም፤ሕያዉ፥ራሱን ቻይ ነዉ፤ ማንገላጀትም፥አንቅልፍም፥አትይዘዉም፤በሰማያት ዉስጥና በምድር ዉስጥ ያለዉ ሁሉ የርሱ ብቻ ነዉ፤ ያ እርሱ ዘንድ በፈቃዱ ቢኾን እንጅ የሚያማልድ ማነዉ?(ከፍጡሮች) በፊታቸዉ ያለዉንና ከኃላቸዉ ያለዉ ን ሁሉ ያዉቃል፤በሻዉም ነገር እን ጂ ከዕዉቀቱ በምንም ነገር አያካ ብ ቡም፥(አያዉቁም)፤መንበሩ ሰማ ያትንና ምድርን ሰፋ፤ጥበቃቸዉም አያቅተዉም፤እርሱም የሁሉ የበላ ይ ታላቅ ነዉ።>>(አል-በቀራህ፥ <<ስለፍትህ እጅግ በጣም ግልጽ የሆነ ማብራሪያ የሚሰጠዉ የቁር ኣን ክፍል የትኛዉ ነዉ?>> <<አላህ በማስተካከል፥በማሳመ ር፥ለዝምድና ባለ ቤት በመስጠት ም ያዛል፤>>(አል-ነሕል፥90) <<ከቁርኣን ዉስጥ እጅግ አሳሳቢ አንቀጽ የትኛዉ ነዉ?>> የብናኝ ክብደት ያክልም መልካም ን የሠራ ሰዉ፥ያገኘዋል።የብናኝ ክ ብደት ያክልም ክፉን የሠራ ሰዉ ያ <<ከቁርኣን ዉስጥ የትኛዉ አንቀጽ ከፍተኛ ተስፋ ይሰጣል?>> በላቸዉ፦እናንተ በነፍሶቻችሁ ላ ይ ድንበር ያለፋችሁ ባሮቼ ሆይ!ከአ ላህ እዝነት ተስፋ አትቁረጡ፤አላህ ኃጢአቶችን በመላ ይምራልና እነሆ እርሱ መሓሪዉ፥አዛኙ ነዉና።>>(አ ✍ከዚያም ዐለመር ረዲየላሁ ዐን ሁ እንዲሁ ሲሉ ጠየቁ፦ <<አብደ ላህ ኢብን መስዑድ ረዲየላሁ ዐን ሁ ከናንተ ጋር ነዉን?>> • <<በአላህ ይሁንብን እሱ ከኛ ጋር ነዉ>>በማለት መለሱላቸዉ። ✍አብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየ ላሁ ዐንሁ ቁርኣንን በአምሮዉ የተ ቀረጸ ምሁር የአላህ ተገዢ (ዓቢድ )ብቻ አልነበረም።ሁኔታዉ በሚጠ ይቅበት ጊዜ ደግሞ ሃሞተ ኮስታ ራ፣ጠንካራና ደፋር ተዋጊም ነበር። ☔️በአንድ ወቅት የነብዩ ሶሐቦች መካ ዉስጥ አንድ ላይ ተሰባሰቡ። ብዛታቸዉ ትንሽ ከመሆኑ ሌላ ኃይ ል አልባና ተጨቋኞች ነበሩ።<<ቁ ርኣን ከፍ ባለ ድምፅ በይፋ ሲነበብ የቁረይሽ ወገኖች ሰምተዉ አያዉቁ ምና ሊያነብላቸዉ የሚችል ሰዉ ማነዉ?>>ተባባሉ። 💫<<እኔ አነብላቸዋለሁ>>ሲል አ ብደላህ ኢብን መስዑድ ረዲየላሁ ዐንሁ ፈቃደኛነቱን ገለጸ።ሰዎቹ ግ ን <<አንተንስ እንፈራልሃለን።እኛ የ ምንሻዉ ከነሱ ጥቃት ሊጠብቀዉ የሚችል ጎሳ ያለዉ ሰዉ ነዉ>> 💥<<ለእኔ ፍቀዱልኝ፣ከእነሱ ተንኮ ልና መጥፎ ድርጊት አላህ ይጠብ ቀኛል፤ያርቀኛልም።>>ሲል አብደላ ህ ኢብን መስዑድ ረዲየላሁ ዐንሁ ሽንጡን ይዞ ተሟገተ።ስለዚህ ከካ ዕባ ጥቂት ሜትሮች ብቻ ርቆ ከሚ ገኘዉ <<መቃም ኢብራሂም>>(የ ኢብራሂም መስገጃ ቦታ)እስከሚደ ርስ ወደ መስጊዱ ጉዞ ቀጠለ።ወ ቅቱ ጎህ እየቀደደ ነቀር።ቁረይሾች ከካዕባ ዙሪያ ተቀምጠዉ ነበር።አ ብደላህ ረዲየላሁ ዐንሁ በቦታዉ ቆ ሞ እንዲህ ሲል ማንበብ ጀመረ፦ አል-ረሕማን፤ቁርኣንን አስተማረ፥ 💐ማንበቡን ቀጠለ።በዚህ ጊዜ ቁ ረይሾች አትኩረዉ ተመለከቱት።አን ዳንዶቹ ደግሞ <<ኢብን ኡሙ አብ ድ ምን እያለ ነዉ?>> <<ይሄ የተረ ገመ (ሙሐመድ ሰለላሁ ዐለይሂ ወሰለም ካመጣዉ መካከል አንዳን ዶቹን እየደገመ ነዉ)>>ሲሉ አረጋገጡ። 🌿እሱ ግን ማንበቡን አላቋረጠም ።ይደበድቡት ጀመር...ወደ ሶሃባዎ ች በተመለሰ ጊዜ ከፊቱ ላይ ደም ይጎርፍ ነበር። 🌼እነሱም እንዳዩት <<ይህን ነበር የፈራንልህ?>>አሉት።በዚህ ጊዜ አ ብደላህ ረዲየላሁ ዐንሁ <<በአሁኑ ወቅት የአላህ ጠላቶች ከእኔ የበለ ጠ ደህንነት አይሰማቸዉም።ከፈለ ጋቸዉ በነገዉም ዕለት ሄጄ ይህንኑ አደርጋለሁ>> አለ። <<የሚበቃህን ያህል አድርገሃል።የሚጠሉትን እን ዲሰሙ አድርገሃቸዋል>>አሉት። • <<ኃጢያቶቼ!>> 🍃<<ታዲያ ምን ይሻልሃል?>> •<<የጌታዬ ምህረት!>> 🍃<<ለብዙ ዓመት ዉሰድ ስትባል እምቢ ያልከዉ የመምህርነት ደመ ወዝህን አሁንስ አትቀበልም?!>> 🍁<<ከሞትክ በኃላ ለሴቶቹ ልጆ ችህ እንዲሆን ፍቀድ።>> •<<ልጆቼ ድህነት ያገኛቸዋል ብለ ህ ትፈራለህን?ነብዩ ሰለላሁ ዐለይ ሂ ወሰለም <<ሱራ -አል-ዋቂዓህ> >ን በየምሽቱ የሚያነብ ሰዉ ድህነ ት ፈፅሞ አይነካዉም)ሲሉ ስለሰማ ሁ ይህንኑ ምዕራፍ በየምሽቱ እን ዲያነቡ አዝዣቸዋለሁ።>> 💐የዚያን ቀን ምሽት አብደላህ ረ ዲየላሁ ዐንሁ ምላሱ አላህን በማ ዉሳትና የቁርኣንን አንቀጾች በመድ ገም እንደራሰች አለፈ።

15989

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%88%AB%20%E1%8B%AB%E1%8C%A3%20%E1%88%98%E1%8A%90%E1%8A%A9%E1%88%B4%20%22%E1%8A%A0%E1%8B%B0%E1%8C%88%E1%8A%9B%20%E1%89%A6%E1%8B%98%E1%8A%94%22%20%E1%89%B0%E1%89%A5%E1%88%8E%20%E1%89%B3%E1%88%B0%E1%88%A8

ስራ ያጣ መነኩሴ "አደገኛ ቦዘኔ" ተብሎ ታሰረ

ስራ ያጣ መነኩሴ "አደገኛ ቦዘኔ" ተብሎ ታሰረ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ስራ ያጣ መነኩሴ ቆቡን ቀዶ ይሰፋል መደብ : ተረትና ምሳሌ

44371

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AA%E1%88%B1%E1%88%AB

ኪሱራ

ኪሱራ የሱመር ጥንታዊ ከተማ ነበር። ዛሬው ሥፍራው ተል አቡ ሃታብ ተብሎ በዘመናዊው አገር ኢራቅ ውስጥ ይገኛል። ይህ ቦታ በሥነ ቅርስ መርማሪዎች ተቆፍሮ ብዙ ጽላቶች ተገኙበት። በ1850 ዓክልበ. ግድም ንጉሥ ኢቱር-ሻማሽ ከኢሲን መንግሥት ነጻነት ለከተማው ለኪሱራ መሠረተ። እንደ አገሩ ልማድ ለግዛቱ የራሱን የዓመት ስሞች አወጡ። በ1836 ዓክልበ. ግድም ተከታዩ ማናማልቴል ሆነ፤ እሱም የባቢሎን መጀምርያ ንጉሥ ሱሙ-አቡም እስከ ተነሣ ድረስ እስከ 1805 ዓክልበ. ድረስ በኪሱራ ነገሠ። በ1776 ዓክልበ. የኢሲን ንጉሥ ኤራ-ኢሚቲ ኪሱራን ያዘ። በ1715 ዓክልበ. ደግሞ የላርሳ ንጉሥ ሪም-ሲን ኪሱራን ወደ ግዛቱ ጨመረው። በ1650 ዓክልበ. የባቢሎን ንጉሥ ሳምሱ-ኢሉና ኪሱራን አጠፋ። የኪሱራ ነገሥታት ኢቱር-ሻማሽ 1850-1836 ዓክልበ. ግድም ማናማልቴል 1836-1805 ዓክልበ. ግድም ሻራሥዩሩም 1805-1803 ዓክልበ. ግድም ኡባያ 1803- 1797 ዓክልበ. ግድም ዚክሩም 1797-1788 ዓክልበ. ግድም ቡር-ሲን (የኢሲን ንጉሥ) 1788-1785 ዓክልበ. ግድም ኢቢ-ሻማሽ 1785-1776 ዓክልበ. ግድም የሱመር ከተሞች

51137

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%80%E1%88%AD%E1%8C%A8%E1%8C%AC

ቀርጨጬ

ቀርጨጬ ከተማ በድጉና ፋንጎ ወረዳ ውስጥ የሚትገኝ ከተማ ናት። በደቡብ ብሔሮች ብሔረሰቦችና ሕዝቦች ክልል በወላይታ ዞን ይገኛል። ቀርጨጬ ከቤዴሳ በስተሰሜን 10 ኪ.ሜ. እንዲሁም ከቢቴና ደቡብ ምዕራብ በሶዶ-ዲምቱ ሀዋሳ መንገድ ላይ 8 ኪ.ሜ. ገደማ ትገኛለች። ከአዲስ አበባ ከተማ እስከ ቀርጨጬ ከተማ ያለው ርቀት በግምት 362 ኪ.ሜ. በአዲስ-ሐዋሳ-ዲምቱ-ሶዶ መንገድ ላይ ይገኛል። ከወላይታ ዞን ዋና ከተማ ከሶዶ 38 ኪ.ሜ. ርቀት ላይ ይገኛል። በከተማዋ ያሉት አገልግሎቶች የ24 ሰአታት የኤሌክትሪክ መብራት፣ የንፁህ ውሃ አገልግሎት፣ አፀደ ህጻናት፣ አንደኛ ደረጃ ትምህርት ቤት፣ ሁለተኛ ደረጃ ትምህርት ቤት፣ የሁል ጊዜ ገበያ፣ ጤና ጣቢያ እና ሌሎችም ናቸው። የኢትዮጵያ ከተሞች የወላይታ ከተሞች

21792

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8B%B1%20%E1%8A%90%E1%8C%88%E1%88%AD%20%E1%88%8B%E1%8A%95%E1%8B%B1%20%E1%8B%A8%E1%8A%A5%E1%8A%95%E1%8C%80%E1%88%AB%20%E1%88%8D%E1%8C%81%20%E1%8A%90%E1%8B%8D

ያንዱ ነገር ላንዱ የእንጀራ ልጁ ነው

ያንዱ ነገር ላንዱ የእንጀራ ልጁ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያንዱ ነገር ላንዱ የእንጀራ ልጁ ነው የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

48533

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8C%A5%E1%8A%95%E1%89%B5%20%E1%89%A4%E1%89%B0%20%E1%88%98%E1%8C%BB%E1%88%95%E1%8D%8D%E1%89%B5%20%E1%8B%9D%E1%88%AD%E1%8B%9D%E1%88%AD

የጥንት ቤተ መጻሕፍት ዝርዝር

በጥንት ከነበሩት በተለይም ከሥነ ቅርስ ከታወቁት ቤተ መጻሕፍትና የጽሑፍ ክምችቶች መካከል፦ 2380-400 ዓክልበ.? - የኒፑር መቅደስ ቤተ መጻሕፍት (ሱመር) 2127-2074 ዓክልበ. - የኤብላ ጽላቶች (ሶርያ) 2100-1300 ዓክልበ. ግ. - የኑዚ ኩነይፎርም ጽላቶች (አሦር) 2066-1628 አክልበ. ግ. - የካነሽ ጽላቶች (ሐቲ) 1850-350 ዓክልበ..? - የኤለፋንቲን ብራናዎች (ግብፅ) 1725-1673 አክልበ. ግ. - የማሪ ጽላቶች (ሶርያ) 1720-1680 አክልበ. ግ. - የተል ለይላን ጽላቶች (ሶርያ) 1650-1190 ዓክልበ. ግ. - የሐቱሳሽ ኩኔይፎርም ጽላቶች (ኬጥኛ) 1500-1100 ዓክልበ. ግ. - የደይር ኤል መዲና ጽሑፎች (ግብጽ) 1400-1200 ዓክልበ. ግ. - የኡጋሪት ጽላቶች (ሶርያ) 1370-1340 ዓክልበ. ግ. - የአማርና ደብዳቤዎች (ግብጽ) 1050-313 ዓክልበ. ግ. - የጺንኋ ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 919-618 ዓክልበ. ግ. - የሡልጣንቴፔ ጽሑፎች (አሁን ቱርክ) 700-300 ዓክልበ.? - የአስናፈር ቤተ መጻሕፍት - ነነዌ 400 ዓክልበ.-630 ዓም ግ. - የኦክሱሩንቆስ ብራናዎች (ግብጽ) 350 ዓክልበ.-71 ዓም ? - የብራናዎች አዳራሽ - ፖምፐይ፣ ጣልያን 308-286 ዓክልበ. ግ. - ጐድየን ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 300 ዓክልበ.-261 ዓም - የእስክንድርያ ቤተ መጻሕፍት (ግብጽ) 265 ዓክልበ. ግ. - የዜኖን ዘካውኖስ ብራናዎች (አሁን ቱርክ) 250 ዓክልበ.-383 ዓም - የእስክንድያ ሴራፒዮን (ግብጽ) 254-194 ዓክልበ. - የዣንግጅያሻን ሃን ቀርቀሃ ጽሑፎች (ቻይና) 245 ዓክልበ.-383 ዓም - የኤድፉ መቅደስ (ግብጽ) 240-230 ዓክልበ. ግ. - የፋንግማታን ቀርቀሃ ቊራጭፕች (ቻይና) 229 ዓክልበ.-355 ዓም - የአንጾኪያ ቤተ መጻሕፍት (ሶርያ) 229-214 ዓክልበ.ግ. - ሽዌሁዲ ጪን ቀርቀሃ ቊራጮች፣ ሊዬ ጪን ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 210 ዓክልበ.-270 ዓም ግ. - ዞውማሎው ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 205 ዓክልበ.-200 ዓም ግ. - የጴርጋሞን ቤተ መጻሕፍት (አሁን ቱርክ) 200-173 ዓክልበ. ግ. - ሿንጉድዊ ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 176 ዓክልበ. ግ. - የማዋንግድዊ ሐር ጽሑፎች (ቻይና) 142-126 ዓክልበ. - ዪንጭዌሻን ቀርቀሃ ቊራጮች (ቻይና) 142 ዓክልበ.-62 ዓም - የቁምራን ብራናዎች (ይሁዳ) 40-700 ዓም ? - የገንዳረ ቡዲስት ጽሑፎች (ፓኪስታን) 47 ዓክልበ.-80 ዓም ? - አትሪዩም ሊበራታቲስ (ሮሜ) 90-260 ዓም - የፓንታይኖስ ቤተ መጻሕፍት (አቴና፣ ግሪክ) 100 ዓም ግ. - የኮስ ቤተ መጻሕፍት፣ የሩድ ቤተ መጻሕፍት (የግሪክ ደሴቶች) 100-360 ዓም ግ. - የናግ ሐማዲ ቤተ መጻሕፍት (ኖስቲሲስም) 110-254 ዓም - የቄልሶስ ቤተ መጻሕፍት - እፌሶን 110-445 ዓም ግ. - የኡልፒያ መጻሕፍት ቤት (ሮማ) 230-630 ዓም ግ. - የቄሣርያ ቤተ መጻሕፍት - ፍልስጥኤም (ክርስቲያን) 250 ዓም ግድም - የጣሙጋዲ ቤተ መጻሕፍት - የአሁን አልጄሪያ (ሮማዊ) 350-1445 ዓም - የቁስጥንጥንያ ንጉሣዊ ቤተ መጻሕፍት (ቢዛንታይን) ከ300-አሁን ድረስ ያለው -የጣና ቂርቆስ ገዳም ቤተ መጻሕፍት (ጎጃም-ኢትዮጵያ) ሥነ ጽሁፍ

13712

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%81%E1%88%88%E1%89%B1%20%E1%8A%A5%E1%89%A5%E1%8B%B6%E1%89%BD

ሁለቱ እብዶች

ሁለት ዕብዶች ከአማኑኤል ሆስፒታል ዘበኛውን ሸውደው ለማምለጥ ይስማሙና ወደ መውጫው በር ያመራሉ። እንደደረሱም፤ ዘበኛውን ከቦታው ያጡታል። እነርሱም እጅግ በማዘን፤ አይይይ.......አሁን ታዲያ ማንን ሸውደን ልንወጣ ነው? በማለት ወደ ነበሩበት ተመለሱ። መደብ : የኢትዮጵያ ቀልዶች

31334

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AE%E1%8A%A9%20%E1%88%99%E1%88%99

ዮኩ ሙሙ

ዮኩ ሙሙ በአይርላንድ አፈ ታሪክ ከ1069 እስከ 1049 ዓክልበ. ግድም ድረስ የአየርላንድ ከፍተኛ ነጉሥ ነበር። አብዛኛው የአይርላንድ ታሪኮች እንዳሉት የዮኩ ዘመን ለ21 ዓመታት ቆየ። የላውድ አቆጣጠሮች (1014 ዓም ተቀነባብሮ) 20 ዓመት ሲል እሱን እና የድሮ አቆጣጠር በመከተል፣ ይህ ከ1069 እስከ 1049 ዓክልበ. ድረስ ይሆናል። (በኋላ የታዩት ታሪኮች ግን ከዚያ በፊት ያደርጉታል።) የአየርላንድ አፈታሪካዊ ነገሥታት

21977

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8A%95%E1%89%86%E1%88%AE%20%E1%8B%A8%E1%88%B0%E1%88%9B%20%E1%88%88%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%89%A5%E1%8B%B3%E1%88%8D

ደንቆሮ የሰማ ለት ያብዳል

ደንቆሮ የሰማ ለት ያብዳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደንቆሮ የሰማ ለት ያብዳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21433

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%88%E1%8A%95%E1%8B%B6%E1%89%BD%20%E1%89%A3%E1%88%8D%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%89%B0%E1%88%85%20%E1%88%9B%E1%88%AD

የወንዶች ባል አይተህ ማር

የወንዶች ባል አይተህ ማር የአማርኛ ምሳሌ ነው። የወንዶች ባል አይተህ ማር የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21794

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8A%95%E1%8B%B5%20%E1%88%9A%E1%88%B5%E1%89%B1%E1%8A%95%20%E1%8B%A8%E1%88%BA%20%E1%8A%A8%E1%89%A5%E1%89%B1%E1%8A%95

ያንድ ሚስቱን የሺ ከብቱን

ያንድ ሚስቱን የሺ ከብቱን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያንድ ሚስቱን የሺ ከብቱን የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

16336

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8D%E1%88%AD%E1%88%9B%20%E1%8A%90%E1%8C%8B%E1%88%BD

ግርማ ነጋሽ

ግርማ ነጋሽ (፲፱፻፴፮ ዓ.ም.) ታዋቂ ኢትዮጵያዊ ድምፃዊ ነው። ግርማ ነጋሽ የተወለደው በ፲፱፻፴፮ ዓ.ም. በአዲስ አበባ ከተማ አራት ኪሎ አካባቢ ሲሆን ያደገው ከፍልውሃ በላይ ፊት በር ከሚባለው ሠፈር ነው። ግርማ ነጋሽ ወደ ሙዚቃው ዓለም ለመግባት ዋናው ምክንያት የሆነው ሙዚቃን መውደድ ብቻ ሳይሆን ከታዋቂው ጥላሁን ገሠሠ ጋር በአደጉበት አካባቢ በሠፈር ልጅነት መገናኘትና የቅርብ ጓደኛ መሆን ነው። መጀመሪያ በፖሊስ ሠራዊት ከዚያም በብሔራዊ ቲያር በመቀጠር ስምንት ያህል ሙዚቃዎችን ተጫውቷል። ለመጀመሪያ ጊዜ በመድረክ ላይ ይዞ የቀረባቸው ዘፈኖች «የኔ ሃሣብ»ና «ምነው ተለየሽኝ» በመባል የሚታወቁትን ነው። ዜማዎቹ የሌላ ቢሆኑም ለሰሚ ጅሮ ጥሩ ሆነው እንዲደርሱ በእኩሌታ ጥረት ያደረገባቸው በመሆኑ አብዛኞቹን ይወዳቸዋል። የቤተሰብ ሙያውን ባለመውደድ እና በተለያዩ ምክንያቶች የተነሳ ሙዚቃን የወደዳትን ይህል ፈጥኖ ሊታወቅባት ችሏል። ናሽናል ቢብሊዮግራፊ ቡድን፣ የአንጋፋ አርቲስቶች መዝገበ የሕይወት ታሪክ፣ መጋቢት ፳፻፣ ገጽ 8 የኢትዮጵያ ዘፋኞች

40815

https://am.wikipedia.org/wiki/20%20August

20 August

በጎርጎርያን ካሌንዳር የቀን ስም በእንግሊዝኛ ሲሆን ይህ ቀን በኢትዮጵያ አቆጣጠር (ከ1892 ዓ.ም. ጀምሮ እስከ 2091 ዓ.ም. ድረስ) ምንጊዜም ነሐሴ 14 ቀን ማለት ነው። ከ1892 ዓ.ም. አስቀድሞ ወይም ከ2091 ዓ.ም. በኋላ ለሆኑት ዓመታት ግን በሌላ ቀን ላይ መሆኑን ይገንዘቡ። ለእነዚያ ዓመቶች ይህ የቀን መለወጫ መሣርያ ይረዳል። የፈረንጅ ቀኖች

21957

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%88%9D%20%E1%8A%A8%E1%8B%8D%E1%88%80%20%E1%8B%AD%E1%89%80%E1%8C%A5%E1%8A%93%E1%88%8D

ደም ከውሀ ይቀጥናል

ደም ከውሀ ይቀጥናል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደም ከውሀ ይቀጥናል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

46347

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B5%E1%8A%95%E1%89%A2%E1%89%B0%20%E1%8B%B3%E1%8A%95%E1%8A%A4%E1%88%8D

ትንቢተ ዳንኤል

ዳንኤል የሚለው ስም "ዳን" እና "ኤል" የሚሉት የሁለት ቃላት ጥምረት ሲሆን ትርጓሜውም እግዚአብሔር ፈራጄ ወይም ዳኛዬ ነው ማለት ነው፡፡ ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ የአይሁዳውያን ማኅበረሰብ ክፍል የነበሩና ወደ ባቢሎን በምርኮ እንደ ተወሰዱ መጽሐፉ ያትታል (ዳን1)፡፡ ዳንኤል በባቢሎን በነበረበት ጊዜ ብልጣሶር የሚል ተጨማሪ ስም ነበረው፡፡ በባቢሎናውያን ቋንቋ ብልጣሶር ማለት "ሕይወቱን ጠብቀው" ማለት ነው፡፡ ነቢዩ ዳንኤል በይሁዳ አገር ከመሳፍንት ወይም ከንጉሣዊ ቤተሰብ የተወለደ፣ የባቢሎንና የፋርስ ሥልጣኔ እጅግ በጣም ባየለበትና ዓለም በእነዚህ ሥልጣኔዎች በተወረረችበት ጊዜ የኖረ ሰው ነው፡፡ ዳንኤል በወቅቱ ከነበሩት ታላላቅ ነገሥታት ከሚባሉት ከእንደእነ ናቡከደነፆር፣ ከቂሮስና ከሜዶናዊው ዳርዮስ ጋር የሠራ ጥበበኛ አገልጋይ ነው፡፡ በተጨማሪም ዳንኤል ታማኝና ቅን አገልጋይ፣ እምነተ ጠንካራ፣ ነቢይነት ከአስተዳዳሪነት ጋር የተካነ ወጣት ነበር(ዳን 1፡3)፡፡ ዳንኤል የከለዳውያን ቋንቋና ባህል ተምሮ በንጉሡ ቤት እንደተሾመ ከመጽሐፉ እንረዳለን(ዳን 1፡3-21)፡፡ ዳንኤል የሚለው ስም በነቢዩ ሕዝቅኤል ውስጥ ከኖኅና ከኢዮብ ጋር ሁለት ጊዜ ተደጋግሞ ስለተጠቀሰ ትንቢተ ሕዝቅኤልን ያነበቡ ዳንኤል ጻድቅ እንደነበር በቀላሉ ይገነዘባሉ (ሕዝ 14፡12-23)፡፡ የመጽሐፉ ዋና ገጸ ባሕርይ የሆነው ዳንኤል ግን በ605 በምርኮ ወደ ባቢሎን የተወሰደ በመሆኑ የኖረው ከ620 ዓ.ዓ እስከ 539 ዓ.ዓ ድረስ እንደሆነና ባቢሎን ውስጥ ሞቶ እንደተቀበረ ይገመታል፡፡ ዳንኤል ባቢሎን ውስጥ በስደት በሚኖርበት ጊዜ አብረውት የተሰደዱ ሦስት ወዳጆች እንደነበሩት ይታወቃል፡፡ በስደት በነበሩበት ጊዜ የዳንኤል ሦስቱ ወዳጆችም በተመሳሳይ መልኩ ስማቸው ተቀየረ፡፡ በዚህም መሠረት ዳንኤል ብልጣሶር፣ ሐናንያ ሲድራቅ፣ ሚሳኤል ሚሳቅ፣ ዐዛርያን አብደናጎ ተብለው ተጠሩ (ዳን 1፡7)፡፡ አብደናጎ የሚለውን ስም ላይ የመጨረሻው ክፍል "ናጎ" ባቢሎናውያን ከሚያመልኩአቸው አማልክት ውስጥ የአንዱ ስም ሲሆን "ሚሳቅ" የሚለው ደግሞ ሌላ "ሚሳቅ" የሚባል የባቢሎናውያን አማልክት ስም መሆኑን ይታወቃል፡፡ በአጠቃላይ በባቢሎናውያን ንጉሥ ባለሟሎች አለቃ አማካይነት የተቀየሩት ስሞች ከባቢሎናውያን አማልክቶች ጋር የተቆራኘ ትርጓሜ ያላቸው ናቸው፡፡ የተጻፈበት ዘመን፣ ሥፍራና ይዘት መጽሐፉ የሚሸፍነው ረዥም ታሪክ ወይም ብዙ ዘመናት ውስጥ የተከናወኑ ድርጊቶችና በተለያዩ ጊዜያት ስለተነሡት ኃያላን ነገሥታት ስለሆነ በአንድ ጊዜና በአንድ ሰው የተጻፈ ነው ለማለት ያስቸግራል፡፡ መጽሐፉ በብዙ ሊቃውንት ዘንድ ከክርስቶስ ልደት በፊት በስድስተኛው መቶኛ ክፍለ ከመን ሊጻፍ እንደሚችል ቢያምኑም ሌሎች ግን ይህንን በመቃወም ከክርስቶስ ልደት በፊት በሁለተኛው መቶ ክፍለ ዘመን እንደሆነ ይናገራሉ፡፡ በሁለተኛው መቶ ክፍለ ዘመን ተጽፏል እንደሚሉት ሊቃውንት አገላለጽ፤ ትንቢተ ዳንኤል የተጻፈው እንዲያውም አንጥዮኩስ ኤጲፋኑስ አራተኛው የተባለው መሪ የግሪክን ሥልጣኔ በአይሁዳውያን ዘንድ የማስፋፋት ዘመቻውን ባጠናከረበት ወቅት እንደሆነ ይገልጻሉ፡፡ አንጥዮኩስ ኤጲፋኑስ አራተኛው ቤተ መቅደስን በማርከስና የአይሁድን ሃይማኖት በመቃወም ከፍተኛ ዘመቻ ያደረገው ከ168 እስከ 164 ዓ.ዓ ባለው ጊዜ እንደሆነ ከጽሑፉ ይዘትና ከታሪክ መዛግብት ያረጋግጣሉ፡፡ ሆኖም በክርስትና በአዲስ ኪዳን ውስጥ ኢየሱስ ክርስቶስ ትንቢተ ዳንኤልን ሲጠቅስ (ማቴ 24:15)፣ የተነበየው ማርከስ ገና ወደፊት በዚህ ዓለም ወደ መጨረሻው ቀን እንደሚደርስ ዳግመኛ አረጋገጠ፤ ስለዚህ ብዙዎች ትንቢቱ ስለ አፊፋኖስ አይሆንም በማለት ያምናሉ። ዕብራይስጡ መጻሕፍት ከነአዋልድ መጻሕፍትና ተረፈ ዳንኤል ጭምር በ፸ ሊቃውንት ወደ ግሪክኛ ቋንቋ መተረጎሙ የተጀመረው ከአፊፋኖስ ዘመን አስቀድሞ ከ250 ዓክልበ. አካባቢ ጀምሮ ስለ ነበር፣ በአፊፋኖስ ዘመን ተጻፈ ለማለት ልዩ መግለጫዎች ይፈልጋል። እንዲሁም በታላቁ እስክንድር ዘመን (340 ዓክልበ ያሕል) የኢየሩሳሌም ቄሳውንት ከትንቢተ ዳንኤል ስለ ጠቀሱ እስክንድር ከተማቸውን አልፈረሰም የሚል ታሪክ በፍላቪዩስ ዮሴፉስ (100 ዓም ግድም) ጽሑፍ ውስጥ ይገኛል። ትንቢተ ዳንኤል በዕብራይስጥና በአራማይስጥ ቋንቋዎች የተጻፈ መጽሐፍ ነው፡፡ መጽሐፉ በዕብራይስጥ ይጀምርና በምዕራፍ 2፡4 ላይ ወደ አራማይስጥ ቋንቋ ይቀየራል፤ በድጋሚ በምዕራፍ 8፡1 ላይ ወደ ዕብራይስጥ ቋንቋ ተመልሶ እስከ መጨረሻው በዚሁ ቋንቋ ይደመድማል፡፡ በእርግጥ አራማይስጥ በስደት የቆዩበት ቦታ ቋንቋ መሆኑ ሲነገር ዕብራይስጥ ደግሞ የስደተኞቹ የእስራኤላውያን ቋንቋ ነበር፡፡ ጸሐፊው በዕብራይስጥ መጻፍ ከጀመረ በኋላ በስደት ጊዜ የተወለዱ ብዙ እስራኤላውያን ከዕብራይስጥ ይልቅ የተሰደዱበት ቦታ ቋንቋ የሆነውን አራማይስጥ መረዳታቸው በመገንዘቡ ምክንያት ወጣት ስደተኞችንም ለመርዳት በማሰብ ጭምር በአራማይስጥ መጻፍ ጀመረ የሚል መላ ምት በአንዳንድ ሊቃውንት ቀርቧል፡፡ ከ40 ዓም እና 90 ዓም መካከል ጽሑፉ እጅግ እንደ ተለወጠ ሊታወቅ ይቻላል። ምክንያቱም ከዚያ አስቀድሞ የነበሩት ግሪክኛ (፸ ሊቃውንት) እና ከቁምራን ጥቅል ብራናዎች መካከል የተገኘው ዕብራይስጥ /አራማይስጥ ትርጉም ከለውጦቹ በፊት የነበረው አጻጻፍ ያሳያሉ። በ90 ዓም ግን በተለይ በአይሁዶች ረቢው አኪቫ በን ዮሴፍ ጥረት፣ የብሉይ ኪዳን ቃላት በመላው ተቀየሩ፤ በተለይም ትንቢተ ዳንኤል በዚያም ውስጥ በተለይ ምዕራፍ 11 እጅግ ተቀየሩ። በትንቢተ ዳንኤል ውስጥ ለውጦቹ ከግሪኩ በተለይ ስለ በዙ፣ በ140 ዓም ያሕል ጤዎዶትዮን የተባለ አንድ አይሁዳዊ መምኅር አዲስ ግሪክኛ ትርጉም ሠራ፤ ይህም ከአኪቫ ማሶራዊ ትርጉም ጋር ይስማማል። ዛሬውም በእንግሊዝኛም ሆነ በአብዛኞቹ ልሳናት የትንቢተ ዳንኤል ትርጉም የአኪቫን ማሶራዊ ዕብራይስጥ ትርጉም ይከተላል፤ ነገር ግን በመጀመርያ ክፍለ ዘመናት የኖሩት ክርስትያኖች ከጤዎዶትዮን በፊት የተገኘውን «ጥንታዊ ግሪክ ዳንኤል» ያንብቡ ነበር። የመጽሐፉ ይዘት፣ ያጻጻፉ ስልት መለያየት፣ የተጻፈበት ቋንቋ ከአንድ በላይ መሆን፣ ያካተታቸው ታሪኮች ይዘት፣ የሕልሞችና ራእዮች ሁኔታ እንዲሁም የተጠቀመው የዘመን አቆጣጠር ሲታይ በአንድ ጸሐፊና በአንድ ወቅት የተጻፈ ነው ብሎ ለማመን ያስቸግራል፡፡ ምናልባት የታሪኩ ዋናው ክፍል ቀድሞ ተጽፎ በኋላ ሌሎች የቀድሞውን ጽሑፍ በመከለስ አዳዲስ ነገሮችን አካተው በድጋሚ ጽፈውት ሊሆን እንደሚችል ይታመናል፡፡ የመጽሐፉ ይዘት በምናይበት ጊዜ ሕልምና ራእይ፣ በደግና በክፉ መካከል የሚደረጉ ትግሎች፣ ምሳሌያዊ ቁጥሮች፣ ስለ ዓለም መጨረሻ ክንውኖች፣ የፍርድ ሂደቶች ከታሪካዊ ክስተቶች ጋር አጣምሮ የያዘ ነው፡፡ መጽሐፉ የጻፈው ወይንም የጻፉት ሰዎች ቅዱሳት መጻሕፍትን ያወቁና ያገናዘቡ እንደሆኑ ጽሑፉ ውስጥ ከተካተቱት ከቀድሞ የነቢያቶች፣ የጥበብና የኦሪት መጻሕፍት ጥቅሶች መረዳት ይቻላል፡፡ በአጠቃላይ በመጽሐፉ የመጀመሪያው ክፍል ውስጥ ልብ ሰቃይ የሆኑ የፍርድ ሂደቶችና እምነትን በመፈታተን ወደ ክህደት ሊመሩ የሚችሉ ክንውኖች ቢኖሩም የመጽሐፉ ዋና ገጸ ባሕርይ የሆኑት ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ ግን በእግዚአብሔር ላይ ባላቸው የእምነታቸው ጽናት አሸናፊዎች ሆነው በመወጣት ነገሩን በድል ሲያጠናቅቁ ይታያል፡፡ የመጽሐፉ ሁለተኛው ክፍል ግን(ዳን 7-14) አብዛኛው ትኩረቱ ዳንኤል በሚያያቸው ራእዮችና መላእክቶች በሚሰጡት የራእዮቹ ትርጓሜ ላይ ነው፡፡ ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ በስደት ወደ ባቢሎን ተማርከው ታዋቂና የንጉሥ አገልጋይ ሆኑ በወቅቱ የባቢሎን ንጉሥ የነበረው ናቡከደነፆር አይሁዳውያን ብልኾችና ጠንካሮች እንደሆኑ ያውቅ ስለነበር በቤተ መንግሥቱ ውስጥ የሚያገለግሉት አይሁዳውያን ተመርጠው እንዲዘጋጁ አዘዘ፡፡ በዚህም መሠረት ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ በባቢሎን ውስጥ እያሉ ከእስራኤል ምርኮኞች መካከል ተመርጠው ለሦስት ዓመት ከሠለጠኑ በኋላ በንጉሡ ፊት ቀርበው ሥራቸውን እንዲ ምሩ ተወሰነ(ዳን 1)፡፡ዳንኤልም ደስ የሚያሰኘው የንጉሡን ምግብ በመመገብና የወይን ጠጁንም በመጠጣት ራሱን ላለማርከስ ቁርጥ ውሳኔ በማድረግ የአትክልት ምግብ ብቻ ይመገብ ነበር፡፡ እግዚአብሔርም ለዳንኤልና ለሦስቱ ወዳጆቹ በማናቸውም ጥበብና ሥነ ጽሑፍ ዕውቀትና ማስተዋል ሰጣቸው፤ ዳንኤል ግን በተጨማሪ ራእይንና ሕልምን የመተርጐም ችሎታ ነበረው፡፡ በናቡከደነፆር ፊት ቀርበው ማገልገል ሲጀምሩም በማናቸውም ጥበብና ማስተዋል ንጉሡ ለሚያቀርበው ጥያቄና እንቆቅልሽ ሁሉ ፈጥኖ መልስ በመስጠት ረገድ በግዛቱ ካሉት ጠንቋዮችና አስማተኞች መካከል እነርሱ ዐሥር ጊዜ ብልጫ ያላቸው ሆነው ተገኙ፡፡ በዚህ ሁኔታ መጽሐፉ ገና ከጅምሩ ዳንኤልን በድሎትና በሥልጣን የማይበገር ጥበበኛ፣ ታማኝና የወገኖቹን ባህልና ሥርዓት ጠባቂ አድርጎ ያቀረበዋል፡፡ ይህ መሆኑ ለቀጣዩ ክፍል እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው፡፡ በእርግጥ በቀጣዩ ክፍል ይህንን ጥበቡና ታማኝነቱ ወደ ላቀ ደረጃ እንደሚያደረሱትና ዝናውን የበለጠ የገነነ እንደሚያረጉት ያስገነዝባል፡፡ ቀጥሎም ዳንኤል ለንጉሥ ናቡከደነፆር የናቡከደነጾር የምስል ሕልምን ከነትርጓሜው ገለጠለት(ዳን 2)፡፡ ይህ ጥበብ የተሞላበት ድርጊቱ በንጉሡ ታላቅ የክብር ቦታ እንዲቀመጥ፣ ብዙ ስጦታዎች እንዲያገኝ፣ በባቢሎን ግዛቶችም ሁሉ ላይ የበላይ ገዥ እንዲሆንና በባቢሎንም ጠቢባን ሁሉ ላይ አለቃ እንዲሆን አደረገው፡፡ ከዚህ በኋላ ለዳንኤል ሦስቱ ወዳጆች የመጀመሪያው የመፈተኛ ጊዜ ይሆናል(ዳን 3)፡፡ በዚህ አስቸጋሪ የፈተና ጊዜ ሦስቱ የዳንኤል ጓደኞች ለወርቁ ምስል ባለመስገዳቸው ተከሰሱ፤ በሞት እንዲቀጡ ተፈረደባቸው፤ በመጨረሻ ግን በእምነታቸው ጽናት ምክንያት ታሪኩ ሙሉ በሙሉ ተቀይሮ ከእሳት ውስጥ ወጥተው ተሾሙ፡፡ ዳንኤል ሁለተኛውን የናቡከደነፆር ሕልም እንደ ተረጐመ፤ ናቡከደነፆርም ለእግዚአብሔር ምስጋና አቀረበ፡፡ ከዚህ ጋር በተያያዘ ሁኔታ እግዚአብሔር በሰጠው ብልኀት፣ዕውቀትና፣ ጥበብ በመመራት ዳንኤል ንጉሥ ቤልሻጻር ያየውን ምሥጢራዊ ጽሑፍ ነገር ግን ማናቸውም ጠቢባን አማካሪዎቹና አስማተኞቹ ሁሉ ሊተረጉሙት ያልቻሉትን ለንጉሡ ገለጠ፡፡ በዚህም ምክንያት የክብር ምልክት የሆነውን የወርቅ ሐብል በአንገቱ እንዲያደርጉለትና በመንግሥቱም ሥልጣን ሦስተኛውን ማዕረግ እንዲይዝ በዐዋጅ ተነገረ(ዳን 5)፡፡ በዚህ ምክንያት ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ ባቢሎን(የዛሬዪቱ ኢራቅ) ውስጥ ትልቅ የክብር ቦታ ተቀዳጁ፡፡ የዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ ታማኝነታቸው ምስክር በእግዚአብሔር ላይ የሚደረግ ታማኝነት የመጽሐፉ ዋና ትኩረት ስለሆነ ይህንን ታማኝነት ግልጽ በሆነና ትምህርት ሰጭ በሆነ መልኩ ተደጋግሞ ተገልጿል፡፡ ዳንኤልና ሦስቱ ወዳጆቹ ለእግዚአብሔርና ላደጉበት አይሁዳዊ ባህልና ሥርዓትፍጹም ታማኝ መሆናቸውን በተለያየ መልኩ ተገልጿል፡፡ ዳንኤልና ወዳጆቹ በንጉሡ ቤት በልዩ ሁኔታ የተዘጋ ምግብና ወይን ጠጅ እየተመገቡና እየጠጡ እንዲያገለግሉ ቢፈቀድላቸውም መቀበል አልፈለጉም፡፡ የንጉሡን ምግብ በመመገብና የወይን ጠጁንም በመጠጣት ራሳቸውን ላለማርከስና አትክልት ብቻ እየተመገቡና ውሃ እየጠጡ ለመቆየት መምረጣቸውን ነው(ዳን 1፡8)፡፡ በእርግጥ በኦሪት ዘሌዋውያን ምዕራፍ 11 ላይ እግዚአብሔር ለሙሴና ለአሮን ለምግብነት መዋል ስለሚገባቸውና ስለሌለባቸው ወይም ስለ ረከሱ እንስሳትና አዕዋፋት በተመለከተ የአመጋገብ ሥርዓት ሲሰጥ ይታያል፡፡ ባቢሎናውያን ምንአልባት ከእነዚህ ከተከለከሉት እንስሳትና አዕዋፋት መካከል ውስጥ ይመገቡ ነበር፡፡ ዳንኤልና ወዳጆቹ ግን ለአይሁዳዊነት ባህልና ሥርዓት እንዲሁም ለእግዚአብሔር ሕግ ታማኝነታቸውና ታዛዥነታቸው የንጉሡን ምግብ ላለመብላት በመወሰን አሳይተዋል፡፡ ቀጥሎም ለእግዚአብሔር ታማኝነት የተገለጸው በሦስቱ የዳንኤል ወዳጆች ሲሆን ይህም ናቡከደነፆር ላቆመው የወርቅ ምስል አንሰግድም በማለታቸው ምክንያት በሚነደው የእሳት ነበልባል ውስጥ እስከመጣል መድረሳቸውን ነው፡፡ እነዚህ ሦስቱ የዳንኤል ወዳጆችም እኛ የምናገለግለው አምላክ ከዚህ ከሚነድደው ከእሳቱ ነበልባልም ሆነ ከአንተ እጅ ሊያድነን ይችላል፤ ንጉሥ ሆይ! እርሱ ሊያድነን ፈቃዱ ባይሆን እንኳ አማልክትህን እንደማናመልክና ላቆምኸው የወርቅ ምስል እንደማንሰግድ ዕወቅ በማለት ቈራጥነታቸውንና ታማኝነታቸውን ለእግዚአብሔር ገለጹ(ዳን 3፡17-18)፡፡ ታማኝነታቸውና ከእግዚአብሔር የተደረገላቸውን ጥበቃ ንጉሡን ጭምር ያስደነቀ እንደነበር ሲገልጽ አስረን በሚነደው የእሳት ነበልባል ውስጥ የጣልናቸው ሰዎች ሦስት ብቻ አልነበሩምን? እነሆ እኔ እሳቱ ምንም ሳይጐዳቸው ከእስራት ተፈትተው በነበልባሉ ውስጥ የሚመላለሱ አራት ሰዎች አያለሁ፤ አራተኛውም የአማልክትን ልጅ ይመስላል ይላል(ዳን 3፡24-25)፡፡ቀጥሎ የምናገኘው የዳንኤል መፈተንና ያሳየውን ግንነት የተሞላበት ታማኝነቱን ነው፡፡ የንጉሥ ዳርዮስ መሳፍንት ወደ ንጉሡ በመሄድ ዳንኤል አንተን አያከብርህም፤ ፈርመህበት የወጣውንም ዐዋጅ በመጣስ በቀን ሦስት ጊዜ ወደ አምላኩ ይጸልያል ብለው በመክሰስና ንጉሥ ያስተላለፈው ዐዋጅ ወይም ትእዛዝ መለወጥ እንደማይቻል ለንጉሡ በማረጋገጥ በአንበሶች ጉድጓድ እንዲጣል አደረጉት(ዳን 6፡15-16)፡፡ ይህ ከመደረጉ በፊት ግን በድርጊቱ እጅግ በጣም ያዘነው ንጉሥ ዳርዮስ ዳንኤልን ሁልጊዜ በታማኝነት የምታገለግለው አምላክህ ያድንህ በማለት አበረታታው(ዳን 6፡16)፡፡ የታመኑትን ሁሌም የሚታደገው አምላክ ዳንኤልን በአንበሶች እንዲቦጫጨቅ አልፈቀደምና አንበሶቹ እንዳይጎዱኝ እግዚአብሔር መልአኩን ልኮ አፋቸውን ዘጋ፤ ይህንንም ያደረገው እኔ ንጹሕ መሆኔንና አንተንም አለመበደሌን ስላወቀ ነው በማለት በውሳኔው ተረብሾ እንቅልፍ አጥቶ ላደረው ለንጉሡ ይገልጽለታል(ዳን 6፡21)፡፡ በዳንኤል ምስክርነትና ባዳነው አምላክ የተደነቀው ንጉሥ ዳርዮስ በመንግሥቴ የሚኖር ሕዝብ ሁሉ የዳንኤልን አምላክ እንዲፈራና እንዲያከብር በዐዋጅ አዝዣለሁ፤ እርሱ ሕያውና ዘላለማዊ አምላክ ነው፤ እርሱ ዘላለማዊ ንጉሡ ነው፤ ለመንግሥቱም ፍጻሜ የለውም በማለት ለሕዝቡ ትእዛዝ አስተላለፈ(ዳን 6፡ 26-27)፡፡ በአጠቃላይ በዳንኤልና በሦስቱ ወዳጆቹ የተከናወኑት ግንነት የተሞላባቸው ምስክርነቶች አይሁዳውያን ሃይማኖታቸው፣ ባህላቸው፣ ሥርዓቶቻቸው ጠብቀው ለእግዚአብሔር ታማኝ ሆነው ለማንኛውም አረማዊ ንጉሥ ሳይፈሩ፣ ሳይንበረከኩና በጥቅማጥቅምና በሥጋዊ ድሎት ሳይታለሉ መመስከርና በእምነታቸው መጽናት እንዳለባቸው የሚያሳይ ነው፡፡ ስለ ሙታን መነሣትና ስለ መጨረሻው ፍርድ በብሉይ ኪዳን ውስጥ ከሞት በኋላ ስላለው ፍርድና የሕይወት ሁኔታ የሚገልጹ የመጽሐፍ ክፍሎች እጅግ በጣም ጥቂት ናቸው፡፡ ከእነዚህም ውስጥ ትንቢተ ዳንኤል ከሞት በኋላ ስለሚኖረው ፍርድና የእያንዳንዱ ሰው የመጨረሻ እጣ ፈንታ ምንም በማያሻማ ሁኔታ ስለሚገልጽ ከብሉይ ኪዳን መጻሕፍት እንደ ዋና መረጃ ሆኖ ይጠቀሳል፡፡ትንቢተ ዳንኤል አገላለጽ ዳግመኛ ሕይወት ወይም ትንሣኤ በምንልበት ጊዜ ከሞት በኋላ በነፍስ ብቻ ሳይሆን በሥጋና በነፍስ ሕይወት ማግኘትን ያመለክታል፡፡ በእርግጥ አንዳንድ መጻሕፍት ሰዎች ሥጋቸው በስብሶ መሬት ውስጥ እንደማይቀር፣ በሥጋ እንደሚነሡና ዘላለማዊ ሕይወት አግኝተው እንደሚኖሩ ያስገነዝባሉ(መዝ16፡9-11፤ ኢሳ 26፡19)፡፡ እንደ ትንቢተ ዳንኤል አገላለጽ የዓለም ፍጻሜ ከመሆኑ በፊት ሕዝቡን ሁሉ የሚፈታተንና ለሥቃይ የሚዳርግ በምድር ላይ ታላቅ የመከራ ጊዜ ይመጣል(ዳን 12፡1)፡፡ በምድር ላይ ምንም እንኳ አስቸጋሪ የሆነ የመከራ ጊዜ ቢከሰትም ስማቸው በእግዚአብሔር መጽሐፍ የተጻፉት ግን ይድናሉ(ዳን 12፡1)፡፡ እነዚህ በታማኝነት ጸንተው በመኖር የመከራ ጊዜን በብቃት የሚወጡትና ስማቸው በእግዚአብሔር መጽሐፍ የተጻፉት በፈተና ነጥረውና ጠርተው በመውጣታቸው እንከን የሌለባቸው ስለሚሆኑ ቢሞቱም ተነሥተው በመጨረሻው ቀን የክብር ድርሻቸውን እንደሚያገኙ መልአኩ ለዳንኤል ያረጋግጥለታል(ዳን 11፡35፤12፡ 10-13)፡፡ ስለዚህ አስቀድመው በሞት ተለይተው የነበሩት ተነሥተው እንደገና በሕይወት ይኖራሉ፤ ከእነርሱም እኩሌቶቹ የዘላለም ሕይወት አግኝተው ሲደሰቱ እኩሌቶቹ ለዘላለም በሐፍረትና በጉስቁልና ይሠቃያሉ(ዳን 12፡2)፡፡ የዘላለም ሕይወት አግኝተው ከሚደሰቱትም መካከል ውስጥ ጠቢባኖችና ብዙ ሰዎችን በማስተማርና ጥበባቸውን አገልግሎት ላይ በማዋል ሌሎችን ከክፉ መንገድ ወይም ከጥፋት ጐዳና ወደ ደግ ሥራ የመለሱ ሁሉ ብልጫ እንዳላቸው ይገልጻል(ዳን 12፡3 እና 10)፡፡ መላእክትና አገልግሎታቸው መላእክት ተላላኪ መልእክተኞች፣ በፍጥረታቸው ረቂቃን የሆኑ፣ ብዛታቸው የማይቆጠር፣ ኃይላቸው ብርቱ፣ ቅዱሳን ጠባቂዎች፣ ስለ ታናናሾች በእግዚአብሔር ፊት የሚቆሙ አልፎ አልፎ ራሳቸውን በሰው መልክ የሚገልጹና እግዚአብሔርንም የሚያመሰግኑ መሆናቸው በቅዱስ መጽሐፍ ውስጥ በተለያየ መልኩ ተጠቅሶ እናገኘዋለን(ዘፍ 19፡1 እና 12፤ ኢዮ 1፡6፤ ዳን 8፡15-26፤ ኢሳ 6፤ ዘካ 14፡5፤ ማቴ 18፡10፤ ማቴ 22፡30፤ ማቴ 24፡36፤ ሉቃ 15፡10፤ ሉቃ 24፡39፤ ራእ 5፡11-12፤ ዕብ 1፡4)፡፡ በትንቢተ ዳንኤል ውስጥ ግን መላእክቶች ግልጽ በሆነ ሁናቴ በስማቸው እየተጠሩ የተለያዩ የአገልግሎት ተግባራት ሲወጡ ይታያል፡፡ ከእነዚህም ውስጥ የመጀመሪያው መላኩ ቅዱስ ገብርኤል ነው፡፡ መላኩ ገብርኤል ዳንኤል ወደነበረበት ቦታ በመድረስ ግራ የተጋባባቸውና መፍታት ያልቻላቸውን ራእዮች በመተንተን ያስረዳዋል (ዳን 8፡15-27፤ ዳን 9፡21-27)፡፡ በሌላ በኩል ደግሞ ዳንኤል ስለ እስራኤላውያን ኃጢአት እየተናዘዘ ምሕረትን ከእግዚአብሔር ሲለምን መላኩ ገብርኤል ወደ እርሱ በመቅረብ ገና መጸለይ ስትጀምር እግዚአብሔር ልመናህን ሰምቶአል፤ እርሱ ስለወደደህም የጸሎትህን መልስ ልነግርህ መጥቼአለሁ፤ እንግዲህ የራእዩን ትርጉም ስነግርህ በጥንቃቄ አድምጠኝ በማለት የእግዚአብሔር ተላላኪነቱና ራእይ ፈቺነቱ ይገልጻል(ዳን.9፡23)፡፡ በተጨማሪም መላኩ ገብርኤል እኔ ወደዚህ የመጣሁት የትንቢቱን ምስጢር እንድታውቅ ጥበብንና ማስተዋልን ልሰጥህ ነው በማለት ጥበብንና ማስተዋል እንዲሰጥ ከእግዚአብሔር ዘንድ የተላከ መሆኑን ይገልጻል(ዳን 9፡22)፡፡ ከዚህ የምንረዳው መላኩ ገብርኤል ከእግዚአብሔር ጋር ቀረቤታ እንዳለው፣ ሰዎች ግራ ተጋብተው ችግራቸውን ለእግዚአብሔር በጸሎት በሚገልጹበት ጊዜ የጸሎታቸውን ምላሽ በመያዝ በፍጥነት የሚደርስ፣ ራእዮችን በመፍታት ነገሮች ግልጽ የሚያደርግ ታማኝ መልእክተኛ ነው፡፡ ሌላው በትንቢተ ዳንኤል ውስጥ በስም የተጠቀሰውና ብዙ የአግልግሎት ተግባራት የሚፈጽመው መላኩ ቅዱስ ሚካኤል ነው፡፡ ዳንኤል በጤግሮስ ወንዝ አጠገብ በሐዘን ላይ ለሦስት ሳምንታት ሥጋም ሆነ ሌላ ምግብ ሳይበላ፣ የወይን ጠጅም ሳይጠጣና ቅባትም ሳይቀባ በቆየበት ጊዜ አስደናቂ የሆነ ራእይ አየ (ዳን 10፡2-8)፡፡ በዚህ ጊዜ ዳንኤል ኃይሉ ሁሉ ተሟጦ እጅግ በጣም ከመድከሙ የተነሣ መልኩ ተለዋውጦ ባየው ራእይ በመደንገጥ እንደ በድን ሆኖ መሬት ላይ ወደቀ፤ በፍርሃትም ተንቀጠቀጠ (ዳን 10፡9)፡፡ በዚህ ጊዜ በስም ያልተጠቀሰ መልአክ ወደ ዳንኤል ደርሶ ደጋግፎ በእጁና በእግሩ እንዲቆም ካደረገው በኋላ በእግዚአብሔር ዘንድ እጅግ የተወደድህ ዳንኤል ሆይ! እነሆ እኔ ወደ አንተ ተልኬ መጥቻለሁ፤ ባለህበት ጸጥ ብለህ ቁም፤ የምነግርህም ጸጥ ብለህ አስተውል በማለት ካበረታታው በኋላ የሚነግረውን በጥንቃቄና በማስተዋል እንዲሰማው ያስገነዝበዋል (ዳን.10፡11)፡፡ በመላኩ ንግግር ውስጥ በፋርስ ብቸኛ መሆኔን አይቶ ከመላእክት አለቆች አንዱ የሆነው ሚካኤል ሊረዳኝ መጣ ካለ በኋላ በድጋሚ በንግግሩ መጨረሻ ላይ የእስራኤል ጠባቂ መልአክ ከሆነው ከሚካኤል በቀር እኔን የሚረዳ የለም በማለት ይደመድማል (ዳን 10፡13 እና 21)፡፡ ከዚህ የምንረዳው መላኩ ሚካኤል የመላእክቶች አለቃ፣ የእግዚአብሔር ሕዝብ ብርቱ ጠባቂ፣ የእግዚአብሔር ታማኞች በብቸኝነት ኑሮ በተጎሳቈሉ ጊዜ ፈጥኖ የሚደርስና የሚረዳ መልእክተኛ እንደሆነ ነው፡፡ በተጨማሪም መላኩ ሚካኤል የዓለም ፍጻሜ በሚሆንበት ጊዜ እንደሚገለጥ ሲናገር ሕዝብህን የሚጠብቀው ታላቁ መልአክ ሚካኤል በዚያን ጊዜ ይገለጣል ይላል (ዳን 12፡1)፡ በአዲስ ኪዳን ውስጥ ተጠቅሶ ከአዲስ ኪዳን ጸሐፊዎች ውስጥ ትንቢተ ዳንኤልን በቀጥታም ሆነ በተዘዋዋሪ መንገድ በሰፊው የጠቀሰው ዮሐንስ ሲሆን ይህም በራእይ ውስጥ ነው፡፡ ቅዱስ ዮሐንስ "አንድ አውሬ ከባሕር ሲወጣ አየሁ" በማለት ስለ አውሬው የሚዘረዝረውን ዳንኤል 7 ላይ ከተገለጸው አውሬ ጋር እጅግ በጣም ተቀራራቢ የሆነ ተመሳሳይነት አለው(ራእ 13)፡፡ በዮሐንስ ራእይ እንደ መለኮታዊ ተዋጊ፣ ትክክለኛ ፈራጅ፣ ዐይኖቹ በእሳት ነበልባል የተመሰሉት፣ በደም የተነከረ ልብስ የለበሰው፣ ስሙም "የእግዚአብሔር ቃል" ተብሎ የተጠራውና ክፋትን ሁሉ ድል ያደረገው በነጭ ፈረስ ላይ የተቀመጠ ፈረሰኛ ተጠቅሷል፡፡ በትንቢተ ዳንኤል ደግሞ "የሰውን ልጅ የሚመስል በሰማይ ደመና ተከብቦ ሲመጣ አየሁ" ይላል፡፡ እነዚህ ሁለቱ ገጸ ባሕርያት ተመሳሳይነትና ተዛማጅነት እንዳላቸው መረዳት አያዳግትም(ራእ 19፡ 11-21፤ ዳን 7፡ 13)፡፡ በተጨማሪም ጌታችን ኢየሱስ ክርስቶስ በተደጋጋሚ ራሱን "የሰው ልጅ" ብሎ ይጠራ እንደነበርና ይህም የሰው ልጅ የሚለው ቃል በትንቢተ ዳንኤል ውስጥ ቀድሞውኑ ተገልጾ እንደነበር ይታወቃል፡፡ በአጠቃላይ የዮሐንስ ራእይ በብዙ መልኩ ከትንቢተ ዳንኤል ጋር ተመሳሳይነት ስላለው ሳቦቹም ከዛው ጋር የተወራረሱ ስለሆኑ ጸሐፊው ትንቢተ ዳንኤልን እንዳነበበውና የሚጽፈውም ሁሉ በቂ የሆነ የትንቢተ ዳንኤል ተወራራሽ ሳባች እንደተጠቀመ መረዳት ይቻላል፡፡ የእግዚአብሔር መንግሥት ከዓለም መንግሥታት ጋር ሲወዳደር ትንቢተ ዳንኤል እነዚህ ኃያላን መንግሥታት በመጥቀስና ከእግዚአብሔር መንግሥት ጋር በማወዳደር ኃያሉና እውነተኛው መንግሥት የትኛው እንደሆነ አንባቢው እንዲረዳና የራሱን ድምዳሜ ላይ እንዲደርስ ያደርጋል፡፡ ለምሳሌ ለዳንኤል የተገለጠለት ስለ አራቱ አውሬዎችና ለዘላለም ሕያው ሆኖ ስለሚኖረው ራእይ ይህንኑ የዓለም መንግሥታትና የእግዚአብሔር መንግሥት የማወዳደር ሁኔታ ይንጸባረቃል (ዳን 7)፡፡ በዚህ ራእይ እንደምንረዳው ከአራቱ ማእዘናት የተነሣውነፋስ ታላቁን ባሕር ባናወጠው ጊዜ አራት የተለያዩ ታላላቅ አውሬዎች ከባሕሩ ወጡ። እነዚህም በአንበሳ፣ በድብ፣ በነብርና አንድ ኃይለኛ፣ አስቀያሚና አስፈሪ በሆነ እንስሳቶች የተመሰሉ ነበሩ። ይችም አንበሣ የንሥር ክንፎች የነበራትና የንሥር ክንፎቿም የሚነቀሉባት አውሬ ናት። አራተኛዋም አስቀያሚዋ አውሬ ፲ ቀንዶች (አለቆች) አሏት፤ ከነዚህም መካከል ሌላ ትንሽ ቀንድ ለትወሰነ ጊዜ በትዕቢት እየተናገረ ዓለሙን ይጨቆናል። ከትግሎች ሁሉ በኋላ በመጨረሻም እነዚህ አውሬዎች ሥልጣናቸውን ተነጠቁ። በሌላ መልኩ የሰውን ልጅ የሚመስል በሰማይ ደመና ተከብቦ ሲመጣ ታየ፡፡ ይህ በሰው ልጅ የተመሰለው ግን ለዘላለም ሕያው ወደሆነው ፊት አቀረቡት፡፡ በልዩ ልዩ አገር የሚኖሩ ሕዝቦችና ልዩ ልዩ ቋንቋ የሚናገሩ ነገዶች ያገለግሉት ዘንድ ሥልጣን፣ ክብርና ኀይል ተሰጠው፤ ሥልጣኑ ለዘላለማዊ ነው፤ ለመንግሥቱም ፍጻሜ የለውም(ዳን 7፡1-14)፡፡ በምዕራፍ 8 ስለ «ፍጻሜ ዘመን» የሆነ ሌላ ራዕይ ይታያል። ይህ የአውራ በግና አውራ ፍየል ትርዒት ነው። ፍየሉ በምድር ስፋት ሁሉ ምድርን ሳይነካ አውራ በግ በኤላም መታ፣ ፪ ቀንዶቹን ሰበረ። መልዓኩ እንደሚያስረዳው የበጉ ፪ ቀንዶች መታወቂያ የማዴ (ሜዶን)ና የፋርስ ነገሥታት ሲሆኑ፣ የፍየሉም መታወቂያ የያዋን (ግሪክ ወይም ምዕራባውያን) ንጉሥ ነው። ከዚህ ትግል በኋላ፣ ፍየሉ ይታበያል፣ አንድያ ቀንዱ ተነቅሎ አራት ቀንዶች ይከተላሉ፤ ከነዚህም አራት ቀንዶች መካከል ትንሽ ቀንድ ይነሣል፤ ትንሹም ቀንድ እንደ ምዕራፍ 7 ለተወሰነ ጊዜ ዓለሙን በጭካኔ የሚገዛው ነው። በመጨረሻም ከዳን 10-11 እንደምንረዳው ሌሎችም ታላላቅ «የስሜን» ነገሥታት የተባሉትም ተነሥተው ለጥቂት ጊዜያት ከገዙ በኋላ ይወድቃሉ። ታላላቅ ከተባሉትም ውስጥ መጨረሻው ክፉ ንጉሥ የኤዶም፣ ሞአብና አሞን፤ የግብጽ፣ የሊቢያና የኢትዮጵያ ሀብቶች ወይንም ሰዎች ይበዝብዛል (ዳን 11፡43)። (በዕብራይስጥ ትርጉም፣ እነዚህ መጨረሻ ሦስቱ የካም ልጆች ምጽራይም፣ ፉጥና ኩሽ ስሞች ናቸው። በአራተኛው ልጅ በከነዓን ፈንታ ግን የአብርሃም ዘሮች የነበሩት «ኤዶም፣ ሞአብና አሞን» አለው።) ይህ ስስታም ንጉሥ በመጨረሻው ይጠፋል፤ የሚረዳውም አይገኝም (ዳን 11፡45)። ከተወሰኑት ቀኖች ቁጥር በኋላ ግን፣ የእግዚአብሔር መንግሥትና በታማኝነት የሚኖሩት ሕዝቦቹ ጸንተው ይኖራሉ። ቢሞቱም እንኳ በመጨረሻው ቀን በሙታን ትንሳኤ የክብር ድርሻቸውን ያገኛሉ (ዳን 12)። ሌላው በዳንኤል ከተተረጐመው የመጀመሪያው የንጉሥ ናቡከደነፆር ሕልም (ዳን 2) እንደምንረዳው በዓለም ላይ ኃያላን የተባሉና በወርቅ፣ በብር፣ በነሐስና በብረት የተመሰሉ አራት መንግሥታት ይነሣሉ። መጀመርያውም ባቢሎን መሆኑን ሲነገር፣ በተለመደው የተረፉት ፋርስ፣ ግሪክ እና የሮሜ መንግሥት ትንቢት እንደ ነበሩ ይታመናል። የእነዚህም ሕልሞች ፍቺ እንደሚያስረዱት ለናቡከደነፆር የሰማይ አምላክ መንግሥትንና ኃይልን፣ ሥልጣንና ክብርን እንደሰጠውና በሕልሙ ያየውን የወርቁ ራስ እንደሆነ ዳንኤል ያረጋግጥለታል (ዳን 2፡38)። ቀጥሎም ሌሎች ሦስት መንግሥታት እንደሚነሡ ከገለጸ በኋላ በነሐስና በብረት የተመሰሉት ሦስተኛውና አራተኛውን እጅግ በጣም ኃያላን ዓለምን ለመግዛትና ሁሉንም ነገር ለመሰባበርና ለማንኮታኮት የሚችሉ እንደሚሆኑ ያስገነዝባል። ነገር ግን በእነዚያም ነገሥታት ዘመን የሰማይ አምላክ ፈጽሞ የማይፈርስና ግዛቱም በሌላ ሕዝብ የማይደፈር መንግሥትን ይመሠርታል፤ ይህ መንግሥት ሌሎችን መንግሥታት እስከ መጨረሻው ያጠፋቸዋል፤ እርሱ ግን ለዘላለም ጸንቶ ይኖራል ። መጽሐፍ ቅዱስ

16145

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%8A%95%20%E1%8A%A0%E1%8B%A8%E1%88%81

ማን አየሁ

ማን አየሁ በብርቱካን ዱባለ በ፲፱፻፺፮ ዓ.ም. የወጣ የሙዚቃ አልበም ነው። የዜማዎች ዝርዝር ብሔራዊ ቢብሎግራፊ (መዝገበ ቀረፀ ድምፅ ወምስል)፤ ሰኔ ፲፱፻፺፰ ዓ.ም. ፤ ገጽ 3 የውጭ መያያዣ የ«ማን አየሁ» ቪዲዮ

8561

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%8A%95%E1%8B%B1%20%E1%8C%88%E1%89%A5%E1%88%A9

ስንዱ ገብሩ

ወይዘሮ ስንዱ ገብሩየመጀመሪያዋ ሴት የፓርላማ ተመራጭ፣ የጦር አርበኛ፣ ፀሐፊ- ተውኔት፣ ደራሲ፣ የመጀመሪያዋ ሴት ዲፕሎማት የነበሩት እና ሚያዝያ ፲፪ ቀን ፳፻፩ ዓ/ም በ፺፫ ዓመታቸው ከዚህ ዓለም በሞት የተለዩን የክብርት ዶክቶር፣ ወይዘሮ ስንዱ ገብሩን ማንነት የሚዘክር “ዝክረ - ስንዱ ገበሬ”፣ በሚል ዝግጅት በእቴጌ መነን ትምህርት ቤት በኢትየጽያ የሴቶች ማኅበራት ቅንጅት (ኢሴማቅ)፣ ከኢትዮጵያ ሴት ደራሲያን ማኅበር፣ ከኢትዮጵያ ሴት መገናኛ ብዙኀን ማኅበር፣ ከኢትዮጵያ ሕግ ባለሙያ ሴቶች ማኅበረና፣ ከጾታዊ ጥቃት መከላከያ ማኅበር ጋር በትብብር የተዘጋጀ ዝክር ተከናውኗል። ልደትና የወጣትነት ዘመናት ወይዘሮ ስንዱ ገብሩ በሸዋ ክፍለ ሀገር በመናገሻ አውራጃ በአዲስ ዓለም ከተማ ጥር ፮ ቀን ፲፱፻፰ ዓ/ም ተወለዱ። አባታቸው ታዋቂው ዲፕሎማት፣ የመጀመሪያ የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት ምክትል ፕሬዘደንት፤ ጣሊያኖች ከኢትዮጵያ ከወጡ በኋላ ደግሞ የምክር ቤቱ ፕሬዘደንት የነበሩት በዳግማዊ ምኒልክ ሹመትም የመጀመሪያው የጎንደር ከተማ አስተዳዳሪ የነበሩት ከንቲባ ገብሩ ደስታ ሲሆኑ ታናሽ እህታቸው ደግሞ የውብዳር ገብሩ (አሁን ታዋቂዋ ሙዚቀኛ እማሆይ ጽጌ ማርያም) ናቸው። ዕድሜያቸው ለትምህርት በደረሰበት ወቅት እቤታቸው አስተማሪ ተቀጥሮላቸው የአማርኛን ትምህረት ከፊደል መቁጠር እስከ ዳዊት መድገም በቤታቸው ተማሩ። ከዚያም ወደ አዲስ አበባ ሄደው በስዊድን ሚሲዮን ትምህርት ቤት በመግባት እስከ ስምንተኛ ክፍል ተምረዋል። ከንቲባ ገብሩ ወጣቷን ስንዱ ገብሩን እያስከተሉ ወደ ቤተ መንግሥትም ሆነ ሌላ ሥፍራዎች ይወስዷቸው እንደነበረና ከጊዜው አልጋ ወራሽ ተፈሪ መኮንንም ጋር እንዳስተዋዋቋቸው ተዘግቧል። አልጋ ወራሹም የወጣቷን ብልህነትና ትጋት በማድነቅ ወደ ፈረንጅ አገር ተልከው ትምህርታቸውን እንዲከታተሉ ባዘዙት መሠረት ወይዘሮ ስንዱ በ፲፱፻፳፩ ዓ/ም (ፊታውራሪ አመዴ በ፲፱፻፲፱ ዓ/ም ይላሉ) ወደ ስዊስ ለትምህርት ቢሄዱም ኑሮው ስላልተመቻቸውና ትምህርት ይሰጥበት የነበረውን የጀርመንኛ ቋንቋ ስላልወደዱት ወደ ፈረንሳይ አቅንተው ትምህርታቸውን ቀጠሉ። በመጨረሻም በስዊስ እና በፈረንሳይ ሁለት ትምህርት ቤቶች በመዘዋወር በዲፕሎማ ተመረቁ። እዛው የሕግ ትምህርት ለመቀጠል ጀምረው የነበረ ቢሆንም፤ ፍላጎታቸው ወደ ሥነ-ጽሑፍ በማዘንበሉ በአጠቃላይ ለአምስት ዓመታት እዛው ተምረው ወደ ሀገራቸው ተመለሱ። ወደ ሀገራቸው እንደተመለሱም በአዲስ አበባ በቅዱስ ጊዮርጊስ ትምህርት ቤት ውስጥ የፈረንሳይኛ ቋንቋን፣ ሀይጅን፣ ቁጥርንና የአማርኛ ድርሰት አጻጻፍን ማስተማር ጀመሩ። በዚህ ሁኔታ አንድ ዓመት እንደቆዩ ለብላታ ሎሬንሶ ታዕዛዝ ተዳሩና ባለቤታቸው የሐረርጌ ክፍለሀገር አስተዳዳሪ ሆነው በመሾማቸው ወደዚያው ከባለቤታቸው ጋር አቀኑ። ከአንድ ዓመት ተኩል በኋላም ብላታ ሎሬንሶ የፍርድ ቤት ሹምና የዜና ስርጭት ኃላፊ ሆነው በመሾማቸው ወደ አዲስ አበባ ሲመለሱ አብረዋቸው ወደ አዲስ አበባ ተመለሱ። የፋሺስት ኢጣልያ ወረራ ዘመናት ፋሺስቶች ኢትዮጵያን በወረሩ ጊዜ ንጉሠ ነገሥቱ ቀዳማዊ ኃይለ ሥላሴ ወደ እንግሊዝ ሀገር ሲሰደዱ ብላታ ሎሬንሶ ታዕዛዝም አብረው ከጃንሆይ ጋር ሄዱ። ወይዘሮ ስንዱ ግን ከቤተሰቦቻቸው ጋር እና ሆለታ ውስጥ ከሚገኙ ወደ መቶ የሚጠጉ የጦር መኮንኖች ጋር ተቀላቅለው ፋሺስቶችን ለመፋለም ወደ ቦሬ ሄዱ። እዚያም የመትረየስ አተኳኮስ ትምህርት ተማሩ። ወደ ነቀምት በመሄድም ሕዝብን እየሰበሰቡ ስለ ነፃነት ማስተማሩን ተያያዙት። በዚህ ወቅት በባንዳዎች ጠቋሚነት በፋሽስት እጅ ከመውደቅ ለጥቂት አምልጠው ጎሬ ላይ ከልዑል ራስ እምሩ ጦር ጋር ተቀላቀሉ። ከዚያም በጦርነቱ የሚጎዱ አርበኞችን ለማከም የሚሆን ቀይ መስቀል ለማቋቋም መፈለጋቸውን ለራስ እምሩ አማክረው በተሰጣቸው ፭ መቶ ብር አቋቁመው አርበኞችን መርዳት ጀመሩ። ወዲያው ግን እርሳቸው ተቀላቅለውት የነበረው የጥቁር አንበሳ ጦር ሲመታ በጣልያን ሠራዊት እጅ ተማርከው በእስር ወደ አዲስ አበባ አመጧቸውና የቁም እስረኛ ሆኑ። የካቲት ፲፪ ቀን ፲፱፻፳፱ ዓ/ም ግራዚያኒን ለመግደል በተደረገው ሙከራ ወንድማቸው መሸሻ ገብሩ አሉበት በመባል ይታሰሱ ስለነበር ወንድማቸውን ከአደጋ ለማዳን ሲሞክሩ በድጋሚ በፋሺስቶች እጅ ወደቁ። በወቅቱ ግራዚያኒ ይኖርበት የነበረው የገነተ ልዑል ቤተ መንግሥት ውስጥ ታሰሩ። ቀጥሎም ወደ አስመራ፣ ከዚያ ወደ ምጽዋ ተወሰዱ። ከምጽዋ ወደብ ሦስት መቶ ወንዶችና ስምንት ሴቶች (እማሆይ ጽጌ ማርያምን ጭምር) ሆነው በመርከብ “አዚናራ” ወደተባለች የኢጣሊያኖች እስር ቤት ተወስደው ዘጠኝ ወራት ታሰሩ። ከእስር በኋላም ወደ አዲስ አበባ ሲመለሱ በእንደዚህ ያለ ተግባር ላይ እንዳይሰማሩ ከፍተኛ ማስጠንቀቂያ ቢሰጣቸውም፤ ማስፈራሪያው ሳይበግራቸው አርበኞችን በግጥም፣ በወኔ ቀስቃሽ ጽሑፎች በማበረታታት፣ መረጃ በማቀበል፣ መሣሪያ በማዳረስ የጀግንነት ተግባር ፈጽመዋል። ከድል በኋላ ከድል በኋላ ወይዘሮ ስንዱ ለሁለት ዓመታት ደሴ ከተማ የሚገኘው የወይዘሮ ስኂን ትምህርት ቤት አስተዳዳሪ በመሆን፣ በኋላም ወደ አዲስ አበባ ተመልሰውም የእቴጌ መነን ትምህርት ቤት ምክትል ርዕሰ መምህርነት፣ ከዚያም የመጀመሪያዋ ሴት ርዕሰ መምህር ሆነው አገልግለዋል። በእቴጌ መነን ትምህርት ቤት በነበሩበት ወቅት፤ “ኮከብ ያለው ያበራል ገና”፣ “የየካቲት ቀኖች”፣ “የኑሮ ስህተት” የሚሉ ትያትሮችን ሠርተው አቅርበዋል። የመጀመሪያዋ ሴት የሕግ መምሪያ ምክር ቤት አባል ከ፲፱፻፵፰ ዓ/ም እስከ ፲፱፻፶፪ ዓ/ም ድረስ የመጀመሪያዋ የሴት የሕግ መምሪያ ምክር ቤት አባልና የሕግ መወሰኛ ምክር ቤት ምክትል ሊቀ መንበር ሆነው አገልግለዋል። በዚህ ምክር ቤት አባል በነበሩበት ጊዜ ብቸኛዋ ሴት ከመሆናቸውም ባሻገር የሴቶች እኩልነት በማይከበርበት ጊዜ እና “የወንድ ዓለም” በገነነበት የታሪክ ምዕራፍ የሴቶችን ሰብዓዊ መብት ለማስከበርና እኩልነትን በሕግ ለማስተማመን ብዙ የታገሉ ሴት ነበሩ። ስለዚህ ጊዜ ሁኔታዎች ምስክርነት ከሰጡት በከፊሉ፦ “… የቤተሰብ ሕጉ በእርሳቸው ጊዜ ሲወጣ፣ የመኖሪያ ስፍራ የመምረጥን መብት በተመለከተ ለባል የተሰጠውን መብት ተከራክረው ተቀባይነት ቢያጡም የፍትሕ ብሔር ሕጉ ላይ ሴቶች ባገቡት ወንድ ስም ይጠሩ የሚለውን በመቃወም እንዳይፀድቅ ያደረጉና ያስቀየሩ ሴት ስለሆኑ ቀዳማይት ታጋይ እላቸዋለሁ። …” ወይዘሮ መዓዛ አሸናፊ፤ የኢትዮጵያ የሕግ ባለሙያ ሴቶች ማኅበር የቦርድ ሰብሳቢ። “… የተፈጠሩበትን ዘመን፣ ሁኔታና አካባቢ አልፈው ዓላማቸውን ያሳኩ አንቱ ለተባለላቸው የአገልግሎቶችና የሥራ አይነቶች ከውጊያ እስከ ውሳኔ ሰጪነት በመቀመጥ ፈር ቀዳጅ ናቸው። በተቀመጡበት ሥልጣንም፣ ለተነሱበት ዓላማ ለሴቶች የእኩልነት ጥያቄ የከፈሉት አስተዋጽኦና ተግባራት በታሪክ የዘመኑ ታላቅ ሰው ያደርጋቸዋል …” ወይዘሮ ሳባ ገብረ መድኅን፣ የኢትዮጵያ ሴቶች ማኅበራት ቅንጅት ዳይሬክተር። እራሳቸውም በጊዜው የዚሁ ሸንጎ አባል የነበሩት ፊታውራሪ አመዴ ለማ ደግሞ ስለዚህ ጉዳይ ትዝታቸውን ሲያካፍሉን፦ “የፍተሐ ብሔሩ ሕግ ቀርቦ ስንከራከር፣ ምን ይላል ፍትሐ ብሔር ውስጥ ያን ጊዜ ሲወጣ፣ ‘የቤቱ ሹም ባል ይሆናል። ሚስት ለባሏ ታዛዥ መሆን አለባት። እንዲህ እንዲህ የሚል ሴቶችን የሚጫኑ አንቀጾች አሉ። ይሄንን ወይዘሮ ስንዱ የዚያን ጊዜ ቀደም ብለው የነቁ ስለነበረ “እንዴ! ለምን አንድ ጊዜ እኛን ንጉሠ ነገሥቱ እኩል ናችሁ ካሉን በኋላ በእራሳችን ስምምነት እንጂ በሕግ ሴቶችን የሚጨቁን ሕግ መግባት የለበትም” ብለው ተከራከሩ። እሺ ድምጽ ይሰጥበት ሲባል አንድ ሰው ብቻ ደገፋቸው። ተናደዱ። “እናንተ እዚህ ምክር ቤት የመጣችሁ ወንዶች፤ ስትመረጡ ሴትና ወንደ ነበር የመረጣችሁ፣ ግን ልትመክሩ የመጣችሁት ለወንዶች እንጂ ለሴቶች እንዳልሆነ ታዝቤአችኋለሁ። ይህ ዛሬ እናንተ የሰጣችሁት ውሳኔ፣ ከአንድ ከተወሰነ ጊዜ በኋላ ብዙ ሴቶች ገብተው ይገለብጡታል እና ዘለቄታ የለውም።” ብለው ተናደው ይሄን ተናግረው ወጡ። ይላሉ ሌላው የዚህ ሸንጎ አባልና ለብዙ ዘመናት የወይዘሮ ስንዱ ጓደና የነበሩት አቶ ጠንክር ተድላ፦ ሴቶችን በተመለከተ ጉዳይ ባል ከሚስቱ እውቀት ውጭ ከ አምሥት መቶ ብር በላይ እንዳይበደር የሚል ሃሣብ አቅርበው በጋለ ስሜት እንደተከራከሩና ውጤቱም ይህ ቁም ነገር ሕግ ለመሆን የበቃ መሆኑን ይመሰክራሉ። ሌላው ብዙ የተሟገቱበትና ውጤታማ የሆኑበት ጉዳይ በጊዜው ቀርቦ የነበረው ‘እንደ ፈረንጆች’ ተለምዶ የኢትዮጵያም ሴቶች ባል ሲያገቡ የባላቸውን አባት ስም እንዲጠቀሙበት የሚል ያልተሳካ የሕግ ረቂቅ ነበር። ሌላ አስተዋጽዖዎች የኢትዮጵያ ቀይ መስቀልና ቀይ ጨረቃ ማኅበር ፕሬዝዳንት፣ የሕዝባዊ ኑሮ እድገት ዋና ፀሐፊነትና አስተዳዳሪነት፣ በምዕራብ ጀርመን ለሦስት ዓመት የትምህርት አታሼ በመሆን አገልግለዋል። ወይዘሮ ስንዱ ከአሥር በላይ የግጥምና ልብ ወለድ መጻሕፍት የጻፉ ሲሆኑ ሠላሳ ሁለት ጽሑፎቻቸው በ[[አዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ] ይገኛሉ። የድርሰት ሥራዎች ኮከብህ ያውና ያበራል ገና በግራዚያኒ ጊዜ የየካቲት ቀኖች (፲፱፻፵፯ ዓ/ም) የታደለች ህልም (፲፱፻፵፰ ዓ/ም) ርእስ የሌለው ትዳር (፲፱፻፵፰ ዓ/ም) የኔሮ ስህተት (፲፱፻፵፰ ዓ/ም) ከማይጨው መልስ (፲፱፻፵፱ ዓ/ም) ፊታውራሪ ረታ አዳሙ (፲፱፻፵፱ ዓ/ም) የመጀመሪያዋ የሴት ፓርላማ አባል፣ የሴት የሰብዓዊ መብት ተሟጋች፣ ጀግናና ፀረ-ፋሺስት አርበኛ፣ ፀሐፊ ተውኔት፣የመጽሐፍ ደራሲ፣ እና የመጀመሪያዋ የሴት ዲፕሎማት ስንዱ ገብሩ (የክቡር ዶክተር) ሰኞ ሚያዝያ ፲፪ ቀን ፳፻፩ ዓ/ም በተወለዱ በ ፺፫ ዓመታቸው ሕይወታቸው አልፎ በመንበረ ፀባዖት ቅድስት ሥላሴ ቤተ ክርስቲያን ተቀብረዋል። ወይዘሮ ስንዱ ገብሩ ላበረከቷቸው አስተዋጽዖዎች የወርቅ ሜዳሊያ፣ የንግሥት ሣባ የወርቅ ኒሻን፣ የቀይ መስቀል የወርቅ ሜዳሊያ እና በኢ.ህ.አ.ዴ.ግ ዘመን ከአዲስ አበባ ዩኒቨርሲቲ የክብር ዶክትሬት ተሰጥቷቸዋል። ዋቢ ምንጮች (ሰኞ ግንቦት 3 ቀን 2001 ዓ.ም. » በዮናስ ኃይለ መስቀል. ፌብሩዋሪ 20 ቀን 2007 ታይቷል። =15 (መስከረም ፳፭ ቀን ፳፻፫ ዓ/ም ታይቷል።) የኢትዮጵያ ጸሓፊዎች

21650

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%89%B0%E1%88%98%E1%8A%AB%20%E1%8C%8D%E1%88%8D%E1%8C%8D%E1%88%8D%20%E1%8B%AB%E1%8B%8D%E1%89%83%E1%88%8D

ያልተመካ ግልግል ያውቃል

ያልተመካ ግልግል ያውቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተመካ ግልግል ያውቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21213

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%8B%98%E1%88%8D%E1%89%85%20%E1%89%A3%E1%88%8D%20%E1%89%85%E1%8A%95%E1%8B%B5%E1%89%A5%20%E1%8B%AD%E1%88%B5%E1%88%9B%E1%88%8D

የማይዘልቅ ባል ቅንድብ ይስማል

የማይዘልቅ ባል ቅንድብ ይስማል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የማይዘልቅ ባል ቅንድብ ይስማል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21099

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%8A%AD%E1%8B%B5%20%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%8A%A0%E1%8B%B0%E1%88%AB%20%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%88%B5%E1%89%80%E1%88%9D%E1%8C%A1%E1%89%B5%20%E1%8A%A5%E1%8C%85%20%E1%8B%AD%E1%8A%90%E1%88%B3%E1%88%8D

የሚክድ ሰው አደራ ቢያስቀምጡት እጅ ይነሳል

የሚክድ ሰው አደራ ቢያስቀምጡት እጅ ይነሳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚክድ ሰው አደራ ቢያስቀምጡት እጅ ይነሳል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

18780

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8B%B5%E1%88%AA%E1%8B%8D%20%E1%8C%83%E1%8A%AD%E1%88%B0%E1%8A%95

አንድሪው ጃክሰን

አንድሪው ጃክሰን (እንግሊዝኛ: ) የአሜሪካ ሰባተኛ ፕሬዝዳንት ነበሩ። ፕረዝዳንቱ ሥልጣን ላይ የወጡት እ.አ.አ. በ1829 ሲሆን በስልጣን ዘመናቸው ምክትል ፕሬዝዳንት የነበሩት ጆን ሲ ካልሆውን ሲሆን በመሃል ክፍተት በመጨረሻም ማርቲን ቫንቡረን ነበሩ። ፕሬዝዳንቱ የዴሞክራቲክ ፓርቲ አባል የነበሩ ሲሆን ከሥልጣን የወረዱት እ.አ.አ. በ1837 ነበር። የአሜሪካ ፕሬዚዳንት የአሜሪካ ፕሬዝዳንቶች ዝርዝር የአሜሪካ መሪዎች

18305

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%B2%E1%88%8A%E1%88%9D

መሲሊም

መሲሊም ከሥነ ቅርስ የሚታወቅ የሱመር ንጉሥ ሲሆን ማዕረጉ «የኪሽ ንጉስ» ይባላል። ከኪሽ በላይ በአዳብና በላጋሽ ላይ ሥልጣን እንደ ያዘ ይመስላል፤ በነዚህም ከተሞች ቤተ መቅደሶች እንደ ሠራ ይዘገባል። በእርሱ ዘመን ከላጋሽ ከንቲባ ሉጋል-ሻ-ኤንጉር እና ከተወዳዳሪው ከተማ ኡማ መካከል በጠረፋቸው ላይ ስለ ነበረው መስኖ አንድ ጠብ ተነሣ። መሲሊም ዕርቅና በመስጠቱ የሁለቱን ከተሞች ጠረፍ በዓምድ አስተካከለ። ሆኖም ከመሲሊም ዘመን በኋላ፣ የኡማ ንጉሥ ኡሽ ዓምዱን አፈረሰው። በመምህሩ ኤድመንድ ጎርዶን (በ1950ዎቹ) አስተሳሰብ፣ ይህ መሲሊምና የኡር ንጉሥ መስ-አኔ-ፓዳ አንድ ንጉሥ ነበሩ። በዚያው ዘመን ያህል፣ የመስ-አኔ-ፓዳ መንግሥት እስከ ኡሩክ፣ ኒፑር፣ ኪሽና መላ ሱመር ድረስ ከተስፋፋ በኋላ እርሱ «የኪሽ ንጉሥ» የሚል ስያሜ ወሰደ። በተጨማሪ፣ አንድ ተረት በሱመርኛ፦ «መሲሊም ያሰራ የነበረውን የላጋሽ መቅደስ፣ ዘሩ የተቋረጠበት አናኔ አፈረሰው» ይላል። እንደ አጋጣሚ ግን አንድ የአካድኛ ተረት እንዲህ፦ «መስ-አኔ-ፓዳ ያሰራ የነበረውን መቅደስ፣ ዘሩ የተለቀመበት ናኔ አፈረሰው» ይላል። ስለዚህ ጎርዶን እንዳሰበው፣ የመሲሊምና የመስ-አኔ-ፓዳ ስሞች በዚህ ስለሚለዋወጡ፣ አንድ ንጉሥ ይሆናሉ። የውጭ መያያዣዎች የመሲሊም ዱላ - ሥነ ቅርስ የሱመር ነገሥታት

36502

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A82010%20%E1%8A%A5.%E1%8A%A4.%E1%8A%A0.%20%E1%8D%8A%E1%8D%8B%20%E1%8B%A8%E1%8B%93%E1%88%88%E1%88%9D%20%E1%8B%8B%E1%8A%95%E1%8C%AB%20%E1%88%9D%E1%8B%B5%E1%89%A5%20%E1%8A%A4%E1%8D%8D

የ2010 እ.ኤ.አ. ፊፋ የዓለም ዋንጫ ምድብ ኤፍ

የ2010 እ.ኤ.አ. ፊፋ የዓለም ዋንጫ ምድብ ኤፍ ከሰኔ ፯ እስከ ሰኔ ፲፯ ቀን ፳፻፪ ዓ.ም. ተካሄዷል። በዚህ ምድብ ውስጥ የፓራጓይ፣ ስሎቫኪያ፣ ኢጣልያ እና ኒው ዚላንድ ቡድኖች ነበሩ። ሁሉም ሰዓታት በደቡብ አፍሪቃ ሰዓት ናቸው። ኢጣልያ እና ፓራጓይ ኒው ዚላንድ እና ስሎቫኪያ ስሎቫኪያ እና ፓራጓይ ኢጣልያ እና ኒው ዚላንድ ስሎቫኪያ እና ኢጣልያ ፓራጓይ እና ኒው ዚላንድ ፊፋ የዓለም ዋንጫ

44176

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%8B%95%E1%89%86%E1%89%A5

ያዕቆብ

ያዕቆብ (ዕብራይስጥ፦ , /የዕቆብ/) በመጽሐፍ ቅዱስ መሠረት የይስሐቅና የርብቃ ልጅ ነበረ። የዔሳው መንታ ወንድም ነበር። በሌላ ስማቸው ኤዶምያስ (ዔሳው)ና እስራኤል (ያዕቆብ) የተባሉትን ሁለት ብሔሮች ወለዱ። ያዕቆብ (እስራኤል) ግን የተቀደሠ የመሢህ ዘር ተስፋ ወራሽ ሆነ። ያዕቆብና ሚስቶቹ ከነቁባቶቹ የእስራኤል ፲፪ ነገዶች ወለዱ። በዕዝራ ሱቱኤል ምዕ. ፬ በአዋልድ መጻሕፍት ዕዝራ የዚህን አለም መጨረሻ ከእግዜር መንግሥት መጀመርያ ምን ይለየዋል ሲጠይቅ፣ መልዐኩ ያዕቆብ ከኤሳው ቀጥሎ እንደ ወጣ (ቅርጭምጭሚት ተጨብጦ) ይከተላል የሚል መልስ ሰጠ። የያዕቆብ ታሪክ በተለይ የሚታወቀው ከብሉይ ኪዳን ኦሪት ዘፍጥረት ነው። በተጨማሪ መጽሐፈ ኩፋሌ ስለ ያዕቆብ ሕይወት ብዙ ይጻፋል። የያዕቆብ ዕድሜ በመጽሐፈ ኩፋሌ 2046 ዓ.ዓ. - ያዕቆብ (እስራኤል)ና ዔሳው (ኤዶምያስ) ለይስሐቅ ተወለዱ። 2080 ዓ.ዓ. - ዔሳው ርስቱን ለያዕቆብ ለምስር ወጥ ይሸጣል በረሃብ ዘመን 2114 ዓ.ዓ. - ይስሐቅ ያዕቆብ ለዔሳው ስቶ ርስቱን ሰጠው። 2115 ዓ.ዓ. - ያዕቆብ ወደ ካራን ሸሸ፤ ዔሳውም ወደ ሴይር (ኤዶም) ሄደ። 2122 ዓ.ዓ. - ያዕቆብ ልያንና ራሔልን አገባቸው፤ በኲሩ ሮቤል ተወለደ። 2124 ዓ.ዓ. - ስምዖን ተወለደ። 2127 ዓ.ዓ. - ሌዊና ዳን ተወለዱ። 2129 ዓ.ዓ. - ይሁዳ ትወለደ። 2130 ዓ.ዓ. - ንፍታሌም ተወለደ። 2131 ዓ.ዓ. - ጋድ ተወለደ። 2132 ዓ.ዓ. - ይሳኮር ተወለደ። 2133 ዓ.ዓ. - አሴር ተወለደ። 2134 ዓ.ዓ. - ዛብሎን፣ ዮሴፍ እህታቸውም ዲና ተወለዱ። 2135 ዓ.ዓ. - እነያዕቆብ ከካራን ሸሽቶ ወደ ከነዓን ተመለሱ። 2143 ዓ.ዓ. - የያዕቆብ ቤተሠብ ኤዊያዊው ኤሞርን አሸነፈ፤ ሴኬም ሠፈር አጠፋ። ብንያም ተወለደ። 2148 ዓ.ዓ. - የያዕቆብ ቤተሠብ እንደገና የከነዓንን ነገሥታት በሴኬም አሸነፉ። 2162 ዓ.ዓ. - ይስሐቅ አረፈ፤ የያዕቆብ ኃያላት ወንድሙን ዔሳውን አሸነፉ። 2171 ዓ.ዓ. - የ፯ ዓመት ረሃብ ጀመረ። (1900 ዓክልበ.) 2172 ዓ.ዓ. - እስራኤል በረሃብ ምክንያት ወደ ልጁ ዮሴፍ ወደ ግብጽ ሄደ። 2188 ዓ.ዓ. - ያዕቆብ ዓረፈ፣ በከነዓን ተቀበረ። መጽሐፍ ቅዱስ የብሉይ ኪዳን ሰዎች

20485

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8B%8D%E1%8A%90%E1%89%B5%20%E1%88%88%E1%8C%8D%E1%8B%9C%E1%88%AD%20%E1%8B%8D%E1%88%B8%E1%89%B5%20%E1%88%88%E1%88%B3%E1%8C%A5%E1%8A%93%E1%8A%A4%E1%88%8D

እውነት ለግዜር ውሸት ለሳጥናኤል

እውነት ለግዜር ውሸት ለሳጥናኤል የአማርኛ ምሳሌ ነው። እውነት ለግዜር ውሸት ለሳጥናኤል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21986

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%B0%E1%8C%8D%20%E1%88%B0%E1%8B%8D%20%E1%8A%A8%E1%8A%95%E1%8C%80%E1%88%AB%E1%8B%8D%20%E1%89%86%E1%88%AD%E1%88%B6%20%E1%8A%A8%E1%8B%88%E1%8C%A1%20%E1%8A%A0%E1%8C%A5%E1%89%85%E1%88%B6

ደግ ሰው ከንጀራው ቆርሶ ከወጡ አጥቅሶ

ደግ ሰው ከንጀራው ቆርሶ ከወጡ አጥቅሶ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ደግ ሰው ከንጀራው ቆርሶ ከወጡ አጥቅሶ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

20604

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%A3%20%E1%8B%AB%E1%88%B5%E1%89%B3%E1%88%AD%E1%89%83%E1%88%8D%20%E1%88%99%E1%8C%8D%E1%89%B5%20%E1%8B%AB%E1%8B%B3%E1%88%AD%E1%89%83%E1%88%8D

እጣ ያስታርቃል ሙግት ያዳርቃል

እጣ ያስታርቃል ሙግት ያዳርቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። እጣ ያስታርቃል ሙግት ያዳርቃል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

2230

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B3%E1%8D%8E%E1%88%AD%E1%8B%B5%E1%8D%A5%20%E1%8A%A0%E1%88%AA%E1%8B%9E%E1%8A%93

ሳፎርድ፥ አሪዞና

ሳፎርድ () በግራህም ካውንቲ፥ አሪዞና፥ ዩናይትድ ስቴትስ የሚገኝ ከተማ ነው። በ2000 እ.ኤ.አ. 9,232 ሰዎች በከተማው ይገኛሉ። ከተማው የግራህም ካውንቲ መቀመጫ ነው። ሳፎርድ በ32°49'24" ሰሜን ኬክሮስ እና 109°42'53" ምዕራብ ኬንትሮስ ይገኛል። ከተማው 20.6 ካሬ ኪ.ሜ. ስፋት ሲኖረው ከዚህ ውስጥም 0.1 ካሬ ኪ.ሜ. ውሃ ነው። የሕዝብ እስታትስቲክስ በ2000 እ.ኤ.አ. 9,232 ሰዎች ፣ 3,331 ቤቶችና 2,394 ቤተሰቦች አሉ። የሕዝብ ስርጭት 450.1 በ1 ካሬ ኪ.ሜ. ነው። አሪዞና ከተማዎች ግራህም ካውንቲ፥ አሪዞና

21073

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%9A%E1%88%89%E1%88%BD%E1%8A%95%20%E1%89%A0%E1%88%B0%E1%88%9B%E1%88%BD%20%E1%8C%88%E1%89%A0%E1%8B%AB%E1%88%9D%20%E1%89%A3%E1%88%8D%E1%8B%88%E1%8C%A3%E1%88%BD

የሚሉሽን በሰማሽ ገበያም ባልወጣሽ

የሚሉሽን በሰማሽ ገበያም ባልወጣሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። የሚሉሽን በሰማሽ ገበያም ባልወጣሽ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21647

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%AB%E1%88%8D%E1%89%A0%E1%88%8B%E1%8A%9D%E1%8A%95%20%E1%89%A2%E1%8B%AB%E1%8A%A8%E1%8A%9D%20%E1%8A%A0%E1%8B%AD%E1%8C%88%E1%89%A3%E1%8A%9D

ያልበላኝን ቢያከኝ አይገባኝ

ያልበላኝን ቢያከኝ አይገባኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልበላኝን ቢያከኝ አይገባኝ የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

21396

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8A%93%E1%89%B5%20%E1%88%9E%E1%89%B5%E1%8A%93%20%E1%8B%A8%E1%8B%B5%E1%8A%95%E1%8C%8B%E1%8B%AD%20%E1%88%98%E1%89%80%E1%88%98%E1%8C%AB%20%E1%8A%A5%E1%8B%AB%E1%8B%B0%E1%88%AD%20%E1%8B%AD%E1%89%86%E1%88%A8%E1%89%81%E1%88%AB%E1%88%8D

የናት ሞትና የድንጋይ መቀመጫ እያደር ይቆረቁራል

የናት ሞትና የድንጋይ መቀመጫ እያደር ይቆረቁራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። የናት ሞትና የድንጋይ መቀመጫ እያደር ይቆረቁራል የአማርኛ ምሳሌ ነው። ያልተተረጎመ ምሳሌ ተረትና ምሳሌ

38538

https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%89%B5%E1%8C%8D%E1%88%AB%E1%8B%AD%20%E1%88%95%E1%8B%9D%E1%89%A5%20%E1%8B%B4%E1%88%9E%E1%8A%AD%E1%88%AB%E1%88%B2%E1%8B%AB%E1%8B%8A%20%E1%8A%95%E1%89%85%E1%8A%93%E1%89%84

የትግራይ ሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ

የትግራይ ሕዝብ ዴሞክራሲያዊ ንቅናቄ (ት.ሕ.ዴ.ን) (ትግርኛ፦ ዴሞክራሲያዊ ምንቅስቓስ ህዝቢ ትግራይ (ዴ.ም.ህ.ት)፣ እንግሊዝኛ፦ )) በየካቲት ፲፱ ቀን ፲፱፻፺፫ ዓ.ም. በትግራይ በረሃዎች የተመሠረተ የትጥቅ ትግል ድርጅት ነው። የውጭ መያያዣ ድረ ገጽ ድረ ገጽ ድረ ገጽ