title
stringlengths 1
250
| text
stringlengths 1
6.84k
| bm25_text
stringlengths 0
5.05k
|
|---|---|---|
Thành phố Hồ Chí Minh | Chí Minh còn là một trung tâm mua sắm và giải trí. Bên cạnh các phòng trà ca nhạc, quán bar, vũ trường, sân khấu, thành phố có khá nhiều khu vui chơi như Công viên Đầm Sen, Suối Tiên, Thảo Cầm Viên. Các khu mua sắm, như Chợ Bến Thành, Diamond Plaza... hệ thống các nhà hàng, quán ăn cũng là một thế mạnh của du lịch thành phố.
== Văn hóa. ==
=== Truyền thông. ===
Là một trong hai trung tâm truyền thông của Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay có 38 đơn vị báo chí thành phố và 113 văn phòng đại diện báo chí trung ương và các tỉnh, 3 nhà xuất bản của thành phố và 21 chi nhánh nhà xuất bản trung ương cùng mạng lưới thông tấn xã, các đài phát thanh, truyền hình địa phương và trung ương. Tổng cộng, trên địa bàn thành phố hiện nay có trên 1000 người hoạt động trong lĩnh vực báo chí.
Trong lĩnh vực xuất bản, từ năm 1995 tới nay, 3 nhà xuất bản của thành phố chiếm 1/7 số đầu sách xuất bản của cả Việt Nam. Ước tính khoảng 60 đến 70% số lượng sách của cả nước được phát hành tại Thành phố Hồ Chí Minh. Những năm gần đây, nhiều trung tâm sách, cửa hàng sách hiện đại xuất hiện. Sài Gòn cũng là nơi ra đời tờ "Gia Định báo", tờ báo quốc ngữ đầu tiên. "Sài Gòn giải phóng", "Thanh Niên", "Tuổi Trẻ" nằm | chí minh còn là một trung tâm mua sắm và giải trí bên cạnh các phòng trà ca nhạc quán bar vũ trường sân khấu thành phố có khá nhiều khu vui chơi như công viên đầm sen suối tiên thảo cầm viên các khu mua sắm như chợ bến thành diamond plaza hệ thống các nhà hàng quán ăn cũng là một thế mạnh của du lịch thành phố == văn hóa == === truyền thông === là một trong hai trung tâm truyền thông của việt nam thành phố hồ chí minh hiện nay có 38 đơn vị báo chí thành phố và 113 văn phòng đại diện báo chí trung ương và các tỉnh 3 nhà xuất bản của thành phố và 21 chi nhánh nhà xuất bản trung ương cùng mạng lưới thông tấn xã các đài phát thanh truyền hình địa phương và trung ương tổng cộng trên địa bàn thành phố hiện nay có trên 1000 người hoạt động trong lĩnh vực báo chí trong lĩnh vực xuất bản từ năm 1995 tới nay 3 nhà xuất bản của thành phố chiếm 1 7 số đầu sách xuất bản của cả việt nam ước tính khoảng 60 đến 70% số lượng sách của cả nước được phát hành tại thành phố hồ chí minh những năm gần đây nhiều trung tâm sách cửa hàng sách hiện đại xuất hiện sài gòn cũng là nơi ra đời tờ gia định báo tờ báo quốc ngữ đầu tiên sài gòn giải phóng thanh niên tuổi trẻ nằm |
Thành phố Hồ Chí Minh | hàng sách hiện đại xuất hiện. Sài Gòn cũng là nơi ra đời tờ "Gia Định báo", tờ báo quốc ngữ đầu tiên. "Sài Gòn giải phóng", "Thanh Niên", "Tuổi Trẻ" nằm trong số những tờ báo lớn nhất Việt Nam hiện nay. Ngoài ra, còn có thể kể đến những báo và tạp chí lớn khác như "Công an thành phố", "Người lao động", "Thời báo kinh tế Sài Gòn", "Thời trang", "Thế giới mới", "Kiến thức ngày nay"... Ngoài báo chí tiếng Việt, Thành phố Hồ Chí Minh còn có "Saigon Times daily", "Thanhniennews" bằng tiếng Anh, một ấn bản "Sài Gòn giải phóng" bằng tiếng Hoa.
Truyền hình đã xuất hiện tại Sài Gòn từ trước năm 1975 do Mỹ xây dựng nhằm phục vụ quân viễn chinh Mỹ, khi miền Bắc còn đang trong giai đoạn thử nghiệm. Ngay sau ngày Chính phủ Sài Gòn sụp đổ, Đài truyền hình Giải phóng đã thu giữ các cơ sở do Mỹ để lại và bắt đầu phát sóng. Đến nay, Đài Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh – HTV trở thành đài truyền hình địa phương quan trọng bậc nhất Việt Nam. Ngoài 2 kênh phát trên sóng analog là HTV7 và HTV9, HTV còn phát triển dịch vụ truyền hình cáp, truyền hình kỹ thuật số và truyền hình độ nét cao HD. Hiện từ ngày 15/06/2016 và 16/08/2016, HTV đã tắt sóng analog lần lượt hai kênh HTV7 và HTV9, tất cả các kênh truyền hình của HTV đang được phát | hàng sách hiện đại xuất hiện sài gòn cũng là nơi ra đời tờ gia định báo tờ báo quốc ngữ đầu tiên sài gòn giải phóng thanh niên tuổi trẻ nằm trong số những tờ báo lớn nhất việt nam hiện nay ngoài ra còn có thể kể đến những báo và tạp chí lớn khác như công an thành phố người lao động thời báo kinh tế sài gòn thời trang thế giới mới kiến thức ngày nay ngoài báo chí tiếng việt thành phố hồ chí minh còn có saigon times daily thanhniennews bằng tiếng anh một ấn bản sài gòn giải phóng bằng tiếng hoa truyền hình đã xuất hiện tại sài gòn từ trước năm 1975 do mỹ xây dựng nhằm phục vụ quân viễn chinh mỹ khi miền bắc còn đang trong giai đoạn thử nghiệm ngay sau ngày chính phủ sài gòn sụp đổ đài truyền hình giải phóng đã thu giữ các cơ sở do mỹ để lại và bắt đầu phát sóng đến nay đài truyền hình thành phố hồ chí minh – htv trở thành đài truyền hình địa phương quan trọng bậc nhất việt nam ngoài 2 kênh phát trên sóng analog là htv7 và htv9 htv còn phát triển dịch vụ truyền hình cáp truyền hình kỹ thuật số và truyền hình độ nét cao hd hiện từ ngày 15 06 2016 và 16 08 2016 htv đã tắt sóng analog lần lượt hai kênh htv7 và htv9 tất cả các kênh truyền hình của htv đang được phát |
Thành phố Hồ Chí Minh | nét cao HD. Hiện từ ngày 15/06/2016 và 16/08/2016, HTV đã tắt sóng analog lần lượt hai kênh HTV7 và HTV9, tất cả các kênh truyền hình của HTV đang được phát qua hệ thống truyền hình số mặt đất DVB-T2, truyền hình cáp và truyền hình kỹ thuật số theo Lộ trình số hóa của Chính phủ. Đối tượng chính của HTV là dân cư thành phố và đa số các tỉnh miền Nam. Về phát thanh, Đài Tiếng nói Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh (VOH) hiện nay đang phát sóng các kênh phát thanh FM 99.9 (phát sóng từ những năm 60), 95.6, 87.7 MHZ và AM 610 KHZ phục vụ nhu cầu thông tin văn hóa giải trí của khán thính giả thành phố và các tỉnh lân cận.
=== Thể dục, thể thao. ===
Theo số liệu thống kê vào năm 1994, toàn Thành phố Hồ Chí Minh có 492,7 hecta dành cho hoạt động thể thao, tức trung bình 1,02 m²/người, trong đó nội thành là 0,26 m²/người. Với sự gia tăng dân số, con số thực tế hiện nay thấp hơn. Vào năm 2005, toàn thành phố có 91 sân bóng đá, 86 bể bơi, 256 phòng tập thể thao. Sân vận động lớn nhất thành phố hiện nay là sân Thống Nhất, với 25.000 chỗ ngồi. Sân vận động lớn thứ hai là sân Quân khu 7, nằm ở quận Tân Bình. Không chỉ dành cho thi đấu thể thao, đây còn là địa điểm tổ chức nhiều chương | nét cao hd hiện từ ngày 15 06 2016 và 16 08 2016 htv đã tắt sóng analog lần lượt hai kênh htv7 và htv9 tất cả các kênh truyền hình của htv đang được phát qua hệ thống truyền hình số mặt đất dvb-t2 truyền hình cáp và truyền hình kỹ thuật số theo lộ trình số hóa của chính phủ đối tượng chính của htv là dân cư thành phố và đa số các tỉnh miền nam về phát thanh đài tiếng nói nhân dân thành phố hồ chí minh voh hiện nay đang phát sóng các kênh phát thanh fm 99 9 phát sóng từ những năm 60 95 6 87 7 mhz và am 610 khz phục vụ nhu cầu thông tin văn hóa giải trí của khán thính giả thành phố và các tỉnh lân cận === thể dục thể thao === theo số liệu thống kê vào năm 1994 toàn thành phố hồ chí minh có 492 7 hecta dành cho hoạt động thể thao tức trung bình 1 02 m² người trong đó nội thành là 0 26 m² người với sự gia tăng dân số con số thực tế hiện nay thấp hơn vào năm 2005 toàn thành phố có 91 sân bóng đá 86 bể bơi 256 phòng tập thể thao sân vận động lớn nhất thành phố hiện nay là sân thống nhất với 25 000 chỗ ngồi sân vận động lớn thứ hai là sân quân khu 7 nằm ở quận tân bình không chỉ dành cho thi đấu thể thao đây còn là địa điểm tổ chức nhiều chương |
Thành phố Hồ Chí Minh | vận động lớn thứ hai là sân Quân khu 7, nằm ở quận Tân Bình. Không chỉ dành cho thi đấu thể thao, đây còn là địa điểm tổ chức nhiều chương trình ca nhạc quy mô lớn. Một địa điểm thể thao quan trọng khác của thành phố là Trường đua Phú Thọ. Xuất hiện từ thời thuộc địa, Trường đua Phú Thọ hiện nay là trường đua ngựa duy nhất của Việt Nam. Sở Thể dục – Thể thao thành phố cũng quản lý một số câu lạc bộ như Phan Đình Phùng, Thanh Đa, Yết Kiêu.
Thành phố Hồ Chí Minh cũng có những câu lạc bộ thể thao giàu thành tích. Môn bóng đá, Câu lạc bộ Thép Miền Nam – Cảng Sài Gòn, có sân nhà là sân Thống Nhất, từng 4 lần vô địch V-League. Đội bóng đá Công an Thành phố cũng từng một lần vô địch vào năm 1995. Các bộ môn thể thao khác có thể kể đến Câu lạc bộ Bưu điện Thành phố Hồ Chí Minh môn bóng chuyền, các câu lạc bộ bóng rổ, cờ vua, điền kinh, bóng bàn... của thành phố.
Câu lạc bộ bóng chuyền Thành phố Hồ Chí Minh là đội bóng chuyên nghiệp đang thi đấu tại Giải vô địch bóng chuyền quốc gia Việt Nam
=== Trung tâm văn hóa, giải trí. ===
Những lý do lịch sử và địa lý đã khiến Sài Gòn luôn là thành phố đa dạng văn hóa. Ngay từ giai đoạn thành lập, dân cư của | vận động lớn thứ hai là sân quân khu 7 nằm ở quận tân bình không chỉ dành cho thi đấu thể thao đây còn là địa điểm tổ chức nhiều chương trình ca nhạc quy mô lớn một địa điểm thể thao quan trọng khác của thành phố là trường đua phú thọ xuất hiện từ thời thuộc địa trường đua phú thọ hiện nay là trường đua ngựa duy nhất của việt nam sở thể dục – thể thao thành phố cũng quản lý một số câu lạc bộ như phan đình phùng thanh đa yết kiêu thành phố hồ chí minh cũng có những câu lạc bộ thể thao giàu thành tích môn bóng đá câu lạc bộ thép miền nam – cảng sài gòn có sân nhà là sân thống nhất từng 4 lần vô địch v-league đội bóng đá công an thành phố cũng từng một lần vô địch vào năm 1995 các bộ môn thể thao khác có thể kể đến câu lạc bộ bưu điện thành phố hồ chí minh môn bóng chuyền các câu lạc bộ bóng rổ cờ vua điền kinh bóng bàn của thành phố câu lạc bộ bóng chuyền thành phố hồ chí minh là đội bóng chuyên nghiệp đang thi đấu tại giải vô địch bóng chuyền quốc gia việt nam === trung tâm văn hóa giải trí === những lý do lịch sử và địa lý đã khiến sài gòn luôn là thành phố đa dạng văn hóa ngay từ giai đoạn thành lập dân cư của |
Thành phố Hồ Chí Minh | hóa, giải trí. ===
Những lý do lịch sử và địa lý đã khiến Sài Gòn luôn là thành phố đa dạng văn hóa. Ngay từ giai đoạn thành lập, dân cư của Sài Gòn đã thuộc nhiều dân tộc khác nhau: Kinh, Hoa, Chăm... Thời kỳ thuộc địa rồi Chiến tranh Việt Nam, Sài Gòn hấp thụ thêm nền văn hóa Âu – Mỹ. Cho tới những thập niên gần đây, những hoạt động kinh tế, du lịch tiếp tục giúp thành phố có nền văn hóa đa dạng hơn.
Với vai trò trung tâm văn hóa của Việt Nam, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay có 22 đơn vị nghệ thuật, 9 rạp hát, 11 bảo tàng, 22 rạp chiếu phim, 25 thư viện. Hoạt động của ngành giải trí ở Thành phố Hồ Chí Minh nhộn nhịp hơn bất cứ thành phố nào ở Việt Nam. Hầu hết các hãng phim tư nhân lớn của Việt Nam hiện nay, như Phước Sang, Thiên Ngân, HKFilm, Việt Phim... đều có trụ sở chính ở Thành phố Hồ Chí Minh. Doanh thu các rạp của thành phố chiếm khoảng 60–70% doanh thu chiếu phim của cả nước. Thành phố Hồ Chí Minh cũng sở hữu những sân khấu đa dạng. Nhà hát kịch Sân khấu nhỏ tại Quận 3 với những vở kịch thử nghiệm, những vở thư giãn ở Sân khấu Hài 135 Quận 1, Sân khấu kịch IDECAF với những vở lấy từ tuồng tích cổ hoặc tái hiện các danh tác trên thế | hóa giải trí === những lý do lịch sử và địa lý đã khiến sài gòn luôn là thành phố đa dạng văn hóa ngay từ giai đoạn thành lập dân cư của sài gòn đã thuộc nhiều dân tộc khác nhau kinh hoa chăm thời kỳ thuộc địa rồi chiến tranh việt nam sài gòn hấp thụ thêm nền văn hóa âu – mỹ cho tới những thập niên gần đây những hoạt động kinh tế du lịch tiếp tục giúp thành phố có nền văn hóa đa dạng hơn với vai trò trung tâm văn hóa của việt nam thành phố hồ chí minh hiện nay có 22 đơn vị nghệ thuật 9 rạp hát 11 bảo tàng 22 rạp chiếu phim 25 thư viện hoạt động của ngành giải trí ở thành phố hồ chí minh nhộn nhịp hơn bất cứ thành phố nào ở việt nam hầu hết các hãng phim tư nhân lớn của việt nam hiện nay như phước sang thiên ngân hkfilm việt phim đều có trụ sở chính ở thành phố hồ chí minh doanh thu các rạp của thành phố chiếm khoảng 60–70% doanh thu chiếu phim của cả nước thành phố hồ chí minh cũng sở hữu những sân khấu đa dạng nhà hát kịch sân khấu nhỏ tại quận 3 với những vở kịch thử nghiệm những vở thư giãn ở sân khấu hài 135 quận 1 sân khấu kịch idecaf với những vở lấy từ tuồng tích cổ hoặc tái hiện các danh tác trên thế |
Thành phố Hồ Chí Minh | nghiệm, những vở thư giãn ở Sân khấu Hài 135 Quận 1, Sân khấu kịch IDECAF với những vở lấy từ tuồng tích cổ hoặc tái hiện các danh tác trên thế giới. Lĩnh vực ca nhạc, Thành phố Hồ Chí Minh là thị trường sôi động nhất, điểm đến của phần lớn các ca sĩ nổi tiếng. Ngoài những sân khấu lớn như Nhà hát Thành phố, Nhà hát Bến Thành, Nhà hát Hòa Bình, Sân khấu Trống Đồng... hoạt động âm nhạc ở thành phố ở những phòng trà, quán cà phê đa dạng: Tiếng Tơ Đồng, M&T, Catinat, ATB, Bodega, Carmen...
== Thành phố kết nghĩa. ==
Thành phố Hồ Chí Minh đã kết nghĩa với các thành phố khác trên thế giới như sau:
BULLET::::- Almaty, Kazakhstan
BULLET::::- Busan, Hàn Quốc
BULLET::::- Champasak, Lào
BULLET::::- Yekaterinburg, Nga
BULLET::::- Manila, Philippines
BULLET::::- Moskva, Nga
BULLET::::- Hyogo, Nhật Bản
BULLET::::- Băng Cốc, Thái Lan
BULLET::::- Sevilla, Tây Ban Nha
BULLET::::- Lyon, Pháp
BULLET::::- Quảng Châu, Trung Quốc
BULLET::::- Osaka, Nhật Bản
BULLET::::- Leipzig, Đức
BULLET::::- Rhône-Alpes, Pháp
BULLET::::- Phnôm Pênh, Campuchia
BULLET::::- Minsk, Belarus
BULLET::::- Johannesburg, Cộng hòa Nam Phi
BULLET::::- Geneva, Thụy Sĩ
BULLET::::- Viêng Chăn, Lào
BULLET::::- Thẩm Dương, Trung Quốc
BULLET::::- Toronto, Canada
BULLET::::- San Francisco, Hoa Kỳ
BULLET::::- Thượng Hải, Trung Quốc
BULLET::::- Yokohama, Nhật Bản
BULLET::::- Barcelona, Tây Ban Nha
BULLET::::- Yangon, Myanmar
BULLET::::- Thành phố México, México
BULLET::::- Đài Bắc, Đài Loan
== Xem thêm. ==
BULLET::::- Danh sách vùng đô thị châu Á
== Liên kết ngoài. ==
BULLET::::- Trang chính thức của Thành phố Hồ Chí Minh
BULLET::::- CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ Thành phố Hồ Chí Minh
BULLET::::- Danh sách các trường cao đẳng tại TP Hồ Chí Minh
BULLET::::- | nghiệm những vở thư giãn ở sân khấu hài 135 quận 1 sân khấu kịch idecaf với những vở lấy từ tuồng tích cổ hoặc tái hiện các danh tác trên thế giới lĩnh vực ca nhạc thành phố hồ chí minh là thị trường sôi động nhất điểm đến của phần lớn các ca sĩ nổi tiếng ngoài những sân khấu lớn như nhà hát thành phố nhà hát bến thành nhà hát hòa bình sân khấu trống đồng hoạt động âm nhạc ở thành phố ở những phòng trà quán cà phê đa dạng tiếng tơ đồng m&t catinat atb bodega carmen == thành phố kết nghĩa == thành phố hồ chí minh đã kết nghĩa với các thành phố khác trên thế giới như sau bullet almaty kazakhstan bullet busan hàn quốc bullet champasak lào bullet yekaterinburg nga bullet manila philippines bullet moskva nga bullet hyogo nhật bản bullet băng cốc thái lan bullet sevilla tây ban nha bullet lyon pháp bullet quảng châu trung quốc bullet osaka nhật bản bullet leipzig đức bullet rhône-alpes pháp bullet phnôm pênh campuchia bullet minsk belarus bullet johannesburg cộng hòa nam phi bullet geneva thụy sĩ bullet viêng chăn lào bullet thẩm dương trung quốc bullet toronto canada bullet san francisco hoa kỳ bullet thượng hải trung quốc bullet yokohama nhật bản bullet barcelona tây ban nha bullet yangon myanmar bullet thành phố méxico méxico bullet đài bắc đài loan == xem thêm == bullet danh sách vùng đô thị châu á == liên kết ngoài == bullet trang chính thức của thành phố hồ chí minh bullet cổng thông tin điện tử chính phủ thành phố hồ chí minh bullet danh sách các trường cao đẳng tại tp hồ chí minh bullet |
Thành phố Hồ Chí Minh | Trang chính thức của Thành phố Hồ Chí Minh
BULLET::::- CỔNG THÔNG TIN ĐIỆN TỬ CHÍNH PHỦ Thành phố Hồ Chí Minh
BULLET::::- Danh sách các trường cao đẳng tại TP Hồ Chí Minh
BULLET::::- Bản đồ Thành phố Hồ Chí Minh (Sài Gòn) năm 1961 – Số 1 – Số 2 – trên website Thư viện Đại học Texas tại Austin ("The University of Texas at Austin"), Hoa Kỳ.
| trang chính thức của thành phố hồ chí minh bullet cổng thông tin điện tử chính phủ thành phố hồ chí minh bullet danh sách các trường cao đẳng tại tp hồ chí minh bullet bản đồ thành phố hồ chí minh sài gòn năm 1961 – số 1 – số 2 – trên website thư viện đại học texas tại austin the university of texas at austin hoa kỳ |
Lào Cai | Lào Cai là một tỉnh vùng cao biên giới thuộc vùng Tây Bắc Bộ, Việt Nam.
Năm 2020, Lào Cai là đơn vị hành chính Việt Nam đông thứ 55 về số dân, xếp thứ 45 về Tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP), xếp thứ trong 15 trong 16 về GRDP bình quân đầu người, đứng thứ 11 về tốc độ tăng trưởng GRDP. Với 730.420 người dân, GRDP đạt 49.310 tỉ Đồng (tương ứng với 2,14 tỉ USD), GRDP bình quân đầu người đạt 76,29 triệu đồng (tương ứng với 3.317 USD), tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 6,55%.
== Vị trí địa lý. ==
Tỉnh Lào Cai giáp ranh giữa vùng Tây Bắc và vùng Đông Bắc. Trung tâm hành chính của tỉnh là Thành phố Lào Cai, cách Thủ đô Hà Nội 290 km
BULLET::::- Phía bắc giáp Trung Quốc (tỉnh Vân Nam)
BULLET::::- Phía tây giáp tỉnh Lai Châu
BULLET::::- Phía đông giáp tỉnh Hà Giang
BULLET::::- Phía nam giáp tỉnh Yên Bái .
==== Các điểm cực của tỉnh Lào Cai. ====
BULLET::::- Điểm cực Bắc tại: thôn Lồ Cô Chin, xã Pha Long, huyện Mường Khương.
BULLET::::- Điểm cực Tây tại: xã Y Tý, huyện Bát Xát.
BULLET::::- Điểm cực Đông tại: thôn Ban Bang, xã Việt Tiến, huyện Bảo Yên.
BULLET::::- Điểm cực Nam tại: xã Nậm Tha, huyện Văn Bàn.
== Địa danh. ==
Tên gọi Lào Cai hình thành từ cuối thế kỷ 19 khi người Pháp để ý đến Việt Nam và khám phá vùng núi Bắc Việt.
Tại vùng đất Lào Cai ở đầu cầu Cốc Lếu ngày nay, | lào cai là một tỉnh vùng cao biên giới thuộc vùng tây bắc bộ việt nam năm 2020 lào cai là đơn vị hành chính việt nam đông thứ 55 về số dân xếp thứ 45 về tổng sản phẩm trên địa bàn grdp xếp thứ trong 15 trong 16 về grdp bình quân đầu người đứng thứ 11 về tốc độ tăng trưởng grdp với 730 420 người dân grdp đạt 49 310 tỉ đồng tương ứng với 2 14 tỉ usd grdp bình quân đầu người đạt 76 29 triệu đồng tương ứng với 3 317 usd tốc độ tăng trưởng grdp đạt 6 55% == vị trí địa lý == tỉnh lào cai giáp ranh giữa vùng tây bắc và vùng đông bắc trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố lào cai cách thủ đô hà nội 290 km bullet phía bắc giáp trung quốc tỉnh vân nam bullet phía tây giáp tỉnh lai châu bullet phía đông giáp tỉnh hà giang bullet phía nam giáp tỉnh yên bái ==== các điểm cực của tỉnh lào cai ==== bullet điểm cực bắc tại thôn lồ cô chin xã pha long huyện mường khương bullet điểm cực tây tại xã y tý huyện bát xát bullet điểm cực đông tại thôn ban bang xã việt tiến huyện bảo yên bullet điểm cực nam tại xã nậm tha huyện văn bàn == địa danh == tên gọi lào cai hình thành từ cuối thế kỷ 19 khi người pháp để ý đến việt nam và khám phá vùng núi bắc việt tại vùng đất lào cai ở đầu cầu cốc lếu ngày nay |
Lào Cai | thành từ cuối thế kỷ 19 khi người Pháp để ý đến Việt Nam và khám phá vùng núi Bắc Việt.
Tại vùng đất Lào Cai ở đầu cầu Cốc Lếu ngày nay, thì xưa kia có một khu chợ. Vùng biên giới trở nên nhộn nhịp khi vào những năm 1870 người Pháp như Jean Dupuis đến "thám hiểm", mở đường buôn bán vũ khí và mua khoáng sản với Vân Nam, Trung Quốc. Người Pháp dựa vào người H'Mông để tiếp xúc, buôn bán, vận chuyển và tránh mặt giới chức Việt địa phương. Tuy nhiên chợ đã bị quân Cờ đen chiếm giữ đóng đồn, nên người ta mở ra một chợ mới ở nơi nay là Phố Mới.
Chợ cũ trong tiếng H'Mông là ""Lao Cai"" (RPA: "Log Kab", Chữ Hmông Việt: "Laol Caz"), và Jean Dupuis ghi vào "Bản đồ Bắc Kỳ năm 1879" ở chỗ chợ này là ""Lao-kai, residence du Chef des Pavillone noirs"" (Lao-kai, dinh thủ lĩnh quân Cờ đen). Sau này người Pháp quen dùng nên thành tên của thủ phủ vùng . Giáo sư Đào Duy Anh do không để ý tiếng địa phương, nên nói "khi làm bản đồ, người Pháp viết "Lão Nhai" là "Lao Cai" và sau thành "Lao Kay"".
Tên "Lao Kay" đã được người Pháp sử dụng trong các văn bản và con dấu hành chính. Sau tháng 11 năm 1950, đã thống nhất gọi là Lào Cai cho đến ngày nay.
== Dân số. ==
Dân số năm 2007 của tỉnh Lào Cai là 593.600 | thành từ cuối thế kỷ 19 khi người pháp để ý đến việt nam và khám phá vùng núi bắc việt tại vùng đất lào cai ở đầu cầu cốc lếu ngày nay thì xưa kia có một khu chợ vùng biên giới trở nên nhộn nhịp khi vào những năm 1870 người pháp như jean dupuis đến thám hiểm mở đường buôn bán vũ khí và mua khoáng sản với vân nam trung quốc người pháp dựa vào người h mông để tiếp xúc buôn bán vận chuyển và tránh mặt giới chức việt địa phương tuy nhiên chợ đã bị quân cờ đen chiếm giữ đóng đồn nên người ta mở ra một chợ mới ở nơi nay là phố mới chợ cũ trong tiếng h mông là lao cai rpa log kab chữ hmông việt laol caz và jean dupuis ghi vào bản đồ bắc kỳ năm 1879 ở chỗ chợ này là lao-kai residence du chef des pavillone noirs lao-kai dinh thủ lĩnh quân cờ đen sau này người pháp quen dùng nên thành tên của thủ phủ vùng giáo sư đào duy anh do không để ý tiếng địa phương nên nói khi làm bản đồ người pháp viết lão nhai là lao cai và sau thành lao kay tên lao kay đã được người pháp sử dụng trong các văn bản và con dấu hành chính sau tháng 11 năm 1950 đã thống nhất gọi là lào cai cho đến ngày nay == dân số == dân số năm 2007 của tỉnh lào cai là 593 600 |
Lào Cai | con dấu hành chính. Sau tháng 11 năm 1950, đã thống nhất gọi là Lào Cai cho đến ngày nay.
== Dân số. ==
Dân số năm 2007 của tỉnh Lào Cai là 593.600 người, trong đó số người trong độ tuổi lao động: 314.520 người, chiếm khoảng 53% . Theo kết quả điều tra dân số ngày 01/04/2009 dân số tỉnh là 613.075 người.
Dân số năm 2014 của tỉnh Lào Cai là 665.200 người, trong đó số người trong độ tuổi lao động: 412.600 người, chiếm khoảng 62%
BULLET::::- Thành thị: 28%
BULLET::::- Nông thôn: 72%
Tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019, toàn tỉnh có 7 tôn giáo khác nhau đạt 30.162 người, nhiều nhất là đạo Tin Lành có 10.996 người, tiếp theo là Công giáo đạt 9.009 người, Phật giáo có 8.680 người. Còn lại các tôn giáo khác như Hồi giáo có 12 người, đạo Cao Đài có ba người, Minh Lý đạo và Tịnh độ cư sĩ Phật hội Việt Nam mỗi tôn giáo chỉ có một người.
Dân số tính đến ngày 1/4/2019 của toàn tỉnh đạt 730.420 người, bao gồm dân số thành thị 171.401 người, chiếm 23,5%; dân số nông thôn 559.019 người, chiếm 76,5%; dân số nam 371.306 người, chiếm 50,83%; dân số nữ 359.114 nghìn người, chiếm 49,17%. Dân tộc Kinh có 246.756 người, chiếm 33,8% dân số toàn tỉnh, còn lại các dân tộc khác có 483.664 người, chiếm 66,2% dân số toàn tỉnh.
== Lịch sử. ==
Lào Cai là một vùng đất cổ, diện mạo địa hình được hình | con dấu hành chính sau tháng 11 năm 1950 đã thống nhất gọi là lào cai cho đến ngày nay == dân số == dân số năm 2007 của tỉnh lào cai là 593 600 người trong đó số người trong độ tuổi lao động 314 520 người chiếm khoảng 53% theo kết quả điều tra dân số ngày 01 04 2009 dân số tỉnh là 613 075 người dân số năm 2014 của tỉnh lào cai là 665 200 người trong đó số người trong độ tuổi lao động 412 600 người chiếm khoảng 62% bullet thành thị 28% bullet nông thôn 72% tính đến ngày 1 tháng 4 năm 2019 toàn tỉnh có 7 tôn giáo khác nhau đạt 30 162 người nhiều nhất là đạo tin lành có 10 996 người tiếp theo là công giáo đạt 9 009 người phật giáo có 8 680 người còn lại các tôn giáo khác như hồi giáo có 12 người đạo cao đài có ba người minh lý đạo và tịnh độ cư sĩ phật hội việt nam mỗi tôn giáo chỉ có một người dân số tính đến ngày 1 4 2019 của toàn tỉnh đạt 730 420 người bao gồm dân số thành thị 171 401 người chiếm 23 5% dân số nông thôn 559 019 người chiếm 76 5% dân số nam 371 306 người chiếm 50 83% dân số nữ 359 114 nghìn người chiếm 49 17% dân tộc kinh có 246 756 người chiếm 33 8% dân số toàn tỉnh còn lại các dân tộc khác có 483 664 người chiếm 66 2% dân số toàn tỉnh == lịch sử == lào cai là một vùng đất cổ diện mạo địa hình được hình |
Lào Cai | toàn tỉnh, còn lại các dân tộc khác có 483.664 người, chiếm 66,2% dân số toàn tỉnh.
== Lịch sử. ==
Lào Cai là một vùng đất cổ, diện mạo địa hình được hình thành cách nay 50-60 triệu năm, trong đợt tạo sơn cuối cùng, vỏ trái đất vặn mình, đứt gãy. Hơn vạn năm trước, con người đã có mặt tại địa bàn tại đây. Tổ tiên người bản địa Lào Cai nay hồi đó cư trú khá tập trung ở các dải đồi ven sông Hồng, sông Chảy, các cửa ngòi Mi, ngòi Nhù. Các chủ nhân văn hóa Hòa Bình ở Lào Cai đã biết làm nông nghiệp .
Trong buổi đầu các bộ tộc xác định ranh giới chủ quyền, thời Hùng Vương thuộc Tân Hưng, là một trong 15 bộ của Nhà nước Văn Lang. Thời Âu Lạc thì vùng phía đông và phía nam Lào Cai thuộc bộ lạc Tây Vu, còn một phần đất phía tây và phía bắc Lào Cai hiện nay thuộc phạm vi của các bộ lạc nhỏ hơn không chịu thuần phục Lạc Việt.
Thời Bắc thuộc, ban đầu là địa phận thuộc huyện Tây Vu, quận Giao Chỉ. Sau này thuộc là quận Tân Hưng, đất Giao Châu (thời Tây Tấn), sau là đất châu Đan Đường, Chu Quý thuộc Giao Chỉ (thời Tùy), tiếp đổi Lâm Tây châu, Đức Hóa châu thuộc phủ An Nam (thời Đường, 679)
Năm Điều Lộ đầu tiên (679), vua Cao Tông nhà Đường lập ra An Nam đô hộ phủ, đất | toàn tỉnh còn lại các dân tộc khác có 483 664 người chiếm 66 2% dân số toàn tỉnh == lịch sử == lào cai là một vùng đất cổ diện mạo địa hình được hình thành cách nay 50-60 triệu năm trong đợt tạo sơn cuối cùng vỏ trái đất vặn mình đứt gãy hơn vạn năm trước con người đã có mặt tại địa bàn tại đây tổ tiên người bản địa lào cai nay hồi đó cư trú khá tập trung ở các dải đồi ven sông hồng sông chảy các cửa ngòi mi ngòi nhù các chủ nhân văn hóa hòa bình ở lào cai đã biết làm nông nghiệp trong buổi đầu các bộ tộc xác định ranh giới chủ quyền thời hùng vương thuộc tân hưng là một trong 15 bộ của nhà nước văn lang thời âu lạc thì vùng phía đông và phía nam lào cai thuộc bộ lạc tây vu còn một phần đất phía tây và phía bắc lào cai hiện nay thuộc phạm vi của các bộ lạc nhỏ hơn không chịu thuần phục lạc việt thời bắc thuộc ban đầu là địa phận thuộc huyện tây vu quận giao chỉ sau này thuộc là quận tân hưng đất giao châu thời tây tấn sau là đất châu đan đường chu quý thuộc giao chỉ thời tùy tiếp đổi lâm tây châu đức hóa châu thuộc phủ an nam thời đường 679 năm điều lộ đầu tiên 679 vua cao tông nhà đường lập ra an nam đô hộ phủ đất |
Lào Cai | đổi Lâm Tây châu, Đức Hóa châu thuộc phủ An Nam (thời Đường, 679)
Năm Điều Lộ đầu tiên (679), vua Cao Tông nhà Đường lập ra An Nam đô hộ phủ, đất tỉnh Lào Cai ngày nay, là Lâm Tây Nguyên (林西原, Cao nguyên Lâm Tây) thuộc An Nam đô hộ phủ thời đó. Vùng đất huyện Hà Khẩu (châu Hồng Hà), một phần huyện Kim Bình châu Hồng Hà và một phần huyện Mã Quan (Văn Sơn) tỉnh Vân Nam Trung Quốc ngày nay là là động Thất Quán (七綰洞), thuộc Lâm Tây Nguyên của An Nam đô hộ phủ. Đại Việt địa dư toàn biên của Nguyễn Văn Siêu chép rằngː ""Lâm Tây nguyên ở phía tây Phong Châu, bên cạnh Lâm Tây Nguyên có động Thất Quán của người dân tộc thiểu số mà thủ lĩnh là Lý Do Độc (李猶獨), bộ thuộc có thêm các động như động Đào Hoa (桃花), tất cả đều giúp Trung Quốc canh phòng và thu thuế nơi biên ải với Nam Chiếu. Đường thư chép: Lâm Tây Nguyên trước có binh lính canh phòng cả vào mùa đông. Vào năm Đại Trung thứ tám (854) (thời vua Đường Tuyên Tông), Lý Trác, giữ chức đô hộ An Nam, đã bãi bỏ binh lính biên phòng và giao hết việc phòng biên cho thổ tù Lý Do Độc. Lý Do Độc ở vào thế cô lập không có đủ quân để canh phòng. Nhân đó, viên Thác Đông tiết độ sứ nước Nam Chiếu dụ dỗ mua | đổi lâm tây châu đức hóa châu thuộc phủ an nam thời đường 679 năm điều lộ đầu tiên 679 vua cao tông nhà đường lập ra an nam đô hộ phủ đất tỉnh lào cai ngày nay là lâm tây nguyên 林西原 cao nguyên lâm tây thuộc an nam đô hộ phủ thời đó vùng đất huyện hà khẩu châu hồng hà một phần huyện kim bình châu hồng hà và một phần huyện mã quan văn sơn tỉnh vân nam trung quốc ngày nay là là động thất quán 七綰洞 thuộc lâm tây nguyên của an nam đô hộ phủ đại việt địa dư toàn biên của nguyễn văn siêu chép rằngː lâm tây nguyên ở phía tây phong châu bên cạnh lâm tây nguyên có động thất quán của người dân tộc thiểu số mà thủ lĩnh là lý do độc 李猶獨 bộ thuộc có thêm các động như động đào hoa 桃花 tất cả đều giúp trung quốc canh phòng và thu thuế nơi biên ải với nam chiếu đường thư chép lâm tây nguyên trước có binh lính canh phòng cả vào mùa đông vào năm đại trung thứ tám 854 thời vua đường tuyên tông lý trác giữ chức đô hộ an nam đã bãi bỏ binh lính biên phòng và giao hết việc phòng biên cho thổ tù lý do độc lý do độc ở vào thế cô lập không có đủ quân để canh phòng nhân đó viên thác đông tiết độ sứ nước nam chiếu dụ dỗ mua |
Lào Cai | Lý Do Độc. Lý Do Độc ở vào thế cô lập không có đủ quân để canh phòng. Nhân đó, viên Thác Đông tiết độ sứ nước Nam Chiếu dụ dỗ mua chuộc ông ta theo về Nam Chiếu. Từ đó, An Nam bắt đầu bị Nam Chiếu xâm lấn. Tân Đường Thư chép rằngː An Nam Đô hộ phủ cai trị quản lĩnh châu Lâm Tây (林西州). Châu này có 2 huyện làː Lâm Tây và Cam Quất (甘橘)."" Động Đào Hoa về sau có thể là ải Lê Hoa, tức ải Liên Hoa, nằm trên biên giới Đại Việt và Trung Hoa, nay là hương Liên Hoa Than (Ghềnh Liên Hoa) của huyện Hà Khẩu. Cam Quất có thể là đất thị xã Cam Đường tỉnh Lào Cai Việt Nam ngày nay. Sách Tân Đường thư cũng chépː ""An Nam Đào Lâm nhân giả, cư Lâm Tây nguyên, Thất Quán động thủ lĩnh Lý Do Độc chủ chi, tuế tuế thú biên。Lý Trác chi tại An Nam, dã tấu bãi phòng đông binh lục thiên nhân, vị Do Độc khả đương nhất đội, át man chi nhập。Man tù dĩ nữ thê Do Độc tử, Thất Quán động cử phụ man, Vương Khoan bất năng chế。"" . Dịch nghĩa làː Một người gốc Đào Lâm (桃林) ở An Nam, sống ở Lâm Tây Nguyên (林西原), là chúa Lý Do Độc (李由獨), thủ lĩnh của động Thất Quán (七綰洞), canh gác biên giới hàng năm. Lý Trác (李琢) cũng ở An Nam, tuyên bố rút bỏ | lý do độc lý do độc ở vào thế cô lập không có đủ quân để canh phòng nhân đó viên thác đông tiết độ sứ nước nam chiếu dụ dỗ mua chuộc ông ta theo về nam chiếu từ đó an nam bắt đầu bị nam chiếu xâm lấn tân đường thư chép rằngː an nam đô hộ phủ cai trị quản lĩnh châu lâm tây 林西州 châu này có 2 huyện làː lâm tây và cam quất 甘橘 động đào hoa về sau có thể là ải lê hoa tức ải liên hoa nằm trên biên giới đại việt và trung hoa nay là hương liên hoa than ghềnh liên hoa của huyện hà khẩu cam quất có thể là đất thị xã cam đường tỉnh lào cai việt nam ngày nay sách tân đường thư cũng chépː an nam đào lâm nhân giả cư lâm tây nguyên thất quán động thủ lĩnh lý do độc chủ chi tuế tuế thú biên。lý trác chi tại an nam dã tấu bãi phòng đông binh lục thiên nhân vị do độc khả đương nhất đội át man chi nhập。man tù dĩ nữ thê do độc tử thất quán động cử phụ man vương khoan bất năng chế。 dịch nghĩa làː một người gốc đào lâm 桃林 ở an nam sống ở lâm tây nguyên 林西原 là chúa lý do độc 李由獨 thủ lĩnh của động thất quán 七綰洞 canh gác biên giới hàng năm lý trác 李琢 cũng ở an nam tuyên bố rút bỏ |
Lào Cai | Nguyên (林西原), là chúa Lý Do Độc (李由獨), thủ lĩnh của động Thất Quán (七綰洞), canh gác biên giới hàng năm. Lý Trác (李琢) cũng ở An Nam, tuyên bố rút bỏ 6000 binh lính phòng biên mùa đông, và bảo với Lý Do Độc hãy dùng đội thổ binh duy nhất thuộc quyền để mà kiềm chế sự xâm nhập của Nam Chiếu. Vua Nam Chiếu kết thông gia với Lý Do Độc. Độc đem toàn bộ động Thất Quán theo về Nam Chiếu, mà Vương Khoan (王寬) không thể kiểm soát được. (Vương Khoan làm đô hộ An Nam năm 861). Đại Việt sử ký tiền biên viết: "... "Người Đào Lâm, Phong Châu, An Nam ở động Thất Quán [thuộc] Lâm Tây Nguyên, do thủ lĩnh Lý Do Độc làm chủ, hàng năm vẫn đóng thú biên giới gọi là phòng thủ binh, lại thường giúp Trác [thu] nộp tô thuế. Viên tri châu Phong Châu nói với Trác hãy xin bãi quân đóng thú, chuyên ủy cho Do Độc phòng giữ. Trác tâu xin bãi 6 nghìn người ở phòng thú binh và bảo Do Độc có thể tương đương một đội. Thế là Do Độc thế cô không tự lập được. Quan Thác đông tiết độ của Nam Chiếu viết thư mời Do Độc, rồi đem gả con gái cho con trai Độc, bổ làm Thác đông Thác nha (Thác đông là nói sẽ khai thác biên giới phía đông. Giao Chỉ ở phía đông Nam Chiếu cho nên đặt chức | nguyên 林西原 là chúa lý do độc 李由獨 thủ lĩnh của động thất quán 七綰洞 canh gác biên giới hàng năm lý trác 李琢 cũng ở an nam tuyên bố rút bỏ 6000 binh lính phòng biên mùa đông và bảo với lý do độc hãy dùng đội thổ binh duy nhất thuộc quyền để mà kiềm chế sự xâm nhập của nam chiếu vua nam chiếu kết thông gia với lý do độc độc đem toàn bộ động thất quán theo về nam chiếu mà vương khoan 王寬 không thể kiểm soát được vương khoan làm đô hộ an nam năm 861 đại việt sử ký tiền biên viết người đào lâm phong châu an nam ở động thất quán [thuộc] lâm tây nguyên do thủ lĩnh lý do độc làm chủ hàng năm vẫn đóng thú biên giới gọi là phòng thủ binh lại thường giúp trác [thu] nộp tô thuế viên tri châu phong châu nói với trác hãy xin bãi quân đóng thú chuyên ủy cho do độc phòng giữ trác tâu xin bãi 6 nghìn người ở phòng thú binh và bảo do độc có thể tương đương một đội thế là do độc thế cô không tự lập được quan thác đông tiết độ của nam chiếu viết thư mời do độc rồi đem gả con gái cho con trai độc bổ làm thác đông thác nha thác đông là nói sẽ khai thác biên giới phía đông giao chỉ ở phía đông nam chiếu cho nên đặt chức |
Lào Cai | cho con trai Độc, bổ làm Thác đông Thác nha (Thác đông là nói sẽ khai thác biên giới phía đông. Giao Chỉ ở phía đông Nam Chiếu cho nên đặt chức ấy). Từ đó An Nam bắt đầu có mối lo về người Man [Nam Chiếu]."" Đất Hà Khẩu Vân Nam Trung Quốc ngày nay, thuộc động Thất Quán thời kỳ (854-860) cũng theo về sáp nhập vào Thác Đông tiết độ sứ (拓東節度使) của Nam Chiếu. Phần còn lại của Lâm Tây Nguyên, thuộc An Nam đô hộ phủ, là đất hai huyện Lâm Tây và Cam Quất sau có lẽ lập thành đạo Lâm Tây (林西道), (hay châu Lâm Tây), nay là tỉnh Lào Cai của Việt Nam.
Trong thời tự chủ phong kiến thuộc đạo Lâm Tây (林西), hay Đại Cồ Việt thời Đinh, Tiền Lê và Đại Việt thời Lý; đất Đăng Châu (鐙州) thời Lý; tiếp là huyện Thủy Vĩ, trấn Quy Hóa, đạo Đà Giang (水尾縣光化鎭沱江道) thời nhà Trần. Đại Việt sử ký toàn thư chépː ""Vào năm Quý Sửu, niên hiệu Thuận Thiên thứ tư (1013), mùa đông, tháng 10 âm lịch, châu Vị Long (渭龍) liên kết với man Nam Chiếu (vương quốc Đại Lý) nổi dậy chống nhà Lý. Vua Lý Thái Tổ tự dẫn quân đi đánh châu này. Thủ lĩnh châu Vị Long là Hà Yến Tuấn (何晏俊) sợ hãi, dẫn các thuộc hạ chạy vào rừng núi… Vào năm Giáp Dần niên hiệu Thuận Thiên thứ năm (1014, tức năm Đại Trung Tường Phủ | cho con trai độc bổ làm thác đông thác nha thác đông là nói sẽ khai thác biên giới phía đông giao chỉ ở phía đông nam chiếu cho nên đặt chức ấy từ đó an nam bắt đầu có mối lo về người man [nam chiếu] đất hà khẩu vân nam trung quốc ngày nay thuộc động thất quán thời kỳ 854-860 cũng theo về sáp nhập vào thác đông tiết độ sứ 拓東節度使 của nam chiếu phần còn lại của lâm tây nguyên thuộc an nam đô hộ phủ là đất hai huyện lâm tây và cam quất sau có lẽ lập thành đạo lâm tây 林西道 hay châu lâm tây nay là tỉnh lào cai của việt nam trong thời tự chủ phong kiến thuộc đạo lâm tây 林西 hay đại cồ việt thời đinh tiền lê và đại việt thời lý đất đăng châu 鐙州 thời lý tiếp là huyện thủy vĩ trấn quy hóa đạo đà giang 水尾縣光化鎭沱江道 thời nhà trần đại việt sử ký toàn thư chépː vào năm quý sửu niên hiệu thuận thiên thứ tư 1013 mùa đông tháng 10 âm lịch châu vị long 渭龍 liên kết với man nam chiếu vương quốc đại lý nổi dậy chống nhà lý vua lý thái tổ tự dẫn quân đi đánh châu này thủ lĩnh châu vị long là hà yến tuấn 何晏俊 sợ hãi dẫn các thuộc hạ chạy vào rừng núi… vào năm giáp dần niên hiệu thuận thiên thứ năm 1014 tức năm đại trung tường phủ |
Lào Cai | là Hà Yến Tuấn (何晏俊) sợ hãi, dẫn các thuộc hạ chạy vào rừng núi… Vào năm Giáp Dần niên hiệu Thuận Thiên thứ năm (1014, tức năm Đại Trung Tường Phủ thứ bảy nhà Tống), mùa xuân, tháng Giêng âm lịch, các tướng nước Đại Lý là Dương Trường Huệ (楊長惠), Đoàn Kính Chí (段敬至) dẫn 200000 quân Đại Lý vào cướp phá lãnh thổ Đại Cồ Việt, lập doanh trại ở bến Kim Hoa (金華步), đặt tên là Ngũ Hoa trại (五花寨). Châu mục châu Bình Lâm (平林) là Hoàng Ân Vinh (黃恩榮) đã báo cáo vụ việc cho nhà Lý. Vua sai Dực Thánh Vương (翊聖王) đưa quân đi đánh quân Đại Lý xâm lược, chặt đầu hàng nghìn người và bắt sống vô số binh lính và ngựa chiến. Vua ban chiếu cho các viên ngoại lang là Phùng Chân (馮真) và Lý Thạc (李碩) sang nước Tống báo tin thắng trận, và đem biếu 100 ngựa thu được của quân Đại Lý. Vua Tống ban chiếu cho nơi sở tại đưa các sứ nước Việt đến cửa khuyết và đón tiếp đầy đủ. Khi đến nơi, vua Tống cho mời đoàn của Phùng Chân vào yết kiến tại cung Sùng Đức, rồi theo thứ bậc ban thưởng mũ, áo, vải lụa… Vào năm Ất Mão, niên hiệu Thuận Thiên thứ sáu (1015), mùa xuân, … tháng 2 âm lịch, … Vua ban chiếu cho Dực Thánh Vương, Vũ Đức Vương (武德王) đi đánh các châu Đô Kim (都金), Vị Long, Thường | là hà yến tuấn 何晏俊 sợ hãi dẫn các thuộc hạ chạy vào rừng núi… vào năm giáp dần niên hiệu thuận thiên thứ năm 1014 tức năm đại trung tường phủ thứ bảy nhà tống mùa xuân tháng giêng âm lịch các tướng nước đại lý là dương trường huệ 楊長惠 đoàn kính chí 段敬至 dẫn 200000 quân đại lý vào cướp phá lãnh thổ đại cồ việt lập doanh trại ở bến kim hoa 金華步 đặt tên là ngũ hoa trại 五花寨 châu mục châu bình lâm 平林 là hoàng ân vinh 黃恩榮 đã báo cáo vụ việc cho nhà lý vua sai dực thánh vương 翊聖王 đưa quân đi đánh quân đại lý xâm lược chặt đầu hàng nghìn người và bắt sống vô số binh lính và ngựa chiến vua ban chiếu cho các viên ngoại lang là phùng chân 馮真 và lý thạc 李碩 sang nước tống báo tin thắng trận và đem biếu 100 ngựa thu được của quân đại lý vua tống ban chiếu cho nơi sở tại đưa các sứ nước việt đến cửa khuyết và đón tiếp đầy đủ khi đến nơi vua tống cho mời đoàn của phùng chân vào yết kiến tại cung sùng đức rồi theo thứ bậc ban thưởng mũ áo vải lụa… vào năm ất mão niên hiệu thuận thiên thứ sáu 1015 mùa xuân … tháng 2 âm lịch … vua ban chiếu cho dực thánh vương vũ đức vương 武德王 đi đánh các châu đô kim 都金 vị long thường |
Lào Cai | thứ sáu (1015), mùa xuân, … tháng 2 âm lịch, … Vua ban chiếu cho Dực Thánh Vương, Vũ Đức Vương (武德王) đi đánh các châu Đô Kim (都金), Vị Long, Thường Tân (常新), Bình Nguyên (平原) , bắt được thủ lĩnh Hà Yến Tuấn đem về kinh sư, bêu đầu ở chợ Đông."" ""Năm Đinh Sửu niên hiệu Thông Thụy thứ 4 (1037), mùa xuân, ngày mồng 1 tháng 2, vua Lý Thái Tông thân đi đánh đạo Lâm Tây (林西道), sai Khai Hoàng Vương Nhật Tôn làm Đại nguyên soái đánh các châu Đô Kim, Thường Tân, Bình Nguyên, cho Phụng Càn Vương Nhật Trung làm Kinh sư lưu thủ. Quân đi từ Kinh sư đến đóng ở Lâm Tây, dẹp yên được. Tháng 3, vua từ đạo Lâm Tây về đến kinh.""
Năm 1397, Hồ Quý Ly làm phụ chính thái sư, sửa đổi chế độ hành chính, đã đổi các bộ phủ làm trấn và Đà Giang đổi thành trấn Thiên Hưng (天興). Trong đó, huyện Thủy Vĩ, huyện Văn Bàn (文盤) được thành lập trực thuộc châu Quan Hóa. Từ nay Thủy Vĩ, Văn Bàn (vùng đất Lào Cai xưa) đã chính thức trở thành tên đơn vị hành chính của nhà nước phong kiến Đại Việt. Triều Lê đổi đổi lộ làm phủ và đổi trấn làm châu, khi đó lộ Quy Hóa đổi thành phủ Quang Hóa, huyện Văn Bàn, huyện Thủy Vĩ trở thành châu Văn Bàn, châu Thủy Vĩ trực thuộc Phủ Quang Hóa, thừa tuyên Hưng Hóa. | thứ sáu 1015 mùa xuân … tháng 2 âm lịch … vua ban chiếu cho dực thánh vương vũ đức vương 武德王 đi đánh các châu đô kim 都金 vị long thường tân 常新 bình nguyên 平原 bắt được thủ lĩnh hà yến tuấn đem về kinh sư bêu đầu ở chợ đông năm đinh sửu niên hiệu thông thụy thứ 4 1037 mùa xuân ngày mồng 1 tháng 2 vua lý thái tông thân đi đánh đạo lâm tây 林西道 sai khai hoàng vương nhật tôn làm đại nguyên soái đánh các châu đô kim thường tân bình nguyên cho phụng càn vương nhật trung làm kinh sư lưu thủ quân đi từ kinh sư đến đóng ở lâm tây dẹp yên được tháng 3 vua từ đạo lâm tây về đến kinh năm 1397 hồ quý ly làm phụ chính thái sư sửa đổi chế độ hành chính đã đổi các bộ phủ làm trấn và đà giang đổi thành trấn thiên hưng 天興 trong đó huyện thủy vĩ huyện văn bàn 文盤 được thành lập trực thuộc châu quan hóa từ nay thủy vĩ văn bàn vùng đất lào cai xưa đã chính thức trở thành tên đơn vị hành chính của nhà nước phong kiến đại việt triều lê đổi đổi lộ làm phủ và đổi trấn làm châu khi đó lộ quy hóa đổi thành phủ quang hóa huyện văn bàn huyện thủy vĩ trở thành châu văn bàn châu thủy vĩ trực thuộc phủ quang hóa thừa tuyên hưng hóa |
Lào Cai | đó lộ Quy Hóa đổi thành phủ Quang Hóa, huyện Văn Bàn, huyện Thủy Vĩ trở thành châu Văn Bàn, châu Thủy Vĩ trực thuộc Phủ Quang Hóa, thừa tuyên Hưng Hóa. Năm Hồng Đức thứ 31 (1490) đạo thừa tuyên Hưng Hóa đổi thành xứ Hưng Hóa. Đến đời Hồng Thuận Lê Tương Dực (1509-1516) đổi xứ Hưng Hóa thành trấn Hưng Hóa (興化鎭).
Đến đời nhà Nguyễn, vùng đất Lào Cai chủ yếu thuộc đất của châu Thủy Vỹ, châu Văn Bàn, một phần thuộc châu Chiêu Tấn và một phần nhỏ thuộc châu Lục Yên thuộc phủ Quy Hóa, tỉnh Hưng Hóa.
Sau khi đánh chiếm Lào Cai (tháng 3 năm 1886), đế quốc Pháp cai quản địa hạt Lào Cai theo chế độ quân sự. Ngày 7 tháng 1 năm 1899, đạo quan binh IV được thành lập bao gồm Tiểu quân khu Yên Bái và Tiểu quân khu Lào Cai Lào Cai là đạo lỵ, thủ phủ của đạo quan binh IV. Để dễ bề kiểm soát và tiến hành khai thác, thực dân Pháp đã chia lại khu vực hành chính và thay đổi chế độ cai trị. Ngày 12 tháng 7 năm 1907, Toàn quyền Đông Dương ra nghị định bãi bỏ đạo quan binh IV Lào Cai, chuyển từ chế độ quân quản sang chế độ cai trị dân sự, thành lập tỉnh Lào Cai. Emmerich được cử làm Công sứ Pháp đầu tiên của Lào Cai thay tướng Louis Edouard Messager đang làm Tư lệnh Đạo quan binh số | đó lộ quy hóa đổi thành phủ quang hóa huyện văn bàn huyện thủy vĩ trở thành châu văn bàn châu thủy vĩ trực thuộc phủ quang hóa thừa tuyên hưng hóa năm hồng đức thứ 31 1490 đạo thừa tuyên hưng hóa đổi thành xứ hưng hóa đến đời hồng thuận lê tương dực 1509-1516 đổi xứ hưng hóa thành trấn hưng hóa 興化鎭 đến đời nhà nguyễn vùng đất lào cai chủ yếu thuộc đất của châu thủy vỹ châu văn bàn một phần thuộc châu chiêu tấn và một phần nhỏ thuộc châu lục yên thuộc phủ quy hóa tỉnh hưng hóa sau khi đánh chiếm lào cai tháng 3 năm 1886 đế quốc pháp cai quản địa hạt lào cai theo chế độ quân sự ngày 7 tháng 1 năm 1899 đạo quan binh iv được thành lập bao gồm tiểu quân khu yên bái và tiểu quân khu lào cai lào cai là đạo lỵ thủ phủ của đạo quan binh iv để dễ bề kiểm soát và tiến hành khai thác thực dân pháp đã chia lại khu vực hành chính và thay đổi chế độ cai trị ngày 12 tháng 7 năm 1907 toàn quyền đông dương ra nghị định bãi bỏ đạo quan binh iv lào cai chuyển từ chế độ quân quản sang chế độ cai trị dân sự thành lập tỉnh lào cai emmerich được cử làm công sứ pháp đầu tiên của lào cai thay tướng louis edouard messager đang làm tư lệnh đạo quan binh số |
Lào Cai | dân sự, thành lập tỉnh Lào Cai. Emmerich được cử làm Công sứ Pháp đầu tiên của Lào Cai thay tướng Louis Edouard Messager đang làm Tư lệnh Đạo quan binh số 4 Lào Cai. Từ đây địa danh tỉnh Lào Cai được xác định trên bản đồ Việt Nam. Ngày 12 tháng 7 năm 1907 được xác định là ngày thành lập tỉnh Lào Cai.
Trải qua những biến động thăng trầm của lịch sử, địa lý Lào Cai cũng có nhiều thay đổi. Sau khi Lào Cai vừa được thành lập, Toàn quyền Pháp ra Nghi định chia lại đơn vị hành chính Lào Cai: phần đất của châu Thuỷ Vỹ bên hữu ngạn sông Hồng sáp nhập vào Chiêu Tấn, vẫn lấy tên là châu Thuỷ Vỹ; phần đất của châu Thuỷ Vỹ bên tả ngạn sông Hồng được tách ra lập thành châu Bảo Thắng. Tỉnh Lào Cai gồm hai châu Thuỷ Vỹ, Bảo Thắng và các đại lý Mường Khương, Phong Thổ, Bát Xát, Bắc Hà (Pa Kha) và thị xã Lào Cai.
Đến 1910, dưới thời của Công sứ Emmerich, một số tổng của Lào Cai (ở châu Thủy Vĩ) được trích ra cùng với một số tổng của Lai Châu lập ra châu Than Uyên do Công sứ Pháp Hernández của tỉnh Sơn La quản hạt.
Năm 1930, thời công sứ Pháp ở Lào Cai Henry Wintrebert, địa lý của Lào Cai cơ bản như sau
- Châu Bảo Thắng (bên tả ngạn) có 10 xã và khu tương đương với 34 thôn | dân sự thành lập tỉnh lào cai emmerich được cử làm công sứ pháp đầu tiên của lào cai thay tướng louis edouard messager đang làm tư lệnh đạo quan binh số 4 lào cai từ đây địa danh tỉnh lào cai được xác định trên bản đồ việt nam ngày 12 tháng 7 năm 1907 được xác định là ngày thành lập tỉnh lào cai trải qua những biến động thăng trầm của lịch sử địa lý lào cai cũng có nhiều thay đổi sau khi lào cai vừa được thành lập toàn quyền pháp ra nghi định chia lại đơn vị hành chính lào cai phần đất của châu thuỷ vỹ bên hữu ngạn sông hồng sáp nhập vào chiêu tấn vẫn lấy tên là châu thuỷ vỹ phần đất của châu thuỷ vỹ bên tả ngạn sông hồng được tách ra lập thành châu bảo thắng tỉnh lào cai gồm hai châu thuỷ vỹ bảo thắng và các đại lý mường khương phong thổ bát xát bắc hà pa kha và thị xã lào cai đến 1910 dưới thời của công sứ emmerich một số tổng của lào cai ở châu thủy vĩ được trích ra cùng với một số tổng của lai châu lập ra châu than uyên do công sứ pháp hernández của tỉnh sơn la quản hạt năm 1930 thời công sứ pháp ở lào cai henry wintrebert địa lý của lào cai cơ bản như sau châu bảo thắng bên tả ngạn có 10 xã và khu tương đương với 34 thôn |
Lào Cai | sứ Pháp ở Lào Cai Henry Wintrebert, địa lý của Lào Cai cơ bản như sau
- Châu Bảo Thắng (bên tả ngạn) có 10 xã và khu tương đương với 34 thôn và 1 khu phố Lào Cai với 3 phố là Tân Bảo, Tân Tèo, Cốc Lếu.
- Châu Thuỷ Vỹ (bên hữu ngạn) có 4 xã là xã Nhạc Sơn (16 thôn bản), xã Xuân Giao (14 thôn bản), xã Cam Đường (37 thôn bản), xã Gia Phú (16 thôn bản). Tổng cộng là 83 thôn bản.
- Đại lý Mường Khương có 3 xã là xã Mường Khương (45 thôn bản), xã Pha Long (39 thôn bản), xã Bản Lầu (57 thôn bản).
- Đại lý Pa Kha (Bắc Hà) có 3 xã là xã Bắc Hà Đông, xã Bắc Hà Tây, xã Si Ma Cai; 149 thôn bản và 1 khu phố với 2 dãy phố.
- Đại lý Phong Thổ có 4 xã là xã Phong Thổ (có 80 thôn bản), xã Giào San (28 thôn bản), xã Tam Đường (có 58 thôn bản), xã Bình Lư (có 28 thôn bản). Tổng cộng có 194 thôn bản.
- Đại lý Bát Xát có 3 xã:Bát Xát (8 thôn bản), Trịnh Tường (20 thôn bản), Mường Hum (4 thôn bản).
- Khu hành chính Sa Pa có 37 thôn bản.
Sau năm 1954, tỉnh Lào Cai có 7 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm thị xã thị xã Lào Cai (tỉnh lỵ) và 6 huyện: Bắc Hà, Bảo Thắng, Bát Xát, Mường Khương, Phong Thổ, Sa Pa.
Ngày | sứ pháp ở lào cai henry wintrebert địa lý của lào cai cơ bản như sau châu bảo thắng bên tả ngạn có 10 xã và khu tương đương với 34 thôn và 1 khu phố lào cai với 3 phố là tân bảo tân tèo cốc lếu châu thuỷ vỹ bên hữu ngạn có 4 xã là xã nhạc sơn 16 thôn bản xã xuân giao 14 thôn bản xã cam đường 37 thôn bản xã gia phú 16 thôn bản tổng cộng là 83 thôn bản đại lý mường khương có 3 xã là xã mường khương 45 thôn bản xã pha long 39 thôn bản xã bản lầu 57 thôn bản đại lý pa kha bắc hà có 3 xã là xã bắc hà đông xã bắc hà tây xã si ma cai 149 thôn bản và 1 khu phố với 2 dãy phố đại lý phong thổ có 4 xã là xã phong thổ có 80 thôn bản xã giào san 28 thôn bản xã tam đường có 58 thôn bản xã bình lư có 28 thôn bản tổng cộng có 194 thôn bản đại lý bát xát có 3 xã bát xát 8 thôn bản trịnh tường 20 thôn bản mường hum 4 thôn bản khu hành chính sa pa có 37 thôn bản sau năm 1954 tỉnh lào cai có 7 đơn vị hành chính trực thuộc bao gồm thị xã thị xã lào cai tỉnh lỵ và 6 huyện bắc hà bảo thắng bát xát mường khương phong thổ sa pa ngày |
Lào Cai | 7 đơn vị hành chính trực thuộc, bao gồm thị xã thị xã Lào Cai (tỉnh lỵ) và 6 huyện: Bắc Hà, Bảo Thắng, Bát Xát, Mường Khương, Phong Thổ, Sa Pa.
Ngày 13 tháng 5 năm 1955, chuyển huyện Phong Thổ về khu tự trị Thái - Mèo quản lý (nay địa bàn Phong Thổ là thành phố Lai Châu và 2 huyện Phong Thổ, Tam Đường thuộc tỉnh Lai Châu).
Ngày 11 tháng 2 năm 1963, thành lập thị xã Cam Đường trên cơ sở tách một phần diện tích và dân số của xã Cam Đường thuộc huyện Bảo Thắng.
Ngày 15 tháng 11 năm 1966, chia huyện Bắc Hà thành 2 huyện: Bắc Hà và Si Ma Cai.
Ngày 27 tháng 12 năm 1975, tỉnh Lào Cai được hợp nhất với 2 tỉnh Yên Bái và Nghĩa Lộ hợp nhất thành tỉnh Hoàng Liên Sơn.
Ngày 17 tháng 4 năm 1979, sáp nhập thị xã Cam Đường vào thị xã Lào Cai; sáp nhập huyện Si Ma Cai vào huyện Bắc Hà.
Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Hoàng Liên Sơn chia lại thành 2 tỉnh Lào Cai và Yên Bái. Khi tách ra, tỉnh Lào Cai có 9 đơn vị hành chính gồm thị xã Lào Cai và 8 huyện: Bắc Hà, Bảo Thắng, Bảo Yên, Bát Xát, Mường Khương, Sa Pa, Than Uyên, Văn Bàn (riêng huyện Than Uyên trước đây thuộc tỉnh Nghĩa Lộ cũ, hai huyện Bảo Yên và Văn Bàn trước đây thuộc tỉnh Yên Bái).
Ngày 9 tháng 6 năm 1992, tái | 7 đơn vị hành chính trực thuộc bao gồm thị xã thị xã lào cai tỉnh lỵ và 6 huyện bắc hà bảo thắng bát xát mường khương phong thổ sa pa ngày 13 tháng 5 năm 1955 chuyển huyện phong thổ về khu tự trị thái mèo quản lý nay địa bàn phong thổ là thành phố lai châu và 2 huyện phong thổ tam đường thuộc tỉnh lai châu ngày 11 tháng 2 năm 1963 thành lập thị xã cam đường trên cơ sở tách một phần diện tích và dân số của xã cam đường thuộc huyện bảo thắng ngày 15 tháng 11 năm 1966 chia huyện bắc hà thành 2 huyện bắc hà và si ma cai ngày 27 tháng 12 năm 1975 tỉnh lào cai được hợp nhất với 2 tỉnh yên bái và nghĩa lộ hợp nhất thành tỉnh hoàng liên sơn ngày 17 tháng 4 năm 1979 sáp nhập thị xã cam đường vào thị xã lào cai sáp nhập huyện si ma cai vào huyện bắc hà ngày 12 tháng 8 năm 1991 tỉnh hoàng liên sơn chia lại thành 2 tỉnh lào cai và yên bái khi tách ra tỉnh lào cai có 9 đơn vị hành chính gồm thị xã lào cai và 8 huyện bắc hà bảo thắng bảo yên bát xát mường khương sa pa than uyên văn bàn riêng huyện than uyên trước đây thuộc tỉnh nghĩa lộ cũ hai huyện bảo yên và văn bàn trước đây thuộc tỉnh yên bái ngày 9 tháng 6 năm 1992 tái |
Lào Cai | Văn Bàn (riêng huyện Than Uyên trước đây thuộc tỉnh Nghĩa Lộ cũ, hai huyện Bảo Yên và Văn Bàn trước đây thuộc tỉnh Yên Bái).
Ngày 9 tháng 6 năm 1992, tái lập thị xã Cam Đường.
Ngày 18 tháng 8 năm 2000, tái lập 2 huyện Bắc Hà và Si Ma Cai trên cơ sở tách huyện Bắc Hà.
Ngày 31 tháng 1 năm 2002, tái sáp nhập thị xã Cam Đường vào thị xã Lào Cai.
Ngày 26 tháng 12 năm 2003, chuyển huyện Than Uyên về tỉnh Lai Châu quản lý.
Ngày 30 tháng 11 năm 2004, chuyển thị xã Lào Cai thành thành phố Lào Cai.
Ngày 30 tháng 10 năm 2014, thành phố Lào Cai được công nhận là đô thị loại II.
Ngày 1 tháng 1 năm 2020, chuyển huyện Sa Pa thành thị xã Sa Pa.
Tỉnh Lào Cai có 1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện như hiện nay.
== Hành chính. ==
Lào Cai có 9 đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc, bao gồm 1 thành phố, 1 thị xã và 7 huyện với 152 đơn vị hành chính cấp xã, bao gồm 16 phường, 9 thị trấn và 127 xã.
== Kinh tế - xã hội. ==
Lào Cai là một trong những tỉnh liên tục đứng ở vị trí tốp đầu về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong bảng xếp hạng những năm gần đây. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2011, tỉnh Lào Cai xếp ở vị | văn bàn riêng huyện than uyên trước đây thuộc tỉnh nghĩa lộ cũ hai huyện bảo yên và văn bàn trước đây thuộc tỉnh yên bái ngày 9 tháng 6 năm 1992 tái lập thị xã cam đường ngày 18 tháng 8 năm 2000 tái lập 2 huyện bắc hà và si ma cai trên cơ sở tách huyện bắc hà ngày 31 tháng 1 năm 2002 tái sáp nhập thị xã cam đường vào thị xã lào cai ngày 26 tháng 12 năm 2003 chuyển huyện than uyên về tỉnh lai châu quản lý ngày 30 tháng 11 năm 2004 chuyển thị xã lào cai thành thành phố lào cai ngày 30 tháng 10 năm 2014 thành phố lào cai được công nhận là đô thị loại ii ngày 1 tháng 1 năm 2020 chuyển huyện sa pa thành thị xã sa pa tỉnh lào cai có 1 thành phố 1 thị xã và 7 huyện như hiện nay == hành chính == lào cai có 9 đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc bao gồm 1 thành phố 1 thị xã và 7 huyện với 152 đơn vị hành chính cấp xã bao gồm 16 phường 9 thị trấn và 127 xã == kinh tế xã hội == lào cai là một trong những tỉnh liên tục đứng ở vị trí tốp đầu về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh trong bảng xếp hạng những năm gần đây trong bảng xếp hạng về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của việt nam năm 2011 tỉnh lào cai xếp ở vị |
Lào Cai | trong bảng xếp hạng những năm gần đây. Trong bảng xếp hạng về Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của Việt Nam năm 2011, tỉnh Lào Cai xếp ở vị trí thứ 1/63 tỉnh thành.
=== Dân tộc. ===
BULLET::::- Người Pa Dí tên gọi của một nhóm nhỏ dân tộc Tày
BULLET::::- Người Giáy có khoảng 38.000 người, cư trú ở Lào Cai, Hà Giang, Lai Châu và Cao Bằng. Người Giáy còn có tên gọi khác là Nhắng, Dẳng, Pâu Thìn, Cùi Chu, Xạ. Tiếng Giáy thuộc nhóm ngôn ngữ Tày-Thái.
BULLET::::- Người Dao, tên tự gọi: Kìm Miền, Kìm Mùn (người rừng).Tên gọi khác: Mán.Nhóm địa phương: Dao Đỏ (Dao Cóc Ngáng, Dao sừng, Dao Dụ lạy, Dao Đại bản), Dao Quần chẹt (Dao Sơn đầu, Dao Tam đảo, Dao Nga hoàng, Dụ Cùn), Dao Lô gang (Dao Thanh phán, Dao Cóc Mùn), Dao Tiền (Dao Đeo tiền, Dao Tiểu bản), Dao Quần trắng (Dao Họ), Dao Thanh Y, Dao Làn Tẻn (Dao Tuyển, Dao áo dài).Dân số: 473.945 người.Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc ngữ hệ Hmông - Dao.
BULLET::::- Người H'Mông.Tên tự gọi: Hmông, Na Miẻo.Tên gọi khác: Mẹo, Mèo, Miếu Hạ, Mán Trắng.Nhóm địa phương: Hmông Trắng, Hmông Hoa, Hmông Đỏ, Hmông Đen, Hmông Xanh, Na Miẻo. Dân số: 558.053 người.Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc ngôn ngữ hệ Hmông - Dao. Chữ viết của người H'Mông: zoo nkauj ntxhais (Gái đẹp) và poppy tsob ntoo (Cây anh túc)
BULLET::::- Người Tày có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, có thể từ nửa cuối thiên | trong bảng xếp hạng những năm gần đây trong bảng xếp hạng về chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh của việt nam năm 2011 tỉnh lào cai xếp ở vị trí thứ 1 63 tỉnh thành === dân tộc === bullet người pa dí tên gọi của một nhóm nhỏ dân tộc tày bullet người giáy có khoảng 38 000 người cư trú ở lào cai hà giang lai châu và cao bằng người giáy còn có tên gọi khác là nhắng dẳng pâu thìn cùi chu xạ tiếng giáy thuộc nhóm ngôn ngữ tày-thái bullet người dao tên tự gọi kìm miền kìm mùn người rừng tên gọi khác mán nhóm địa phương dao đỏ dao cóc ngáng dao sừng dao dụ lạy dao đại bản dao quần chẹt dao sơn đầu dao tam đảo dao nga hoàng dụ cùn dao lô gang dao thanh phán dao cóc mùn dao tiền dao đeo tiền dao tiểu bản dao quần trắng dao họ dao thanh y dao làn tẻn dao tuyển dao áo dài dân số 473 945 người ngôn ngữ tiếng nói thuộc ngữ hệ hmông dao bullet người h mông tên tự gọi hmông na miẻo tên gọi khác mẹo mèo miếu hạ mán trắng nhóm địa phương hmông trắng hmông hoa hmông đỏ hmông đen hmông xanh na miẻo dân số 558 053 người ngôn ngữ tiếng nói thuộc ngôn ngữ hệ hmông dao chữ viết của người h mông zoo nkauj ntxhais gái đẹp và poppy tsob ntoo cây anh túc bullet người tày có mặt ở việt nam từ rất sớm có thể từ nửa cuối thiên |
Lào Cai | viết của người H'Mông: zoo nkauj ntxhais (Gái đẹp) và poppy tsob ntoo (Cây anh túc)
BULLET::::- Người Tày có mặt ở Việt Nam từ rất sớm, có thể từ nửa cuối thiên niên kỷ thứ nhất trước Công nguyên. Tên gọi khác: Thổ.Dân số: 1.190.342 người.Nhóm địa phương: Thổ, Ngạn, Phén, Thu Lao và Pa Dí.Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Tày - Thái (ngữ hệ Thái - Ka Đai).
BULLET::::- Người Nùng phần lớn từ Quảng Tây (Trung Quốc) di cư sang cách đây khoảng 200-300 năm. Tên tự gọi: Nồng.Nhóm địa phương: Nùng Giang, Nùng Xuồng, Nùng An, Nùng Inh, Nùng Lòi, Nùng Cháo, Nùng Phàn Slình, Nùng Quy Rịn, Nùng Dín...Dân số: 705.709 ngườiNgôn ngữ: Tiếng Nùng thuộc nhóm ngôn ngữ Tày - Thái Hệ ngôn ngữ Tai-Kadai, cùng nhóm với tiếng Tày, tiếng Thái, và nhất là tiếng Choang ở Trung Quốc...
BULLET::::- Cư dân Hà Nhì đã từng sinh sống lâu đời ở nam Trung Quốc và Việt Nam. Từ thế kỷ thứ 8, thư tịch cổ đã viết về sự có mặt của họ ở Tây bắc Việt Nam. Nhưng phần lớn tổ tiên người Hà Nhì hiện nay là lớp cư dân di cư đến Việt Nam khoảng 300 năm trở lại đây.
BULLET::::- Người Phù Lá: Nhóm Phù Lá Lão - Bồ Khô Pạ là cư dân có mặt tương đối sớm ở Tây Bắc nước ta. Các nhóm khác đến muộn hơn, khoảng 200-300 năm trở lại, quá trình hội nhập của nhóm Phù Lá Hán còn tiếp | viết của người h mông zoo nkauj ntxhais gái đẹp và poppy tsob ntoo cây anh túc bullet người tày có mặt ở việt nam từ rất sớm có thể từ nửa cuối thiên niên kỷ thứ nhất trước công nguyên tên gọi khác thổ dân số 1 190 342 người nhóm địa phương thổ ngạn phén thu lao và pa dí ngôn ngữ tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ tày thái ngữ hệ thái ka đai bullet người nùng phần lớn từ quảng tây trung quốc di cư sang cách đây khoảng 200-300 năm tên tự gọi nồng nhóm địa phương nùng giang nùng xuồng nùng an nùng inh nùng lòi nùng cháo nùng phàn slình nùng quy rịn nùng dín dân số 705 709 ngườingôn ngữ tiếng nùng thuộc nhóm ngôn ngữ tày thái hệ ngôn ngữ tai-kadai cùng nhóm với tiếng tày tiếng thái và nhất là tiếng choang ở trung quốc bullet cư dân hà nhì đã từng sinh sống lâu đời ở nam trung quốc và việt nam từ thế kỷ thứ 8 thư tịch cổ đã viết về sự có mặt của họ ở tây bắc việt nam nhưng phần lớn tổ tiên người hà nhì hiện nay là lớp cư dân di cư đến việt nam khoảng 300 năm trở lại đây bullet người phù lá nhóm phù lá lão bồ khô pạ là cư dân có mặt tương đối sớm ở tây bắc nước ta các nhóm khác đến muộn hơn khoảng 200-300 năm trở lại quá trình hội nhập của nhóm phù lá hán còn tiếp |
Lào Cai | có mặt tương đối sớm ở Tây Bắc nước ta. Các nhóm khác đến muộn hơn, khoảng 200-300 năm trở lại, quá trình hội nhập của nhóm Phù Lá Hán còn tiếp diễn cho tới những năm 40 của thế kỷ XX
BULLET::::- Người Thái có cội nguồn ở vùng Đông Nam Á lục địa, tổ tiên xa xưa của người Thái có mặt ở Việt Nam từ rất sớm.
BULLET::::- Tổ tiên người Việt từ rất xa xưa đã định cư chắc chắn ở Bắc bộ và bắc Trung bộ. Trong suốt tiến trình phát triển của lịch sử Việt Nam, người Việt luôn là trung tâm thu hút và đoàn kết các dân tộc anh em xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
BULLET::::- Người Kháng là một trong số các dân tộc cư trú lâu đời nhất ở miền Tây Bắc nước ta.Nương rẫy là hình thái kinh tế chủ đạo với cách thức phát đốt, chọc lỗ tra hạt. Có thể phân thành 3 nhóm:
BULLET::::- Người La Chí có lịch sử cư trú lâu đời ở Hà Giang, Lào Cai.
BULLET::::- Người La Ha có mặt sớm ở miền Tây Bắc nước ta. Theo những tài liệu chữ Thái cổ thì vào thế kỷ XI, XII khi người Thái Đen thiên di tới vùng đất này, họ đã gặp tổ tiên của người La Ha hiện nay. Chính vì vậy, khi làm lễ cúng Mường, người Thái vẫn còn tục đặt cỗ "trâu trắng" để tế thần ¡m Poi - một thủ lĩnh nổi tiếng của | có mặt tương đối sớm ở tây bắc nước ta các nhóm khác đến muộn hơn khoảng 200-300 năm trở lại quá trình hội nhập của nhóm phù lá hán còn tiếp diễn cho tới những năm 40 của thế kỷ xx bullet người thái có cội nguồn ở vùng đông nam á lục địa tổ tiên xa xưa của người thái có mặt ở việt nam từ rất sớm bullet tổ tiên người việt từ rất xa xưa đã định cư chắc chắn ở bắc bộ và bắc trung bộ trong suốt tiến trình phát triển của lịch sử việt nam người việt luôn là trung tâm thu hút và đoàn kết các dân tộc anh em xây dựng và bảo vệ tổ quốc bullet người kháng là một trong số các dân tộc cư trú lâu đời nhất ở miền tây bắc nước ta nương rẫy là hình thái kinh tế chủ đạo với cách thức phát đốt chọc lỗ tra hạt có thể phân thành 3 nhóm bullet người la chí có lịch sử cư trú lâu đời ở hà giang lào cai bullet người la ha có mặt sớm ở miền tây bắc nước ta theo những tài liệu chữ thái cổ thì vào thế kỷ xi xii khi người thái đen thiên di tới vùng đất này họ đã gặp tổ tiên của người la ha hiện nay chính vì vậy khi làm lễ cúng mường người thái vẫn còn tục đặt cỗ trâu trắng để tế thần ¡m poi một thủ lĩnh nổi tiếng của |
Lào Cai | Ha hiện nay. Chính vì vậy, khi làm lễ cúng Mường, người Thái vẫn còn tục đặt cỗ "trâu trắng" để tế thần ¡m Poi - một thủ lĩnh nổi tiếng của người La Ha vào đầu thế kỷ XI.
BULLET::::- Người Sán Chay từ Trung Quốc di cư sang cách đây khoảng 400 năm. Tên tự gọi: Sán Chay. Tên gọi khác: Hờn Bán, Chùng, Trại... Nhóm địa phương: Cao Lan và Sán Chỉ.Dân số: 114.012 người. Ngôn ngữ: Tiếng Cao Lan thuộc nhóm ngôn ngữ Tày - Thái (ngữ hệ Thái - Ka Đai) còn tiếng Sán Chỉ thuộc nhóm ngôn ngữ Hán (ngữ hệ Hán Tạng).
BULLET::::- Người Hoa di cư đến Việt Nam vào những thời điểm khác nhau từ thế kỷ XVI, và sau này vào cuối thời Minh, đầu thời Thanh, kéo dài cho đến nửa đầu thế kỷ XX.
BULLET::::- Người Bố Y di cư từ Trung Quốc sang cách đây khoảng 150 năm. Tên tự gọi: Bố Y.Tên gọi khác: Chủng Chá, Trọng Gia...Nhóm địa phương: Bố Y và Tu Dí.Dân số: 1.420 người.Ngôn ngữ: Nhóm Bố Y nói ngôn ngữ Tày - Thái (ngữ hệ Thái - Ka Đai), còn nhóm Tu Dí nói ngôn ngữ Hán (ngữ hệ Hán - Tạng).
BULLET::::- Người Khơ Mú là một trong những cư dân đã cư trú lâu đời nhất ở miền Tây Bắc Việt Nam. Bộ phận Khơ Mú cư trú tại miền núi các tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An do chuyển cư từ Lào sang.
BULLET::::- Người Lô Lô là cư dân | ha hiện nay chính vì vậy khi làm lễ cúng mường người thái vẫn còn tục đặt cỗ trâu trắng để tế thần ¡m poi một thủ lĩnh nổi tiếng của người la ha vào đầu thế kỷ xi bullet người sán chay từ trung quốc di cư sang cách đây khoảng 400 năm tên tự gọi sán chay tên gọi khác hờn bán chùng trại nhóm địa phương cao lan và sán chỉ dân số 114 012 người ngôn ngữ tiếng cao lan thuộc nhóm ngôn ngữ tày thái ngữ hệ thái ka đai còn tiếng sán chỉ thuộc nhóm ngôn ngữ hán ngữ hệ hán tạng bullet người hoa di cư đến việt nam vào những thời điểm khác nhau từ thế kỷ xvi và sau này vào cuối thời minh đầu thời thanh kéo dài cho đến nửa đầu thế kỷ xx bullet người bố y di cư từ trung quốc sang cách đây khoảng 150 năm tên tự gọi bố y tên gọi khác chủng chá trọng gia nhóm địa phương bố y và tu dí dân số 1 420 người ngôn ngữ nhóm bố y nói ngôn ngữ tày thái ngữ hệ thái ka đai còn nhóm tu dí nói ngôn ngữ hán ngữ hệ hán tạng bullet người khơ mú là một trong những cư dân đã cư trú lâu đời nhất ở miền tây bắc việt nam bộ phận khơ mú cư trú tại miền núi các tỉnh thanh hoá nghệ an do chuyển cư từ lào sang bullet người lô lô là cư dân |
Lào Cai | miền Tây Bắc Việt Nam. Bộ phận Khơ Mú cư trú tại miền núi các tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An do chuyển cư từ Lào sang.
BULLET::::- Người Lô Lô là cư dân có mặt rất sớm ở vùng cực bắc của Hà Giang. Tên tự gọi: Lô Lô.Tên gọi khác: Mùn Di, Di, Màn Di, La La, Qua La, Ô Man, Lu Lộc Màn.Nhóm địa phương: Lô Lô hoa và Lô Lô đen.Dân số: 3.134 người.Ngôn ngữ: Tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ Tạng-Miến (ngữ hệ Hán-Tạng), gần với Miến hơn.
BULLET::::- Người Mường: Nông nghiệp ruộng nước chiếm vị trí hàng đầu, cây lúa là cây lương thực chính. Công cụ làm đất phổ biến là chiếc cày chìa vôi và chiếc bừa đơn, nhỏ có răng bằng gỗ hoặc tre. Lúa chín dùng hái gặt bó thành cum gùi về nhà phơi khô xếp để trên gác, khi cần dùng, lấy từng cum bỏ vào máng gỗ, dùng chân chà lấy hạt rồi đem giã. Trong canh tác ruộng nước, người Mường có nhiều kinh nghiệm làm thuỷ lợi nhỏ.
BULLET::::- Người Ngái sinh sống trong nội địa lấy việc trồng lúa nước làm nguồn sống chính. Ngoài ra họ còn trồng ngô, khoai, sắn, chăn nuôi... Bộ phận ở ven biển và hải đảo sống bằng nghề đánh cá là chủ yếu. Thủ công nghiệp với các nghề như làm mành trúc, dệt chiếu, mộc, nề, rèn, gạch ngói, nung vôi... cũng đóng vai trò đáng kể trong đời sống của người Ngái.
BULLET::::- Người Sán | miền tây bắc việt nam bộ phận khơ mú cư trú tại miền núi các tỉnh thanh hoá nghệ an do chuyển cư từ lào sang bullet người lô lô là cư dân có mặt rất sớm ở vùng cực bắc của hà giang tên tự gọi lô lô tên gọi khác mùn di di màn di la la qua la ô man lu lộc màn nhóm địa phương lô lô hoa và lô lô đen dân số 3 134 người ngôn ngữ tiếng nói thuộc nhóm ngôn ngữ tạng-miến ngữ hệ hán-tạng gần với miến hơn bullet người mường nông nghiệp ruộng nước chiếm vị trí hàng đầu cây lúa là cây lương thực chính công cụ làm đất phổ biến là chiếc cày chìa vôi và chiếc bừa đơn nhỏ có răng bằng gỗ hoặc tre lúa chín dùng hái gặt bó thành cum gùi về nhà phơi khô xếp để trên gác khi cần dùng lấy từng cum bỏ vào máng gỗ dùng chân chà lấy hạt rồi đem giã trong canh tác ruộng nước người mường có nhiều kinh nghiệm làm thuỷ lợi nhỏ bullet người ngái sinh sống trong nội địa lấy việc trồng lúa nước làm nguồn sống chính ngoài ra họ còn trồng ngô khoai sắn chăn nuôi bộ phận ở ven biển và hải đảo sống bằng nghề đánh cá là chủ yếu thủ công nghiệp với các nghề như làm mành trúc dệt chiếu mộc nề rèn gạch ngói nung vôi cũng đóng vai trò đáng kể trong đời sống của người ngái bullet người sán |
Lào Cai | công nghiệp với các nghề như làm mành trúc, dệt chiếu, mộc, nề, rèn, gạch ngói, nung vôi... cũng đóng vai trò đáng kể trong đời sống của người Ngái.
BULLET::::- Người Sán Dìu có làm ruộng nước nhưng không nhiều, canh tác ruộng khô là chính. Ngoài các loại cây trồng thường thấy ở nhiều vùng như lúa, ngô, khoai, sắn... họ còn trồng nhiều cây có củ. Từ rất lâu họ biết dùng phân bón ruộng. Nhờ đắp thêm mũi phụ, lưỡi cày của họ trở nên bền, sắc và thích hợp hơn với việc cày ở nơi đất cứng, nhiều sỏi đá.
=== Tài nguyên. ===
Đất: Lào Cai Có 10 nhóm đất chính, được chia làm 30 loại đất. 10 nhóm đất là: đất phù sa, đất lầy, đất đen, đất đỏ vàng, đất mùn vàng đỏ, đất mùn alit trên núi, đất mùn thô trên núi, đất đỏ vàng bị biến đổi do trồng lúa, đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá và đất dốc tụ.
Nước: hệ thống sông suối dày đặc được phân bố khá đều trên địa bàn tỉnh với hai con sông lớn chảy qua là sông Hồng và sông Chảy bắt nguồn Trung Quốc và hàng nghìn sông, suối lớn nhỏ. Đây là điều kiện thuận lợi cho Lào Cai phát triển các công trình thủy điện vừa và nhỏ. Trên địa bàn tỉnh có bốn nguồn nước khoáng, nước nóng có nhiệt độ khoảng 40 °C và nguồn nước siêu nhạt ở huyện Sa Pa, hiện chưa được khai thác, | công nghiệp với các nghề như làm mành trúc dệt chiếu mộc nề rèn gạch ngói nung vôi cũng đóng vai trò đáng kể trong đời sống của người ngái bullet người sán dìu có làm ruộng nước nhưng không nhiều canh tác ruộng khô là chính ngoài các loại cây trồng thường thấy ở nhiều vùng như lúa ngô khoai sắn họ còn trồng nhiều cây có củ từ rất lâu họ biết dùng phân bón ruộng nhờ đắp thêm mũi phụ lưỡi cày của họ trở nên bền sắc và thích hợp hơn với việc cày ở nơi đất cứng nhiều sỏi đá === tài nguyên === đất lào cai có 10 nhóm đất chính được chia làm 30 loại đất 10 nhóm đất là đất phù sa đất lầy đất đen đất đỏ vàng đất mùn vàng đỏ đất mùn alit trên núi đất mùn thô trên núi đất đỏ vàng bị biến đổi do trồng lúa đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá và đất dốc tụ nước hệ thống sông suối dày đặc được phân bố khá đều trên địa bàn tỉnh với hai con sông lớn chảy qua là sông hồng và sông chảy bắt nguồn trung quốc và hàng nghìn sông suối lớn nhỏ đây là điều kiện thuận lợi cho lào cai phát triển các công trình thủy điện vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh có bốn nguồn nước khoáng nước nóng có nhiệt độ khoảng 40 °c và nguồn nước siêu nhạt ở huyện sa pa hiện chưa được khai thác |
Lào Cai | và nhỏ. Trên địa bàn tỉnh có bốn nguồn nước khoáng, nước nóng có nhiệt độ khoảng 40 °C và nguồn nước siêu nhạt ở huyện Sa Pa, hiện chưa được khai thác, sử dụng.
Rừng: 278.907 ha, chiếm 43,87% tổng diện tích tự nhiên, trong đó có 229.296,6 ha rừng tự nhiên và 49.604 ha rừng trồng, rất phong phú cả về số lượng loài và tính điển hình của thực vật. Động vật rừng Lào Cai có 442 loài chim, thú, bò sát, ếch nhái.
Khoáng sản: Lào Cai đã phát hiện được 150 mỏ và điểm mỏ với trên 30 loại khoáng sản, trong đó có một số mỏ chất lượng thuộc loại quy mô lớn nhất nước và khu vực như: mỏ apatit Cam Đường với trữ lượng 2,5 tỷ tấn, mỏ sắt Quý Xa trữ lượng 124 triệu tấn, mỏ đồng Sin Quyền trữ lượng 53 triệu tấn, mỏ Molipden Ô Quy Hồ trữ lượng 15,4 nghìn tấn.
=== Hạ tầng. ===
Lào Cai là một trong số ít tỉnh miền núi có mạng lưới giao thông vận tải đa dạng, bao gồm: đường bộ, đường sắt, đường sông, và trong giai đoạn 2015 - 2020 sẽ triển khai dự án sân bay Lào Cai, tỉnh đề nghị chính phủ cho phép kêu gọi đầu tư nước ngoài đối với dự án này.
Dự án đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai dài 264 km có điểm đầu tại nút giao của đường cao tốc Nội Bài – Hạ Long với Quốc lộ 2; điểm cuối tại | và nhỏ trên địa bàn tỉnh có bốn nguồn nước khoáng nước nóng có nhiệt độ khoảng 40 °c và nguồn nước siêu nhạt ở huyện sa pa hiện chưa được khai thác sử dụng rừng 278 907 ha chiếm 43 87% tổng diện tích tự nhiên trong đó có 229 296 6 ha rừng tự nhiên và 49 604 ha rừng trồng rất phong phú cả về số lượng loài và tính điển hình của thực vật động vật rừng lào cai có 442 loài chim thú bò sát ếch nhái khoáng sản lào cai đã phát hiện được 150 mỏ và điểm mỏ với trên 30 loại khoáng sản trong đó có một số mỏ chất lượng thuộc loại quy mô lớn nhất nước và khu vực như mỏ apatit cam đường với trữ lượng 2 5 tỷ tấn mỏ sắt quý xa trữ lượng 124 triệu tấn mỏ đồng sin quyền trữ lượng 53 triệu tấn mỏ molipden ô quy hồ trữ lượng 15 4 nghìn tấn === hạ tầng === lào cai là một trong số ít tỉnh miền núi có mạng lưới giao thông vận tải đa dạng bao gồm đường bộ đường sắt đường sông và trong giai đoạn 2015 2020 sẽ triển khai dự án sân bay lào cai tỉnh đề nghị chính phủ cho phép kêu gọi đầu tư nước ngoài đối với dự án này dự án đường cao tốc nội bài – lào cai dài 264 km có điểm đầu tại nút giao của đường cao tốc nội bài – hạ long với quốc lộ 2 điểm cuối tại |
Lào Cai | đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai dài 264 km có điểm đầu tại nút giao của đường cao tốc Nội Bài – Hạ Long với Quốc lộ 2; điểm cuối tại vị trí đấu nối với đường cao tốc Côn Minh – Hà Khẩu tại xã Quang Kim, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Tuyến đi qua địa phận 5 tỉnh và thành phố: Thành phố Hà Nội và các tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Yên Bái và Lào Cai
Được thiết kế theo tiêu chuẩn đường cao tốc hiện đại nhất Việt Nam với tốc độ chạy xe tối thiểu từ 80 km – 100 km/h, Dự án có tổng mức đầu tư lên tới 19.984 tỷ đồng (1,249 tỷ USD), trong đó 1,096 tỷ USD là vốn vay của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB). Đây là dự án đường cao tốc đầu tiên tại Việt Nam được xây dựng do nhà đầu tư (Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam - VEC) tự huy động vốn, không sử dụng vốn ngân sách nhà nước.
Với tổng mức đầu tư lên tới 1,24 tỷ USD, Dự án có thể coi là "một gói kích cầu lớn" đầu tư vào lĩnh vực đường bộ cho vùng Tây Bắc và các tỉnh thuộc lưu vực sông Hồng. Tuyến đường cao tốc từ Lào Cai về Hà Nội có ý nghĩa quan trọng không chỉ ở tầm quốc gia mà còn là con đường thúc đẩy phát triển kinh tế của 6 nước trong tiểu | đường cao tốc nội bài – lào cai dài 264 km có điểm đầu tại nút giao của đường cao tốc nội bài – hạ long với quốc lộ 2 điểm cuối tại vị trí đấu nối với đường cao tốc côn minh – hà khẩu tại xã quang kim huyện bát xát tỉnh lào cai tuyến đi qua địa phận 5 tỉnh và thành phố thành phố hà nội và các tỉnh vĩnh phúc phú thọ yên bái và lào cai được thiết kế theo tiêu chuẩn đường cao tốc hiện đại nhất việt nam với tốc độ chạy xe tối thiểu từ 80 km – 100 km h dự án có tổng mức đầu tư lên tới 19 984 tỷ đồng 1 249 tỷ usd trong đó 1 096 tỷ usd là vốn vay của ngân hàng phát triển châu á adb đây là dự án đường cao tốc đầu tiên tại việt nam được xây dựng do nhà đầu tư công ty đầu tư phát triển đường cao tốc việt nam vec tự huy động vốn không sử dụng vốn ngân sách nhà nước với tổng mức đầu tư lên tới 1 24 tỷ usd dự án có thể coi là một gói kích cầu lớn đầu tư vào lĩnh vực đường bộ cho vùng tây bắc và các tỉnh thuộc lưu vực sông hồng tuyến đường cao tốc từ lào cai về hà nội có ý nghĩa quan trọng không chỉ ở tầm quốc gia mà còn là con đường thúc đẩy phát triển kinh tế của 6 nước trong tiểu |
Lào Cai | Lào Cai về Hà Nội có ý nghĩa quan trọng không chỉ ở tầm quốc gia mà còn là con đường thúc đẩy phát triển kinh tế của 6 nước trong tiểu vùng sông Mê Kông là: Campuchia, Lào, Myanma, Thái Lan, Trung Quốc và Việt Nam. Theo kế hoạch, toàn bộ Dự án được hoàn thành vào năm 2013, dự kiến hoàn vốn sau 32 năm khai thác thu phí, với mức phí là 1000 đồng/km/phương tiện quy đổi.
Tuyến đường sắt Hà Nội - Lào Cai dài 296 km, đoạn qua địa phận Lào Cai dài 62 km được nối với đường sắt Trung Quốc, năng lực vận tải khoảng 1 triệu tấn/năm và hàng ngàn lượt khách/ngày đêm.
== Du lịch. ==
Với 25 dân tộc cùng sinh sống, Lào Cai trở thành mảnh đất phong phú về bản sắc văn hóa, về truyền thống lịch sử, di sản văn hóa. Trong đó Người Việt chiếm số đông, có mặt khá sớm và đặc biệt chiếm tỉ lệ cao trong những năm 1960 bởi phong trào khai hoang và cán bộ được điều động từ thành phố Hải Phòng các tỉnh Phú Thọ,Thái Bình, Hà Nam...lên. Trong số các dân tộc khác thì đông hơn cả là Người H'Mông, Tày, Dao, Người Dáy... Người Hoa chiếm tỉ lệ đáng kể. Chính sự phong phú về đời sống các dân tộc đã tạo ra một bản sắc riêng của Lào Cai. Việc các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai cùng phối hợp tiến hành khai thác Du lịch | lào cai về hà nội có ý nghĩa quan trọng không chỉ ở tầm quốc gia mà còn là con đường thúc đẩy phát triển kinh tế của 6 nước trong tiểu vùng sông mê kông là campuchia lào myanma thái lan trung quốc và việt nam theo kế hoạch toàn bộ dự án được hoàn thành vào năm 2013 dự kiến hoàn vốn sau 32 năm khai thác thu phí với mức phí là 1000 đồng km phương tiện quy đổi tuyến đường sắt hà nội lào cai dài 296 km đoạn qua địa phận lào cai dài 62 km được nối với đường sắt trung quốc năng lực vận tải khoảng 1 triệu tấn năm và hàng ngàn lượt khách ngày đêm == du lịch == với 25 dân tộc cùng sinh sống lào cai trở thành mảnh đất phong phú về bản sắc văn hóa về truyền thống lịch sử di sản văn hóa trong đó người việt chiếm số đông có mặt khá sớm và đặc biệt chiếm tỉ lệ cao trong những năm 1960 bởi phong trào khai hoang và cán bộ được điều động từ thành phố hải phòng các tỉnh phú thọ thái bình hà nam lên trong số các dân tộc khác thì đông hơn cả là người h mông tày dao người dáy người hoa chiếm tỉ lệ đáng kể chính sự phong phú về đời sống các dân tộc đã tạo ra một bản sắc riêng của lào cai việc các tỉnh phú thọ yên bái lào cai cùng phối hợp tiến hành khai thác du lịch |
Lào Cai | sống các dân tộc đã tạo ra một bản sắc riêng của Lào Cai. Việc các tỉnh Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai cùng phối hợp tiến hành khai thác Du lịch về cội nguồn chính là phát huy thế mạnh này và đã thu hút được dự quan tâm của du khách.
Là tỉnh miền núi cao, đang phát triển nên Lào Cai còn giữ được cảnh quan môi trường đa dạng và trong sạch. Đây sẽ là điều quan trọng tạo nên một điểm du lịch lý tưởng đối với du khách trong và ngoài nước.
Khu du lịch nghỉ mát Sa Pa - là một trong 21 khu du lịch quốc gia của Việt Nam. Đây là khu du lịch nổi tiếng hội tụ đủ những giá trị văn hóa đặc sắc, lâu đời của nhiều dân tộc bản địa cùng với khung cảnh thiên nhiên núi non hùng vĩ và khí hậu mát mẻ mang theo săc thái của vùng ôn đới với nhiệt độ trung bình 15-18 °C. Sa Pa nằm ở độ cao trung bình từ 1.200 m - 1.800 m, khí hậu mát mẻ quanh năm, có phong cảnh rừng cây núi đá, thác nước và là nơi hội tụ nhiều hoạt động văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc như chợ vùng cao, chợ tình Sa Pa. Sa Pa là một trong những địa điểm hiếm hoi có tuyết rơi tại Việt Nam, từ 1957 tới 2013 đã có 21 lần tuyết rơi tại Sa Pa. Lần | sống các dân tộc đã tạo ra một bản sắc riêng của lào cai việc các tỉnh phú thọ yên bái lào cai cùng phối hợp tiến hành khai thác du lịch về cội nguồn chính là phát huy thế mạnh này và đã thu hút được dự quan tâm của du khách là tỉnh miền núi cao đang phát triển nên lào cai còn giữ được cảnh quan môi trường đa dạng và trong sạch đây sẽ là điều quan trọng tạo nên một điểm du lịch lý tưởng đối với du khách trong và ngoài nước khu du lịch nghỉ mát sa pa là một trong 21 khu du lịch quốc gia của việt nam đây là khu du lịch nổi tiếng hội tụ đủ những giá trị văn hóa đặc sắc lâu đời của nhiều dân tộc bản địa cùng với khung cảnh thiên nhiên núi non hùng vĩ và khí hậu mát mẻ mang theo săc thái của vùng ôn đới với nhiệt độ trung bình 15-18 °c sa pa nằm ở độ cao trung bình từ 1 200 m 1 800 m khí hậu mát mẻ quanh năm có phong cảnh rừng cây núi đá thác nước và là nơi hội tụ nhiều hoạt động văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc như chợ vùng cao chợ tình sa pa sa pa là một trong những địa điểm hiếm hoi có tuyết rơi tại việt nam từ 1957 tới 2013 đã có 21 lần tuyết rơi tại sa pa lần |
Lào Cai | Sa Pa. Sa Pa là một trong những địa điểm hiếm hoi có tuyết rơi tại Việt Nam, từ 1957 tới 2013 đã có 21 lần tuyết rơi tại Sa Pa. Lần tuyết rơi mạnh nhất vào ngày 13 tháng 2 năm 1968, liên tục từ 3 giờ sáng đến 14 giờ cùng ngày, dày tới 20 cm.
Dãy núi Hoàng Liên Sơn có đỉnh Fansipan được mệnh danh là nóc nhà của ba nước Đông Dương (Việt Nam, Lào và Campuchia) và có khu bảo tồn thiên nhiên Hoàng Liên đa dạng sinh học, hấp dẫn nhiều nhà khoa học, khách du lịch đến tham quan, nghiên cứu.
Lào Cai có nhiều địa danh lịch sử, hang động tự nhiên và các vùng sinh thái nông nghiệp đặc sản như mận Bắc Hà, rau ôn đới, cây dược liệu quý, cá hồi, cá tầm...
Cặp cửa khẩu quốc tế Lào Cai (Việt Nam) - Hà Khẩu thuộc Vân Nam (Trung Quốc) tách nhau qua sông Nậm Thi cũng là một điểm du lịch thú vị cho người tham quan.
== Văn hóa. ==
Cư dân sinh sống ở tỉnh Lào Cai gồm nhiều dân tộc khác nhau. Mỗi dân tộc đều có những phong tục, tập quán, trang phục, kiểu kiến trúc khác nhau mang dấu ấn văn hóa riêng. Đặc điểm này đã tạo cho Lào Cai bức tranh văn hóa rất đa dạng và phong phú.
Nét văn hóa đặc sắc của tỉnh là những phiên chợ vùng cao. Chợ không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng | sa pa sa pa là một trong những địa điểm hiếm hoi có tuyết rơi tại việt nam từ 1957 tới 2013 đã có 21 lần tuyết rơi tại sa pa lần tuyết rơi mạnh nhất vào ngày 13 tháng 2 năm 1968 liên tục từ 3 giờ sáng đến 14 giờ cùng ngày dày tới 20 cm dãy núi hoàng liên sơn có đỉnh fansipan được mệnh danh là nóc nhà của ba nước đông dương việt nam lào và campuchia và có khu bảo tồn thiên nhiên hoàng liên đa dạng sinh học hấp dẫn nhiều nhà khoa học khách du lịch đến tham quan nghiên cứu lào cai có nhiều địa danh lịch sử hang động tự nhiên và các vùng sinh thái nông nghiệp đặc sản như mận bắc hà rau ôn đới cây dược liệu quý cá hồi cá tầm cặp cửa khẩu quốc tế lào cai việt nam hà khẩu thuộc vân nam trung quốc tách nhau qua sông nậm thi cũng là một điểm du lịch thú vị cho người tham quan == văn hóa == cư dân sinh sống ở tỉnh lào cai gồm nhiều dân tộc khác nhau mỗi dân tộc đều có những phong tục tập quán trang phục kiểu kiến trúc khác nhau mang dấu ấn văn hóa riêng đặc điểm này đã tạo cho lào cai bức tranh văn hóa rất đa dạng và phong phú nét văn hóa đặc sắc của tỉnh là những phiên chợ vùng cao chợ không chỉ là nơi mua bán trao đổi hàng |
Lào Cai | bức tranh văn hóa rất đa dạng và phong phú.
Nét văn hóa đặc sắc của tỉnh là những phiên chợ vùng cao. Chợ không chỉ là nơi mua bán, trao đổi hàng hóa mà phiên chợ ở đây cũng là dịp giao lưu, hát múa, vui chơi. Chợ còn là nơi trai gái hò hẹn, gặp gỡ hay tìm hiểu bạn đời...
Các dân tộc trong tỉnh có một kho tàng văn hóa nghệ thuật dân gian rất đa dạng như truyện cổ, thơ ca, tục ngữ. Người Tày có lối hát giao duyên khá phổ biến với các làn điệu như lượn, phong slu... Người Mường có hát xéc bùa, hát bọ mẹng, hát đồng dao, hát ru... Người Dao thích múa. Người Thái có các điệu múa xòe, sạp, hát thơ... Người H'Mông lại có điệu thổi khèn hay dùng kèn lá, đàn môi để trao đổi tâm tình... Một số lễ hội văn hóa tiêu biểu ở Lào Cai:
Hội múa xòe ở Tả Chài
Đây là lễ hội của người Tày ở Tả Chài diễn ra cào rằm tháng Giêng hàng năm để suy tôn Thần Nông, một vị thần cai quản ruộng nương. Trong lễ hội có nghi lễ và nhiều trò chơi dân gian thú vị, đậm bản sắc dân tộc vùng núi.
Hội chơi núi mùa xuân
Là lễ hội của người H'Mông còn được gọi là Gầu Tào hay Sán Sải. Lễ hội thường diễn ra sau Tết nguyên đán. Hội mang màu sắc tín ngưỡng như cầu may, cầu mệnh, cầu phúc... | bức tranh văn hóa rất đa dạng và phong phú nét văn hóa đặc sắc của tỉnh là những phiên chợ vùng cao chợ không chỉ là nơi mua bán trao đổi hàng hóa mà phiên chợ ở đây cũng là dịp giao lưu hát múa vui chơi chợ còn là nơi trai gái hò hẹn gặp gỡ hay tìm hiểu bạn đời các dân tộc trong tỉnh có một kho tàng văn hóa nghệ thuật dân gian rất đa dạng như truyện cổ thơ ca tục ngữ người tày có lối hát giao duyên khá phổ biến với các làn điệu như lượn phong slu người mường có hát xéc bùa hát bọ mẹng hát đồng dao hát ru người dao thích múa người thái có các điệu múa xòe sạp hát thơ người h mông lại có điệu thổi khèn hay dùng kèn lá đàn môi để trao đổi tâm tình một số lễ hội văn hóa tiêu biểu ở lào cai hội múa xòe ở tả chài đây là lễ hội của người tày ở tả chài diễn ra cào rằm tháng giêng hàng năm để suy tôn thần nông một vị thần cai quản ruộng nương trong lễ hội có nghi lễ và nhiều trò chơi dân gian thú vị đậm bản sắc dân tộc vùng núi hội chơi núi mùa xuân là lễ hội của người h mông còn được gọi là gầu tào hay sán sải lễ hội thường diễn ra sau tết nguyên đán hội mang màu sắc tín ngưỡng như cầu may cầu mệnh cầu phúc |
Lào Cai | H'Mông còn được gọi là Gầu Tào hay Sán Sải. Lễ hội thường diễn ra sau Tết nguyên đán. Hội mang màu sắc tín ngưỡng như cầu may, cầu mệnh, cầu phúc... và còn là nơi vui chơi như đôi nam nữ, bắn nỏ, hát giao duyên, múa khèn, ném pa páo (giống quả còn)...
Tết nhảy của người Dao Đỏ
Khoảng cuối giờ Thìn đầu giờ Tỵ ngày mùng một hoặc mùng hai Tết ba dòng họ lớn ở Tả Phìn là Lý, Bàn, Triệu tổ chức nhảy trong nhà ông trưởng họ. Toàn bộ có 14 điệu nhảy như: mở đường, bắc cầu đưa đón thần linh, chào tổ tiên bố mẹ, mời lên nương, tiểu nữ giáng trần, tổ sư, thầy cả về dự Tết... Sau đó là lễ rước và tắm tượng tổ tiên. Tết nhảy giàu bản sắc, độc đáo, đậm tính nhân văn.
Hội Lồng Tồng của người Tày
Đây là lễ hội của nhiều tỉnh có người Tày sinh sống trong đó có huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. Lễ hội tổ chức vào tháng Giêng. Lễ hội phản ánh ước nguyện được mùa, con người khỏe mạnh, sinh nhiều con cháu... Phần lễ có nhiều nghi thức như rước nước, cúng thần bản, thần núi, thần suối, cúng cây. Trong lễ hội còn có rất nhiều trò chơi.
Lễ hội Roóng Poọc của người Dáy
Đây là lễ hội của người Dáy ở Tả Van, thị xã Sa Pa được được tổ chức vào ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng hàng năm. Đây | h mông còn được gọi là gầu tào hay sán sải lễ hội thường diễn ra sau tết nguyên đán hội mang màu sắc tín ngưỡng như cầu may cầu mệnh cầu phúc và còn là nơi vui chơi như đôi nam nữ bắn nỏ hát giao duyên múa khèn ném pa páo giống quả còn tết nhảy của người dao đỏ khoảng cuối giờ thìn đầu giờ tỵ ngày mùng một hoặc mùng hai tết ba dòng họ lớn ở tả phìn là lý bàn triệu tổ chức nhảy trong nhà ông trưởng họ toàn bộ có 14 điệu nhảy như mở đường bắc cầu đưa đón thần linh chào tổ tiên bố mẹ mời lên nương tiểu nữ giáng trần tổ sư thầy cả về dự tết sau đó là lễ rước và tắm tượng tổ tiên tết nhảy giàu bản sắc độc đáo đậm tính nhân văn hội lồng tồng của người tày đây là lễ hội của nhiều tỉnh có người tày sinh sống trong đó có huyện văn bàn tỉnh lào cai lễ hội tổ chức vào tháng giêng lễ hội phản ánh ước nguyện được mùa con người khỏe mạnh sinh nhiều con cháu phần lễ có nhiều nghi thức như rước nước cúng thần bản thần núi thần suối cúng cây trong lễ hội còn có rất nhiều trò chơi lễ hội roóng poọc của người dáy đây là lễ hội của người dáy ở tả van thị xã sa pa được được tổ chức vào ngày thìn đầu tiên của tháng giêng hàng năm đây |
Lào Cai | Poọc của người Dáy
Đây là lễ hội của người Dáy ở Tả Van, thị xã Sa Pa được được tổ chức vào ngày Thìn đầu tiên của tháng Giêng hàng năm. Đây là lễ hội cầu mùa thu hút đông đảo dân quanh vùng Mường Hoa nên đã trở thành lễ hội chung.
Lễ Lập tịch của người Dao
Lễ hội ở vùng Khe Mạ, Bảo Thắng được tổ chức trước hoặc sau Tết. Đây là nghi lễ của các gia đình khi có con trai 14 - 15 tuổi thì mời thầy đến làm lễ. Nghi lễ có nhảy từ tháp xuống lưới võng, lễ răn dạy. Nghi lễ cũng là ngày vui của cộng đồng. Sau nghi lễ có múa trống đất, múa sạp, múa gà, ca hát...
== Liên kết ngoài. ==
BULLET::::- Tỉnh Lào Cai
| poọc của người dáy đây là lễ hội của người dáy ở tả van thị xã sa pa được được tổ chức vào ngày thìn đầu tiên của tháng giêng hàng năm đây là lễ hội cầu mùa thu hút đông đảo dân quanh vùng mường hoa nên đã trở thành lễ hội chung lễ lập tịch của người dao lễ hội ở vùng khe mạ bảo thắng được tổ chức trước hoặc sau tết đây là nghi lễ của các gia đình khi có con trai 14 15 tuổi thì mời thầy đến làm lễ nghi lễ có nhảy từ tháp xuống lưới võng lễ răn dạy nghi lễ cũng là ngày vui của cộng đồng sau nghi lễ có múa trống đất múa sạp múa gà ca hát == liên kết ngoài == bullet tỉnh lào cai |
W3C | W3C
World Wide Web Consortium (W3C) là tổ chức tiêu chuẩn quốc tế chính cho World Wide Web. Được thành lập vào năm 1994 và hiện do Tim Berners-Lee lãnh đạo, hiệp hội này bao gồm các tổ chức thành viên duy trì đội ngũ nhân viên toàn thời gian làm việc cùng nhau trong việc phát triển các tiêu chuẩn cho World Wide Web. , W3C có 443 thành viên. W3C cũng tham gia vào giáo dục và tiếp cận cộng đồng, phát triển phần mềm và phục vụ như một diễn đàn mở để thảo luận về Web.
Mỗi tiêu chuẩn đi qua bốn giai đoạn: Phác thảo ("Working Draft"), Chỉnh sửa Cuối cùng ("Last Call"), Trình chuẩn ("Proposed Recommendation") và Chuẩn đủ Tư cách Ứng cử ("Candidate Recommendation"), trước khi được gọi là Chuẩn Chính thức ("Recommendation"). Các nhà công nghiệp phần mềm được tự quyết định có theo tiêu chuẩn hay không. Thông thường, nhiều trong số họ theo các tiêu chuẩn này.
== Lịch sử. ==
World Wide Web Consortium (W3C) được thành lập vào năm 1994 bởi Tim Berners-Lee sau khi ông rời Tổ chức nghiên cứu hạt nhân châu Âu (CERN). vào tháng 10 năm 1994. Nó được thành lập tại Phòng thí nghiệm khoa học công nghệ Massachusetts (MIT /) LCS) với sự hỗ trợ của Ủy ban Châu Âu, Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA), đã tiên phong cho ARPANET, một trong những tiền thân của Internet. Nó được đặt tại Quảng trường Công nghệ cho | w3c world wide web consortium w3c là tổ chức tiêu chuẩn quốc tế chính cho world wide web được thành lập vào năm 1994 và hiện do tim berners-lee lãnh đạo hiệp hội này bao gồm các tổ chức thành viên duy trì đội ngũ nhân viên toàn thời gian làm việc cùng nhau trong việc phát triển các tiêu chuẩn cho world wide web w3c có 443 thành viên w3c cũng tham gia vào giáo dục và tiếp cận cộng đồng phát triển phần mềm và phục vụ như một diễn đàn mở để thảo luận về web mỗi tiêu chuẩn đi qua bốn giai đoạn phác thảo working draft chỉnh sửa cuối cùng last call trình chuẩn proposed recommendation và chuẩn đủ tư cách ứng cử candidate recommendation trước khi được gọi là chuẩn chính thức recommendation các nhà công nghiệp phần mềm được tự quyết định có theo tiêu chuẩn hay không thông thường nhiều trong số họ theo các tiêu chuẩn này == lịch sử == world wide web consortium w3c được thành lập vào năm 1994 bởi tim berners-lee sau khi ông rời tổ chức nghiên cứu hạt nhân châu âu cern vào tháng 10 năm 1994 nó được thành lập tại phòng thí nghiệm khoa học công nghệ massachusetts mit lcs với sự hỗ trợ của ủy ban châu âu cơ quan dự án nghiên cứu quốc phòng tiên tiến darpa đã tiên phong cho arpanet một trong những tiền thân của internet nó được đặt tại quảng trường công nghệ cho |
W3C | Cơ quan Dự án Nghiên cứu Quốc phòng Tiên tiến (DARPA), đã tiên phong cho ARPANET, một trong những tiền thân của Internet. Nó được đặt tại Quảng trường Công nghệ cho đến năm 2004, khi nó di chuyển, với CSAIL, đến Trung tâm Stata.
Tổ chức cố gắng thúc đẩy sự tương thích và thỏa thuận giữa các thành viên trong ngành trong việc áp dụng các tiêu chuẩn mới được xác định bởi W3C. Các phiên bản HTML không tương thích được cung cấp bởi các nhà cung cấp khác nhau, gây ra sự không nhất quán trong cách hiển thị các trang web. Hiệp hội cố gắng để tất cả các nhà cung cấp đó thực hiện một tập hợp các nguyên tắc và thành phần cốt lõi được tập đoàn lựa chọn.
Ban đầu dự định Cern sẽ tổ chức chi nhánh W3C ở châu Âu; tuy nhiên, Cern muốn tập trung vào vật lý hạt chứ không phải công nghệ thông tin. Vào tháng 4 năm 1995, Viện Nghiên cứu Khoa học Máy tính và Tự động hóa Pháp (INRIA) đã trở thành chủ nhà châu Âu của W3C, với Viện Nghiên cứu Đại học Keio tại SFC (KRIS) trở thành chủ nhà châu Á vào tháng 9 năm 1996. Bắt đầu từ năm 1997, W3C đã tạo ra các văn phòng khu vực trên khắp thế giới. Tính đến tháng 9 năm 2009, nó đã có mười tám Văn phòng Thế giới bao gồm Úc, các nước Benelux (Hà Lan, Luxembourg và | cơ quan dự án nghiên cứu quốc phòng tiên tiến darpa đã tiên phong cho arpanet một trong những tiền thân của internet nó được đặt tại quảng trường công nghệ cho đến năm 2004 khi nó di chuyển với csail đến trung tâm stata tổ chức cố gắng thúc đẩy sự tương thích và thỏa thuận giữa các thành viên trong ngành trong việc áp dụng các tiêu chuẩn mới được xác định bởi w3c các phiên bản html không tương thích được cung cấp bởi các nhà cung cấp khác nhau gây ra sự không nhất quán trong cách hiển thị các trang web hiệp hội cố gắng để tất cả các nhà cung cấp đó thực hiện một tập hợp các nguyên tắc và thành phần cốt lõi được tập đoàn lựa chọn ban đầu dự định cern sẽ tổ chức chi nhánh w3c ở châu âu tuy nhiên cern muốn tập trung vào vật lý hạt chứ không phải công nghệ thông tin vào tháng 4 năm 1995 viện nghiên cứu khoa học máy tính và tự động hóa pháp inria đã trở thành chủ nhà châu âu của w3c với viện nghiên cứu đại học keio tại sfc kris trở thành chủ nhà châu á vào tháng 9 năm 1996 bắt đầu từ năm 1997 w3c đã tạo ra các văn phòng khu vực trên khắp thế giới tính đến tháng 9 năm 2009 nó đã có mười tám văn phòng thế giới bao gồm úc các nước benelux hà lan luxembourg và |
W3C | phòng khu vực trên khắp thế giới. Tính đến tháng 9 năm 2009, nó đã có mười tám Văn phòng Thế giới bao gồm Úc, các nước Benelux (Hà Lan, Luxembourg và Bỉ), Brazil, Trung Quốc, Phần Lan, Đức, Áo, Hy Lạp, Hồng Kông, Hungary, Ấn Độ, Israel, Ý, Hàn Quốc, Morocco, Nam Phi, Tây Ban Nha, Thụy Điển và, kể từ năm 2016, Vương quốc Anh và Ireland.
Vào tháng 10 năm 2012, W3C đã triệu tập một cộng đồng những người chơi và nhà xuất bản web lớn để thiết lập một wiki wiki tìm cách ghi lại các tiêu chuẩn web mở được gọi là WebPl Platform và WebPl Platform Docs.
Vào tháng 1 năm 2013, Đại học Beihang trở thành chủ nhà Trung Quốc.
== Sự bão hòa của đặc tả kỹ thuật. ==
Đôi khi, khi một đặc tả trở nên quá lớn, nó được chia thành các mô-đun độc lập có thể trưởng thành theo tốc độ của riêng chúng. Các phiên bản tiếp theo của mô-đun hoặc thông số kỹ thuật được gọi là cấp độ và được biểu thị bằng số nguyên đầu tiên trong tiêu đề (ví dụ: CSS3 = Cấp độ 3). Các sửa đổi tiếp theo trên mỗi cấp được biểu thị bằng một số nguyên theo dấu thập phân (ví dụ: CSS2.1 = Phiên bản 1).
Quá trình hình thành tiêu chuẩn W3C được xác định trong tài liệu quy trình W3C, phác thảo bốn mức trưởng thành mà qua đó mỗi tiêu chuẩn hoặc khuyến nghị mới phải | phòng khu vực trên khắp thế giới tính đến tháng 9 năm 2009 nó đã có mười tám văn phòng thế giới bao gồm úc các nước benelux hà lan luxembourg và bỉ brazil trung quốc phần lan đức áo hy lạp hồng kông hungary ấn độ israel ý hàn quốc morocco nam phi tây ban nha thụy điển và kể từ năm 2016 vương quốc anh và ireland vào tháng 10 năm 2012 w3c đã triệu tập một cộng đồng những người chơi và nhà xuất bản web lớn để thiết lập một wiki wiki tìm cách ghi lại các tiêu chuẩn web mở được gọi là webpl platform và webpl platform docs vào tháng 1 năm 2013 đại học beihang trở thành chủ nhà trung quốc == sự bão hòa của đặc tả kỹ thuật == đôi khi khi một đặc tả trở nên quá lớn nó được chia thành các mô-đun độc lập có thể trưởng thành theo tốc độ của riêng chúng các phiên bản tiếp theo của mô-đun hoặc thông số kỹ thuật được gọi là cấp độ và được biểu thị bằng số nguyên đầu tiên trong tiêu đề ví dụ css3 cấp độ 3 các sửa đổi tiếp theo trên mỗi cấp được biểu thị bằng một số nguyên theo dấu thập phân ví dụ css2 1 phiên bản 1 quá trình hình thành tiêu chuẩn w3c được xác định trong tài liệu quy trình w3c phác thảo bốn mức trưởng thành mà qua đó mỗi tiêu chuẩn hoặc khuyến nghị mới phải |
W3C | trình hình thành tiêu chuẩn W3C được xác định trong tài liệu quy trình W3C, phác thảo bốn mức trưởng thành mà qua đó mỗi tiêu chuẩn hoặc khuyến nghị mới phải tiến triển.
=== Dự thảo công tác (WD). ===
Sau khi đã thu thập đủ nội dung từ 'bản nháp của biên tập viên và thảo luận, nó có thể được xuất bản dưới dạng bản nháp (WD) để cộng đồng xem xét. Tài liệu WD là hình thức đầu tiên của tiêu chuẩn được công khai. Bình luận bởi hầu như bất cứ ai cũng được chấp nhận, mặc dù không có lời hứa nào được thực hiện liên quan đến hành động đối với bất kỳ yếu tố cụ thể nào được nhận xét.
Ở giai đoạn này, tài liệu tiêu chuẩn có thể có sự khác biệt đáng kể so với hình thức cuối cùng của nó. Như vậy, bất cứ ai thực hiện các tiêu chuẩn WD nên sẵn sàng sửa đổi đáng kể việc triển khai của họ như các kỳ hạn chuẩn.
=== Đề nghị ứng viên (CR). ===
Đề xuất ứng cử viên là phiên bản của một tiêu chuẩn trưởng thành hơn WD. Tại thời điểm này, nhóm chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn hài lòng rằng tiêu chuẩn đáp ứng mục tiêu của nó. Mục đích của CR là khơi gợi sự viện trợ từ cộng đồng phát triển về việc thực hiện tiêu chuẩn như thế nào.
Tài liệu tiêu chuẩn có thể thay đổi hơn nữa, nhưng tại thời | trình hình thành tiêu chuẩn w3c được xác định trong tài liệu quy trình w3c phác thảo bốn mức trưởng thành mà qua đó mỗi tiêu chuẩn hoặc khuyến nghị mới phải tiến triển === dự thảo công tác wd === sau khi đã thu thập đủ nội dung từ bản nháp của biên tập viên và thảo luận nó có thể được xuất bản dưới dạng bản nháp wd để cộng đồng xem xét tài liệu wd là hình thức đầu tiên của tiêu chuẩn được công khai bình luận bởi hầu như bất cứ ai cũng được chấp nhận mặc dù không có lời hứa nào được thực hiện liên quan đến hành động đối với bất kỳ yếu tố cụ thể nào được nhận xét ở giai đoạn này tài liệu tiêu chuẩn có thể có sự khác biệt đáng kể so với hình thức cuối cùng của nó như vậy bất cứ ai thực hiện các tiêu chuẩn wd nên sẵn sàng sửa đổi đáng kể việc triển khai của họ như các kỳ hạn chuẩn === đề nghị ứng viên cr === đề xuất ứng cử viên là phiên bản của một tiêu chuẩn trưởng thành hơn wd tại thời điểm này nhóm chịu trách nhiệm về tiêu chuẩn hài lòng rằng tiêu chuẩn đáp ứng mục tiêu của nó mục đích của cr là khơi gợi sự viện trợ từ cộng đồng phát triển về việc thực hiện tiêu chuẩn như thế nào tài liệu tiêu chuẩn có thể thay đổi hơn nữa nhưng tại thời |
W3C | là khơi gợi sự viện trợ từ cộng đồng phát triển về việc thực hiện tiêu chuẩn như thế nào.
Tài liệu tiêu chuẩn có thể thay đổi hơn nữa, nhưng tại thời điểm này, các tính năng quan trọng chủ yếu được quyết định. Thiết kế của các tính năng này vẫn có thể thay đổi do phản hồi từ người thực hiện.
=== Đề xuất (PR). ===
Một đề xuất được đề xuất là phiên bản của một tiêu chuẩn đã vượt qua hai cấp độ trước đó. Những người sử dụng tiêu chuẩn cung cấp đầu vào. Ở giai đoạn này, tài liệu được đệ trình lên Hội đồng tư vấn W3C để phê duyệt lần cuối.
Mặc dù bước này rất quan trọng, nhưng nó hiếm khi gây ra bất kỳ thay đổi đáng kể nào đối với một tiêu chuẩn khi nó chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
=== Đề xuất W3C (REC). ===
Đây là giai đoạn phát triển trưởng thành nhất. Tại thời điểm này, tiêu chuẩn đã trải qua quá trình xem xét và thử nghiệm rộng rãi, trong cả điều kiện lý thuyết và thực tiễn. Tiêu chuẩn này hiện được W3C xác nhận, cho thấy sự sẵn sàng triển khai ra công chúng và khuyến khích sự hỗ trợ rộng rãi hơn giữa những người thực hiện và tác giả.
Các khuyến nghị đôi khi có thể được thực hiện không chính xác, một phần hoặc hoàn toàn không, nhưng nhiều tiêu chuẩn xác định hai hoặc nhiều mức độ tuân thủ mà | là khơi gợi sự viện trợ từ cộng đồng phát triển về việc thực hiện tiêu chuẩn như thế nào tài liệu tiêu chuẩn có thể thay đổi hơn nữa nhưng tại thời điểm này các tính năng quan trọng chủ yếu được quyết định thiết kế của các tính năng này vẫn có thể thay đổi do phản hồi từ người thực hiện === đề xuất pr === một đề xuất được đề xuất là phiên bản của một tiêu chuẩn đã vượt qua hai cấp độ trước đó những người sử dụng tiêu chuẩn cung cấp đầu vào ở giai đoạn này tài liệu được đệ trình lên hội đồng tư vấn w3c để phê duyệt lần cuối mặc dù bước này rất quan trọng nhưng nó hiếm khi gây ra bất kỳ thay đổi đáng kể nào đối với một tiêu chuẩn khi nó chuyển sang giai đoạn tiếp theo === đề xuất w3c rec === đây là giai đoạn phát triển trưởng thành nhất tại thời điểm này tiêu chuẩn đã trải qua quá trình xem xét và thử nghiệm rộng rãi trong cả điều kiện lý thuyết và thực tiễn tiêu chuẩn này hiện được w3c xác nhận cho thấy sự sẵn sàng triển khai ra công chúng và khuyến khích sự hỗ trợ rộng rãi hơn giữa những người thực hiện và tác giả các khuyến nghị đôi khi có thể được thực hiện không chính xác một phần hoặc hoàn toàn không nhưng nhiều tiêu chuẩn xác định hai hoặc nhiều mức độ tuân thủ mà |
W3C | khuyến nghị đôi khi có thể được thực hiện không chính xác, một phần hoặc hoàn toàn không, nhưng nhiều tiêu chuẩn xác định hai hoặc nhiều mức độ tuân thủ mà các nhà phát triển phải tuân theo nếu họ muốn gắn nhãn sản phẩm của họ là tuân thủ W3C.
=== Sửa đổi sau. ===
Một khuyến nghị có thể được cập nhật hoặc mở rộng bằng các bản nháp lỗi hoặc kỹ thuật soạn thảo được xuất bản riêng cho đến khi có đủ các chỉnh sửa đáng kể để tạo ra một phiên bản mới hoặc mức độ khuyến nghị. Ngoài ra, W3C xuất bản các loại ghi chú thông tin khác nhau sẽ được sử dụng làm tài liệu tham khảo.
=== Chứng nhận. ===
Không giống như ISOC và các cơ quan tiêu chuẩn quốc tế khác, W3C không có chương trình chứng nhận. Hiện tại, W3C đã quyết định rằng không phù hợp để bắt đầu một chương trình như vậy, do rủi ro tạo ra nhiều nhược điểm cho cộng đồng hơn là lợi ích.
== Quản trị viên. ==
Hiệp hội được phối hợp quản lý bởi Phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo và khoa học máy tính MIT (CSAIL, đặt tại Trung tâm Stata) ở Hoa Kỳ, Hiệp hội nghiên cứu về tin học và toán học châu Âu (ERCIM) (tại Sophia Antipolis, Pháp), Đại học Keio (tại Nhật Bản) và Đại học Beihang (tại Trung Quốc). W3C cũng có Văn phòng Thế giới tại mười tám khu vực trên thế | khuyến nghị đôi khi có thể được thực hiện không chính xác một phần hoặc hoàn toàn không nhưng nhiều tiêu chuẩn xác định hai hoặc nhiều mức độ tuân thủ mà các nhà phát triển phải tuân theo nếu họ muốn gắn nhãn sản phẩm của họ là tuân thủ w3c === sửa đổi sau === một khuyến nghị có thể được cập nhật hoặc mở rộng bằng các bản nháp lỗi hoặc kỹ thuật soạn thảo được xuất bản riêng cho đến khi có đủ các chỉnh sửa đáng kể để tạo ra một phiên bản mới hoặc mức độ khuyến nghị ngoài ra w3c xuất bản các loại ghi chú thông tin khác nhau sẽ được sử dụng làm tài liệu tham khảo === chứng nhận === không giống như isoc và các cơ quan tiêu chuẩn quốc tế khác w3c không có chương trình chứng nhận hiện tại w3c đã quyết định rằng không phù hợp để bắt đầu một chương trình như vậy do rủi ro tạo ra nhiều nhược điểm cho cộng đồng hơn là lợi ích == quản trị viên == hiệp hội được phối hợp quản lý bởi phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo và khoa học máy tính mit csail đặt tại trung tâm stata ở hoa kỳ hiệp hội nghiên cứu về tin học và toán học châu âu ercim tại sophia antipolis pháp đại học keio tại nhật bản và đại học beihang tại trung quốc w3c cũng có văn phòng thế giới tại mười tám khu vực trên thế |
W3C | (ERCIM) (tại Sophia Antipolis, Pháp), Đại học Keio (tại Nhật Bản) và Đại học Beihang (tại Trung Quốc). W3C cũng có Văn phòng Thế giới tại mười tám khu vực trên thế giới. Văn phòng W3C làm việc với các cộng đồng web khu vực của họ để quảng bá các công nghệ W3C bằng ngôn ngữ địa phương, mở rộng cơ sở địa lý của W3C và khuyến khích sự tham gia của quốc tế vào các Hoạt động của W3C. [Cần dẫn nguồn]
W3C có một đội ngũ nhân viên 70 7080 trên toàn thế giới vào năm 2015. W3C được điều hành bởi một nhóm quản lý phân bổ các nguồn lực và thiết kế chiến lược, do Giám đốc điều hành Jeffrey Jaffe (kể từ tháng 3 năm 2010), cựu CTO của Novell. Nó cũng bao gồm một ban cố vấn hỗ trợ trong các vấn đề chiến lược và pháp lý và giúp giải quyết xung đột. Phần lớn công việc tiêu chuẩn hóa được thực hiện bởi các chuyên gia bên ngoài trong các nhóm làm việc khác nhau của W3C.
== Thành viên. ==
Hiệp hội được điều hành bởi các thành viên của nó. Danh sách các thành viên có sẵn cho công chúng. Thành viên bao gồm các doanh nghiệp, tổ chức phi lợi nhuận, trường đại học, các tổ chức chính phủ và cá nhân.
Yêu cầu thành viên là minh bạch ngoại trừ một yêu cầu: Đơn đăng ký làm thành viên phải được W3C xem xét và phê | ercim tại sophia antipolis pháp đại học keio tại nhật bản và đại học beihang tại trung quốc w3c cũng có văn phòng thế giới tại mười tám khu vực trên thế giới văn phòng w3c làm việc với các cộng đồng web khu vực của họ để quảng bá các công nghệ w3c bằng ngôn ngữ địa phương mở rộng cơ sở địa lý của w3c và khuyến khích sự tham gia của quốc tế vào các hoạt động của w3c [cần dẫn nguồn] w3c có một đội ngũ nhân viên 70 7080 trên toàn thế giới vào năm 2015 w3c được điều hành bởi một nhóm quản lý phân bổ các nguồn lực và thiết kế chiến lược do giám đốc điều hành jeffrey jaffe kể từ tháng 3 năm 2010 cựu cto của novell nó cũng bao gồm một ban cố vấn hỗ trợ trong các vấn đề chiến lược và pháp lý và giúp giải quyết xung đột phần lớn công việc tiêu chuẩn hóa được thực hiện bởi các chuyên gia bên ngoài trong các nhóm làm việc khác nhau của w3c == thành viên == hiệp hội được điều hành bởi các thành viên của nó danh sách các thành viên có sẵn cho công chúng thành viên bao gồm các doanh nghiệp tổ chức phi lợi nhuận trường đại học các tổ chức chính phủ và cá nhân yêu cầu thành viên là minh bạch ngoại trừ một yêu cầu đơn đăng ký làm thành viên phải được w3c xem xét và phê |
W3C | các tổ chức chính phủ và cá nhân.
Yêu cầu thành viên là minh bạch ngoại trừ một yêu cầu: Đơn đăng ký làm thành viên phải được W3C xem xét và phê duyệt. Nhiều hướng dẫn và yêu cầu được nêu chi tiết, nhưng không có hướng dẫn cuối cùng về quy trình hoặc tiêu chuẩn mà cuối cùng thành viên có thể được phê duyệt hoặc từ chối.
Chi phí thành viên được đưa ra trên một thang trượt, tùy thuộc vào đặc điểm của tổ chức áp dụng và quốc gia nơi nó được đặt. Các quốc gia được phân loại theo nhóm gần đây nhất của Ngân hàng Thế giới theo GNI ("Tổng thu nhập quốc dân") trên đầu người.
== Sự chỉ trích. ==
Vào năm 2012 và 2013, W3C đã bắt đầu xem xét thêm Tiện ích mở rộng phương tiện mã hóa dành riêng cho DRM (EME) vào HTML5, vốn bị chỉ trích là chống lại tính mở, khả năng tương tác và tính trung lập của nhà cung cấp mà các trang web phân biệt được xây dựng chỉ sử dụng các tiêu chuẩn W3C từ các trang web yêu cầu trình cắm độc quyền như Flash.
Vào ngày 18 tháng 9 năm 2017, W3C đã xuất bản thông số kỹ thuật EME dưới dạng Khuyến nghị, dẫn đến sự từ chức của Tổ chức biên giới điện tử khỏi W3C.
== Tiêu chuẩn. ==
Các tiêu chuẩn W3C / IETF (bộ giao thức Internet):
BULLET::::- ActivityPub
BULLET::::- CGI
BULLET::::- CSS
BULLET::::- DOM
BULLET::::- EME
BULLET::::- GRDDL
BULLET::::- HTML
BULLET::::- JSON-LD
BULLET::::- MathML
BULLET::::- OWL
BULLET::::- | các tổ chức chính phủ và cá nhân yêu cầu thành viên là minh bạch ngoại trừ một yêu cầu đơn đăng ký làm thành viên phải được w3c xem xét và phê duyệt nhiều hướng dẫn và yêu cầu được nêu chi tiết nhưng không có hướng dẫn cuối cùng về quy trình hoặc tiêu chuẩn mà cuối cùng thành viên có thể được phê duyệt hoặc từ chối chi phí thành viên được đưa ra trên một thang trượt tùy thuộc vào đặc điểm của tổ chức áp dụng và quốc gia nơi nó được đặt các quốc gia được phân loại theo nhóm gần đây nhất của ngân hàng thế giới theo gni tổng thu nhập quốc dân trên đầu người == sự chỉ trích == vào năm 2012 và 2013 w3c đã bắt đầu xem xét thêm tiện ích mở rộng phương tiện mã hóa dành riêng cho drm eme vào html5 vốn bị chỉ trích là chống lại tính mở khả năng tương tác và tính trung lập của nhà cung cấp mà các trang web phân biệt được xây dựng chỉ sử dụng các tiêu chuẩn w3c từ các trang web yêu cầu trình cắm độc quyền như flash vào ngày 18 tháng 9 năm 2017 w3c đã xuất bản thông số kỹ thuật eme dưới dạng khuyến nghị dẫn đến sự từ chức của tổ chức biên giới điện tử khỏi w3c == tiêu chuẩn == các tiêu chuẩn w3c ietf bộ giao thức internet bullet activitypub bullet cgi bullet css bullet dom bullet eme bullet grddl bullet html bullet json-ld bullet mathml bullet owl bullet |
W3C | chức của Tổ chức biên giới điện tử khỏi W3C.
== Tiêu chuẩn. ==
Các tiêu chuẩn W3C / IETF (bộ giao thức Internet):
BULLET::::- ActivityPub
BULLET::::- CGI
BULLET::::- CSS
BULLET::::- DOM
BULLET::::- EME
BULLET::::- GRDDL
BULLET::::- HTML
BULLET::::- JSON-LD
BULLET::::- MathML
BULLET::::- OWL
BULLET::::- P3P
BULLET::::- PROV
BULLET::::- RDF
BULLET::::- SISR
BULLET::::- SKOS
BULLET::::- SMIL
BULLET::::- SOAP
BULLET::::- SPARQL
BULLET::::- SRGS
BULLET::::- SSML
BULLET::::- SVG
BULLET::::- VoiceXML
BULLET::::- WAI-ARIA
BULLET::::- WCAG
BULLET::::- WebAssembly
BULLET::::- WSDL
BULLET::::- XForms
BULLET::::- XHTML
BULLET::::- XHTML+Voice
BULLET::::- XML
BULLET::::- XML Events
BULLET::::- XML Information Set
BULLET::::- XML Schema
BULLET::::- XPath
BULLET::::- XQuery
BULLET::::- XSL-FO
BULLET::::- XSLT
BULLET::::- XTiger
== Liên kết ngoài. ==
BULLET::::- Website chính thức
BULLET::::- Dịch các tài liệu của W3C sang tiếng Việt
BULLET::::- (with links to local Offices, and many others)
BULLET::::- About the World Wide Web Consortium
BULLET::::- W3C Technical Reports and Publications
BULLET::::- W3C Process Document
BULLET::::- W3C History
BULLET::::- How to read W3C specs
| chức của tổ chức biên giới điện tử khỏi w3c == tiêu chuẩn == các tiêu chuẩn w3c ietf bộ giao thức internet bullet activitypub bullet cgi bullet css bullet dom bullet eme bullet grddl bullet html bullet json-ld bullet mathml bullet owl bullet p3p bullet prov bullet rdf bullet sisr bullet skos bullet smil bullet soap bullet sparql bullet srgs bullet ssml bullet svg bullet voicexml bullet wai-aria bullet wcag bullet webassembly bullet wsdl bullet xforms bullet xhtml bullet xhtml+voice bullet xml bullet xml events bullet xml information set bullet xml schema bullet xpath bullet xquery bullet xsl-fo bullet xslt bullet xtiger == liên kết ngoài == bullet website chính thức bullet dịch các tài liệu của w3c sang tiếng việt bullet with links to local offices and many others bullet about the world wide web consortium bullet w3c technical reports and publications bullet w3c process document bullet w3c history bullet how to read w3c specs |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam)
Bộ Kế hoạch và Đầu tư là một cơ quan của Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kế hoạch, đầu tư phát triển và thống kê, bao gồm: Tham mưu tổng hợp về chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư công của quốc gia; cơ chế, chính sách quản lý kinh tế; đầu tư trong nước, đầu tư của nước ngoài vào Việt Nam và đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài; khu kinh tế; nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), vốn vay ưu đãi và viện trợ phi chính phủ nước ngoài; đấu thầu; phát triển doanh nghiệp, kinh tế tập thể, hợp tác xã; thống kê; quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ theo quy định của pháp luật.
== Chức năng, nhiệm vụ. ==
Căn cứ theo Nghị định số 123/2016/NĐ-CP ngày 1/9/2016 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ, cơ quan ngang bộ, và Nghị định số 86/2017/NĐ-CP ngày 25/7/2017 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ có những nhiệm vụ, quyền hạn chính sau đây:
BULLET::::- Trình Chính phủ dự án luật, dự thảo nghị quyết của | bộ kế hoạch và đầu tư việt nam bộ kế hoạch và đầu tư là một cơ quan của chính phủ nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kế hoạch đầu tư phát triển và thống kê bao gồm tham mưu tổng hợp về chiến lược quy hoạch kế hoạch phát triển kinh tế xã hội kế hoạch đầu tư công của quốc gia cơ chế chính sách quản lý kinh tế đầu tư trong nước đầu tư của nước ngoài vào việt nam và đầu tư của việt nam ra nước ngoài khu kinh tế nguồn hỗ trợ phát triển chính thức oda vốn vay ưu đãi và viện trợ phi chính phủ nước ngoài đấu thầu phát triển doanh nghiệp kinh tế tập thể hợp tác xã thống kê quản lý nhà nước các dịch vụ công trong các ngành lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý nhà nước của bộ theo quy định của pháp luật == chức năng nhiệm vụ == căn cứ theo nghị định số 123 2016 nđ-cp ngày 1 9 2016 của chính phủ quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ cơ quan ngang bộ và nghị định số 86 2017 nđ-cp ngày 25 7 2017 của chính phủ quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ kế hoạch và đầu tư bộ có những nhiệm vụ quyền hạn chính sau đây bullet trình chính phủ dự án luật dự thảo nghị quyết của |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | cơ cấu tổ chức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ có những nhiệm vụ, quyền hạn chính sau đây:
BULLET::::- Trình Chính phủ dự án luật, dự thảo nghị quyết của Quốc hội, dự án pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, dự thảo nghị quyết, nghị định của Chính phủ theo chương trình, kế hoạch xây dựng pháp luật hằng năm của Bộ đã được phê duyệt và các dự án, đề án theo sự phân công của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.
BULLET::::- Trình Chính phủ chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm của cả nước, các cân đối vĩ mô của nền kinh tế quốc dân; kế hoạch xây dựng, sửa đổi các cơ chế, chính sách quản lý kinh tế vĩ mô; quy hoạch; chiến lược huy động vốn đầu tư phát triển, kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm; chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình mục tiêu; các chương trình, dự án khác theo sự phân công của Chính phủ.
BULLET::::- Có trách nhiệm quản lý nhà nước về các lĩnh vực:
BULLET::::1. Chiến lược, quy hoạch, kế hoạch
BULLET::::2. Đầu tư phát triển và phân bổ ngân sách nhà nước
BULLET::::3. Đầu tư trong nước, đầu tư của nước ngoài và đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài
BULLET::::4. Vốn ODA, vốn vay ưu đãi
BULLET::::5. Đấu thầu
BULLET::::6. Các khu kinh tế
BULLET::::7. Đăng ký và phát triển doanh | cơ cấu tổ chức của bộ kế hoạch và đầu tư bộ có những nhiệm vụ quyền hạn chính sau đây bullet trình chính phủ dự án luật dự thảo nghị quyết của quốc hội dự án pháp lệnh dự thảo nghị quyết của ủy ban thường vụ quốc hội dự thảo nghị quyết nghị định của chính phủ theo chương trình kế hoạch xây dựng pháp luật hằng năm của bộ đã được phê duyệt và các dự án đề án theo sự phân công của chính phủ thủ tướng chính phủ bullet trình chính phủ chiến lược kế hoạch phát triển kinh tế xã hội 5 năm và hằng năm của cả nước các cân đối vĩ mô của nền kinh tế quốc dân kế hoạch xây dựng sửa đổi các cơ chế chính sách quản lý kinh tế vĩ mô quy hoạch chiến lược huy động vốn đầu tư phát triển kế hoạch đầu tư công trung hạn và hằng năm chủ trương đầu tư các chương trình mục tiêu quốc gia các chương trình mục tiêu các chương trình dự án khác theo sự phân công của chính phủ bullet có trách nhiệm quản lý nhà nước về các lĩnh vực bullet 1 chiến lược quy hoạch kế hoạch bullet 2 đầu tư phát triển và phân bổ ngân sách nhà nước bullet 3 đầu tư trong nước đầu tư của nước ngoài và đầu tư của việt nam ra nước ngoài bullet 4 vốn oda vốn vay ưu đãi bullet 5 đấu thầu bullet 6 các khu kinh tế bullet 7 đăng ký và phát triển doanh |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | đầu tư của nước ngoài và đầu tư của Việt Nam ra nước ngoài
BULLET::::4. Vốn ODA, vốn vay ưu đãi
BULLET::::5. Đấu thầu
BULLET::::6. Các khu kinh tế
BULLET::::7. Đăng ký và phát triển doanh nghiệp
BULLET::::8. Kinh tế tập thể, hợp tác xã
BULLET::::9. Thống kê.
BULLET::::- Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao và theo quy định của pháp luật.
== Lịch sử. ==
Ngược trở lại lịch sử, ngay từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mới được thành lập, ngày 31 tháng 12 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã ra Sắc lệnh số 78-SL thành lập Ủy ban Nghiên cứu Kế hoạch Kiến thiết nhằm nghiên cứu, soạn thảo và trình Chính phủ một kế hoạch kiến thiết quốc gia về các ngành kinh tế, tài chính, xã hội và văn hóa. Ủy ban gồm các ủy viên là tất cả các Bộ trưởng, Thứ trưởng, có các Tiểu ban chuyên môn, được đặt dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Chính phủ. Ngày 31 tháng 12 năm 1945 trở thành ngày truyền thống của Bộ Kế hoạch và Đầu tư .
Theo dòng lịch sử, chúng ta có thể điểm lại các mốc quan trọng trong quá trình xây dựng và trưởng thành của ngành Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Kế hoạch và Đầu tư:
Ngày 14 tháng 5 năm 1950, Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra Sắc lệnh | đầu tư của nước ngoài và đầu tư của việt nam ra nước ngoài bullet 4 vốn oda vốn vay ưu đãi bullet 5 đấu thầu bullet 6 các khu kinh tế bullet 7 đăng ký và phát triển doanh nghiệp bullet 8 kinh tế tập thể hợp tác xã bullet 9 thống kê bullet thực hiện các nhiệm vụ quyền hạn khác do chính phủ thủ tướng chính phủ giao và theo quy định của pháp luật == lịch sử == ngược trở lại lịch sử ngay từ khi nước việt nam dân chủ cộng hòa mới được thành lập ngày 31 tháng 12 năm 1945 chủ tịch hồ chí minh thay mặt chính phủ lâm thời nước việt nam dân chủ cộng hòa đã ra sắc lệnh số 78-sl thành lập ủy ban nghiên cứu kế hoạch kiến thiết nhằm nghiên cứu soạn thảo và trình chính phủ một kế hoạch kiến thiết quốc gia về các ngành kinh tế tài chính xã hội và văn hóa ủy ban gồm các ủy viên là tất cả các bộ trưởng thứ trưởng có các tiểu ban chuyên môn được đặt dưới sự lãnh đạo của chủ tịch chính phủ ngày 31 tháng 12 năm 1945 trở thành ngày truyền thống của bộ kế hoạch và đầu tư theo dòng lịch sử chúng ta có thể điểm lại các mốc quan trọng trong quá trình xây dựng và trưởng thành của ngành kế hoạch và đầu tư và bộ kế hoạch và đầu tư ngày 14 tháng 5 năm 1950 chủ tịch nước việt nam dân chủ cộng hòa ra sắc lệnh |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | thành của ngành Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Kế hoạch và Đầu tư:
Ngày 14 tháng 5 năm 1950, Chủ tịch nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra Sắc lệnh số 68-SL thành lập Ban Kinh tế Chính phủ (thay cho Ủy ban Nghiên cứu Kế hoạch Kiến thiết). Ban Kinh tế Chính phủ có nhiệm vụ nghiên cứu, soạn thảo và trình Chính phủ những đề án về chính sách, chương trình, kế hoạch kinh tế hoặc những vấn đề quan trọng khác.
Trong phiên họp ngày 8 tháng 10 năm 1955, Hội đồng Chính phủ đã quyết định thành lập Ủy ban Kế hoạch Nhà nước và ngày 14 tháng 10 năm 1955, Thủ tướng Chính phủ đã ra Thông tư số 603-TTg thông báo quyết định này. Đây chính là tiền thân của Bộ Kế hoạch và Đầu tư hiện nay. Chủ nhiệm đầu tiên là Phạm Văn Đồng. Ủy ban Kế hoạch Nhà nước và các Bộ phận kế hoạch của các Bộ ở Trung ương, Ban kế hoạch ở các khu, tỉnh, huyện có nhiệm vụ xây dựng các dự án kế hoạch phát triển kinh tế, văn hóa, và tiến hành thống kê kiểm tra việc thực hiện kế hoạch.
Ngày 9-10-1961, Hội đồng Chính phủ đã ra Nghị định số 158-CP quy định nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, trong đó xác định rõ Ủy ban Kế hoạch Nhà nước là cơ quan của Hội đồng Chính phủ có | thành của ngành kế hoạch và đầu tư và bộ kế hoạch và đầu tư ngày 14 tháng 5 năm 1950 chủ tịch nước việt nam dân chủ cộng hòa ra sắc lệnh số 68-sl thành lập ban kinh tế chính phủ thay cho ủy ban nghiên cứu kế hoạch kiến thiết ban kinh tế chính phủ có nhiệm vụ nghiên cứu soạn thảo và trình chính phủ những đề án về chính sách chương trình kế hoạch kinh tế hoặc những vấn đề quan trọng khác trong phiên họp ngày 8 tháng 10 năm 1955 hội đồng chính phủ đã quyết định thành lập ủy ban kế hoạch nhà nước và ngày 14 tháng 10 năm 1955 thủ tướng chính phủ đã ra thông tư số 603-ttg thông báo quyết định này đây chính là tiền thân của bộ kế hoạch và đầu tư hiện nay chủ nhiệm đầu tiên là phạm văn đồng ủy ban kế hoạch nhà nước và các bộ phận kế hoạch của các bộ ở trung ương ban kế hoạch ở các khu tỉnh huyện có nhiệm vụ xây dựng các dự án kế hoạch phát triển kinh tế văn hóa và tiến hành thống kê kiểm tra việc thực hiện kế hoạch ngày 9-10-1961 hội đồng chính phủ đã ra nghị định số 158-cp quy định nhiệm vụ quyền hạn và tổ chức bộ máy của ủy ban kế hoạch nhà nước trong đó xác định rõ ủy ban kế hoạch nhà nước là cơ quan của hội đồng chính phủ có |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | và tổ chức bộ máy của Ủy ban Kế hoạch Nhà nước, trong đó xác định rõ Ủy ban Kế hoạch Nhà nước là cơ quan của Hội đồng Chính phủ có trách nhiệm xây dựng kế hoạch hàng năm và kế hoạch dài hạn phát triển kinh tế và văn hóa quốc dân theo đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước.
Ngày 27 tháng 11 năm 1986, Hội đồng Bộ trưởng có Nghị định 151/HĐBT giải thể Ủy ban Phân vùng kinh tế Trung ương, giao công tác phân vùng kinh tế cho Ủy ban Kế hoạch Nhà nước.
Ngày 1 tháng 1 năm 1993, Ủy ban Kế hoạch Nhà nước tiếp nhận Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung Ương, đảm nhận nhiệm vụ xây dựng chính sách, luật pháp kinh tế phục vụ công cuộc đổi mới. Ngày 1 tháng 11 năm 1995, Chính phủ đã ra Nghị định số 75/CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trên cơ sở hợp nhất Ủy ban Kế hoạch Nhà nước và Ủy ban Nhà nước về Hợp tác và Đầu tư. Bộ trưởng đầu tiên là Đỗ Quốc Sam.
Ngày 17 tháng 8 năm 2000, Thủ tướng Chính phủ có Quyết định số 99/2000/TTg giao Ban Quản lý các khu công nghiệp Việt Nam về Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Ngày 25 tháng 7 năm 2017, Chính phủ ra Nghị định số 86/2017/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn | và tổ chức bộ máy của ủy ban kế hoạch nhà nước trong đó xác định rõ ủy ban kế hoạch nhà nước là cơ quan của hội đồng chính phủ có trách nhiệm xây dựng kế hoạch hàng năm và kế hoạch dài hạn phát triển kinh tế và văn hóa quốc dân theo đường lối chính sách của đảng và nhà nước ngày 27 tháng 11 năm 1986 hội đồng bộ trưởng có nghị định 151 hđbt giải thể ủy ban phân vùng kinh tế trung ương giao công tác phân vùng kinh tế cho ủy ban kế hoạch nhà nước ngày 1 tháng 1 năm 1993 ủy ban kế hoạch nhà nước tiếp nhận viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương đảm nhận nhiệm vụ xây dựng chính sách luật pháp kinh tế phục vụ công cuộc đổi mới ngày 1 tháng 11 năm 1995 chính phủ đã ra nghị định số 75 cp quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và tổ chức bộ máy của bộ kế hoạch và đầu tư trên cơ sở hợp nhất ủy ban kế hoạch nhà nước và ủy ban nhà nước về hợp tác và đầu tư bộ trưởng đầu tiên là đỗ quốc sam ngày 17 tháng 8 năm 2000 thủ tướng chính phủ có quyết định số 99 2000 ttg giao ban quản lý các khu công nghiệp việt nam về bộ kế hoạch và đầu tư ngày 25 tháng 7 năm 2017 chính phủ ra nghị định số 86 2017 nđ-cp quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | khu công nghiệp Việt Nam về Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Ngày 25 tháng 7 năm 2017, Chính phủ ra Nghị định số 86/2017/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
== Lãnh đạo Bộ. ==
BULLET::::- Bộ trưởng: Nguyễn Chí Dũng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Ban Cán sự Đảng, nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
BULLET::::- Thứ trưởng:
BULLET::::1. Trần Quốc Phương, Bí thư Đảng ủy Bộ, nguyên Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân
BULLET::::2. Võ Thành Thống, nguyên Chủ tịch UBND Thành phố Cần Thơ
BULLET::::3. Trần Duy Đông, nguyên Vụ trưởng Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ
BULLET::::4. Nguyễn Thị Bích Ngọc, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý các khu kinh tế
== Cơ cấu tổ chức. ==
=== Khối cơ quan quản lý nhà nước. ===
BULLET::::- Văn phòng Bộ
BULLET::::- Thanh tra Bộ
BULLET::::- Vụ Tổ chức cán bộ
BULLET::::- Vụ Pháp chế
BULLET::::- Vụ Thi đua - Khen thưởng và Truyền thông
BULLET::::- Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân
BULLET::::- Vụ Kinh tế địa phương và lãnh thổ
BULLET::::- Vụ Tài chính, tiền tệ
BULLET::::- Vụ Kinh tế công nghiệp
BULLET::::- Vụ Kinh tế nông nghiệp
BULLET::::- Vụ Kinh tế dịch vụ
BULLET::::- Vụ Kết cấu hạ tầng và đô thị
BULLET::::- Vụ Quản lý các khu kinh tế
BULLET::::- Vụ Giám sát và Thẩm định đầu tư
BULLET::::- Vụ Kinh tế đối ngoại
BULLET::::- Vụ Lao động, văn hóa, xã hội
BULLET::::- Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường
BULLET::::- Vụ Quản lý quy hoạch
BULLET::::- Vụ Quốc phòng | khu công nghiệp việt nam về bộ kế hoạch và đầu tư ngày 25 tháng 7 năm 2017 chính phủ ra nghị định số 86 2017 nđ-cp quy định chức năng nhiệm vụ quyền hạn và cơ cấu tổ chức của bộ kế hoạch và đầu tư == lãnh đạo bộ == bullet bộ trưởng nguyễn chí dũng ủy viên trung ương đảng bí thư ban cán sự đảng nguyên thứ trưởng bộ kế hoạch và đầu tư bullet thứ trưởng bullet 1 trần quốc phương bí thư đảng ủy bộ nguyên vụ trưởng vụ tổng hợp kinh tế quốc dân bullet 2 võ thành thống nguyên chủ tịch ubnd thành phố cần thơ bullet 3 trần duy đông nguyên vụ trưởng vụ kinh tế địa phương và lãnh thổ bullet 4 nguyễn thị bích ngọc nguyên vụ trưởng vụ quản lý các khu kinh tế == cơ cấu tổ chức == === khối cơ quan quản lý nhà nước === bullet văn phòng bộ bullet thanh tra bộ bullet vụ tổ chức cán bộ bullet vụ pháp chế bullet vụ thi đua khen thưởng và truyền thông bullet vụ tổng hợp kinh tế quốc dân bullet vụ kinh tế địa phương và lãnh thổ bullet vụ tài chính tiền tệ bullet vụ kinh tế công nghiệp bullet vụ kinh tế nông nghiệp bullet vụ kinh tế dịch vụ bullet vụ kết cấu hạ tầng và đô thị bullet vụ quản lý các khu kinh tế bullet vụ giám sát và thẩm định đầu tư bullet vụ kinh tế đối ngoại bullet vụ lao động văn hóa xã hội bullet vụ khoa học giáo dục tài nguyên và môi trường bullet vụ quản lý quy hoạch bullet vụ quốc phòng |
Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Việt Nam) | đầu tư
BULLET::::- Vụ Kinh tế đối ngoại
BULLET::::- Vụ Lao động, văn hóa, xã hội
BULLET::::- Vụ Khoa học, giáo dục, tài nguyên và môi trường
BULLET::::- Vụ Quản lý quy hoạch
BULLET::::- Vụ Quốc phòng - An ninh
BULLET::::- Cục Quản lý đấu thầu
BULLET::::- Cục Phát triển doanh nghiệp
BULLET::::- Cục Đầu tư nước ngoài
BULLET::::- Cục Quản lý đăng ký kinh doanh
BULLET::::- Cục Phát triển Hợp tác xã
BULLET::::- Tổng cục Thống kê
=== Khối đơn vị sự nghiệp. ===
BULLET::::- Viện Chiến lược phát triển
BULLET::::- Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương
BULLET::::- Trung tâm Thông tin và Dự báo kinh tế - xã hội quốc gia
BULLET::::- Trung tâm Tin học
BULLET::::- Báo Đầu tư
BULLET::::- Tạp chí Kinh tế và dự báo
BULLET::::- Học viện Chính sách và Phát triển
BULLET::::- Trung tâm Bồi dưỡng cán bộ Kinh tế - Kế hoạch
BULLET::::- Trường Cao đẳng Kinh tế - Kế hoạch Đà Nẵng
BULLET::::- Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa
BULLET::::- Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia
== Liên kết ngoài. ==
BULLET::::- Trang web chính thức của Bộ Kế hoạch và Đầu tư
| đầu tư bullet vụ kinh tế đối ngoại bullet vụ lao động văn hóa xã hội bullet vụ khoa học giáo dục tài nguyên và môi trường bullet vụ quản lý quy hoạch bullet vụ quốc phòng an ninh bullet cục quản lý đấu thầu bullet cục phát triển doanh nghiệp bullet cục đầu tư nước ngoài bullet cục quản lý đăng ký kinh doanh bullet cục phát triển hợp tác xã bullet tổng cục thống kê === khối đơn vị sự nghiệp === bullet viện chiến lược phát triển bullet viện nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương bullet trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội quốc gia bullet trung tâm tin học bullet báo đầu tư bullet tạp chí kinh tế và dự báo bullet học viện chính sách và phát triển bullet trung tâm bồi dưỡng cán bộ kinh tế kế hoạch bullet trường cao đẳng kinh tế kế hoạch đà nẵng bullet quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa bullet trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia == liên kết ngoài == bullet trang web chính thức của bộ kế hoạch và đầu tư |
Lào | Lào (, , "Lao"), tên chính thức là Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào (, "sǎːtʰáːlanalat pásáːtʰipátàj pásáːsón láːw"), là quốc gia nội lục có chủ quyền tại bán đảo Đông Dương, Đông Nam Á, phía tây bắc giáp với Myanmar và Trung Quốc, phía đông giáp với Việt Nam, phía đông nam giáp với Campuchia, phía tây và tây nam giáp với Thái Lan.
Lào là nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa độc đảng, theo chủ nghĩa Marx và do Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cầm quyền. Thủ đô của Lào, đồng thời là thành phố lớn nhất, là Vientiane. Các thành thị lớn khác là Luang Prabang, Savannakhet, và Pakse. Đây là một quốc gia đa dân tộc, người Lào chiếm khoảng 60% dân số, họ chủ yếu cư trú tại vùng thấp và chiếm ưu thế về chính trị và văn hóa. Các dân tộc Môn-Khmer, H'Mông và dân tộc bản địa vùng cao khác chiếm khoảng 40% dân số và sống tại khu vực đồi núi.
Quốc gia Lào hiện tại có nguồn gốc lịch sử và văn hóa từ Vương quốc Lan Xang. Do vị trí địa lý "trung tâm" ở Đông Nam Á, vương quốc này trở thành một trung tâm thương mại trên đất liền, trau dồi về mặt kinh tế cũng như văn hóa. Sau một giai đoạn xung đột nội bộ, Lan Xang chia thành ba vương quốc Luang Phrabang, Viêng Chăn và Champasak cho đến năm 1893 khi chúng hợp thành một lãnh thổ | lào lao tên chính thức là cộng hoà dân chủ nhân dân lào sǎːtʰáːlanalat pásáːtʰipátàj pásáːsón láːw là quốc gia nội lục có chủ quyền tại bán đảo đông dương đông nam á phía tây bắc giáp với myanmar và trung quốc phía đông giáp với việt nam phía đông nam giáp với campuchia phía tây và tây nam giáp với thái lan lào là nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa độc đảng theo chủ nghĩa marx và do đảng nhân dân cách mạng lào cầm quyền thủ đô của lào đồng thời là thành phố lớn nhất là vientiane các thành thị lớn khác là luang prabang savannakhet và pakse đây là một quốc gia đa dân tộc người lào chiếm khoảng 60% dân số họ chủ yếu cư trú tại vùng thấp và chiếm ưu thế về chính trị và văn hóa các dân tộc môn-khmer h mông và dân tộc bản địa vùng cao khác chiếm khoảng 40% dân số và sống tại khu vực đồi núi quốc gia lào hiện tại có nguồn gốc lịch sử và văn hóa từ vương quốc lan xang do vị trí địa lý trung tâm ở đông nam á vương quốc này trở thành một trung tâm thương mại trên đất liền trau dồi về mặt kinh tế cũng như văn hóa sau một giai đoạn xung đột nội bộ lan xang chia thành ba vương quốc luang phrabang viêng chăn và champasak cho đến năm 1893 khi chúng hợp thành một lãnh thổ |
Lào | Sau một giai đoạn xung đột nội bộ, Lan Xang chia thành ba vương quốc Luang Phrabang, Viêng Chăn và Champasak cho đến năm 1893 khi chúng hợp thành một lãnh thổ bảo hộ thuộc Pháp. Lào được tự trị vào năm 1949 và độc lập vào năm 1953 với chính thể quân chủ lập hiến. Cuộc nội chiến Lào kết thúc vào năm 1975 với kết quả là chấm dứt chế độ quân chủ, phong trào Pathet Lào lên nắm quyền. Lào phụ thuộc lớn vào viện trợ quân sự và kinh tế từ Liên Xô cho đến năm 1991.
Theo Tổ chức Minh bạch quốc tế, Lào vẫn là một trong những nước có tình trạng tham nhũng thuộc mức trung bình cao trên thế giới. Điều này đã ngăn cản đầu tư từ nước ngoài và tạo ra những vấn đề lớn với quy định của pháp luật, bao gồm cả khả năng của quốc gia để thực thi hợp đồng và quy định kinh doanh. Điều này đã góp phần làm cho khoảng một phần ba dân số Lào hiện đang sống dưới mức nghèo khổ theo mức quốc tế (dưới mức 1,25 đô la Mỹ mỗi ngày). Kinh tế Lào là một nền kinh tế đang phát triển với thu nhập thấp, với một trong những quốc gia có bình quân thu nhập đầu người hàng năm thấp nhất trên thế giới và một trong các nước kém phát triển nhất. Năm 2014, Lào chỉ xếp hạng 141 trên Chỉ số Phát | sau một giai đoạn xung đột nội bộ lan xang chia thành ba vương quốc luang phrabang viêng chăn và champasak cho đến năm 1893 khi chúng hợp thành một lãnh thổ bảo hộ thuộc pháp lào được tự trị vào năm 1949 và độc lập vào năm 1953 với chính thể quân chủ lập hiến cuộc nội chiến lào kết thúc vào năm 1975 với kết quả là chấm dứt chế độ quân chủ phong trào pathet lào lên nắm quyền lào phụ thuộc lớn vào viện trợ quân sự và kinh tế từ liên xô cho đến năm 1991 theo tổ chức minh bạch quốc tế lào vẫn là một trong những nước có tình trạng tham nhũng thuộc mức trung bình cao trên thế giới điều này đã ngăn cản đầu tư từ nước ngoài và tạo ra những vấn đề lớn với quy định của pháp luật bao gồm cả khả năng của quốc gia để thực thi hợp đồng và quy định kinh doanh điều này đã góp phần làm cho khoảng một phần ba dân số lào hiện đang sống dưới mức nghèo khổ theo mức quốc tế dưới mức 1 25 đô la mỹ mỗi ngày kinh tế lào là một nền kinh tế đang phát triển với thu nhập thấp với một trong những quốc gia có bình quân thu nhập đầu người hàng năm thấp nhất trên thế giới và một trong các nước kém phát triển nhất năm 2014 lào chỉ xếp hạng 141 trên chỉ số phát |
Lào | quân thu nhập đầu người hàng năm thấp nhất trên thế giới và một trong các nước kém phát triển nhất. Năm 2014, Lào chỉ xếp hạng 141 trên Chỉ số Phát triển Con người (HDI). Theo Chỉ số đói nghèo toàn cầu (2015), Lào đứng thứ 29 trong danh sách 52 quốc gia có tình trạng đói nghèo nhất.
Chiến lược phát triển của Lào dựa trên sản xuất thủy điện và bán điện năng sang các quốc gia láng giềng, cũng như trở thành một quốc gia liên kết giao thương lục địa. Ngoài ra, lĩnh vực khai mỏ của Lào cũng khá phát triển, quốc gia này được đánh giá là một trong các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương.
Lào là thành viên của Hiệp định thương mại châu Á - Thái Bình Dương (APTA), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Hội nghị cấp cao Đông Á và Cộng đồng Pháp ngữ. Lào xin trở thành thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vào năm 1997; vào ngày 2 tháng 2 năm 2013, Lào đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức này.
== Tên gọi. ==
Từ nguyên của từ "Lào" chưa được biết một cách rõ ràng, song nó có thể liên hệ với các bộ tộc được gọi là "Ai Lao" (tiếng Lào: ອ້າຍລາວ, tiếng Isan: อ้ายลาว, ) xuất hiện trong các ghi chép từ thời nhà Hán tại khu vực mà | quân thu nhập đầu người hàng năm thấp nhất trên thế giới và một trong các nước kém phát triển nhất năm 2014 lào chỉ xếp hạng 141 trên chỉ số phát triển con người hdi theo chỉ số đói nghèo toàn cầu 2015 lào đứng thứ 29 trong danh sách 52 quốc gia có tình trạng đói nghèo nhất chiến lược phát triển của lào dựa trên sản xuất thủy điện và bán điện năng sang các quốc gia láng giềng cũng như trở thành một quốc gia liên kết giao thương lục địa ngoài ra lĩnh vực khai mỏ của lào cũng khá phát triển quốc gia này được đánh giá là một trong các nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực đông nam á và thái bình dương lào là thành viên của hiệp định thương mại châu á thái bình dương apta hiệp hội các quốc gia đông nam á asean hội nghị cấp cao đông á và cộng đồng pháp ngữ lào xin trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới wto vào năm 1997 vào ngày 2 tháng 2 năm 2013 lào đã trở thành thành viên chính thức của tổ chức này == tên gọi == từ nguyên của từ lào chưa được biết một cách rõ ràng song nó có thể liên hệ với các bộ tộc được gọi là ai lao tiếng lào ອ້າຍລາວ tiếng isan อ้ายลาว xuất hiện trong các ghi chép từ thời nhà hán tại khu vực mà |
Lào | liên hệ với các bộ tộc được gọi là "Ai Lao" (tiếng Lào: ອ້າຍລາວ, tiếng Isan: อ้ายลาว, ) xuất hiện trong các ghi chép từ thời nhà Hán tại khu vực mà nay là tỉnh Vân Nam.
Cái tên "Laos" trong tiếng Anh bắt nguồn từ "Laos" trong tiếng Pháp. Đế quốc thực dân Pháp thống nhất vương quốc Lào vào Liên bang Đông Dương vào năm 1893 và đặt tên quốc gia theo tên của nhóm dân tộc chiếm đa số, đó là người Lào.
Trong tiếng Lào, nước này được gọi là "Muang Lao" (ເມືອງ ລາວ) hoặc "Pathet Lao" (ປະ ເທດ ລາວ), cả hai đều có nghĩa là "Quốc gia Lào".
== Lịch sử. ==
=== Sơ khai. ===
Phát hiện một sọ người cổ đại trong hang Tam Pa Ling thuộc Dãy Trường Sơn tại miền bắc Lào; hộp sọ có niên đại ít nhất là 46.000 năm, là hoá thạch người hiện đại có niên đại xa nhất được phát hiện tại Đông Nam Á. Các đồ tạo tác bằng đá, trong đó có đồ theo kiểu văn hoá Hoà Bình, được phát hiện trong các di chỉ có niên đại từ thế Canh Tân muộn tại miền bắc Lào. Bằng chứng khảo cổ học cho thấy xã hội nông nghiệp phát triển trong thiên niên kỷ 4 TCN. Các bình và các loại đồ khác được chôn cho thấy một xã hội phức tạp, có các đồ vật bằng đồng xuất hiện khoảng năm 1500 TCN, và các công cụ đồ sắt được biết đến từ | liên hệ với các bộ tộc được gọi là ai lao tiếng lào ອ້າຍລາວ tiếng isan อ้ายลาว xuất hiện trong các ghi chép từ thời nhà hán tại khu vực mà nay là tỉnh vân nam cái tên laos trong tiếng anh bắt nguồn từ laos trong tiếng pháp đế quốc thực dân pháp thống nhất vương quốc lào vào liên bang đông dương vào năm 1893 và đặt tên quốc gia theo tên của nhóm dân tộc chiếm đa số đó là người lào trong tiếng lào nước này được gọi là muang lao ເມືອງ ລາວ hoặc pathet lao ປະ ເທດ ລາວ cả hai đều có nghĩa là quốc gia lào == lịch sử == === sơ khai === phát hiện một sọ người cổ đại trong hang tam pa ling thuộc dãy trường sơn tại miền bắc lào hộp sọ có niên đại ít nhất là 46 000 năm là hoá thạch người hiện đại có niên đại xa nhất được phát hiện tại đông nam á các đồ tạo tác bằng đá trong đó có đồ theo kiểu văn hoá hoà bình được phát hiện trong các di chỉ có niên đại từ thế canh tân muộn tại miền bắc lào bằng chứng khảo cổ học cho thấy xã hội nông nghiệp phát triển trong thiên niên kỷ 4 tcn các bình và các loại đồ khác được chôn cho thấy một xã hội phức tạp có các đồ vật bằng đồng xuất hiện khoảng năm 1500 tcn và các công cụ đồ sắt được biết đến từ |
Lào | khác được chôn cho thấy một xã hội phức tạp, có các đồ vật bằng đồng xuất hiện khoảng năm 1500 TCN, và các công cụ đồ sắt được biết đến từ năm 700 TCN. Thời kỳ lịch sử nguyên thuỷ có đặc điểm là tiếp xúc với các nền văn minh Trung Hoa và Ấn Độ. Theo bằng chứng ngôn ngữ học và lịch sử khác, các bộ lạc nói tiếng Thái di cư về phía tây nam đến các lãnh thổ Lào và Thái Lan ngày nay từ Quảng Tây khoảng giữa các thế kỷ 8 và 9.
=== Lan Xang. ===
Lào có nguồn gốc lịch sử từ Vương quốc Lan Xang (Triệu Voi) được Phà Ngừm thành lập vào thế kỷ XIV. Phà Ngừm là hậu duệ của một dòng dõi quân chủ Lào, có tổ tiên là Mông Bì La Các. Ông lập Phật giáo Thượng toạ bộ làm quốc giáo và khiến Lan Xang trở nên thịnh vượng. Trong vòng 20 năm hình thành, vương quốc bành trướng về phía đông đến Chăm Pa và dọc Dãy Trường Sơn. Tuy nhiên, các triều thần không chịu được tính tàn nhẫn của ông nên họ đày ông đến khu vực mà nay thuộc tỉnh Nan của Thái Lan vào năm 1373. Con trai cả của Phà Ngừm là Oun Heuan đăng cơ với tước hiệu Samsenthai, Lan Xang trở thành một trung tâm mậu dịch quan trọng trong thời gian 43 năm Samsenthai cai trị. Sau khi Samsenthai mất vào năm 1421, Lan | khác được chôn cho thấy một xã hội phức tạp có các đồ vật bằng đồng xuất hiện khoảng năm 1500 tcn và các công cụ đồ sắt được biết đến từ năm 700 tcn thời kỳ lịch sử nguyên thuỷ có đặc điểm là tiếp xúc với các nền văn minh trung hoa và ấn độ theo bằng chứng ngôn ngữ học và lịch sử khác các bộ lạc nói tiếng thái di cư về phía tây nam đến các lãnh thổ lào và thái lan ngày nay từ quảng tây khoảng giữa các thế kỷ 8 và 9 === lan xang === lào có nguồn gốc lịch sử từ vương quốc lan xang triệu voi được phà ngừm thành lập vào thế kỷ xiv phà ngừm là hậu duệ của một dòng dõi quân chủ lào có tổ tiên là mông bì la các ông lập phật giáo thượng toạ bộ làm quốc giáo và khiến lan xang trở nên thịnh vượng trong vòng 20 năm hình thành vương quốc bành trướng về phía đông đến chăm pa và dọc dãy trường sơn tuy nhiên các triều thần không chịu được tính tàn nhẫn của ông nên họ đày ông đến khu vực mà nay thuộc tỉnh nan của thái lan vào năm 1373 con trai cả của phà ngừm là oun heuan đăng cơ với tước hiệu samsenthai lan xang trở thành một trung tâm mậu dịch quan trọng trong thời gian 43 năm samsenthai cai trị sau khi samsenthai mất vào năm 1421 lan |
Lào | cơ với tước hiệu Samsenthai, Lan Xang trở thành một trung tâm mậu dịch quan trọng trong thời gian 43 năm Samsenthai cai trị. Sau khi Samsenthai mất vào năm 1421, Lan Xang sụp đổ thành các phe phái xung khắc trong 100 năm sau đó.
Năm 1520, Photisarath đăng cơ và dời đô từ Luang Prabang đến Viêng Chăn nhằm tránh Miến Điện xâm chiếm. Setthathirat trở thành quốc vương vào năm 1548 sau khi cha ông bị ám sát, ông ra lệnh xây dựng That Luang, công trình hiện trở thành biểu trương quốc gia của Lào. Setthathirat mất tích khi trở về sau một cuộc viễn chinh sang Cao Miên, Lan Xang bắt đầu suy yếu nhanh chóng.
Phải đến năm 1637, khi Sourigna Vongsa đăng cơ, Lan Xang mới bành trướng biên giới hơn nữa. Thời gian Sourigna Vongsa cai trị thường được đánh giá là thời hoàng kim của Lào. Đến khi ông mất, Lan Xang không có người kế vị và bị phân thành ba thân vương quốc: Luang Phrabang, Viêng Chăn và Champasak. Từ năm 1763 đến năm 1769, các đội quân Miến Điện tràn vào miền Bắc Lào và sáp nhập Luang Phrabang, trong khi Champasak cuối cùng nằm dưới quyền bá chủ của Xiêm La.
Chao Anouvong được người Xiêm phong làm vua chư hầu của Viêng Chăn. Ông khuyến khích phục hưng mỹ thuật và văn học Lào, cải thiện quan hệ với Luang Phrabang. Chao Anouvong tiến hành khởi nghĩa chống Xiêm La vào năm 1826, kết quả | cơ với tước hiệu samsenthai lan xang trở thành một trung tâm mậu dịch quan trọng trong thời gian 43 năm samsenthai cai trị sau khi samsenthai mất vào năm 1421 lan xang sụp đổ thành các phe phái xung khắc trong 100 năm sau đó năm 1520 photisarath đăng cơ và dời đô từ luang prabang đến viêng chăn nhằm tránh miến điện xâm chiếm setthathirat trở thành quốc vương vào năm 1548 sau khi cha ông bị ám sát ông ra lệnh xây dựng that luang công trình hiện trở thành biểu trương quốc gia của lào setthathirat mất tích khi trở về sau một cuộc viễn chinh sang cao miên lan xang bắt đầu suy yếu nhanh chóng phải đến năm 1637 khi sourigna vongsa đăng cơ lan xang mới bành trướng biên giới hơn nữa thời gian sourigna vongsa cai trị thường được đánh giá là thời hoàng kim của lào đến khi ông mất lan xang không có người kế vị và bị phân thành ba thân vương quốc luang phrabang viêng chăn và champasak từ năm 1763 đến năm 1769 các đội quân miến điện tràn vào miền bắc lào và sáp nhập luang phrabang trong khi champasak cuối cùng nằm dưới quyền bá chủ của xiêm la chao anouvong được người xiêm phong làm vua chư hầu của viêng chăn ông khuyến khích phục hưng mỹ thuật và văn học lào cải thiện quan hệ với luang phrabang chao anouvong tiến hành khởi nghĩa chống xiêm la vào năm 1826 kết quả |
Lào | Ông khuyến khích phục hưng mỹ thuật và văn học Lào, cải thiện quan hệ với Luang Phrabang. Chao Anouvong tiến hành khởi nghĩa chống Xiêm La vào năm 1826, kết quả là thất bại và Viêng Chăn bị cướp phá.
Một chiến dịch quân sự của Xiêm La tại Lào vào năm 1876 được một nhà quan sát Anh mô tả là đã "chuyển đổi thành một cuộc tập kích săn nô lệ quy mô lớn".
=== Pháp thuộc. ===
Đến cuối thế kỷ 19, Luang Prabang bị Quân Cờ Đen từ Trung Quốc sang cướp phá. Pháp giải cứu Quốc vương Oun Kham và đưa Luang Phrabang thành một xứ bảo hộ. Ngay sau đó, Vương quốc Champasak và lãnh thổ Vientiane cũng trở thành xứ bảo hộ của Pháp. Quốc vương Sisavang Vong của Luang Phrabang trở thành quân chủ của một nước Lào thống nhất và Vientiane lại trở thành thủ đô.
Lào chưa từng quan trọng đối với Pháp, đây chỉ là một vùng đệm giữa Thái Lan chịu ảnh hưởng của Anh với Trung Kỳ và Bắc Kỳ vốn quan trọng hơn về kinh tế. Trong thời gian cai trị, người Pháp đưa vào hệ thống sưu dịch, buộc mọi nam giới tại Lào đóng góp 10 ngày lao động chân tay mỗi năm cho chính phủ thực dân. Lào sản xuất thiếc, cao su và cà phê, song chưa từng chiếm hơn 1% xuất khẩu của Đông Dương thuộc Pháp. Đến năm 1940, có khoảng 600 công dân Pháp sống tại Lào. Dưới | ông khuyến khích phục hưng mỹ thuật và văn học lào cải thiện quan hệ với luang phrabang chao anouvong tiến hành khởi nghĩa chống xiêm la vào năm 1826 kết quả là thất bại và viêng chăn bị cướp phá một chiến dịch quân sự của xiêm la tại lào vào năm 1876 được một nhà quan sát anh mô tả là đã chuyển đổi thành một cuộc tập kích săn nô lệ quy mô lớn === pháp thuộc === đến cuối thế kỷ 19 luang prabang bị quân cờ đen từ trung quốc sang cướp phá pháp giải cứu quốc vương oun kham và đưa luang phrabang thành một xứ bảo hộ ngay sau đó vương quốc champasak và lãnh thổ vientiane cũng trở thành xứ bảo hộ của pháp quốc vương sisavang vong của luang phrabang trở thành quân chủ của một nước lào thống nhất và vientiane lại trở thành thủ đô lào chưa từng quan trọng đối với pháp đây chỉ là một vùng đệm giữa thái lan chịu ảnh hưởng của anh với trung kỳ và bắc kỳ vốn quan trọng hơn về kinh tế trong thời gian cai trị người pháp đưa vào hệ thống sưu dịch buộc mọi nam giới tại lào đóng góp 10 ngày lao động chân tay mỗi năm cho chính phủ thực dân lào sản xuất thiếc cao su và cà phê song chưa từng chiếm hơn 1% xuất khẩu của đông dương thuộc pháp đến năm 1940 có khoảng 600 công dân pháp sống tại lào dưới |
Lào | thiếc, cao su và cà phê, song chưa từng chiếm hơn 1% xuất khẩu của Đông Dương thuộc Pháp. Đến năm 1940, có khoảng 600 công dân Pháp sống tại Lào. Dưới sự cai trị của Pháp, người Việt Nam được khuyến khích di cư sang Lào, những người thực dân Pháp nhìn nhận như là một giải pháp hợp lý cho một vấn đề thực tế. Đến năm 1943, dân số Việt Nam chiếm gần 40.000 người, chiếm đa số ở các thành phố lớn nhất của Lào và được hưởng quyền bầu lãnh đạo của họ. Kết quả là 53% dân số Viêng Chăn, 85% người Thakhek và 62% người Pakse là người Việt Nam, ngoại trừ Luang Phrabang nơi dân số chủ yếu là người Lào. Cuối năm 1945, Pháp thậm chí còn lập kế hoạch đầy tham vọng để di chuyển dân số Việt Nam sang ba vùng trọng điểm, tức là vùng đồng bằng Viêng Chăn, vùng Savannakhet, cao nguyên Bolaven. Nếu không, theo Martin Stuart-Fox, Lào có thể đã mất quyền kiểm soát đất nước của họ.
Trong Chiến tranh thế giới thứ hai, các lực lượng Pháp Vichy, Thái Lan, Đế quốc Nhật Bản, Pháp Tự do, Trung Quốc lần lượt chiếm đóng Lào. Ngày 9 tháng 3 năm 1945, một nhóm dân tộc chủ nghĩa tuyên bố Lào độc lập, thủ đô là Luang Prabang song đến ngày 7 tháng 4 năm 1945 binh sĩ Nhật Bản chiếm đóng thành phố. Người Nhật nỗ lực ép buộc Sisavang Vong | thiếc cao su và cà phê song chưa từng chiếm hơn 1% xuất khẩu của đông dương thuộc pháp đến năm 1940 có khoảng 600 công dân pháp sống tại lào dưới sự cai trị của pháp người việt nam được khuyến khích di cư sang lào những người thực dân pháp nhìn nhận như là một giải pháp hợp lý cho một vấn đề thực tế đến năm 1943 dân số việt nam chiếm gần 40 000 người chiếm đa số ở các thành phố lớn nhất của lào và được hưởng quyền bầu lãnh đạo của họ kết quả là 53% dân số viêng chăn 85% người thakhek và 62% người pakse là người việt nam ngoại trừ luang phrabang nơi dân số chủ yếu là người lào cuối năm 1945 pháp thậm chí còn lập kế hoạch đầy tham vọng để di chuyển dân số việt nam sang ba vùng trọng điểm tức là vùng đồng bằng viêng chăn vùng savannakhet cao nguyên bolaven nếu không theo martin stuart-fox lào có thể đã mất quyền kiểm soát đất nước của họ trong chiến tranh thế giới thứ hai các lực lượng pháp vichy thái lan đế quốc nhật bản pháp tự do trung quốc lần lượt chiếm đóng lào ngày 9 tháng 3 năm 1945 một nhóm dân tộc chủ nghĩa tuyên bố lào độc lập thủ đô là luang prabang song đến ngày 7 tháng 4 năm 1945 binh sĩ nhật bản chiếm đóng thành phố người nhật nỗ lực ép buộc sisavang vong |
Lào | Lào độc lập, thủ đô là Luang Prabang song đến ngày 7 tháng 4 năm 1945 binh sĩ Nhật Bản chiếm đóng thành phố. Người Nhật nỗ lực ép buộc Sisavang Vong tuyên bố Lào độc lập song đến ngày 8 tháng 4 cùng năm, ông chỉ tuyên bố Lào chấm dứt là lãnh thổ bảo hộ của Pháp. Sau đó ông bí mật phái Thân vương Kindavong đại diện cho Lào trong Đồng Minh và Hoàng tử Sisavang làm đại diện bên người Nhật. Khi Nhật Bản đầu hàng, một số nhân vật dân tộc chủ nghĩa tại Lào (bao gồm Thân vương Phetsarath) tuyên bố Lào độc lập, song đến đầu năm 1946, người Pháp tái chiếm đóng và trao quyền tự trị hạn chế cho Lào.
Trong Chiến tranh Đông Dương, Đảng Cộng sản Đông Dương thành lập tổ chức kháng chiến Pathet Lào. Pathet Lào bắt đầu chiến tranh chống lực lượng thực dân Pháp với viện trợ của Việt Minh. Năm 1950, Pháp trao cho Lào quyền bán tự trị với vị thế một "nhà nước liên kết" trong Liên hiệp Pháp. Pháp duy trì quyền kiểm soát thực tế cho đến ngày 22 tháng 10 năm 1953 thì Pháp quyết định trao trả chủ quyền trong hòa bình, khi Lào độc lập hoàn toàn với chính thể quân chủ lập hiến.
=== Độc lập. ===
Hiệp định Genève năm 1954 kết thúc Chiến tranh Đông Dương. Năm 1955, Hoa Kỳ lập một đơn vị đặc biệt nhằm thay thế Pháp ủng hộ Lục | lào độc lập thủ đô là luang prabang song đến ngày 7 tháng 4 năm 1945 binh sĩ nhật bản chiếm đóng thành phố người nhật nỗ lực ép buộc sisavang vong tuyên bố lào độc lập song đến ngày 8 tháng 4 cùng năm ông chỉ tuyên bố lào chấm dứt là lãnh thổ bảo hộ của pháp sau đó ông bí mật phái thân vương kindavong đại diện cho lào trong đồng minh và hoàng tử sisavang làm đại diện bên người nhật khi nhật bản đầu hàng một số nhân vật dân tộc chủ nghĩa tại lào bao gồm thân vương phetsarath tuyên bố lào độc lập song đến đầu năm 1946 người pháp tái chiếm đóng và trao quyền tự trị hạn chế cho lào trong chiến tranh đông dương đảng cộng sản đông dương thành lập tổ chức kháng chiến pathet lào pathet lào bắt đầu chiến tranh chống lực lượng thực dân pháp với viện trợ của việt minh năm 1950 pháp trao cho lào quyền bán tự trị với vị thế một nhà nước liên kết trong liên hiệp pháp pháp duy trì quyền kiểm soát thực tế cho đến ngày 22 tháng 10 năm 1953 thì pháp quyết định trao trả chủ quyền trong hòa bình khi lào độc lập hoàn toàn với chính thể quân chủ lập hiến === độc lập === hiệp định genève năm 1954 kết thúc chiến tranh đông dương năm 1955 hoa kỳ lập một đơn vị đặc biệt nhằm thay thế pháp ủng hộ lục |
Lào | lập hiến.
=== Độc lập. ===
Hiệp định Genève năm 1954 kết thúc Chiến tranh Đông Dương. Năm 1955, Hoa Kỳ lập một đơn vị đặc biệt nhằm thay thế Pháp ủng hộ Lục quân Hoàng gia Lào chống Pathet Lào cộng sản.
Năm 1960, giao tranh bùng phát giữa Lục quân Hoàng gia Lào và các du kích Pathet Lào được Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và Liên Xô hậu thuẫn. Một chính phủ lâm thời đoàn kết dân tộc thứ nhì được Thân vương Souvanna Phouma thành lập vào năm 1962 song thất bại, và tình hình dần xấu đi và biến thành nội chiến quy mô lớn giữa chính phủ Hoàng gia Lào và Pathet Lào. Pathet Lào được quân đội và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam ủng hộ.
Lào giữ vai trò quan trọng trong Chiến tranh Việt Nam do Quân đội Nhân dân Việt Nam tiến vào và nắm giữ nhiều lãnh thổ của Lào để mở đường tiếp tế cho chiến trường miền Nam Việt Nam. Đáp lại, Hoa Kỳ oanh tạc các vị trí của quân đội Việt Nam, ủng hộ các lực lượng chống cộng sản chính quy và không chính quy tại Lào và hỗ trợ quân Việt Nam Cộng hòa xâm nhập Lào.
Năm 1968, Quân đội Nhân dân Việt Nam phát động tấn công giúp Pathet Lào chống lại lực lượng Hoàng gia Lào. Cuộc tấn công này khiến lực lượng Quân đội Hoàng gia Lào tan rã ở mức độ lớn, thế lực | lập hiến === độc lập === hiệp định genève năm 1954 kết thúc chiến tranh đông dương năm 1955 hoa kỳ lập một đơn vị đặc biệt nhằm thay thế pháp ủng hộ lục quân hoàng gia lào chống pathet lào cộng sản năm 1960 giao tranh bùng phát giữa lục quân hoàng gia lào và các du kích pathet lào được việt nam dân chủ cộng hòa và liên xô hậu thuẫn một chính phủ lâm thời đoàn kết dân tộc thứ nhì được thân vương souvanna phouma thành lập vào năm 1962 song thất bại và tình hình dần xấu đi và biến thành nội chiến quy mô lớn giữa chính phủ hoàng gia lào và pathet lào pathet lào được quân đội và mặt trận dân tộc giải phóng miền nam việt nam ủng hộ lào giữ vai trò quan trọng trong chiến tranh việt nam do quân đội nhân dân việt nam tiến vào và nắm giữ nhiều lãnh thổ của lào để mở đường tiếp tế cho chiến trường miền nam việt nam đáp lại hoa kỳ oanh tạc các vị trí của quân đội việt nam ủng hộ các lực lượng chống cộng sản chính quy và không chính quy tại lào và hỗ trợ quân việt nam cộng hòa xâm nhập lào năm 1968 quân đội nhân dân việt nam phát động tấn công giúp pathet lào chống lại lực lượng hoàng gia lào cuộc tấn công này khiến lực lượng quân đội hoàng gia lào tan rã ở mức độ lớn thế lực |
Lào | tấn công giúp Pathet Lào chống lại lực lượng Hoàng gia Lào. Cuộc tấn công này khiến lực lượng Quân đội Hoàng gia Lào tan rã ở mức độ lớn, thế lực chống cộng chính tại Lào chuyển sang lực lượng H'Mông dưới quyền Vàng Pao do Hoa Kỳ và Thái Lan ủng hộ.
Cuộc oanh tạc trên không chống lại Pathet Lào và Quân đội Nhân dân Việt Nam đã được thực hiện bởi Hoa Kỳ để ngăn chặn sự sụp đổ của Chính phủ Hoàng gia Lào và từ chối việc sử dụng Đường mòn Hồ Chí Minh để tấn công lực lượng Hoa Kỳ tại Cộng hòa Việt Nam. Từ năm 1964 đến năm 1973, Hoa Kỳ ném hai triệu tấn bom tại Lào, gần bằng lượng bom họ ném tại châu Âu và châu Á trong Chiến tranh thế giới thứ hai, khiến Lào trở thành quốc gia bị ném bom nặng nề nhất trong lịch sử nếu so với dân số; "The New York Times" lưu ý rằng "mỗi người Lào nhận gần một tấn bom." Khoảng 80 triệu quả bom không phát nổ và vẫn còn rải rác khắp đất nước, khiến nhiều vùng đất rộng lớn không thể canh tác và làm thiệt mạng hàng chục người Lào mỗi năm.
Năm 1975, Pathet Lào cùng Quân đội Nhân dân Việt Nam lật đổ chính phủ Vương quốc Lào, buộc Quốc vương Savang Vatthana thoái vị vào ngày 2 tháng 12 năm 1975. Từ 20.000 đến 70.000 người Lào chết trong nội | tấn công giúp pathet lào chống lại lực lượng hoàng gia lào cuộc tấn công này khiến lực lượng quân đội hoàng gia lào tan rã ở mức độ lớn thế lực chống cộng chính tại lào chuyển sang lực lượng h mông dưới quyền vàng pao do hoa kỳ và thái lan ủng hộ cuộc oanh tạc trên không chống lại pathet lào và quân đội nhân dân việt nam đã được thực hiện bởi hoa kỳ để ngăn chặn sự sụp đổ của chính phủ hoàng gia lào và từ chối việc sử dụng đường mòn hồ chí minh để tấn công lực lượng hoa kỳ tại cộng hòa việt nam từ năm 1964 đến năm 1973 hoa kỳ ném hai triệu tấn bom tại lào gần bằng lượng bom họ ném tại châu âu và châu á trong chiến tranh thế giới thứ hai khiến lào trở thành quốc gia bị ném bom nặng nề nhất trong lịch sử nếu so với dân số the new york times lưu ý rằng mỗi người lào nhận gần một tấn bom khoảng 80 triệu quả bom không phát nổ và vẫn còn rải rác khắp đất nước khiến nhiều vùng đất rộng lớn không thể canh tác và làm thiệt mạng hàng chục người lào mỗi năm năm 1975 pathet lào cùng quân đội nhân dân việt nam lật đổ chính phủ vương quốc lào buộc quốc vương savang vatthana thoái vị vào ngày 2 tháng 12 năm 1975 từ 20 000 đến 70 000 người lào chết trong nội |
Lào | Việt Nam lật đổ chính phủ Vương quốc Lào, buộc Quốc vương Savang Vatthana thoái vị vào ngày 2 tháng 12 năm 1975. Từ 20.000 đến 70.000 người Lào chết trong nội chiến.
Vào ngày 2 tháng 12 năm 1975, sau khi nắm quyền kiểm soát đất nước, chính phủ Pathet dưới quyền Kaysone Phomvihane đổi tên nước thành "Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào" và ký kết các thỏa thuận cho Việt Nam quyền được bố trí lực lượng vũ trang và bổ nhiệm các cố vấn hỗ trợ giám sát đất nước. Trong một bài báo được xuất bản năm 1990, nhà hoạt động nhân quyền Hmong Vang Pobzeb đã viết rằng Lào là lãnh thổ thuộc địa của Việt Nam kể từ ngày 2 tháng 12 năm 1975 và được chỉ đạo bởi Việt Nam trong các vấn đề nội bộ và đối ngoại. Mối quan hệ chặt chẽ giữa Lào và Việt Nam đã được chính thức hóa thông qua một hiệp ước được ký năm 1977, từ đó không chỉ cung cấp hướng dẫn cho chính sách đối ngoại của Lào mà còn là cơ sở cho sự tham gia của Việt Nam ở tất cả các cấp chính trị và kinh tế Lào. Năm 1979, Việt Nam yêu cầu Lào kết thúc quan hệ với Trung Quốc, khiến Lào bị Trung Quốc, Hoa Kỳ và các quốc gia khác cô lập về thương mại. Xung đột giữa phiến quân người H'Mông với Pathet Lào và Quân đội Nhân dân Việt | việt nam lật đổ chính phủ vương quốc lào buộc quốc vương savang vatthana thoái vị vào ngày 2 tháng 12 năm 1975 từ 20 000 đến 70 000 người lào chết trong nội chiến vào ngày 2 tháng 12 năm 1975 sau khi nắm quyền kiểm soát đất nước chính phủ pathet dưới quyền kaysone phomvihane đổi tên nước thành cộng hòa dân chủ nhân dân lào và ký kết các thỏa thuận cho việt nam quyền được bố trí lực lượng vũ trang và bổ nhiệm các cố vấn hỗ trợ giám sát đất nước trong một bài báo được xuất bản năm 1990 nhà hoạt động nhân quyền hmong vang pobzeb đã viết rằng lào là lãnh thổ thuộc địa của việt nam kể từ ngày 2 tháng 12 năm 1975 và được chỉ đạo bởi việt nam trong các vấn đề nội bộ và đối ngoại mối quan hệ chặt chẽ giữa lào và việt nam đã được chính thức hóa thông qua một hiệp ước được ký năm 1977 từ đó không chỉ cung cấp hướng dẫn cho chính sách đối ngoại của lào mà còn là cơ sở cho sự tham gia của việt nam ở tất cả các cấp chính trị và kinh tế lào năm 1979 việt nam yêu cầu lào kết thúc quan hệ với trung quốc khiến lào bị trung quốc hoa kỳ và các quốc gia khác cô lập về thương mại xung đột giữa phiến quân người h mông với pathet lào và quân đội nhân dân việt |
Lào | Lào bị Trung Quốc, Hoa Kỳ và các quốc gia khác cô lập về thương mại. Xung đột giữa phiến quân người H'Mông với Pathet Lào và Quân đội Nhân dân Việt Nam tiếp tục sau nội chiến tại các khu vực trọng yếu của Lào. Năm 1979 có 50.000 quân Việt Nam đóng quân tại Lào và có tới 6.000 quan chức dân sự Việt Nam, trong đó có 1.000 người trực tiếp gắn bó với các bộ ở Vientiane.
Cuộc xung đột giữa phiến quân H'mong và Quân đội Nhân dân Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (SRV) cũng như Pathet Lào do SRV hậu thuẫn tiếp tục tại các khu vực trọng yếu của Lào, bao gồm cả Vùng quân sự khép kín Saysaboune, Khu quân sự khép kín Xaisamboune gần tỉnh Viêng Chăn và tỉnh Xieng Khouang. Từ năm 1975 đến năm 1996, Hoa Kỳ tái định cư khoảng 250.000 người tị nạn Lào từ Thái Lan, trong đó có 130.000 người H'Mông. (Xem: Khủng hoảng tị nạn Đông Dương)
Ngày 2 tháng 12 năm 2015, Lào kỷ niệm 40 năm thành lập nước.
== Địa lý. ==
Lào là quốc gia nội lục duy nhất tại Đông Nam Á, hầu hết lãnh thổ nắm giữa vĩ độ 14° và 23° Bắc, và kinh độ 100° và 108° Đông. Lào có cảnh quan rừng rậm, hầu hết là các dãy núi gồ ghề, đỉnh núi cao nhất là Phou Bia cao 2.818 m, cùng một số đồng bằng và cao nguyên. Sông Mekong tạo | lào bị trung quốc hoa kỳ và các quốc gia khác cô lập về thương mại xung đột giữa phiến quân người h mông với pathet lào và quân đội nhân dân việt nam tiếp tục sau nội chiến tại các khu vực trọng yếu của lào năm 1979 có 50 000 quân việt nam đóng quân tại lào và có tới 6 000 quan chức dân sự việt nam trong đó có 1 000 người trực tiếp gắn bó với các bộ ở vientiane cuộc xung đột giữa phiến quân h mong và quân đội nhân dân cộng hòa xã hội chủ nghĩa việt nam srv cũng như pathet lào do srv hậu thuẫn tiếp tục tại các khu vực trọng yếu của lào bao gồm cả vùng quân sự khép kín saysaboune khu quân sự khép kín xaisamboune gần tỉnh viêng chăn và tỉnh xieng khouang từ năm 1975 đến năm 1996 hoa kỳ tái định cư khoảng 250 000 người tị nạn lào từ thái lan trong đó có 130 000 người h mông xem khủng hoảng tị nạn đông dương ngày 2 tháng 12 năm 2015 lào kỷ niệm 40 năm thành lập nước == địa lý == lào là quốc gia nội lục duy nhất tại đông nam á hầu hết lãnh thổ nắm giữa vĩ độ 14° và 23° bắc và kinh độ 100° và 108° đông lào có cảnh quan rừng rậm hầu hết là các dãy núi gồ ghề đỉnh núi cao nhất là phou bia cao 2 818 m cùng một số đồng bằng và cao nguyên sông mekong tạo |
Lào | quan rừng rậm, hầu hết là các dãy núi gồ ghề, đỉnh núi cao nhất là Phou Bia cao 2.818 m, cùng một số đồng bằng và cao nguyên. Sông Mekong tạo thành một đoạn dài biên giới phía tây với Thái Lan, còn dãy Trường Sơn tạo thành hầu hết biên giới phía đông với Việt Nam, dãy núi Luangprabang tạo thành biên giới tây bắc với các vùng cao Thái Lan. Có hai cao nguyên là Xiangkhoang tại phía bắc và Bolaven tại phía nam. Lào có khí hậu nhiệt đới, chịu ảnh hưởng của gió mùa. Lào có thể được phân thành ba khu vực địa lý: bắc, trung và nam.
Mùa mưa riêng biệt và kéo dài từ tháng 5 đến tháng 11, tiếp đến là mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4. Theo truyền thống địa phương, một năm có ba mùa là mùa mưa, mùa lạnh và mùa nóng, do hai tháng cuối của mùa khô nóng hơn đáng kể so với bốn tháng trước đó. Thủ đô của Lào là Vientiane, các thành thị lớn khác là Luang Prabang, Savannakhet và Pakse.
Năm 1993, chính phủ Lào dành ra 21% diện tích đất cho bảo tồn môi trường sống tự nhiên. Đây là một trong các quốc gia thuộc khu vực trồng thuốc phiện "Tam giác Vàng". Theo cuốn sách thực tế của UNODC vào tháng 10 năm 2007 về trồng trọt thuốc phiện ở Đông Nam Á, diện tích trồng cây thuốc phiện là 15 km vuông, giảm | quan rừng rậm hầu hết là các dãy núi gồ ghề đỉnh núi cao nhất là phou bia cao 2 818 m cùng một số đồng bằng và cao nguyên sông mekong tạo thành một đoạn dài biên giới phía tây với thái lan còn dãy trường sơn tạo thành hầu hết biên giới phía đông với việt nam dãy núi luangprabang tạo thành biên giới tây bắc với các vùng cao thái lan có hai cao nguyên là xiangkhoang tại phía bắc và bolaven tại phía nam lào có khí hậu nhiệt đới chịu ảnh hưởng của gió mùa lào có thể được phân thành ba khu vực địa lý bắc trung và nam mùa mưa riêng biệt và kéo dài từ tháng 5 đến tháng 11 tiếp đến là mùa khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 4 theo truyền thống địa phương một năm có ba mùa là mùa mưa mùa lạnh và mùa nóng do hai tháng cuối của mùa khô nóng hơn đáng kể so với bốn tháng trước đó thủ đô của lào là vientiane các thành thị lớn khác là luang prabang savannakhet và pakse năm 1993 chính phủ lào dành ra 21% diện tích đất cho bảo tồn môi trường sống tự nhiên đây là một trong các quốc gia thuộc khu vực trồng thuốc phiện tam giác vàng theo cuốn sách thực tế của unodc vào tháng 10 năm 2007 về trồng trọt thuốc phiện ở đông nam á diện tích trồng cây thuốc phiện là 15 km vuông giảm |
Lào | Vàng". Theo cuốn sách thực tế của UNODC vào tháng 10 năm 2007 về trồng trọt thuốc phiện ở Đông Nam Á, diện tích trồng cây thuốc phiện là 15 km vuông, giảm 3 km vuông so với năm 2006.
Lào có thể được coi là bao gồm ba khu vực địa lý: bắc, trung và nam.
=== Hành chính. ===
Lào được phân thành 17 tỉnh ("khoueng") và thủ đô Vientiane. Tỉnh mới nhất là Xaisomboun, được thành lập vào năm 2013. Các tỉnh được chia thành huyện ("muang") rồi đến bản ("ban"). Một bản "đô thị" về cơ bản là một thị trấn.
=== Môi trường. ===
Lào ngày càng gặp nhiều vấn đề về môi trường, với nạn phá rừng là một vấn đề đặc biệt quan trọng như mở rộng khai thác thương mại rừng, kế hoạch bổ sung các công trình thủy điện, nhu cầu nước ngoài cho động vật hoang dã và lâm sản ngoài gỗ cho thực phẩm và thuốc truyền thống và dân số tạo ra áp lực ngày càng tăng.
Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc cảnh báo: "Bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ở Lào là yếu tố quan trọng để giảm nghèo và tăng trưởng kinh tế."
Vào tháng 4 năm 2011, tờ "The Independent" đưa tin Lào đã bắt đầu làm việc trên đập Xayaburi gây tranh cãi trên sông Mekong mà không được chính thức phê duyệt. Các nhà môi trường nói rằng đập sẽ ảnh hưởng xấu đến 60 triệu người và Campuchia | vàng theo cuốn sách thực tế của unodc vào tháng 10 năm 2007 về trồng trọt thuốc phiện ở đông nam á diện tích trồng cây thuốc phiện là 15 km vuông giảm 3 km vuông so với năm 2006 lào có thể được coi là bao gồm ba khu vực địa lý bắc trung và nam === hành chính === lào được phân thành 17 tỉnh khoueng và thủ đô vientiane tỉnh mới nhất là xaisomboun được thành lập vào năm 2013 các tỉnh được chia thành huyện muang rồi đến bản ban một bản đô thị về cơ bản là một thị trấn === môi trường === lào ngày càng gặp nhiều vấn đề về môi trường với nạn phá rừng là một vấn đề đặc biệt quan trọng như mở rộng khai thác thương mại rừng kế hoạch bổ sung các công trình thủy điện nhu cầu nước ngoài cho động vật hoang dã và lâm sản ngoài gỗ cho thực phẩm và thuốc truyền thống và dân số tạo ra áp lực ngày càng tăng chương trình phát triển liên hợp quốc cảnh báo bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên ở lào là yếu tố quan trọng để giảm nghèo và tăng trưởng kinh tế vào tháng 4 năm 2011 tờ the independent đưa tin lào đã bắt đầu làm việc trên đập xayaburi gây tranh cãi trên sông mekong mà không được chính thức phê duyệt các nhà môi trường nói rằng đập sẽ ảnh hưởng xấu đến 60 triệu người và campuchia |
Lào | đập Xayaburi gây tranh cãi trên sông Mekong mà không được chính thức phê duyệt. Các nhà môi trường nói rằng đập sẽ ảnh hưởng xấu đến 60 triệu người và Campuchia và Việt Nam - quan ngại về dòng chảy của nước - chính thức phản đối dự án. Ủy ban sông Mê Kông, một cơ quan liên chính phủ khu vực được thiết kế để thúc đẩy "quản lý bền vững" dòng sông, nổi tiếng với cá da trơn khổng lồ của nó, đã thực hiện một nghiên cứu cảnh báo nếu Xayaburi và các kế hoạch tiếp theo đi trước, nó "cơ bản sẽ làm suy yếu sự phong phú, năng suất và sự đa dạng của các nguồn tài nguyên cá Mekong ". Quốc gia láng giềng Việt Nam cảnh báo rằng con đập sẽ gây hại cho đồng bằng sông Cửu Long, nơi có gần 20 triệu người và cung cấp khoảng 50% sản lượng gạo của Việt Nam và hơn 70% sản lượng thủy sản và trái cây.
Milton Osborne, Tham dự viên tại Viện Chính sách Quốc tế Lowy, người đã nghiên cứu chuyên sâu về sông Mekong, cảnh báo: "Kịch bản tương lai của sông Mekong không còn là nguồn của cá."
Khai thác gỗ bất hợp pháp cũng là một vấn đề lớn. Các nhóm môi trường ước tính 500.000 mét khối đang bị các công ty hợp tác với Quân đội Nhân dân Lào khai thác và sau đó vận chuyển từ Lào sang Việt Nam hàng năm, | đập xayaburi gây tranh cãi trên sông mekong mà không được chính thức phê duyệt các nhà môi trường nói rằng đập sẽ ảnh hưởng xấu đến 60 triệu người và campuchia và việt nam quan ngại về dòng chảy của nước chính thức phản đối dự án ủy ban sông mê kông một cơ quan liên chính phủ khu vực được thiết kế để thúc đẩy quản lý bền vững dòng sông nổi tiếng với cá da trơn khổng lồ của nó đã thực hiện một nghiên cứu cảnh báo nếu xayaburi và các kế hoạch tiếp theo đi trước nó cơ bản sẽ làm suy yếu sự phong phú năng suất và sự đa dạng của các nguồn tài nguyên cá mekong quốc gia láng giềng việt nam cảnh báo rằng con đập sẽ gây hại cho đồng bằng sông cửu long nơi có gần 20 triệu người và cung cấp khoảng 50% sản lượng gạo của việt nam và hơn 70% sản lượng thủy sản và trái cây milton osborne tham dự viên tại viện chính sách quốc tế lowy người đã nghiên cứu chuyên sâu về sông mekong cảnh báo kịch bản tương lai của sông mekong không còn là nguồn của cá khai thác gỗ bất hợp pháp cũng là một vấn đề lớn các nhóm môi trường ước tính 500 000 mét khối đang bị các công ty hợp tác với quân đội nhân dân lào khai thác và sau đó vận chuyển từ lào sang việt nam hàng năm |
Lào | ước tính 500.000 mét khối đang bị các công ty hợp tác với Quân đội Nhân dân Lào khai thác và sau đó vận chuyển từ Lào sang Việt Nam hàng năm, với hầu hết đồ nội thất cuối cùng được xuất khẩu sang các nước phương Tây. Một cuộc điều tra của chính phủ năm 1992 chỉ ra rằng rừng chiếm khoảng 48 phần trăm diện tích đất của Lào. Độ che phủ rừng giảm xuống còn 41% trong một cuộc khảo sát năm 2002. Chính quyền Lào đã nói rằng, trên thực tế, độ che phủ của rừng có thể không quá 35% do các dự án phát triển như thủy điện.
== Chính trị. ==
Lào là một nhà nước xã hội chủ nghĩa công khai tán thành chủ nghĩa cộng sản. Chính đảng hợp pháp duy nhất là Đảng Nhân dân Cách mạng Lào. Nguyên thủ quốc gia là chủ tịch nước, người này đồng thời là tổng bí thư của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào. Thủ tướng là một thành viên trong Bộ Chính trị Đảng Nhân dân Cách mạng Lào. Các chính sách của chính phủ được Đảng xác định thông qua Bộ Chính trị gồm 11 thành viên và Ủy ban Trung ương Đảng gồm 61 thành viên. Các quyết định quan trọng của chính phủ do Hội đồng Bộ trưởng xem xét. Việt Nam duy trì ảnh hưởng đáng kể đến Bộ Chính trị Đảng Nhân dân Cách mạng Lào.
Hiến pháp đầu tiên của Lào được ban hành vào | ước tính 500 000 mét khối đang bị các công ty hợp tác với quân đội nhân dân lào khai thác và sau đó vận chuyển từ lào sang việt nam hàng năm với hầu hết đồ nội thất cuối cùng được xuất khẩu sang các nước phương tây một cuộc điều tra của chính phủ năm 1992 chỉ ra rằng rừng chiếm khoảng 48 phần trăm diện tích đất của lào độ che phủ rừng giảm xuống còn 41% trong một cuộc khảo sát năm 2002 chính quyền lào đã nói rằng trên thực tế độ che phủ của rừng có thể không quá 35% do các dự án phát triển như thủy điện == chính trị == lào là một nhà nước xã hội chủ nghĩa công khai tán thành chủ nghĩa cộng sản chính đảng hợp pháp duy nhất là đảng nhân dân cách mạng lào nguyên thủ quốc gia là chủ tịch nước người này đồng thời là tổng bí thư của đảng nhân dân cách mạng lào thủ tướng là một thành viên trong bộ chính trị đảng nhân dân cách mạng lào các chính sách của chính phủ được đảng xác định thông qua bộ chính trị gồm 11 thành viên và ủy ban trung ương đảng gồm 61 thành viên các quyết định quan trọng của chính phủ do hội đồng bộ trưởng xem xét việt nam duy trì ảnh hưởng đáng kể đến bộ chính trị đảng nhân dân cách mạng lào hiến pháp đầu tiên của lào được ban hành vào |
Lào | đồng Bộ trưởng xem xét. Việt Nam duy trì ảnh hưởng đáng kể đến Bộ Chính trị Đảng Nhân dân Cách mạng Lào.
Hiến pháp đầu tiên của Lào được ban hành vào ngày 11 tháng 5 năm 1947, trong đó tuyên bố Lào là một nhà nước độc lập trong Liên hiệp Pháp. Hiến pháp sửa đổi vào ngày 11 tháng 5 năm 1957 bỏ qua đề cập đến Liên hiệp Pháp, song vẫn còn quan hệ mật thiết về giáo dục, y tế, kỹ thuật với cường quốc thực dân cũ. Văn kiện năm 1957 bị bãi bỏ vào ngày 3 tháng 12 năm 1975, khi thành lập chế độ mới theo chủ nghĩa cộng sản. Một hiến pháp mới được thông qua vào năm 1991, trong đó xác định "vai trò lãnh đạo" của Đảng Nhân dân Cách mạng Lào.
Cuộc bầu cử quốc hội 1992 bầu ra 85 đại biểu, số đại biểu tăng lên 99 vào năm 1997, 115 vào năm 2006 và 132 vào năm 2011.
Quân đội Nhân dân Lào có quy mô nhỏ, ít ngân sách và không đủ nguồn lực; sứ mệnh của họ tập trung vào an ninh biên giới và nội địa, chủ yếu là chống lại các nhóm nổi dậy người H'Mông và đối lập khác. Cùng với Đảng Nhân dân Cách mạng Lào và chính phủ, Quân đội Nhân dân Lào là trụ cột thứ ba của bộ máy nhà nước, và được dự kiến ngăn chặn bất ổn chính trị và dân sự hoặc tình | đồng bộ trưởng xem xét việt nam duy trì ảnh hưởng đáng kể đến bộ chính trị đảng nhân dân cách mạng lào hiến pháp đầu tiên của lào được ban hành vào ngày 11 tháng 5 năm 1947 trong đó tuyên bố lào là một nhà nước độc lập trong liên hiệp pháp hiến pháp sửa đổi vào ngày 11 tháng 5 năm 1957 bỏ qua đề cập đến liên hiệp pháp song vẫn còn quan hệ mật thiết về giáo dục y tế kỹ thuật với cường quốc thực dân cũ văn kiện năm 1957 bị bãi bỏ vào ngày 3 tháng 12 năm 1975 khi thành lập chế độ mới theo chủ nghĩa cộng sản một hiến pháp mới được thông qua vào năm 1991 trong đó xác định vai trò lãnh đạo của đảng nhân dân cách mạng lào cuộc bầu cử quốc hội 1992 bầu ra 85 đại biểu số đại biểu tăng lên 99 vào năm 1997 115 vào năm 2006 và 132 vào năm 2011 quân đội nhân dân lào có quy mô nhỏ ít ngân sách và không đủ nguồn lực sứ mệnh của họ tập trung vào an ninh biên giới và nội địa chủ yếu là chống lại các nhóm nổi dậy người h mông và đối lập khác cùng với đảng nhân dân cách mạng lào và chính phủ quân đội nhân dân lào là trụ cột thứ ba của bộ máy nhà nước và được dự kiến ngăn chặn bất ổn chính trị và dân sự hoặc tình |
Lào | chính phủ, Quân đội Nhân dân Lào là trụ cột thứ ba của bộ máy nhà nước, và được dự kiến ngăn chặn bất ổn chính trị và dân sự hoặc tình huống khẩn cấp tương tự. Không tồn tại mối đe dọa từ bên ngoài đối với Lào, và Quân đội Nhân dân Lào duy trì quan hệ mạnh mẽ với Quân đội Nhân dân Việt Nam.
== Kinh tế. ==
Là một quốc gia không giáp biển, lại có cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện và phần lớn lực lượng lao động thiếu kĩ năng, Lào vẫn là một trong những nước nghèo nhất Đông Nam Á. Kinh tế Lào phụ thuộc nhiều vào đầu tư và thương mại với các nước láng giềng. Năm 2009, dù Lào về chính thức vẫn là nhà nước cộng sản, song chính quyền Obama tuyên bố Lào không còn là nước Marx–Lenin và bỏ lệnh cấm các công ty Lào nhận tài chính từ Ngân hàng Xuất nhập khẩu Hoa Kỳ (Ex-Im Bank). Năm 2011, Sở Giao dịch Chứng khoán Lào bắt đầu giao dịch. Năm 2016, Trung Quốc là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào kinh tế Lào, tính luỹ kế họ đã đầu tư 5,395 tỷ USD trong giai đoạn 1989–2014, xếp thứ nhì và thứ ba trong giai đoạn này là Thái Lan (4,489 tỷ USD) và Việt Nam (3,108 tỷ USD)..
Nông nghiệp tự cấp vẫn chiếm đến một nửa GDP và tạo 80% số việc làm. Chỉ có 4,01% diện tích lãnh | chính phủ quân đội nhân dân lào là trụ cột thứ ba của bộ máy nhà nước và được dự kiến ngăn chặn bất ổn chính trị và dân sự hoặc tình huống khẩn cấp tương tự không tồn tại mối đe dọa từ bên ngoài đối với lào và quân đội nhân dân lào duy trì quan hệ mạnh mẽ với quân đội nhân dân việt nam == kinh tế == là một quốc gia không giáp biển lại có cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện và phần lớn lực lượng lao động thiếu kĩ năng lào vẫn là một trong những nước nghèo nhất đông nam á kinh tế lào phụ thuộc nhiều vào đầu tư và thương mại với các nước láng giềng năm 2009 dù lào về chính thức vẫn là nhà nước cộng sản song chính quyền obama tuyên bố lào không còn là nước marx–lenin và bỏ lệnh cấm các công ty lào nhận tài chính từ ngân hàng xuất nhập khẩu hoa kỳ ex-im bank năm 2011 sở giao dịch chứng khoán lào bắt đầu giao dịch năm 2016 trung quốc là nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất vào kinh tế lào tính luỹ kế họ đã đầu tư 5 395 tỷ usd trong giai đoạn 1989–2014 xếp thứ nhì và thứ ba trong giai đoạn này là thái lan 4 489 tỷ usd và việt nam 3 108 tỷ usd nông nghiệp tự cấp vẫn chiếm đến một nửa gdp và tạo 80% số việc làm chỉ có 4 01% diện tích lãnh |
Lào | Thái Lan (4,489 tỷ USD) và Việt Nam (3,108 tỷ USD)..
Nông nghiệp tự cấp vẫn chiếm đến một nửa GDP và tạo 80% số việc làm. Chỉ có 4,01% diện tích lãnh thổ là đất canh tác và chỉ 0,34% diện tích lãnh thổ được sử dụng làm đất trồng trọt lâu dài, đây là tỷ lệ thấp nhất trong Tiểu vùng Sông Mekong Mở rộng. Lúa chi phối nông nghiệp Lào do khoảng 80% diện tích đất canh tác dành cho trồng lúa. Khoảng 77% nông hộ Lào tự cung cấp gạo. Sản lượng lúa tăng 5% mỗi năm từ năm 1990 đến năm 2005 nhờ cải tiến về giống và cải cách kinh tế, Lào lần đầu đạt được cân bằng ròng về xuất nhập khẩu gạo vào năm 1999. Lào có lẽ có nhiều giống gạo nhất trong Tiểu vùng Sông Mekong Mở rộng. Từ năm 1995, chính phủ Lào làm việc cùng Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế tại Philippines nhằm thu thập các mẫu hạt của hàng nghìn giống lúa tại Lào.
Kinh tế Lào nhận được viện trợ phát triển từ IMF, ADB và các nguồn quốc tế khác, cũng như đầu tư trực tiếp nước ngoài về phát triển xã hội, công nghiệp thủy điện và khai mỏ (đáng chú ý nhất là đồng và vàng). Du lịch là ngành tăng trưởng nhanh chóng. Phát triển kinh tế tại Lào bị cản trở do chảy máu chất xám.
Lào giàu tài nguyên thiên nhiên, song phải nhập khẩu dầu khí. Luyện | thái lan 4 489 tỷ usd và việt nam 3 108 tỷ usd nông nghiệp tự cấp vẫn chiếm đến một nửa gdp và tạo 80% số việc làm chỉ có 4 01% diện tích lãnh thổ là đất canh tác và chỉ 0 34% diện tích lãnh thổ được sử dụng làm đất trồng trọt lâu dài đây là tỷ lệ thấp nhất trong tiểu vùng sông mekong mở rộng lúa chi phối nông nghiệp lào do khoảng 80% diện tích đất canh tác dành cho trồng lúa khoảng 77% nông hộ lào tự cung cấp gạo sản lượng lúa tăng 5% mỗi năm từ năm 1990 đến năm 2005 nhờ cải tiến về giống và cải cách kinh tế lào lần đầu đạt được cân bằng ròng về xuất nhập khẩu gạo vào năm 1999 lào có lẽ có nhiều giống gạo nhất trong tiểu vùng sông mekong mở rộng từ năm 1995 chính phủ lào làm việc cùng viện nghiên cứu lúa quốc tế tại philippines nhằm thu thập các mẫu hạt của hàng nghìn giống lúa tại lào kinh tế lào nhận được viện trợ phát triển từ imf adb và các nguồn quốc tế khác cũng như đầu tư trực tiếp nước ngoài về phát triển xã hội công nghiệp thủy điện và khai mỏ đáng chú ý nhất là đồng và vàng du lịch là ngành tăng trưởng nhanh chóng phát triển kinh tế tại lào bị cản trở do chảy máu chất xám lào giàu tài nguyên thiên nhiên song phải nhập khẩu dầu khí luyện |
Lào | là ngành tăng trưởng nhanh chóng. Phát triển kinh tế tại Lào bị cản trở do chảy máu chất xám.
Lào giàu tài nguyên thiên nhiên, song phải nhập khẩu dầu khí. Luyện kim là một ngành quan trọng và chính phủ hy vọng thu hút đầu tư nước ngoài để phát triển các mỏ than, vàng, bô xít, thiếc, đồng và kim loại có giá trị khác. Ngoài ra, nguồn tài nguyên nước phong phú và địa hình núi non cho phép Lào sản xuất và xuất khẩu thủy điện với số lượng lớn. Lào xuất khẩu điện sang Thái Lan và Việt Nam.
Ngành du lịch Lào tăng trưởng nhanh chóng, đạt gần 4,7 triệu du khách quốc tế trong năm 2015, đông nhất là khách Thái Lan (2,32 triệu), Việt Nam (1,19 triệu) và Trung Quốc (0,51 triệu) Du lịch đóng góp 679,1 triệu USD cho GDP vào năm 2010, dự tính tăng lên 1,5857 tỷ USD vào năm 2020. Năm 2010, 1/10,9 số công việc là trong lĩnh vực du lịch. Thu nhập xuất khẩu từ du khách quốc tế và hàng hóa du lịch dự kiến tăng lên 484,2 triệu USD vào năm 2020, chiếm 12,5% xuất khẩu. Luang Prabang với văn hóa Phật giáo và kiến trúc thuộc địa, cùng tổ hợp đền cổ Khmer Wat Phu là các di sản thế giới UNESCO, Cánh đồng Chum cũng được đề cử.
Các sân bay chính của Lào là sân bay quốc tế Wattay tại Vientiane và sân bay quốc tế Luang Prabang, sân | là ngành tăng trưởng nhanh chóng phát triển kinh tế tại lào bị cản trở do chảy máu chất xám lào giàu tài nguyên thiên nhiên song phải nhập khẩu dầu khí luyện kim là một ngành quan trọng và chính phủ hy vọng thu hút đầu tư nước ngoài để phát triển các mỏ than vàng bô xít thiếc đồng và kim loại có giá trị khác ngoài ra nguồn tài nguyên nước phong phú và địa hình núi non cho phép lào sản xuất và xuất khẩu thủy điện với số lượng lớn lào xuất khẩu điện sang thái lan và việt nam ngành du lịch lào tăng trưởng nhanh chóng đạt gần 4 7 triệu du khách quốc tế trong năm 2015 đông nhất là khách thái lan 2 32 triệu việt nam 1 19 triệu và trung quốc 0 51 triệu du lịch đóng góp 679 1 triệu usd cho gdp vào năm 2010 dự tính tăng lên 1 5857 tỷ usd vào năm 2020 năm 2010 1 10 9 số công việc là trong lĩnh vực du lịch thu nhập xuất khẩu từ du khách quốc tế và hàng hóa du lịch dự kiến tăng lên 484 2 triệu usd vào năm 2020 chiếm 12 5% xuất khẩu luang prabang với văn hóa phật giáo và kiến trúc thuộc địa cùng tổ hợp đền cổ khmer wat phu là các di sản thế giới unesco cánh đồng chum cũng được đề cử các sân bay chính của lào là sân bay quốc tế wattay tại vientiane và sân bay quốc tế luang prabang sân |
Lào | sản thế giới UNESCO, Cánh đồng Chum cũng được đề cử.
Các sân bay chính của Lào là sân bay quốc tế Wattay tại Vientiane và sân bay quốc tế Luang Prabang, sân bay quốc tế Pakse cũng có một vài đường bay quốc tế. Hãng hàng không quốc gia của Lào là Lao Airlines. Các hãng hàng không khác có đường bay đến Lào là Bangkok Airways, Vietnam Airlines, AirAsia, Thai Airways International, China Eastern Airlines và Silk Air. Phần lớn nước Lào thiếu cơ sở hạ tầng đẩy đủ. Lào chỉ có một đoạn đường sắt ngắn nối Vientiane với Thái Lan qua cầu Hữu nghị Thái-Lào. Các tuyến đường bộ liên kết các trung tâm đô thị lớn, đặc biệt là Đường 13, được nâng cấp trung thời gian qua, song các làng nằm xa các đường chính chỉ có thể tiếp cận bằng đường mòn. Tồn tại hạn chế về viễn thông, song điện thoại di động trở nên phổ biến tại các trung tâm đô thị. Trong nhiều khu vực nông thôn, ít nhất cũng có điện năng cục bộ. Xe Songthaew được sử dụng để vận chuyển đường dài và địa phương.
Tại Lào, người Hoa là thế lực chi phối nền kinh tế. Hiện Lào có khoảng 13 đặc khu kinh tế của Trung Quốc, trong đó có Đặc khu Kinh tế Tam giác vàng (GTSEZ) rộng 10.000 hecta. Paul Chamber, giám đốc nghiên cứu của Viện nghiên cứu các vấn đề Đông Nam Á tại Thái Lan, cho biết: ""Phía | sản thế giới unesco cánh đồng chum cũng được đề cử các sân bay chính của lào là sân bay quốc tế wattay tại vientiane và sân bay quốc tế luang prabang sân bay quốc tế pakse cũng có một vài đường bay quốc tế hãng hàng không quốc gia của lào là lao airlines các hãng hàng không khác có đường bay đến lào là bangkok airways vietnam airlines airasia thai airways international china eastern airlines và silk air phần lớn nước lào thiếu cơ sở hạ tầng đẩy đủ lào chỉ có một đoạn đường sắt ngắn nối vientiane với thái lan qua cầu hữu nghị thái-lào các tuyến đường bộ liên kết các trung tâm đô thị lớn đặc biệt là đường 13 được nâng cấp trung thời gian qua song các làng nằm xa các đường chính chỉ có thể tiếp cận bằng đường mòn tồn tại hạn chế về viễn thông song điện thoại di động trở nên phổ biến tại các trung tâm đô thị trong nhiều khu vực nông thôn ít nhất cũng có điện năng cục bộ xe songthaew được sử dụng để vận chuyển đường dài và địa phương tại lào người hoa là thế lực chi phối nền kinh tế hiện lào có khoảng 13 đặc khu kinh tế của trung quốc trong đó có đặc khu kinh tế tam giác vàng gtsez rộng 10 000 hecta paul chamber giám đốc nghiên cứu của viện nghiên cứu các vấn đề đông nam á tại thái lan cho biết phía |
Lào | khu Kinh tế Tam giác vàng (GTSEZ) rộng 10.000 hecta. Paul Chamber, giám đốc nghiên cứu của Viện nghiên cứu các vấn đề Đông Nam Á tại Thái Lan, cho biết: ""Phía bắc nước Lào giờ đây đã gần như bị biến thành một đất nước Trung Quốc mới"". Vào năm 2014, nhiều người dân Lào sống tại GTSEZ đã biểu tình chống lại việc chính quyền giải tỏa và thu hồi đất để mở rộng đặc khu kinh tế này. Theo lời của chuyên gia tư vấn Linh tại Bokeo: ""Trung Quốc sẽ tiếp tục xây dựng mối quan hệ tại đây và có thể biến Lào thành một Tây Tạng kế tiếp"".
== Nhân khẩu. ==
Dân số Lào ước tính đạt 6,5 triệu người vào năm 2012, phân bổ không đều trên lãnh thổ. Hầu hết dân chúng sống tại các thung lũng của sông Mekong và các chi lưu của nó. Thủ đô Vientiane có 740 nghìn cư dân vào năm 2008. Mật độ dân số Lào đạt 27/km². Cư dân Lào thường được phân chia theo độ cao, gần tương ứng với dân tộc.
Hơn một nửa dân số (60%) là người Lào, chiếm phần lớn cư dân vùng thấp, họ là dân tộc chiếm ưu thế về chính trị và văn hóa tại Lào. Người Lào thuộc nhóm ngôn ngữ Thái, họ bắt đầu di cư từ Trung Quốc về phía nam vào thiên niên kỷ 1. 10% dân số là các nhóm vùng thấp khác, họ cùng với người Lào hợp thành | khu kinh tế tam giác vàng gtsez rộng 10 000 hecta paul chamber giám đốc nghiên cứu của viện nghiên cứu các vấn đề đông nam á tại thái lan cho biết phía bắc nước lào giờ đây đã gần như bị biến thành một đất nước trung quốc mới vào năm 2014 nhiều người dân lào sống tại gtsez đã biểu tình chống lại việc chính quyền giải tỏa và thu hồi đất để mở rộng đặc khu kinh tế này theo lời của chuyên gia tư vấn linh tại bokeo trung quốc sẽ tiếp tục xây dựng mối quan hệ tại đây và có thể biến lào thành một tây tạng kế tiếp == nhân khẩu == dân số lào ước tính đạt 6 5 triệu người vào năm 2012 phân bổ không đều trên lãnh thổ hầu hết dân chúng sống tại các thung lũng của sông mekong và các chi lưu của nó thủ đô vientiane có 740 nghìn cư dân vào năm 2008 mật độ dân số lào đạt 27 km² cư dân lào thường được phân chia theo độ cao gần tương ứng với dân tộc hơn một nửa dân số 60% là người lào chiếm phần lớn cư dân vùng thấp họ là dân tộc chiếm ưu thế về chính trị và văn hóa tại lào người lào thuộc nhóm ngôn ngữ thái họ bắt đầu di cư từ trung quốc về phía nam vào thiên niên kỷ 1 10% dân số là các nhóm vùng thấp khác họ cùng với người lào hợp thành |
Lào | họ bắt đầu di cư từ Trung Quốc về phía nam vào thiên niên kỷ 1. 10% dân số là các nhóm vùng thấp khác, họ cùng với người Lào hợp thành Lào Loum. Tại vùng núi miền trung và miền nam, các bộ lạc Môn-Khmer gọi chung là Lào Theung, hay Lào vùng giữa, chiếm ưu thế. Họ từng là cư dân bản địa tại miền bắc Lào. Một số người Việt, Hoa và Thái vẫn ở lại, đặc biệt là tại các đô thị, song nhiều người dời đi khi Lào độc lập vào cuối thập niên 1940, nhiều người trong số họ tái định cư tại Việt Nam, Hồng Kông hay sang Pháp. Lào Theung chiếm khoảng 30% dân số. Các dân tộc vùng cao như H'Mông, Dao, Shan và một số dân tộc Tạng-Miến sống trong các khu vực cô lập tại Lào trong thời gian dài. Các bộ lạc vùng đồi núi có nguồn gốc hỗn hợp về dân tộc/văn hóa-ngôn ngữ tại miền bắc Lào bao gồm người Lua và người Khơ Mú, họ là dân tộc bản địa của Lào. Các dân tộc này được gọi chung là Lào Soung hay Lào vùng cao. Người Lào Soung chiếm khoảng 10% dân số.
Ngôn ngữ chính thức và chi phối tại Lào là tiếng Lào, đây là một ngôn ngữ có thanh điệu thuộc nhóm ngôn ngữ Thái. Tuy nhiên, chỉ hơn một nửa dân chúng nói tiếng Lào bản ngữ, phần còn lại nói các dân tộc thiểu số, đặc | họ bắt đầu di cư từ trung quốc về phía nam vào thiên niên kỷ 1 10% dân số là các nhóm vùng thấp khác họ cùng với người lào hợp thành lào loum tại vùng núi miền trung và miền nam các bộ lạc môn-khmer gọi chung là lào theung hay lào vùng giữa chiếm ưu thế họ từng là cư dân bản địa tại miền bắc lào một số người việt hoa và thái vẫn ở lại đặc biệt là tại các đô thị song nhiều người dời đi khi lào độc lập vào cuối thập niên 1940 nhiều người trong số họ tái định cư tại việt nam hồng kông hay sang pháp lào theung chiếm khoảng 30% dân số các dân tộc vùng cao như h mông dao shan và một số dân tộc tạng-miến sống trong các khu vực cô lập tại lào trong thời gian dài các bộ lạc vùng đồi núi có nguồn gốc hỗn hợp về dân tộc văn hóa-ngôn ngữ tại miền bắc lào bao gồm người lua và người khơ mú họ là dân tộc bản địa của lào các dân tộc này được gọi chung là lào soung hay lào vùng cao người lào soung chiếm khoảng 10% dân số ngôn ngữ chính thức và chi phối tại lào là tiếng lào đây là một ngôn ngữ có thanh điệu thuộc nhóm ngôn ngữ thái tuy nhiên chỉ hơn một nửa dân chúng nói tiếng lào bản ngữ phần còn lại nói các dân tộc thiểu số đặc |
Lào | ngữ có thanh điệu thuộc nhóm ngôn ngữ Thái. Tuy nhiên, chỉ hơn một nửa dân chúng nói tiếng Lào bản ngữ, phần còn lại nói các dân tộc thiểu số, đặc biệt là ở nông thôn. Chữ cái Lào tiến triển trong khoảng giữa thế kỷ XIII và XIV, bắt nguồn từ chữ viết Khmer cổ và tương đồng với chữ Thái Lan. Ngoài ra, còn có các ngôn ngữ thiểu số như Khơ Mú và Mông, đặc biệt là tại vùng giữa và vùng cao.
67% người Lào là tín đồ Phật giáo Thượng tọa bộ, 1,5% là tín đồ Cơ Đốc giáo và 31,5% theo các tôn giáo khác hoặc không xác định theo điều tra nhân khẩu năm 2005. Phật giáo từ lâu đã là một thế lực xã hội quan trọng tại Lào. Phật giáo Thượng tọa bộ tồn tại hòa bình với thuyết đa thần địa phương từ khi được truyền bá đến.
Tuổi thọ dự tính khi sinh của nam giới Lào là 60,85 năm, còn của nữ giới là 64,76 năm tính đến 2012. Tuổi thọ triển vọng khỏe mạnh là 54 năm vào năm 2007. Năm 2008, 43% dân số không được tiếp cận nguồn nước vệ sinh, song con số này giảm còn 33% vào năm 2010.
Tỷ lệ biết chữ của người thành niên tại Lào vượt quá hai phần ba. Tỷ lệ biết chữ của nam giới cao hơn của nữ giới. Tỷ lệ biết chữ đạt 73% theo ước tính vào năm 2010. Năm 2004, tỷ | ngữ có thanh điệu thuộc nhóm ngôn ngữ thái tuy nhiên chỉ hơn một nửa dân chúng nói tiếng lào bản ngữ phần còn lại nói các dân tộc thiểu số đặc biệt là ở nông thôn chữ cái lào tiến triển trong khoảng giữa thế kỷ xiii và xiv bắt nguồn từ chữ viết khmer cổ và tương đồng với chữ thái lan ngoài ra còn có các ngôn ngữ thiểu số như khơ mú và mông đặc biệt là tại vùng giữa và vùng cao 67% người lào là tín đồ phật giáo thượng tọa bộ 1 5% là tín đồ cơ đốc giáo và 31 5% theo các tôn giáo khác hoặc không xác định theo điều tra nhân khẩu năm 2005 phật giáo từ lâu đã là một thế lực xã hội quan trọng tại lào phật giáo thượng tọa bộ tồn tại hòa bình với thuyết đa thần địa phương từ khi được truyền bá đến tuổi thọ dự tính khi sinh của nam giới lào là 60 85 năm còn của nữ giới là 64 76 năm tính đến 2012 tuổi thọ triển vọng khỏe mạnh là 54 năm vào năm 2007 năm 2008 43% dân số không được tiếp cận nguồn nước vệ sinh song con số này giảm còn 33% vào năm 2010 tỷ lệ biết chữ của người thành niên tại lào vượt quá hai phần ba tỷ lệ biết chữ của nam giới cao hơn của nữ giới tỷ lệ biết chữ đạt 73% theo ước tính vào năm 2010 năm 2004 tỷ |
Lào | vượt quá hai phần ba. Tỷ lệ biết chữ của nam giới cao hơn của nữ giới. Tỷ lệ biết chữ đạt 73% theo ước tính vào năm 2010. Năm 2004, tỷ lệ nhập học tiểu học đạt 84%. Đại học Quốc gia Lào là đại học công lập, thành lập vào năm 1996.
== Văn hóa. ==
Phật giáo Thượng tọa bộ có ảnh hưởng chi phối trong văn hóa Lào, được phản ánh trên khắp đất nước từ ngôn ngữ trong chùa và trong mỹ thuật, văn học, nghệ thuật trình diễn. Nhiều yếu tố trong văn hóa Lào có trước khi Phật giáo truyền đến, chẳng hạn như âm nhạc Lào do nhạc cụ dân tộc là khèn chi phối, nó có nguồn gốc từ thời tiền sử. Tiếng khèn theo truyền thống đi kèm với người hát theo phong cách dân gian "lam". Trong các phong cách "lam", "lam saravane" có lẽ được phổ biến nhất.
Gạo nếp là một loại lương thực đặc trưng và có ảnh hưởng văn hóa và tôn giáo đối với người Lào. Gạo nếp thường được ưa chuộng hơn gạo nhài, và trồng lúa nếp được cho là bắt nguồn tại Lào. Tồn tại nhiều truyền thống và nghi lễ liên quan đến sản xuất lúa trong các môi trường khác nhau và trong nhiều dân tộc. Chẳng hạn, các nông dân Khơ Mú tại Luang Prabang trồng loại lúa Khao Kam với số lượng nhỏ gần lều để tưởng nhớ cha mẹ đã mất, hoặc tại góc ruộng | vượt quá hai phần ba tỷ lệ biết chữ của nam giới cao hơn của nữ giới tỷ lệ biết chữ đạt 73% theo ước tính vào năm 2010 năm 2004 tỷ lệ nhập học tiểu học đạt 84% đại học quốc gia lào là đại học công lập thành lập vào năm 1996 == văn hóa == phật giáo thượng tọa bộ có ảnh hưởng chi phối trong văn hóa lào được phản ánh trên khắp đất nước từ ngôn ngữ trong chùa và trong mỹ thuật văn học nghệ thuật trình diễn nhiều yếu tố trong văn hóa lào có trước khi phật giáo truyền đến chẳng hạn như âm nhạc lào do nhạc cụ dân tộc là khèn chi phối nó có nguồn gốc từ thời tiền sử tiếng khèn theo truyền thống đi kèm với người hát theo phong cách dân gian lam trong các phong cách lam lam saravane có lẽ được phổ biến nhất gạo nếp là một loại lương thực đặc trưng và có ảnh hưởng văn hóa và tôn giáo đối với người lào gạo nếp thường được ưa chuộng hơn gạo nhài và trồng lúa nếp được cho là bắt nguồn tại lào tồn tại nhiều truyền thống và nghi lễ liên quan đến sản xuất lúa trong các môi trường khác nhau và trong nhiều dân tộc chẳng hạn các nông dân khơ mú tại luang prabang trồng loại lúa khao kam với số lượng nhỏ gần lều để tưởng nhớ cha mẹ đã mất hoặc tại góc ruộng |
Lào | Chẳng hạn, các nông dân Khơ Mú tại Luang Prabang trồng loại lúa Khao Kam với số lượng nhỏ gần lều để tưởng nhớ cha mẹ đã mất, hoặc tại góc ruộng để thể hiện cha mẹ vẫn sống.
Trong thời gian gần đây, Beerlao của nhà máy bia quốc doanh Lào đã trở nên phổ biến ở Lào và được người nước ngoài và cư dân trong nước đánh giá rất cao. Năm 2004, tạp chí Time đã ca ngợi Beerlao là loại bia tốt nhất châu Á.
Sinh là một loại trang phục truyền thống mà nữ giới Lào mặc trong sinh hoạt thường ngày, tương tự như áo dài của Việt Nam. Đây là một loại váy lụa dệt tay, có thể nhận diện nữ giới mặc nó theo nhiều cách, chẳng hạn như khu vực xuất thân.
Đa thê là một tội tại Lào theo pháp luật, song hình phạt ở mức thấp, và đa thê vẫn phổ biến trong người H'Mông.
Toàn bộ báo chí tại Lào đều do chính quyền phát hành, trong đó có nhật báo Anh ngữ "Vientiane Times" và tuần báo Pháp ngữ "Le Rénovateur". Thông tấn xã chính thức của quốc gia là Khao San Pathet Lao, hãng này phát hành các phiên bản tiếng Anh và Pháp tờ báo của họ. Lào hiện có chín nhật báo, 90 tạp chí, 43 đài phát thanh, và 32 đài truyền hình hoạt động khắp đất nước. , Báo Nhân Dân của Việt Nam và Tân Hoa xã của Trung Quốc là | chẳng hạn các nông dân khơ mú tại luang prabang trồng loại lúa khao kam với số lượng nhỏ gần lều để tưởng nhớ cha mẹ đã mất hoặc tại góc ruộng để thể hiện cha mẹ vẫn sống trong thời gian gần đây beerlao của nhà máy bia quốc doanh lào đã trở nên phổ biến ở lào và được người nước ngoài và cư dân trong nước đánh giá rất cao năm 2004 tạp chí time đã ca ngợi beerlao là loại bia tốt nhất châu á sinh là một loại trang phục truyền thống mà nữ giới lào mặc trong sinh hoạt thường ngày tương tự như áo dài của việt nam đây là một loại váy lụa dệt tay có thể nhận diện nữ giới mặc nó theo nhiều cách chẳng hạn như khu vực xuất thân đa thê là một tội tại lào theo pháp luật song hình phạt ở mức thấp và đa thê vẫn phổ biến trong người h mông toàn bộ báo chí tại lào đều do chính quyền phát hành trong đó có nhật báo anh ngữ vientiane times và tuần báo pháp ngữ le rénovateur thông tấn xã chính thức của quốc gia là khao san pathet lao hãng này phát hành các phiên bản tiếng anh và pháp tờ báo của họ lào hiện có chín nhật báo 90 tạp chí 43 đài phát thanh và 32 đài truyền hình hoạt động khắp đất nước báo nhân dân của việt nam và tân hoa xã của trung quốc là |
Lào | 90 tạp chí, 43 đài phát thanh, và 32 đài truyền hình hoạt động khắp đất nước. , Báo Nhân Dân của Việt Nam và Tân Hoa xã của Trung Quốc là các tổ chức truyền thông ngoại quốc duy nhất được phép mở văn phòng tại Lào. Chính phủ Lào kiểm soát nghiêm ngặt toàn bộ các kênh truyền thông nhằm ngăn chặn phê bình các hành động của họ. Công dân Lào chỉ trích chính phủ là đối tượng bị mất tích, bắt giữ tùy tiện và tra khảo.
Kể từ khi thành lập nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, chỉ có rất ít phim được sản xuất tại Lào. Một trong các phim thương mại đầu tiên là "Sabaidee Luang Prabang", sản xuất vào năm 2008. Nhà làm phim người Úc Kim Mordount sản xuất "The Rocket" tại Lào với dàn diễn viên nói tiếng Lào, phim xuất hiện trong Liên hoan Phim quốc tế Melbourne 2013 và thắng ba giải tại Liên hoan Phim quốc tế Berlin. Gần đây, một vài công ty sản xuất địa phương kế tục sản xuất các phim Lào và giành được công nhận quốc tế. Trong số đó có "At the Horizon" do Anysay Keola làm đạo diễn và "Chanthaly" do Mattie Do làm đạo diễn.
Muay Lào là môn thể thao quốc gia, tương tự như Muay Thái, Lethwei Myanmar và Pradal Serey Campuchia. Bóng đá phát triển thành môn thể thao phổ biến nhất tại Lào. Giải vô địch Lào là giải đấu chuyên | 90 tạp chí 43 đài phát thanh và 32 đài truyền hình hoạt động khắp đất nước báo nhân dân của việt nam và tân hoa xã của trung quốc là các tổ chức truyền thông ngoại quốc duy nhất được phép mở văn phòng tại lào chính phủ lào kiểm soát nghiêm ngặt toàn bộ các kênh truyền thông nhằm ngăn chặn phê bình các hành động của họ công dân lào chỉ trích chính phủ là đối tượng bị mất tích bắt giữ tùy tiện và tra khảo kể từ khi thành lập nước cộng hòa dân chủ nhân dân lào chỉ có rất ít phim được sản xuất tại lào một trong các phim thương mại đầu tiên là sabaidee luang prabang sản xuất vào năm 2008 nhà làm phim người úc kim mordount sản xuất the rocket tại lào với dàn diễn viên nói tiếng lào phim xuất hiện trong liên hoan phim quốc tế melbourne 2013 và thắng ba giải tại liên hoan phim quốc tế berlin gần đây một vài công ty sản xuất địa phương kế tục sản xuất các phim lào và giành được công nhận quốc tế trong số đó có at the horizon do anysay keola làm đạo diễn và chanthaly do mattie do làm đạo diễn muay lào là môn thể thao quốc gia tương tự như muay thái lethwei myanmar và pradal serey campuchia bóng đá phát triển thành môn thể thao phổ biến nhất tại lào giải vô địch lào là giải đấu chuyên |
Lào | tương tự như Muay Thái, Lethwei Myanmar và Pradal Serey Campuchia. Bóng đá phát triển thành môn thể thao phổ biến nhất tại Lào. Giải vô địch Lào là giải đấu chuyên nghiệp cao nhất của các câu lạc bộ bóng đá Lào. Từ khi bắt đầu giải đấu, Câu lạc bộ Quân đội Lào là đội thành công nhất.
== Câu nói. ==
Ngày 13-3-1963, tại sân bay Gia Lâm trong lễ tiễn Vua Sri Savan Vatthana cùng các vị khách Lào lên đường về nước kết thúc chuyến thăm Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc một câu thơ về quan hệ Việt - Lào:
== Liên kết ngoài. ==
BULLET::::- Hồ sơ quốc gia trên "BBC News"
BULLET::::- Lào trên "UCB Libraries GovPubs"
BULLET::::- Lào trên "Encyclopædia Britannica"
| tương tự như muay thái lethwei myanmar và pradal serey campuchia bóng đá phát triển thành môn thể thao phổ biến nhất tại lào giải vô địch lào là giải đấu chuyên nghiệp cao nhất của các câu lạc bộ bóng đá lào từ khi bắt đầu giải đấu câu lạc bộ quân đội lào là đội thành công nhất == câu nói == ngày 13-3-1963 tại sân bay gia lâm trong lễ tiễn vua sri savan vatthana cùng các vị khách lào lên đường về nước kết thúc chuyến thăm việt nam chủ tịch hồ chí minh đã đọc một câu thơ về quan hệ việt lào == liên kết ngoài == bullet hồ sơ quốc gia trên bbc news bullet lào trên ucb libraries govpubs bullet lào trên encyclopædia britannica |
Hoa Kỳ | Hoa Kỳ , tên đầy đủ là Hợp chúng quốc Hoa Kỳ (hay còn được gọi ngắn là Mỹ), là một quốc gia cộng hòa lập hiến liên bang thuộc châu Mỹ, nằm tại Tây Bán cầu, lãnh thổ bao gồm 50 tiểu bang và 1 đặc khu liên bang (trong đó có 48 tiểu bang lục địa), thủ đô là Washington, D.C., thành phố lớn nhất là New York. Hoa Kỳ nằm ở giữa Bắc Mỹ, giáp biển Thái Bình Dương ở phía tây, Đại Tây Dương ở phía đông, Canada ở phía bắc và México ở phía nam. Tiểu bang Alaska nằm trong vùng tây bắc của lục địa Bắc Mỹ, giáp với Canada ở phía đông và Nga ở phía tây qua eo biển Bering. Tiểu bang Hawaii nằm giữa Thái Bình Dương. Hoa Kỳ có 14 vùng lãnh thổ trực thuộc nằm rải rác trong vùng biển Caribe và Thái Bình Dương cùng 326 Biệt khu thổ dân châu Mỹ.
Với 3,8 triệu dặm vuông (9,8 triệu km²) và hơn 331 triệu người, Hoa Kỳ là quốc gia lớn thứ 3 về tổng diện tích cũng như đứng thứ 3 về quy mô dân số. Hoa Kỳ không có sắc tộc chính thống hay đại diện mà hoàn toàn là quốc gia của người nhập cư, đây là quốc gia đa dạng chủng tộc và văn hóa nhất trên thế giới do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu.
Hoa Kỳ được thành lập | hoa kỳ tên đầy đủ là hợp chúng quốc hoa kỳ hay còn được gọi ngắn là mỹ là một quốc gia cộng hòa lập hiến liên bang thuộc châu mỹ nằm tại tây bán cầu lãnh thổ bao gồm 50 tiểu bang và 1 đặc khu liên bang trong đó có 48 tiểu bang lục địa thủ đô là washington d c thành phố lớn nhất là new york hoa kỳ nằm ở giữa bắc mỹ giáp biển thái bình dương ở phía tây đại tây dương ở phía đông canada ở phía bắc và méxico ở phía nam tiểu bang alaska nằm trong vùng tây bắc của lục địa bắc mỹ giáp với canada ở phía đông và nga ở phía tây qua eo biển bering tiểu bang hawaii nằm giữa thái bình dương hoa kỳ có 14 vùng lãnh thổ trực thuộc nằm rải rác trong vùng biển caribe và thái bình dương cùng 326 biệt khu thổ dân châu mỹ với 3 8 triệu dặm vuông 9 8 triệu km² và hơn 331 triệu người hoa kỳ là quốc gia lớn thứ 3 về tổng diện tích cũng như đứng thứ 3 về quy mô dân số hoa kỳ không có sắc tộc chính thống hay đại diện mà hoàn toàn là quốc gia của người nhập cư đây là quốc gia đa dạng chủng tộc và văn hóa nhất trên thế giới do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu hoa kỳ được thành lập |
Hoa Kỳ | dạng chủng tộc và văn hóa nhất trên thế giới do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu.
Hoa Kỳ được thành lập với 13 thuộc địa của Đế quốc Anh nằm dọc theo bờ biển Đại Tây Dương. Sau khi tự tuyên bố trở thành các tiểu quốc độc lập, 13 cựu thuộc địa đưa ra tuyên ngôn độc lập vào ngày 4 tháng 7 năm 1776 và đánh bại người Anh trong Chiến tranh Cách mạng Mỹ, đây là cuộc chiến tranh thuộc địa giành độc lập thành công đầu tiên trong lịch sử. Hội nghị Liên bang quyết định sử dụng bản Hiến pháp Hoa Kỳ hiện tại vào ngày 17 tháng 9 năm 1787. Việc thông qua bản hiến pháp này một năm sau đó đã biến các cựu thuộc địa thành một phần của nước cộng hòa chung duy nhất. Đạo luật nhân quyền Hoa Kỳ gồm 10 tu chính án hiến pháp được thông qua năm 1791. Sau khi giành độc lập, theo học thuyết Vận mệnh hiển nhiên, Hoa Kỳ bắt đầu công cuộc đánh đuổi người da đỏ bản địa và mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ trên khắp Bắc Mỹ trong thế kỷ 19. Nội chiến Hoa Kỳ sau đó kết thúc với thắng lợi của lực lượng Chính phủ Liên bang đã đặt dấu chấm hết cho chế độ nô lệ cũng như sự chia rẽ tư tưởng tại nơi đây. Đến cuối thế kỷ 19, Hoa | dạng chủng tộc và văn hóa nhất trên thế giới do kết quả của những cuộc di dân đến từ nhiều quốc gia khác nhau trên toàn cầu hoa kỳ được thành lập với 13 thuộc địa của đế quốc anh nằm dọc theo bờ biển đại tây dương sau khi tự tuyên bố trở thành các tiểu quốc độc lập 13 cựu thuộc địa đưa ra tuyên ngôn độc lập vào ngày 4 tháng 7 năm 1776 và đánh bại người anh trong chiến tranh cách mạng mỹ đây là cuộc chiến tranh thuộc địa giành độc lập thành công đầu tiên trong lịch sử hội nghị liên bang quyết định sử dụng bản hiến pháp hoa kỳ hiện tại vào ngày 17 tháng 9 năm 1787 việc thông qua bản hiến pháp này một năm sau đó đã biến các cựu thuộc địa thành một phần của nước cộng hòa chung duy nhất đạo luật nhân quyền hoa kỳ gồm 10 tu chính án hiến pháp được thông qua năm 1791 sau khi giành độc lập theo học thuyết vận mệnh hiển nhiên hoa kỳ bắt đầu công cuộc đánh đuổi người da đỏ bản địa và mở rộng lãnh thổ mạnh mẽ trên khắp bắc mỹ trong thế kỷ 19 nội chiến hoa kỳ sau đó kết thúc với thắng lợi của lực lượng chính phủ liên bang đã đặt dấu chấm hết cho chế độ nô lệ cũng như sự chia rẽ tư tưởng tại nơi đây đến cuối thế kỷ 19 hoa |
Hoa Kỳ | lực lượng Chính phủ Liên bang đã đặt dấu chấm hết cho chế độ nô lệ cũng như sự chia rẽ tư tưởng tại nơi đây. Đến cuối thế kỷ 19, Hoa Kỳ đã mở rộng sự ảnh hưởng lên toàn bộ Thái Bình Dương và rồi trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới từ đó tới nay. Chiến thắng trong Chiến tranh Tây Ban Nha – Hoa Kỳ cùng Chiến tranh thế giới thứ nhất đã xác định vị thế đại cường quốc toàn cầu của Hoa Kỳ. Thắng lợi trong Chiến tranh thế giới thứ hai và Chiến tranh Lạnh tiếp tục khẳng định và giữ vững vị thế siêu cường toàn cầu của quốc gia này.
Hoa Kỳ ngày nay là một quốc gia công nghiệp phát triển, thành viên của hầu hết các tổ chức toàn cầu lớn trong đó nổi bật như: Liên Hợp Quốc và Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, NATO và Khối Đồng minh không thuộc NATO, APEC, IAEA, Liên minh Tình báo Toàn cầu, các nhóm G7, G20, Câu lạc bộ Paris, OECD, WTO... Nền kinh tế Hoa Kỳ có quy mô lớn nhất thế giới theo GDP danh nghĩa, xếp thứ 2 (sau Trung Quốc) theo sức mua tương đương. Hoa Kỳ có chỉ số phát triển con người đạt mức rất cao, đứng hạng 1 về tổng giá trị thương hiệu quốc gia, hạng 2 trong Báo cáo cạnh tranh toàn cầu, hạng 17 về chỉ số tự do kinh tế, hạng 1 | lực lượng chính phủ liên bang đã đặt dấu chấm hết cho chế độ nô lệ cũng như sự chia rẽ tư tưởng tại nơi đây đến cuối thế kỷ 19 hoa kỳ đã mở rộng sự ảnh hưởng lên toàn bộ thái bình dương và rồi trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới từ đó tới nay chiến thắng trong chiến tranh tây ban nha – hoa kỳ cùng chiến tranh thế giới thứ nhất đã xác định vị thế đại cường quốc toàn cầu của hoa kỳ thắng lợi trong chiến tranh thế giới thứ hai và chiến tranh lạnh tiếp tục khẳng định và giữ vững vị thế siêu cường toàn cầu của quốc gia này hoa kỳ ngày nay là một quốc gia công nghiệp phát triển thành viên của hầu hết các tổ chức toàn cầu lớn trong đó nổi bật như liên hợp quốc và hội đồng bảo an liên hợp quốc nato và khối đồng minh không thuộc nato apec iaea liên minh tình báo toàn cầu các nhóm g7 g20 câu lạc bộ paris oecd wto nền kinh tế hoa kỳ có quy mô lớn nhất thế giới theo gdp danh nghĩa xếp thứ 2 sau trung quốc theo sức mua tương đương hoa kỳ có chỉ số phát triển con người đạt mức rất cao đứng hạng 1 về tổng giá trị thương hiệu quốc gia hạng 2 trong báo cáo cạnh tranh toàn cầu hạng 17 về chỉ số tự do kinh tế hạng 1 |
Hoa Kỳ | cao, đứng hạng 1 về tổng giá trị thương hiệu quốc gia, hạng 2 trong Báo cáo cạnh tranh toàn cầu, hạng 17 về chỉ số tự do kinh tế, hạng 1 về sức mạnh quân sự tổng hợp cũng như ngân sách quốc phòng. Đồng Đô la Mỹ là loại tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên toàn cầu và Hoa Kỳ có số lượng tỷ phú cùng triệu phú đô la nhiều nhất thế giới. Hoa Kỳ đi đầu trong lĩnh vực khám phá vũ trụ, là quốc gia đầu tiên thành công trong việc đưa con người đặt chân lên Mặt trăng cũng như sở hữu vũ khí hạt nhân. Hoa Kỳ có số lượng công dân và tổ chức đoạt nhiều giải Nobel nhất trong lịch sử.
Mặc dù vậy, Hoa Kỳ cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như sự chênh lệch giàu nghèo, thất nghiệp, nạn xả súng bừa bãi, bất bình đẳng xã hội như nạn phân biệt chủng tộc vẫn tồn tại, nhập cư bất hợp pháp và chi phí y tế, giáo dục tư đắt đỏ.
== Tên gọi. ==
=== Tên tiếng Anh. ===
Tên tiếng Anh đầy đủ của nước Mỹ là "The United States of America", xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1776, lúc này chỉ mới có 13 bang đầu tiên. Ngày nay, Hoa Kỳ gồm 50 bang, Đặc khu Columbia trực thuộc liên bang, 326 Biệt khu thổ dân châu Mỹ và một số lãnh thổ hải ngoại. Cách viết tắt thông | cao đứng hạng 1 về tổng giá trị thương hiệu quốc gia hạng 2 trong báo cáo cạnh tranh toàn cầu hạng 17 về chỉ số tự do kinh tế hạng 1 về sức mạnh quân sự tổng hợp cũng như ngân sách quốc phòng đồng đô la mỹ là loại tiền tệ được giao dịch nhiều nhất trên toàn cầu và hoa kỳ có số lượng tỷ phú cùng triệu phú đô la nhiều nhất thế giới hoa kỳ đi đầu trong lĩnh vực khám phá vũ trụ là quốc gia đầu tiên thành công trong việc đưa con người đặt chân lên mặt trăng cũng như sở hữu vũ khí hạt nhân hoa kỳ có số lượng công dân và tổ chức đoạt nhiều giải nobel nhất trong lịch sử mặc dù vậy hoa kỳ cũng phải đối mặt với nhiều thách thức như sự chênh lệch giàu nghèo thất nghiệp nạn xả súng bừa bãi bất bình đẳng xã hội như nạn phân biệt chủng tộc vẫn tồn tại nhập cư bất hợp pháp và chi phí y tế giáo dục tư đắt đỏ == tên gọi == === tên tiếng anh === tên tiếng anh đầy đủ của nước mỹ là the united states of america xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1776 lúc này chỉ mới có 13 bang đầu tiên ngày nay hoa kỳ gồm 50 bang đặc khu columbia trực thuộc liên bang 326 biệt khu thổ dân châu mỹ và một số lãnh thổ hải ngoại cách viết tắt thông |
Hoa Kỳ | Ngày nay, Hoa Kỳ gồm 50 bang, Đặc khu Columbia trực thuộc liên bang, 326 Biệt khu thổ dân châu Mỹ và một số lãnh thổ hải ngoại. Cách viết tắt thông thường của "United States of America" gồm có "United States", "U.S.", và "U.S.A." Các tên thông tục cho quốc gia này bao gồm thuật từ thường sử dụng là "America" (Mỹ) hay là "the States". Thuật từ "Americas" để chỉ các vùng đất Tây bán cầu được đặt vào đầu thế kỷ XVI theo tên của nhà thám hiểm kiêm chuyên gia vẽ bản đồ người Ý là Amerigo Vespucci (9 tháng 3 năm 1454 - 22 tháng 2 năm 1512). Tên đầy đủ của quốc gia này lần đầu tiên được dùng chính thức trong "Tuyên ngôn Độc lập" như sau "Tuyên ngôn nhất trí đồng thuận của 13 tiểu bang Hợp chúng quốc Hoa Kỳ" được "Các đại biểu của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ" chấp thuận ngày 4 tháng 7 năm 1776. Tên hiện tại được khẳng định một lần nữa vào ngày 15 tháng 11 năm 1777 khi Đệ Nhị Quốc hội Lục địa chấp thuận Những Điều khoản Liên hiệp. Điều khoản đầu phát biểu như sau "Kiểu liên bang này sẽ là "The United States of America.""
Tên "Columbia" cũng có một thời là tên thông dụng để chỉ châu Mỹ và Hoa Kỳ. Nó được lấy ra từ tên của Christopher Columbus, người khám phá ra châu Mỹ và tên này xuất hiện trong tên "District of Columbia" | ngày nay hoa kỳ gồm 50 bang đặc khu columbia trực thuộc liên bang 326 biệt khu thổ dân châu mỹ và một số lãnh thổ hải ngoại cách viết tắt thông thường của united states of america gồm có united states u s và u s a các tên thông tục cho quốc gia này bao gồm thuật từ thường sử dụng là america mỹ hay là the states thuật từ americas để chỉ các vùng đất tây bán cầu được đặt vào đầu thế kỷ xvi theo tên của nhà thám hiểm kiêm chuyên gia vẽ bản đồ người ý là amerigo vespucci 9 tháng 3 năm 1454 22 tháng 2 năm 1512 tên đầy đủ của quốc gia này lần đầu tiên được dùng chính thức trong tuyên ngôn độc lập như sau tuyên ngôn nhất trí đồng thuận của 13 tiểu bang hợp chúng quốc hoa kỳ được các đại biểu của hợp chúng quốc hoa kỳ chấp thuận ngày 4 tháng 7 năm 1776 tên hiện tại được khẳng định một lần nữa vào ngày 15 tháng 11 năm 1777 khi đệ nhị quốc hội lục địa chấp thuận những điều khoản liên hiệp điều khoản đầu phát biểu như sau kiểu liên bang này sẽ là the united states of america tên columbia cũng có một thời là tên thông dụng để chỉ châu mỹ và hoa kỳ nó được lấy ra từ tên của christopher columbus người khám phá ra châu mỹ và tên này xuất hiện trong tên district of columbia |
Hoa Kỳ | để chỉ châu Mỹ và Hoa Kỳ. Nó được lấy ra từ tên của Christopher Columbus, người khám phá ra châu Mỹ và tên này xuất hiện trong tên "District of Columbia" (chính là thủ đô Washington D.C. của Hoa Kỳ). Hình tượng Columbia với đặc điểm của một người phụ nữ xuất hiện trên một số tài liệu chính thức, bao gồm một số loại tiền của Hoa Kỳ. Cách thông thường để nói đến một công dân Hoa Kỳ là dùng từ người Mỹ ("American").
=== Tên tiếng Việt. ===
Trong tiếng Việt đương đại, nước Mỹ có hai cách gọi chính là "Mỹ" và "Hoa Kỳ". Tên gọi "Mỹ" được sử dụng rộng rãi trong cả khẩu ngữ lẫn văn viết tiếng Việt. Trong tên tiếng Việt của một số thứ có liên quan đến Mỹ, chẳng hạn như trong tên gọi "đô la Mỹ", nước Mỹ hầu như luôn được gọi là "Mỹ", chứ không gọi là "Hoa Kỳ". Thay thế "Mỹ" trong các tên gọi này bằng "Hoa Kỳ" sẽ tạo ra tên gọi khiến người bản ngữ tiếng Việt cảm thấy kỳ quặc. Hoa Kỳ là tên chính thức thường được sử dụng trong các văn bản hành chính hay học thuật. Phiên bản tiếng Việt website Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội dùng tên gọi "Hoa Kỳ".
==== Hoa Kỳ. ====
Tên gọi "Hoa Kỳ" trong tiếng Việt bắt nguồn từ chữ Hán "花旗", là một trong số nhiều tên gọi cổ hiện không còn được sử dụng trong tiếng Trung | để chỉ châu mỹ và hoa kỳ nó được lấy ra từ tên của christopher columbus người khám phá ra châu mỹ và tên này xuất hiện trong tên district of columbia chính là thủ đô washington d c của hoa kỳ hình tượng columbia với đặc điểm của một người phụ nữ xuất hiện trên một số tài liệu chính thức bao gồm một số loại tiền của hoa kỳ cách thông thường để nói đến một công dân hoa kỳ là dùng từ người mỹ american === tên tiếng việt === trong tiếng việt đương đại nước mỹ có hai cách gọi chính là mỹ và hoa kỳ tên gọi mỹ được sử dụng rộng rãi trong cả khẩu ngữ lẫn văn viết tiếng việt trong tên tiếng việt của một số thứ có liên quan đến mỹ chẳng hạn như trong tên gọi đô la mỹ nước mỹ hầu như luôn được gọi là mỹ chứ không gọi là hoa kỳ thay thế mỹ trong các tên gọi này bằng hoa kỳ sẽ tạo ra tên gọi khiến người bản ngữ tiếng việt cảm thấy kỳ quặc hoa kỳ là tên chính thức thường được sử dụng trong các văn bản hành chính hay học thuật phiên bản tiếng việt website đại sứ quán hoa kỳ tại hà nội dùng tên gọi hoa kỳ ==== hoa kỳ ==== tên gọi hoa kỳ trong tiếng việt bắt nguồn từ chữ hán 花旗 là một trong số nhiều tên gọi cổ hiện không còn được sử dụng trong tiếng trung |
Hoa Kỳ | Hoa Kỳ. ====
Tên gọi "Hoa Kỳ" trong tiếng Việt bắt nguồn từ chữ Hán "花旗", là một trong số nhiều tên gọi cổ hiện không còn được sử dụng trong tiếng Trung nữa của nước Mỹ. Tên gọi này ra đời vào năm 1784. Trong năm này, con tàu có tên gọi là "Hoàng hậu Trung Quốc" (tiếng Anh: "Empress of China") tới Quảng Châu. Con tàu này là thương thuyền Mỹ đầu tiên đến Trung Quốc. Trong cảm nhận của người dân Quảng Châu, những hình sao "☆" nằm ở góc trái lá cờ Mỹ giống như là hình bông hoa (khái niệm ☆ gọi là ngôi sao khi đó chưa có). Họ bèn gọi cờ Mỹ là "花旗" "hoa kỳ" (nghĩa mặt chữ là "cờ hoa"), gọi xứ có "cờ hoa" là "花旗國" "Hoa Kỳ quốc" ("nước cờ hoa"). Về sau, trong tiếng Hán, "花旗" "Hoa Kỳ" không cần phải có từ "國" "quốc" ở đằng sau cũng có thể dùng để chỉ nước Mỹ. Vì "Hoa Kỳ" có nghĩa mặt chữ là "cờ hoa" nên đôi khi trong sách báo tiếng Việt nước Mỹ được gọi là "xứ cờ hoa"..
Tại Trung Quốc, "Hoa Kỳ" chưa bao giờ là tên gọi quan phương của nước Mỹ. Tên gọi tiếng Việt "Hợp chúng quốc Hoa Kỳ" nếu dịch sát nghĩa từng từ một sang Trung văn thì sẽ là "花旗合眾國" "Hoa Kỳ hợp chúng quốc". Trong tiếng Hán, nước Mỹ chưa từng được gọi như vậy.
Trước đây tại miền Nam Việt Nam, có lẽ vì | hoa kỳ ==== tên gọi hoa kỳ trong tiếng việt bắt nguồn từ chữ hán 花旗 là một trong số nhiều tên gọi cổ hiện không còn được sử dụng trong tiếng trung nữa của nước mỹ tên gọi này ra đời vào năm 1784 trong năm này con tàu có tên gọi là hoàng hậu trung quốc tiếng anh empress of china tới quảng châu con tàu này là thương thuyền mỹ đầu tiên đến trung quốc trong cảm nhận của người dân quảng châu những hình sao ☆ nằm ở góc trái lá cờ mỹ giống như là hình bông hoa khái niệm ☆ gọi là ngôi sao khi đó chưa có họ bèn gọi cờ mỹ là 花旗 hoa kỳ nghĩa mặt chữ là cờ hoa gọi xứ có cờ hoa là 花旗國 hoa kỳ quốc nước cờ hoa về sau trong tiếng hán 花旗 hoa kỳ không cần phải có từ 國 quốc ở đằng sau cũng có thể dùng để chỉ nước mỹ vì hoa kỳ có nghĩa mặt chữ là cờ hoa nên đôi khi trong sách báo tiếng việt nước mỹ được gọi là xứ cờ hoa tại trung quốc hoa kỳ chưa bao giờ là tên gọi quan phương của nước mỹ tên gọi tiếng việt hợp chúng quốc hoa kỳ nếu dịch sát nghĩa từng từ một sang trung văn thì sẽ là 花旗合眾國 hoa kỳ hợp chúng quốc trong tiếng hán nước mỹ chưa từng được gọi như vậy trước đây tại miền nam việt nam có lẽ vì |
Hoa Kỳ | sang Trung văn thì sẽ là "花旗合眾國" "Hoa Kỳ hợp chúng quốc". Trong tiếng Hán, nước Mỹ chưa từng được gọi như vậy.
Trước đây tại miền Nam Việt Nam, có lẽ vì tập tục húy kỵ chữ "Hoa" (tên bà Hồ Thị Hoa) nên người ta cũng gọi và viết là "Huê Kỳ".
==== Mỹ/Mĩ. ====
Tên gọi "Mỹ" trong tiếng Việt được lấy từ âm tiết đầu tiên trong tên gọi "Mỹ quốc". Tên gọi "Mỹ quốc" thì bắt nguồn từ chữ hán "美國" ("Mỹ quốc"). Những người sử dụng tiếng Hán đã tạo ra tên gọi tắt chỉ có hai âm tiết cho một số quốc gia bằng cách lấy âm tiết đầu tiên trong tên gọi dài hơn, có nhiều âm tiết hơn của quốc gia đó đem ghép với từ "國" "quốc", nghĩa là "nước, quốc gia". Các tên gọi "法國" "Pháp quốc" (gọi tắt của "法蘭西" "Pháp Lan Tây"), "德國" "Đức quốc" (gọi tắt của "德意志" "Đức Ý Chí"), "美國" "Mỹ quốc", tên gọi tắt trong tiếng Hán của Pháp, Đức, Mỹ, đều được tạo ra theo cách này. Tên tiếng Hán gọi tắt hai âm tiết có âm tiết cuối là "quốc" của một số quốc gia sau khi được tiếng Việt vay mượn đã dần dần bị bỏ đi âm tiết "quốc" ở cuối, chỉ giữ lại âm tiết đầu, "Pháp quốc", "Đức quốc", "Mỹ quốc" trở thành "Pháp", "Đức", "Mỹ".
Bằng tiếng Trung, "A-me-ri-ca" được phiên âm thành ""Yà měi lì jiā"", chữ Hán viết là 亚美利加 ("Á mỹ lợi gia"). | sang trung văn thì sẽ là 花旗合眾國 hoa kỳ hợp chúng quốc trong tiếng hán nước mỹ chưa từng được gọi như vậy trước đây tại miền nam việt nam có lẽ vì tập tục húy kỵ chữ hoa tên bà hồ thị hoa nên người ta cũng gọi và viết là huê kỳ ==== mỹ mĩ ==== tên gọi mỹ trong tiếng việt được lấy từ âm tiết đầu tiên trong tên gọi mỹ quốc tên gọi mỹ quốc thì bắt nguồn từ chữ hán 美國 mỹ quốc những người sử dụng tiếng hán đã tạo ra tên gọi tắt chỉ có hai âm tiết cho một số quốc gia bằng cách lấy âm tiết đầu tiên trong tên gọi dài hơn có nhiều âm tiết hơn của quốc gia đó đem ghép với từ 國 quốc nghĩa là nước quốc gia các tên gọi 法國 pháp quốc gọi tắt của 法蘭西 pháp lan tây 德國 đức quốc gọi tắt của 德意志 đức ý chí 美國 mỹ quốc tên gọi tắt trong tiếng hán của pháp đức mỹ đều được tạo ra theo cách này tên tiếng hán gọi tắt hai âm tiết có âm tiết cuối là quốc của một số quốc gia sau khi được tiếng việt vay mượn đã dần dần bị bỏ đi âm tiết quốc ở cuối chỉ giữ lại âm tiết đầu pháp quốc đức quốc mỹ quốc trở thành pháp đức mỹ bằng tiếng trung a-me-ri-ca được phiên âm thành yà měi lì jiā chữ hán viết là 亚美利加 á mỹ lợi gia |
Hoa Kỳ | đầu, "Pháp quốc", "Đức quốc", "Mỹ quốc" trở thành "Pháp", "Đức", "Mỹ".
Bằng tiếng Trung, "A-me-ri-ca" được phiên âm thành ""Yà měi lì jiā"", chữ Hán viết là 亚美利加 ("Á mỹ lợi gia"). Nhưng do trùng với tên châu Mỹ, nên người Trung Quốc lấy tính từ sở hữu "American", bỏ chữ "A" còn lại "me-ri-can" được phiên âm thành ""měi lì jiān"", chữ Hán viết là 美利堅 ("Mỹ lợi kiên"). Do đó hiện nay, quốc hiệu đầy đủ ("The" "United States of America") của nước Mỹ được dịch sang tiếng Trung Quốc là ""Mỹ Lợi Kiên hợp chúng quốc"" (美利堅合眾國 - "Měi lì jiān hé zhòng guó"), gọi tắt là ""Mỹ quốc"" (美國 - "Měi guó"). Trong bản tiếng Trung của "Điều ước Vọng Hạ", một hiệp ước bất bình đẳng được Mỹ và Trung Quốc ký kết năm 1844, nước Mỹ được gọi là "Á Mỹ Lý Giá châu đại hợp chúng quốc" (亞美理駕洲大合眾國). "Hợp chúng quốc" (合眾國) mang ý là quốc gia do nhiều tiểu bang liên hợp lại mà thành (The United States), "chúng" (眾) trong "quần chúng, chúng tôi" ở đây có nghĩa là "nhiều", nhưng người Việt hay bị nhầm thanh điệu sang chữ "chủng" (種) trong "chủng tộc", nên nhiều khi bị gọi nhầm thành "hợp chủng quốc" vì nhiều người cho nó mang nghĩa là quốc gia do nhiều chủng tộc hợp thành. Tuy nhiên cách gọi này không chính xác, bản thân quốc hiệu Hoa Kỳ là "The United States of America" cũng không có từ nào đề | đầu pháp quốc đức quốc mỹ quốc trở thành pháp đức mỹ bằng tiếng trung a-me-ri-ca được phiên âm thành yà měi lì jiā chữ hán viết là 亚美利加 á mỹ lợi gia nhưng do trùng với tên châu mỹ nên người trung quốc lấy tính từ sở hữu american bỏ chữ a còn lại me-ri-can được phiên âm thành měi lì jiān chữ hán viết là 美利堅 mỹ lợi kiên do đó hiện nay quốc hiệu đầy đủ the united states of america của nước mỹ được dịch sang tiếng trung quốc là mỹ lợi kiên hợp chúng quốc 美利堅合眾國 měi lì jiān hé zhòng guó gọi tắt là mỹ quốc 美國 měi guó trong bản tiếng trung của điều ước vọng hạ một hiệp ước bất bình đẳng được mỹ và trung quốc ký kết năm 1844 nước mỹ được gọi là á mỹ lý giá châu đại hợp chúng quốc 亞美理駕洲大合眾國 hợp chúng quốc 合眾國 mang ý là quốc gia do nhiều tiểu bang liên hợp lại mà thành the united states chúng 眾 trong quần chúng chúng tôi ở đây có nghĩa là nhiều nhưng người việt hay bị nhầm thanh điệu sang chữ chủng 種 trong chủng tộc nên nhiều khi bị gọi nhầm thành hợp chủng quốc vì nhiều người cho nó mang nghĩa là quốc gia do nhiều chủng tộc hợp thành tuy nhiên cách gọi này không chính xác bản thân quốc hiệu hoa kỳ là the united states of america cũng không có từ nào đề |
Hoa Kỳ | do nhiều chủng tộc hợp thành. Tuy nhiên cách gọi này không chính xác, bản thân quốc hiệu Hoa Kỳ là "The United States of America" cũng không có từ nào đề cập đến chủng tộc như từ "race".
==== Tên gọi cổ. ====
Sử nhà Nguyễn, "Đại Nam thực lục chính biên" vào thế kỷ XIX còn phiên âm tên nước này là "Mỹ Lợi Kiên", "Ma Ly Căn" và "Nhã Di Lý" (thông qua ).
== Lịch sử. ==
=== Thổ dân châu Mỹ và người di cư từ châu Âu. ===
Những thổ dân của Hoa Kỳ lục địa, kể cả thổ dân Alaska, đã di cư từ miền Bắc châu Á sang bằng việc lợi dụng sự đóng băng trên vùng biển thuộc giao điểm của Nga và bang Alaska. Họ bắt đầu di cư sang châu Mỹ ít nhất là 12.000 năm và có thể xa nhất là 40.000 năm trước đây. Một số cộng đồng bản thổ trong thời kỳ tiền Colombo đã phát triển nông nghiệp tiên tiến, đại kiến trúc, và những xã hội cấp tiểu quốc. Nhà thám hiểm Christopher Columbus đến Puerto Rico ngày 19 tháng 11 năm 1493 và đã tiếp xúc lần đầu tiên với những người thổ dân châu Mỹ. Những năm sau đó, đa số thổ dân châu Mỹ bị bệnh dịch Á Âu giết chết.
Người Tây Ban Nha thiết lập các thuộc địa châu Âu sớm nhất trên đất liền tại vùng mà bây giờ là Florida. Sau đó, các khu định cư Tây Ban Nha | do nhiều chủng tộc hợp thành tuy nhiên cách gọi này không chính xác bản thân quốc hiệu hoa kỳ là the united states of america cũng không có từ nào đề cập đến chủng tộc như từ race ==== tên gọi cổ ==== sử nhà nguyễn đại nam thực lục chính biên vào thế kỷ xix còn phiên âm tên nước này là mỹ lợi kiên ma ly căn và nhã di lý thông qua == lịch sử == === thổ dân châu mỹ và người di cư từ châu âu === những thổ dân của hoa kỳ lục địa kể cả thổ dân alaska đã di cư từ miền bắc châu á sang bằng việc lợi dụng sự đóng băng trên vùng biển thuộc giao điểm của nga và bang alaska họ bắt đầu di cư sang châu mỹ ít nhất là 12 000 năm và có thể xa nhất là 40 000 năm trước đây một số cộng đồng bản thổ trong thời kỳ tiền colombo đã phát triển nông nghiệp tiên tiến đại kiến trúc và những xã hội cấp tiểu quốc nhà thám hiểm christopher columbus đến puerto rico ngày 19 tháng 11 năm 1493 và đã tiếp xúc lần đầu tiên với những người thổ dân châu mỹ những năm sau đó đa số thổ dân châu mỹ bị bệnh dịch á âu giết chết người tây ban nha thiết lập các thuộc địa châu âu sớm nhất trên đất liền tại vùng mà bây giờ là florida sau đó các khu định cư tây ban nha |
Hoa Kỳ | chết.
Người Tây Ban Nha thiết lập các thuộc địa châu Âu sớm nhất trên đất liền tại vùng mà bây giờ là Florida. Sau đó, các khu định cư Tây Ban Nha trong miền Tây Nam Hoa Kỳ ngày nay đã thu hút hàng ngàn người khắp México. Những thương buôn da thú người Pháp thiết lập các tiền trạm của Tân Pháp quanh Ngũ Đại Hồ. Các khu định cư thành công ban đầu của người Anh là Thuộc địa Virginia ở Jamestown năm 1607 và Thuộc địa Plymouth năm 1620. Việc thiết lập Thuộc địa Vịnh Massachusetts năm 1628 tạo ra một làn sóng di dân; đến năm 1634, New England đã có khoảng 10.000 người theo Thanh giáo định cư. Giữa cuối thập niên 1610 và cuộc cách mạng, người Anh đã đưa khoảng 50.000 tội phạm đến các thuộc địa Mỹ của họ. Bắt đầu năm 1614, Hà Lan đã thiết lập các khu định cư dọc theo hạ lưu sông Hudson, gồm có Tân Amsterdam trên đảo Manhattan. Khu định cư nhỏ Tân Thụy Điển được thiết lập dọc theo Sông Delaware năm 1638 sau đó bị người Hà Lan chiếm vào năm 1655.
Trong cuộc Chiến tranh Pháp và thổ dân châu Mỹ, Vương quốc Anh đã thừa cơ giành lấy Canada từ tay người Pháp, nhưng dân chúng nói tiếng Pháp vẫn được tự do về chính trị và tách biệt khỏi các thuộc địa ở phía Nam. Năm 1674, người Anh đã chiếm được các cựu thuộc địa của | chết người tây ban nha thiết lập các thuộc địa châu âu sớm nhất trên đất liền tại vùng mà bây giờ là florida sau đó các khu định cư tây ban nha trong miền tây nam hoa kỳ ngày nay đã thu hút hàng ngàn người khắp méxico những thương buôn da thú người pháp thiết lập các tiền trạm của tân pháp quanh ngũ đại hồ các khu định cư thành công ban đầu của người anh là thuộc địa virginia ở jamestown năm 1607 và thuộc địa plymouth năm 1620 việc thiết lập thuộc địa vịnh massachusetts năm 1628 tạo ra một làn sóng di dân đến năm 1634 new england đã có khoảng 10 000 người theo thanh giáo định cư giữa cuối thập niên 1610 và cuộc cách mạng người anh đã đưa khoảng 50 000 tội phạm đến các thuộc địa mỹ của họ bắt đầu năm 1614 hà lan đã thiết lập các khu định cư dọc theo hạ lưu sông hudson gồm có tân amsterdam trên đảo manhattan khu định cư nhỏ tân thụy điển được thiết lập dọc theo sông delaware năm 1638 sau đó bị người hà lan chiếm vào năm 1655 trong cuộc chiến tranh pháp và thổ dân châu mỹ vương quốc anh đã thừa cơ giành lấy canada từ tay người pháp nhưng dân chúng nói tiếng pháp vẫn được tự do về chính trị và tách biệt khỏi các thuộc địa ở phía nam năm 1674 người anh đã chiếm được các cựu thuộc địa của |
Hoa Kỳ | nói tiếng Pháp vẫn được tự do về chính trị và tách biệt khỏi các thuộc địa ở phía Nam. Năm 1674, người Anh đã chiếm được các cựu thuộc địa của Hà Lan trong Chiến tranh Anh –Hà Lan; tỉnh Tân Hà Lan bị đổi tên thành New York. Với việc phân chia Carolinas năm 1729 và thuộc địa hóa Georgia năm 1732; 13 thuộc địa của Anh, mà sau này trở thành Hoa Kỳ, được thành lập. Tất cả đều có chính quyền thuộc địa và địa phương cùng với bầu cử mở rộng cho đa số đàn ông tự do. Tất cả thuộc địa đều hợp pháp hóa việc buôn bán nô lệ châu Phi. Với tỷ lệ sinh sản cao và tử vong thấp, cộng thêm việc di dân mới đến đều đặn, các thuộc địa đã tăng gấp đôi dân số sau mỗi 25 năm. Phong trào chấn hưng đức tin của tín hữu Cơ Đốc trong thập niên 1730 và thập niên 1740 được biết đến là Đại Tỉnh thức đã khiến cho dân chúng quan tâm đến cả tôn giáo và sự tự do tín ngưỡng. Vào năm 1770, các thuộc địa có số người Anh giáo ngày gia tăng lên đến khoảng 3 triệu người, bằng khoảng nửa dân số của Vương quốc Anh vào lúc đó. Mặc dù các thuộc địa chịu thuế do Anh đề ra nhưng họ không có một đại diện nào trong Quốc hội Vương quốc Anh.
=== Giành độc lập. ===
Căng thẳng giữa | nói tiếng pháp vẫn được tự do về chính trị và tách biệt khỏi các thuộc địa ở phía nam năm 1674 người anh đã chiếm được các cựu thuộc địa của hà lan trong chiến tranh anh –hà lan tỉnh tân hà lan bị đổi tên thành new york với việc phân chia carolinas năm 1729 và thuộc địa hóa georgia năm 1732 13 thuộc địa của anh mà sau này trở thành hoa kỳ được thành lập tất cả đều có chính quyền thuộc địa và địa phương cùng với bầu cử mở rộng cho đa số đàn ông tự do tất cả thuộc địa đều hợp pháp hóa việc buôn bán nô lệ châu phi với tỷ lệ sinh sản cao và tử vong thấp cộng thêm việc di dân mới đến đều đặn các thuộc địa đã tăng gấp đôi dân số sau mỗi 25 năm phong trào chấn hưng đức tin của tín hữu cơ đốc trong thập niên 1730 và thập niên 1740 được biết đến là đại tỉnh thức đã khiến cho dân chúng quan tâm đến cả tôn giáo và sự tự do tín ngưỡng vào năm 1770 các thuộc địa có số người anh giáo ngày gia tăng lên đến khoảng 3 triệu người bằng khoảng nửa dân số của vương quốc anh vào lúc đó mặc dù các thuộc địa chịu thuế do anh đề ra nhưng họ không có một đại diện nào trong quốc hội vương quốc anh === giành độc lập === căng thẳng giữa |
Hoa Kỳ | đó. Mặc dù các thuộc địa chịu thuế do Anh đề ra nhưng họ không có một đại diện nào trong Quốc hội Vương quốc Anh.
=== Giành độc lập. ===
Căng thẳng giữa mười ba thuộc địa Mỹ và người Anh trong giai đoạn cách mạng trong thập niên 1760 và đầu thập niên 1770 dẫn đến cuộc Chiến tranh Cách mạng Mỹ nổ ra ngày 14 tháng 6 năm 1775, Đệ Nhị Quốc hội Lục địa nhóm họp tại Philadelphia đã thành lập một Quân đội Lục địa dưới quyền tư lệnh của George Washington và đã tuyên bố rằng "tất cả con người được sinh ra đều có quyền bình đẳng" và được ban cho "một số quyền bất khả nhượng". Quốc hội chấp thuận bản Tuyên ngôn Độc lập mà phần nhiều là do Thomas Jefferson soạn thảo, vào ngày 4 tháng 7 năm 1776. Năm 1777, Những Điều khoản Liên hiệp được chấp thuận, thống nhất các tiểu bang dưới một chính phủ liên bang lỏng lẻo mà hoạt động cho đến năm 1788. Khoảng 70.000–80.000 người trung thành với Vương miện Anh đào thoát khỏi các tiểu bang nổi dậy, nhiều người đến Nova Scotia và những vùng Vương quốc Anh mới chiếm được tại Canada. Người bản thổ Mỹ bị chia rẽ vì liên minh với hai phía đối nghịch đã sát cánh bên phía của mình trên mặt trận phía tây của cuộc chiến.
Sau khi các lực lượng Mỹ với sự giúp đỡ của Pháp đánh bại quân đội Anh, | đó mặc dù các thuộc địa chịu thuế do anh đề ra nhưng họ không có một đại diện nào trong quốc hội vương quốc anh === giành độc lập === căng thẳng giữa mười ba thuộc địa mỹ và người anh trong giai đoạn cách mạng trong thập niên 1760 và đầu thập niên 1770 dẫn đến cuộc chiến tranh cách mạng mỹ nổ ra ngày 14 tháng 6 năm 1775 đệ nhị quốc hội lục địa nhóm họp tại philadelphia đã thành lập một quân đội lục địa dưới quyền tư lệnh của george washington và đã tuyên bố rằng tất cả con người được sinh ra đều có quyền bình đẳng và được ban cho một số quyền bất khả nhượng quốc hội chấp thuận bản tuyên ngôn độc lập mà phần nhiều là do thomas jefferson soạn thảo vào ngày 4 tháng 7 năm 1776 năm 1777 những điều khoản liên hiệp được chấp thuận thống nhất các tiểu bang dưới một chính phủ liên bang lỏng lẻo mà hoạt động cho đến năm 1788 khoảng 70 000–80 000 người trung thành với vương miện anh đào thoát khỏi các tiểu bang nổi dậy nhiều người đến nova scotia và những vùng vương quốc anh mới chiếm được tại canada người bản thổ mỹ bị chia rẽ vì liên minh với hai phía đối nghịch đã sát cánh bên phía của mình trên mặt trận phía tây của cuộc chiến sau khi các lực lượng mỹ với sự giúp đỡ của pháp đánh bại quân đội anh |
Hoa Kỳ | nghịch đã sát cánh bên phía của mình trên mặt trận phía tây của cuộc chiến.
Sau khi các lực lượng Mỹ với sự giúp đỡ của Pháp đánh bại quân đội Anh, Vương quốc Anh công nhận chủ quyền của mười ba tiểu bang vào năm 1783. Một hội nghị hiến pháp được tổ chức năm 1787 bởi những người muốn thành lập một chính phủ quốc gia mạnh hơn với quyền lực trên các tiểu bang. Vào tháng 6 năm 1788, 9 tiểu bang đã thông qua bản Hiến pháp Hoa Kỳ, tuyên bố thành lập một chính phủ mới. Mỗi bang tự nguyện chấp nhận sự liên kết nhưng đồng thời vẫn giữ tự do trong nhiều lĩnh vực. Họ hòa nhập vào cộng đồng nhưng không từ bỏ bản sắc của mình. Những người sáng lập Hoa Kỳ đã soạn thảo Hiến pháp dựa trên những tư tưởng cấp tiến nảy sinh trong phong trào Khai sáng tại châu Âu bao gồm những lý tưởng của chủ nghĩa tự do cùng với ý tưởng về một chính thể đại diện tồn tại dưới hình thức nền cộng hòa dân cử. Nước Mỹ là quốc gia độc đáo vì nó không được sinh ra từ một quá trình lịch sử lâu dài như các nước khác mà từ những ý tưởng chính trị và triết học. Thượng và Hạ viện đầu tiên của cộng hòa, và Tổng thống George Washington nhậm chức năm 1789. Thành phố New York là thủ đô liên bang khoảng | nghịch đã sát cánh bên phía của mình trên mặt trận phía tây của cuộc chiến sau khi các lực lượng mỹ với sự giúp đỡ của pháp đánh bại quân đội anh vương quốc anh công nhận chủ quyền của mười ba tiểu bang vào năm 1783 một hội nghị hiến pháp được tổ chức năm 1787 bởi những người muốn thành lập một chính phủ quốc gia mạnh hơn với quyền lực trên các tiểu bang vào tháng 6 năm 1788 9 tiểu bang đã thông qua bản hiến pháp hoa kỳ tuyên bố thành lập một chính phủ mới mỗi bang tự nguyện chấp nhận sự liên kết nhưng đồng thời vẫn giữ tự do trong nhiều lĩnh vực họ hòa nhập vào cộng đồng nhưng không từ bỏ bản sắc của mình những người sáng lập hoa kỳ đã soạn thảo hiến pháp dựa trên những tư tưởng cấp tiến nảy sinh trong phong trào khai sáng tại châu âu bao gồm những lý tưởng của chủ nghĩa tự do cùng với ý tưởng về một chính thể đại diện tồn tại dưới hình thức nền cộng hòa dân cử nước mỹ là quốc gia độc đáo vì nó không được sinh ra từ một quá trình lịch sử lâu dài như các nước khác mà từ những ý tưởng chính trị và triết học thượng và hạ viện đầu tiên của cộng hòa và tổng thống george washington nhậm chức năm 1789 thành phố new york là thủ đô liên bang khoảng |
Hoa Kỳ | trị và triết học. Thượng và Hạ viện đầu tiên của cộng hòa, và Tổng thống George Washington nhậm chức năm 1789. Thành phố New York là thủ đô liên bang khoảng 1 năm trước khi chính phủ di chuyển đến Philadelphia. Năm 1791, các tiểu bang thông qua Đạo luật Nhân quyền, đó là mười tu chính án Hiến pháp nghiêm cấm việc hạn chế của liên bang đối với các quyền tự do cá nhân và bảo đảm một số bảo vệ về pháp lý. Thái độ đối với chế độ nô lệ dần dần có thay đổi; một điều khoản trong Hiến pháp nói đến sự bảo đảm buôn bán nô lệ châu Phi chỉ tồn tại đến năm 1808. Các tiểu bang miền Bắc bãi bỏ chế độ nô lệ giữa năm 1780 và năm 1804, để lại các tiểu bang với chế độ nô lệ ở miền Nam. Năm 1800, chính phủ liên bang di chuyển đến Washington, D.C. mới thành lập.
=== Mở rộng lãnh thổ. ===
==== Thâu tóm lãnh thổ nước khác. ====
Khi mới thành lập, Hoa Kỳ không phải là nước ủng hộ chủ nghĩa đế quốc, thậm chí người dân Hoa Kỳ còn có tinh thần chống chủ nghĩa thực dân do họ từng là thuộc địa của Anh. Nhưng trong một số thời điểm lịch sử, Hoa Kỳ đã đi xâm chiếm đất đai nước khác. Hoa Kỳ có nhu cầu mở rộng lãnh thổ và chiếm lĩnh thị trường mới, tuy nhiên, dư luận trong nước | trị và triết học thượng và hạ viện đầu tiên của cộng hòa và tổng thống george washington nhậm chức năm 1789 thành phố new york là thủ đô liên bang khoảng 1 năm trước khi chính phủ di chuyển đến philadelphia năm 1791 các tiểu bang thông qua đạo luật nhân quyền đó là mười tu chính án hiến pháp nghiêm cấm việc hạn chế của liên bang đối với các quyền tự do cá nhân và bảo đảm một số bảo vệ về pháp lý thái độ đối với chế độ nô lệ dần dần có thay đổi một điều khoản trong hiến pháp nói đến sự bảo đảm buôn bán nô lệ châu phi chỉ tồn tại đến năm 1808 các tiểu bang miền bắc bãi bỏ chế độ nô lệ giữa năm 1780 và năm 1804 để lại các tiểu bang với chế độ nô lệ ở miền nam năm 1800 chính phủ liên bang di chuyển đến washington d c mới thành lập === mở rộng lãnh thổ === ==== thâu tóm lãnh thổ nước khác ==== khi mới thành lập hoa kỳ không phải là nước ủng hộ chủ nghĩa đế quốc thậm chí người dân hoa kỳ còn có tinh thần chống chủ nghĩa thực dân do họ từng là thuộc địa của anh nhưng trong một số thời điểm lịch sử hoa kỳ đã đi xâm chiếm đất đai nước khác hoa kỳ có nhu cầu mở rộng lãnh thổ và chiếm lĩnh thị trường mới tuy nhiên dư luận trong nước |
Hoa Kỳ | sử, Hoa Kỳ đã đi xâm chiếm đất đai nước khác. Hoa Kỳ có nhu cầu mở rộng lãnh thổ và chiếm lĩnh thị trường mới, tuy nhiên, dư luận trong nước chống lại việc họ sẽ trở thành một nước đế quốc trong khi Hoa Kỳ có đầy đủ điều kiện trở thành một đế quốc. Chính vì vậy, Chính phủ Hoa Kỳ phải thực hiện bành trướng lãnh thổ một cách âm thầm, khéo léo để vừa thỏa mãn nhu cầu của nền kinh tế vừa không bị dư luận chỉ trích. Sự bành trướng này đôi khi được Chính phủ Hoa Kỳ giải thích bằng sứ mệnh "cứu thế giới" để làm yên lòng dân chúng. Người Mỹ đã đến các vùng Texas, New Mexico, California để lập nghiệp, sau đó Chính phủ Mỹ chinh phục các vùng đất này bằng quân sự. Nước Mỹ cũng lấy cớ bảo vệ những doanh nhân kinh doanh tại Samoa, Hawaii để chiếm những quần đảo này.
Việc mua vùng đất Louisiana, lãnh thổ mà Pháp tuyên bố chủ quyền, được thực hiện dưới thời Tổng thống Thomas Jefferson năm 1803 đã thực sự làm tăng gấp đôi diện tích Hoa Kỳ. Chiến tranh năm 1812, nổ ra giữa Hoa Kỳ và Anh vì nhiều bất đồng, đã không phân thắng bại, nhưng cũng đồng thời làm gia tăng chủ nghĩa quốc gia của người Mỹ. Một loạt các cuộc tiến công quân sự của Hoa Kỳ vào Florida đưa đến việc Tây Ban Nha nhượng lại | sử hoa kỳ đã đi xâm chiếm đất đai nước khác hoa kỳ có nhu cầu mở rộng lãnh thổ và chiếm lĩnh thị trường mới tuy nhiên dư luận trong nước chống lại việc họ sẽ trở thành một nước đế quốc trong khi hoa kỳ có đầy đủ điều kiện trở thành một đế quốc chính vì vậy chính phủ hoa kỳ phải thực hiện bành trướng lãnh thổ một cách âm thầm khéo léo để vừa thỏa mãn nhu cầu của nền kinh tế vừa không bị dư luận chỉ trích sự bành trướng này đôi khi được chính phủ hoa kỳ giải thích bằng sứ mệnh cứu thế giới để làm yên lòng dân chúng người mỹ đã đến các vùng texas new mexico california để lập nghiệp sau đó chính phủ mỹ chinh phục các vùng đất này bằng quân sự nước mỹ cũng lấy cớ bảo vệ những doanh nhân kinh doanh tại samoa hawaii để chiếm những quần đảo này việc mua vùng đất louisiana lãnh thổ mà pháp tuyên bố chủ quyền được thực hiện dưới thời tổng thống thomas jefferson năm 1803 đã thực sự làm tăng gấp đôi diện tích hoa kỳ chiến tranh năm 1812 nổ ra giữa hoa kỳ và anh vì nhiều bất đồng đã không phân thắng bại nhưng cũng đồng thời làm gia tăng chủ nghĩa quốc gia của người mỹ một loạt các cuộc tiến công quân sự của hoa kỳ vào florida đưa đến việc tây ban nha nhượng lại |
Hoa Kỳ | thời làm gia tăng chủ nghĩa quốc gia của người Mỹ. Một loạt các cuộc tiến công quân sự của Hoa Kỳ vào Florida đưa đến việc Tây Ban Nha nhượng lại vùng đất Florida và nhiều lãnh thổ duyên hải Vịnh Mexico khác cho Hoa Kỳ năm 1819. Hoa Kỳ sáp nhập Cộng hòa Texas năm 1845. Khái niệm về Vận mệnh hiển nhiên ("Manifest Destiny") rất phổ biến đối với công chúng trong suốt thời kỳ này.
Năm 1845, Hoa Kỳ đe dọa chiến tranh với Vương quốc Anh để tranh giành quyền lợi tại vùng Tây Bắc. Hiệp ước Oregon với Anh năm 1846 đưa đến việc Hoa Kỳ kiểm soát vùng mà ngày nay là tây bắc Hoa Kỳ. Chiến thắng của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Mexico – Mỹ năm 1848 đưa đến việc Mexico buộc phải ký Hòa ước bất bình đẳng Guadalupe Hidalgo, họ phải trao cho Mỹ vùng California và phần nhiều những vùng đất mà ngày nay là bang Texas. Mỹ còn gây áp lực ép México phải bán vùng đất Mexican Cession (ngày nay là vùng tây nam Hoa Kỳ) trù phú cho Mỹ với giá chỉ 15 triệu USD. Năm 1853, để làm một dự án đường ray xe lửa, Mỹ lại ép Mexico bán rẻ lãnh thổ ở một vùng đất tiềm năng giáp ranh biên giới Hoa Kỳ – Mexico, với giá 10 triệu USD. Vùng này ngày nay là phía Nam Arizona và Tây Nam New Mexico.
Tổng cộng Mỹ đã giành được gần | thời làm gia tăng chủ nghĩa quốc gia của người mỹ một loạt các cuộc tiến công quân sự của hoa kỳ vào florida đưa đến việc tây ban nha nhượng lại vùng đất florida và nhiều lãnh thổ duyên hải vịnh mexico khác cho hoa kỳ năm 1819 hoa kỳ sáp nhập cộng hòa texas năm 1845 khái niệm về vận mệnh hiển nhiên manifest destiny rất phổ biến đối với công chúng trong suốt thời kỳ này năm 1845 hoa kỳ đe dọa chiến tranh với vương quốc anh để tranh giành quyền lợi tại vùng tây bắc hiệp ước oregon với anh năm 1846 đưa đến việc hoa kỳ kiểm soát vùng mà ngày nay là tây bắc hoa kỳ chiến thắng của hoa kỳ trong chiến tranh mexico – mỹ năm 1848 đưa đến việc mexico buộc phải ký hòa ước bất bình đẳng guadalupe hidalgo họ phải trao cho mỹ vùng california và phần nhiều những vùng đất mà ngày nay là bang texas mỹ còn gây áp lực ép méxico phải bán vùng đất mexican cession ngày nay là vùng tây nam hoa kỳ trù phú cho mỹ với giá chỉ 15 triệu usd năm 1853 để làm một dự án đường ray xe lửa mỹ lại ép mexico bán rẻ lãnh thổ ở một vùng đất tiềm năng giáp ranh biên giới hoa kỳ – mexico với giá 10 triệu usd vùng này ngày nay là phía nam arizona và tây nam new mexico tổng cộng mỹ đã giành được gần |
Hoa Kỳ | giáp ranh biên giới Hoa Kỳ – Mexico, với giá 10 triệu USD. Vùng này ngày nay là phía Nam Arizona và Tây Nam New Mexico.
Tổng cộng Mỹ đã giành được gần 3 triệu km² sau các cuộc chiến với México, trên các lãnh thổ đó đã thành lập 6 bang mới của nước Mỹ (California, một nửa bang New Mexico, hầu hết Arizona, Nevada và một phần của bang Utah và Colorado). Lãnh thổ Mexico vào năm 1821 rộng 4.925.283 km², nhưng sau khi bị Hoa Kỳ chiếm nhiều vùng đất, đã thu hẹp lại chỉ còn 1.972.550 km² như ngày nay.
Sau đó, Hoa Kỳ tiếp tục mở rộng lãnh thổ ra Thái Bình Dương. Trong cuộc chiến với Tây Ban Nha năm 1898, Mỹ chiến thắng và được chuyển nhượng quyền sở hữu Philippines, Cuba, đảo Guam và Puerto Rico – các thuộc địa của Tây Ban Nha. Vương quốc Hawaii có liên hệ gần gũi với Hoa Kỳ qua việc giao thương và công tác truyền giáo vào thập niên 1880. Năm 1893, các nhà lãnh đạo thương mại Mỹ đã lật đổ nữ hoàng của Hawaii và tìm cách sáp nhập lãnh thổ này vào Hoa Kỳ. Quần đảo Hawaii chính thức trở thành một lãnh thổ của Hoa Kỳ vào năm 1900. Lãnh thổ Hawaii trở thành tiểu bang thứ 50 của Hoa Kỳ.
==== Chiến tranh với người da đỏ bản xứ. ====
Cơn sốt vàng California 1848–1849 càng hấp dẫn di dân về miền Tây. Các đường sắt mới xây dựng tạo cho | giáp ranh biên giới hoa kỳ – mexico với giá 10 triệu usd vùng này ngày nay là phía nam arizona và tây nam new mexico tổng cộng mỹ đã giành được gần 3 triệu km² sau các cuộc chiến với méxico trên các lãnh thổ đó đã thành lập 6 bang mới của nước mỹ california một nửa bang new mexico hầu hết arizona nevada và một phần của bang utah và colorado lãnh thổ mexico vào năm 1821 rộng 4 925 283 km² nhưng sau khi bị hoa kỳ chiếm nhiều vùng đất đã thu hẹp lại chỉ còn 1 972 550 km² như ngày nay sau đó hoa kỳ tiếp tục mở rộng lãnh thổ ra thái bình dương trong cuộc chiến với tây ban nha năm 1898 mỹ chiến thắng và được chuyển nhượng quyền sở hữu philippines cuba đảo guam và puerto rico – các thuộc địa của tây ban nha vương quốc hawaii có liên hệ gần gũi với hoa kỳ qua việc giao thương và công tác truyền giáo vào thập niên 1880 năm 1893 các nhà lãnh đạo thương mại mỹ đã lật đổ nữ hoàng của hawaii và tìm cách sáp nhập lãnh thổ này vào hoa kỳ quần đảo hawaii chính thức trở thành một lãnh thổ của hoa kỳ vào năm 1900 lãnh thổ hawaii trở thành tiểu bang thứ 50 của hoa kỳ ==== chiến tranh với người da đỏ bản xứ ==== cơn sốt vàng california 1848–1849 càng hấp dẫn di dân về miền tây các đường sắt mới xây dựng tạo cho |
Hoa Kỳ | của Hoa Kỳ.
==== Chiến tranh với người da đỏ bản xứ. ====
Cơn sốt vàng California 1848–1849 càng hấp dẫn di dân về miền Tây. Các đường sắt mới xây dựng tạo cho người định cư dễ dàng di chuyển khắp nơi hơn nhưng làm gia tăng các cuộc xung đột với người thổ dân Châu Mỹ. Trên nữa thế kỷ, có đến 40 triệu bò rừng bison, thường được gọi là trâu, bị giết để lấy da và thịt, và giúp cho việc mở rộng các tuyến đường sắt. Việc mất mát quá nhiều bò rừng bison, vốn là một nguồn kinh tế, thực phẩm chính của những người thổ dân Mỹ tại vùng đồng bằng, là một cú đánh sống còn vào nhiều nền văn hóa thổ dân bản xứ và không gian sinh tồn của họ.
Sự hăng hái mở rộng lãnh thổ của người Mỹ về phía tây đã khởi sự một loạt cuộc chiến tranh với người bản địa Mỹ kéo dài cho đến cuối thế kỷ XIX, khi những thổ dân da đỏ châu Mỹ bị đuổi khỏi đất đai của họ. Tại nhiều nơi, người da đỏ tổ chức chiến đấu chống lại quân Mỹ nhưng cuối cùng họ vẫn bị đánh bại. Theo báo cáo của Gregory Michno dựa theo hồ sơ lưu trữ quân đội thì chỉ trong 40 năm từ 1850 đến 1890, khoảng 21.586 người (lính lẫn thường dân) bị giết, bị thương hay bị bắt. Theo Russell Thornton thì khoảng 45.000 người da đỏ và 19.000 | của hoa kỳ ==== chiến tranh với người da đỏ bản xứ ==== cơn sốt vàng california 1848–1849 càng hấp dẫn di dân về miền tây các đường sắt mới xây dựng tạo cho người định cư dễ dàng di chuyển khắp nơi hơn nhưng làm gia tăng các cuộc xung đột với người thổ dân châu mỹ trên nữa thế kỷ có đến 40 triệu bò rừng bison thường được gọi là trâu bị giết để lấy da và thịt và giúp cho việc mở rộng các tuyến đường sắt việc mất mát quá nhiều bò rừng bison vốn là một nguồn kinh tế thực phẩm chính của những người thổ dân mỹ tại vùng đồng bằng là một cú đánh sống còn vào nhiều nền văn hóa thổ dân bản xứ và không gian sinh tồn của họ sự hăng hái mở rộng lãnh thổ của người mỹ về phía tây đã khởi sự một loạt cuộc chiến tranh với người bản địa mỹ kéo dài cho đến cuối thế kỷ xix khi những thổ dân da đỏ châu mỹ bị đuổi khỏi đất đai của họ tại nhiều nơi người da đỏ tổ chức chiến đấu chống lại quân mỹ nhưng cuối cùng họ vẫn bị đánh bại theo báo cáo của gregory michno dựa theo hồ sơ lưu trữ quân đội thì chỉ trong 40 năm từ 1850 đến 1890 khoảng 21 586 người lính lẫn thường dân bị giết bị thương hay bị bắt theo russell thornton thì khoảng 45 000 người da đỏ và 19 000 |