url
stringlengths 17
297
| title
stringlengths 0
318
| text
stringlengths 0
772k
|
|---|---|---|
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html | 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | 3-Ma’ruza
Mavzu:
Tolalarni tarashga tayyorlash.
Reja
1. Tolali mahsulotlarga ishlov beruvchi uskunalarning texnologik tizimlari.
2. Titish jarayonining maqsadi va mohiyati
3. Paxta tоlasini tоzalash jarayonining maqsadi va mоhiyati.
4. Avtotoytitgichlar.
5. Tоzalash mashinalarini tuzilishi, ishlashini o’ziga xоsligi. .
Tolali mahsulotlarni titib tozalovchi universal
texnologik tizimlar
Yigirish rejasining birinchi bosqichida toylangan tolalardan titish, tozalash va
aralashtirish jarayonlari orqali tarash mashinalari uchun bir tekis qatlam shaklidagi mahsulot
tayyorlanadi. Bu vazifa bir texnologik tizimga biriktirilgan mashinalarda (TTA) - titish-tozalash
agregatlarida amalga oshiriladi. TTAlarining tarkibi ishlatilayotgan tolalarning ifloslik
darajasiga, uzunligiga, yigirilayotgan ip assortimentiga qarab tanlanadi (loyihalanadi yoki qabul
qilinadi). Yigirish texnologiyasining taraqqiyoti davomida TTAlar MHD miqyosida tozalash
samaradorligiga ko‘ra ajratib kelindi (tozalash darajasi past - 24%, tozalash darajasi yuqori 50-
55% va tozalash darajasi juda yuqori - 70%). Ushbu TTAlarda texnologik jarayon kuchli zarbiy
ta’sirlar vositasida amalga oshirilganligi tufayli tolalar shikastlanishi yuqori darajada bo‘lgan.
Fan texnikaning rivojlanishi, yigirishda avtomatlashtirilgan tizimlarning joriy qilinishi mahsulot
sifatiga talabning oshishi TTA tarkibini samarali ishlaydigan, ixcham va tejamkor mashinalar
bilan tez-tez o‘zgarishini taqozo etmoqda.
Dunyo mamlakatlarining to‘qimachilik korxonalarida ishlatilayotgan TTA turlari xilma
xil bo‘lib, ularni umumlashtirgan holda quyidagi tarkibga keltirish mumkin:
Universal titib tozalash agregati (UTTA)
1. Avtotoy titgich.
2. Qaytim tola titgich.
3. Dastlabki tozalash mashinasi.
4. Aralashtiruvchi mashina.
5. Asosiy tozalash mashinasi.
6. Aerodinamik tozalash mashinasi.
7. Tola taqsimlash tizimi.
UTTAda tozalash jarayoni uch bosqichda amalga oshirilishi natijasida tolali mahsulotni
shikastlanishi va uzun tolalarni nuqsonlarga qo‘shilib chiqib ketishi sezilarli darajada
kamaytirilgan.
Agregatning tarkibi, garnituralar, ishchi organlar soni, tolali mahsulotdagi chiqindilar
miqdoriga va yigirilayotgan ip assortimentiga qarab o‘zgartirilishi mumkin. Agregat mashinalari
pnevmotrubalar yordamida o‘zaro biriktirilgan. Pnevmotrubalar asosiy va yordamchi holatda
o‘rnatilgan bo‘lib, tizimdagi mashinani texnologik jarayondan chiqarib qo‘yish imkonini beradi.
Asosiy tozalashdan so‘ng aerodinamik tozalagichlarning ishlatilishi tolalarni nafaqat
shikastlanishi balki chigallanishini ham kamaytiradi.
UTTA mashinalarining parametrlari kompyuter yordamida boshqariladi va shaylanadi.
Agregat odatda chiqindilarni ajratib oluvchi va changsizlantiruvchi sistema bilan birgalikda
ishlatiladi.
Rieter firmasining universal titish-tozalash agregati
1. Avtomatik toy titgich Unifloc A-11
2. Dastlabki tozalash mashinasi Uniclean B-11
3. Aralashtiruvchi mashina UnimixB-70
4. Bir barabanli tozalagich Uniflex B-60
Ushbu agregat universal va samarali hisoblanib turlicha xom ashyolarda, har xil
assortimentdagi (halqali, pnevmomexaniq va qayta tarash) iplar tayyorlashda qo‘llanilmoqda.
Tozalash mashinalari bir barabanli ishchi organlar bilan jihozlangan bo‘lib, dag‘al nuqsonlar
maydalanmasdan ajratilishi ko‘zda tutilgan. «Truetzschler» firmasining titish tozalash agregati
«modul» qurilma hisoblanadi va ishlatish maqsadiga ko‘ra quyidagi turlarga ajratilishi mumkin.
qisqa titish-tozalash agregati
uzun tolalarni titish-tozalash agregati
universal titish-tozalash agregati
kimyoviy tolalarni titish-tozalash agregati
unumdorligi yuqori titish-tozalash agregati
| |
http://kompy.info/pdfview/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html | 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja
Download
0,59 Mb.
Matnni ko'rish
bet
1/18
Sana
24.05.2024
Hajmi
0,59 Mb.
#252905
Download
0,59 Mb.
Matnni ko'rish
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Dərs
Mühazirə
Qaydalar
Referat
Xülasə
Yazı
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja
Download
0,59 Mb.
Matnni ko'rish |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html#Universal_titib_tozalash_agregati_(UTTA) | 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | 3-Ma’ruza
Mavzu:
Tolalarni tarashga tayyorlash.
Reja
1. Tolali mahsulotlarga ishlov beruvchi uskunalarning texnologik tizimlari.
2. Titish jarayonining maqsadi va mohiyati
3. Paxta tоlasini tоzalash jarayonining maqsadi va mоhiyati.
4. Avtotoytitgichlar.
5. Tоzalash mashinalarini tuzilishi, ishlashini o’ziga xоsligi. .
Tolali mahsulotlarni titib tozalovchi universal
texnologik tizimlar
Yigirish rejasining birinchi bosqichida toylangan tolalardan titish, tozalash va
aralashtirish jarayonlari orqali tarash mashinalari uchun bir tekis qatlam shaklidagi mahsulot
tayyorlanadi. Bu vazifa bir texnologik tizimga biriktirilgan mashinalarda (TTA) - titish-tozalash
agregatlarida amalga oshiriladi. TTAlarining tarkibi ishlatilayotgan tolalarning ifloslik
darajasiga, uzunligiga, yigirilayotgan ip assortimentiga qarab tanlanadi (loyihalanadi yoki qabul
qilinadi). Yigirish texnologiyasining taraqqiyoti davomida TTAlar MHD miqyosida tozalash
samaradorligiga ko‘ra ajratib kelindi (tozalash darajasi past - 24%, tozalash darajasi yuqori 50-
55% va tozalash darajasi juda yuqori - 70%). Ushbu TTAlarda texnologik jarayon kuchli zarbiy
ta’sirlar vositasida amalga oshirilganligi tufayli tolalar shikastlanishi yuqori darajada bo‘lgan.
Fan texnikaning rivojlanishi, yigirishda avtomatlashtirilgan tizimlarning joriy qilinishi mahsulot
sifatiga talabning oshishi TTA tarkibini samarali ishlaydigan, ixcham va tejamkor mashinalar
bilan tez-tez o‘zgarishini taqozo etmoqda.
Dunyo mamlakatlarining to‘qimachilik korxonalarida ishlatilayotgan TTA turlari xilma
xil bo‘lib, ularni umumlashtirgan holda quyidagi tarkibga keltirish mumkin:
Universal titib tozalash agregati (UTTA)
1. Avtotoy titgich.
2. Qaytim tola titgich.
3. Dastlabki tozalash mashinasi.
4. Aralashtiruvchi mashina.
5. Asosiy tozalash mashinasi.
6. Aerodinamik tozalash mashinasi.
7. Tola taqsimlash tizimi.
UTTAda tozalash jarayoni uch bosqichda amalga oshirilishi natijasida tolali mahsulotni
shikastlanishi va uzun tolalarni nuqsonlarga qo‘shilib chiqib ketishi sezilarli darajada
kamaytirilgan.
Agregatning tarkibi, garnituralar, ishchi organlar soni, tolali mahsulotdagi chiqindilar
miqdoriga va yigirilayotgan ip assortimentiga qarab o‘zgartirilishi mumkin. Agregat mashinalari
pnevmotrubalar yordamida o‘zaro biriktirilgan. Pnevmotrubalar asosiy va yordamchi holatda
o‘rnatilgan bo‘lib, tizimdagi mashinani texnologik jarayondan chiqarib qo‘yish imkonini beradi.
Asosiy tozalashdan so‘ng aerodinamik tozalagichlarning ishlatilishi tolalarni nafaqat
shikastlanishi balki chigallanishini ham kamaytiradi.
UTTA mashinalarining parametrlari kompyuter yordamida boshqariladi va shaylanadi.
Agregat odatda chiqindilarni ajratib oluvchi va changsizlantiruvchi sistema bilan birgalikda
ishlatiladi.
Rieter firmasining universal titish-tozalash agregati
1. Avtomatik toy titgich Unifloc A-11
2. Dastlabki tozalash mashinasi Uniclean B-11
3. Aralashtiruvchi mashina UnimixB-70
4. Bir barabanli tozalagich Uniflex B-60
Ushbu agregat universal va samarali hisoblanib turlicha xom ashyolarda, har xil
assortimentdagi (halqali, pnevmomexaniq va qayta tarash) iplar tayyorlashda qo‘llanilmoqda.
Tozalash mashinalari bir barabanli ishchi organlar bilan jihozlangan bo‘lib, dag‘al nuqsonlar
maydalanmasdan ajratilishi ko‘zda tutilgan. «Truetzschler» firmasining titish tozalash agregati
«modul» qurilma hisoblanadi va ishlatish maqsadiga ko‘ra quyidagi turlarga ajratilishi mumkin.
qisqa titish-tozalash agregati
uzun tolalarni titish-tozalash agregati
universal titish-tozalash agregati
kimyoviy tolalarni titish-tozalash agregati
unumdorligi yuqori titish-tozalash agregati
| |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html#Tolali_mahsulotlarni_titib_tozalovchi_universal_texnologik_tizimlar | 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | 3-Ma’ruza
Mavzu:
Tolalarni tarashga tayyorlash.
Reja
1. Tolali mahsulotlarga ishlov beruvchi uskunalarning texnologik tizimlari.
2. Titish jarayonining maqsadi va mohiyati
3. Paxta tоlasini tоzalash jarayonining maqsadi va mоhiyati.
4. Avtotoytitgichlar.
5. Tоzalash mashinalarini tuzilishi, ishlashini o’ziga xоsligi. .
Tolali mahsulotlarni titib tozalovchi universal
texnologik tizimlar
Yigirish rejasining birinchi bosqichida toylangan tolalardan titish, tozalash va
aralashtirish jarayonlari orqali tarash mashinalari uchun bir tekis qatlam shaklidagi mahsulot
tayyorlanadi. Bu vazifa bir texnologik tizimga biriktirilgan mashinalarda (TTA) - titish-tozalash
agregatlarida amalga oshiriladi. TTAlarining tarkibi ishlatilayotgan tolalarning ifloslik
darajasiga, uzunligiga, yigirilayotgan ip assortimentiga qarab tanlanadi (loyihalanadi yoki qabul
qilinadi). Yigirish texnologiyasining taraqqiyoti davomida TTAlar MHD miqyosida tozalash
samaradorligiga ko‘ra ajratib kelindi (tozalash darajasi past - 24%, tozalash darajasi yuqori 50-
55% va tozalash darajasi juda yuqori - 70%). Ushbu TTAlarda texnologik jarayon kuchli zarbiy
ta’sirlar vositasida amalga oshirilganligi tufayli tolalar shikastlanishi yuqori darajada bo‘lgan.
Fan texnikaning rivojlanishi, yigirishda avtomatlashtirilgan tizimlarning joriy qilinishi mahsulot
sifatiga talabning oshishi TTA tarkibini samarali ishlaydigan, ixcham va tejamkor mashinalar
bilan tez-tez o‘zgarishini taqozo etmoqda.
Dunyo mamlakatlarining to‘qimachilik korxonalarida ishlatilayotgan TTA turlari xilma
xil bo‘lib, ularni umumlashtirgan holda quyidagi tarkibga keltirish mumkin:
Universal titib tozalash agregati (UTTA)
1. Avtotoy titgich.
2. Qaytim tola titgich.
3. Dastlabki tozalash mashinasi.
4. Aralashtiruvchi mashina.
5. Asosiy tozalash mashinasi.
6. Aerodinamik tozalash mashinasi.
7. Tola taqsimlash tizimi.
UTTAda tozalash jarayoni uch bosqichda amalga oshirilishi natijasida tolali mahsulotni
shikastlanishi va uzun tolalarni nuqsonlarga qo‘shilib chiqib ketishi sezilarli darajada
kamaytirilgan.
Agregatning tarkibi, garnituralar, ishchi organlar soni, tolali mahsulotdagi chiqindilar
miqdoriga va yigirilayotgan ip assortimentiga qarab o‘zgartirilishi mumkin. Agregat mashinalari
pnevmotrubalar yordamida o‘zaro biriktirilgan. Pnevmotrubalar asosiy va yordamchi holatda
o‘rnatilgan bo‘lib, tizimdagi mashinani texnologik jarayondan chiqarib qo‘yish imkonini beradi.
Asosiy tozalashdan so‘ng aerodinamik tozalagichlarning ishlatilishi tolalarni nafaqat
shikastlanishi balki chigallanishini ham kamaytiradi.
UTTA mashinalarining parametrlari kompyuter yordamida boshqariladi va shaylanadi.
Agregat odatda chiqindilarni ajratib oluvchi va changsizlantiruvchi sistema bilan birgalikda
ishlatiladi.
Rieter firmasining universal titish-tozalash agregati
1. Avtomatik toy titgich Unifloc A-11
2. Dastlabki tozalash mashinasi Uniclean B-11
3. Aralashtiruvchi mashina UnimixB-70
4. Bir barabanli tozalagich Uniflex B-60
Ushbu agregat universal va samarali hisoblanib turlicha xom ashyolarda, har xil
assortimentdagi (halqali, pnevmomexaniq va qayta tarash) iplar tayyorlashda qo‘llanilmoqda.
Tozalash mashinalari bir barabanli ishchi organlar bilan jihozlangan bo‘lib, dag‘al nuqsonlar
maydalanmasdan ajratilishi ko‘zda tutilgan. «Truetzschler» firmasining titish tozalash agregati
«modul» qurilma hisoblanadi va ishlatish maqsadiga ko‘ra quyidagi turlarga ajratilishi mumkin.
qisqa titish-tozalash agregati
uzun tolalarni titish-tozalash agregati
universal titish-tozalash agregati
kimyoviy tolalarni titish-tozalash agregati
unumdorligi yuqori titish-tozalash agregati
| |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=2 | Qisqa titish tozalash agregati | Alohida yoki kombinatsiyada ishlatiluvchi to‘rt xildagi tozalagich ko‘zda tutilgan.
- ikki barabanli tozalagich CL-P;
- uzun tolali paxta uchun bir barabanli tozalagich Cleanomat CL-C1;
- uch barabanli universal tozalagich Cleanomat CL-C3;
- to‘rt barabanli tozalagich Cleanomat CL-C4;
Uch usulda aralashtirish.
- yuqori unumdorlikdagi universal aralashtirgich MX-U;
- turli tozalagichlar bilan agregatlashtirishga moslashtirilgan aralashtirgich MX1;
- bunker usulda ishlaydigan aralashtirgich MX-R.
To‘rt variantda ta’minlash usuli mavjud.
Tozalangan mahsulotni tarash mashinalariga uzluksiz uzatuvchi Contifeed sistema
ishlatiladi.
O‘zbekiston to‘qimachilik korxonalariada yuqorida keltirilgan titish tozalash agregatlari
samarali ishlatilmoqda. Bulardan tashqari «Marzoli» (Italiya), «Balkan» (Turkiya) va «Jingwei»
(Xitoy) firmalarining turli tarkibdagi TTAlari ham ishlatilmoqda. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=3 | Titish jarayoni - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish jarayoni
Titish jarayonining maqsadi,
tolali mahsulotni tozalashga va aralashtirishga
tayyorlashdan iboratdir.
Titish jarayonining mohiyati
esa, toylangan tolalarni mayda bo‘lakchalarga ajratib,
ularning o‘rtacha og‘irligi va zichligini kamaytirish orqali aralashtirish va nuqsonlardan tozalash
uchun qo‘lay imkoniyat yaratishdan iboratdir.
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligi
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligini qo‘yidagi sabablar bilan izohlash mumkin:
1. Aralashma komponentlari yaxshi aralashishi uchun kerakli sharoit titish natijasida
yaratiladi.
2. Tolali mahsulotni nuqsonlardan tozalash jarayonini amalga oshirishda titish zaruriy shart
bo‘lib, mahsulot kichik bo‘lakchalarga ajratilib nuqson bilan tolali massaning ilashish kuchi
kamayadi va buning natijasida nuqsonlar mexaniq tarzda ajratib tashlanadi.
3. Tolalarning to‘g‘rilanishi va chigalliklarning tarqalishida mahsulotni ketma-ket titish
katta ahamiyatga ega.
4. Tolali mahsulotni mayda bo‘lakchalarga ajratishda titish zarur tadbir hisoblanadi.
Titish usullari
Tolali mahsulotlarni mayda bo‘lakchalarga ajratishda qo‘yidagi titish usullari ishlatiladi:
chimdib titish;
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida;
kuchli havo oqimi ta’sirida;
kombinatsiyalashgan vositalar ta’siri.
Titish vositalari
Tolali mahsulotni titish igna sirtli, pichoqli va arrali ishchi organlarga ega bo‘lgan
mashinalarda amalga oshiriladi.
Igna sirtli mashinalarda titish dastlab qo‘lda, so‘ngra kamera ichidagi ignali panjaralar
vositasida bajariladi. Avtotitgichlar esa toyning pastki yoki ustki qismidan qoziqli, pichoqli va
arrali diskli ishchi organlar vositasida paxta qatlamining kerakli bo‘lakchasini ajratib olish orqali
titishni amalga oshiradi. Paxta tolasining shikastlanmasligi uchun ishchi organlarning shakli,
o‘lchami va tezligini to‘g‘ri tanlash katta ahamiyatga ega.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=8 | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich 1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
Oldin tozalanib keyin titilmaydi. Aynan shuning uchun ham titish va tozalashni ajratib alohida
o‘rganish tavsiya etiladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=5 | Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi | |
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishiBog'liq 3 маруза (1)Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=7 | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=6 | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=14 | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=4 | Titish organlari - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning_umumiy_ko‘rinishi_Kamchiligi'>Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=18 | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib,
tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha
aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80%
gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan.
Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Dunyo mamlakatlarining to‘qimachilik korxonalarida Sekuromat, Seporamat, Dustex,
LT,
LTB va ASTA, SP-MF, SP-F kabi aerodinamik tozalagichlar paxta tolasini tozalashda
samarali ishlatilmoqda.
Aerodinamik tozalagichlar bir biridan konstruksiyasi va ishlashi bilan farq qiladi.
«Tryuchler» firmasining DUSTEX DX tozalagichida texnologik
jarayon quyidagicha amalga
oshiriladi.
DUSTEX DX
rusumli changsizlantiruvchi
mashinaning texnologik sxemasi.
1-potrubka, 2-pnevmoo‘tkazgich, 3-
yunaltirgich, 4-perfosirt, 5-kamera tubi, 6-to‘rli
teshik, 7-ventilyator, 8-
pnevmoo‘tkazgich,
9-chang
kamerasi,
10-chiqindi kamerasi, 11- potrubka.
Tolali bo‘lakchalar so‘ruvchi ventilyator 1 yordamida pnevmoo‘tkazgich 2 dan o‘tib,
tolalarni bir me’yorda tarqatib beruvchi moslama - zaslonka 3 orqali to‘rli sirt 4
ga urilib,
tezligini yo‘qotib pastga tusha boshlaydi. Bunkerning quyi qismi 5 da joylashgan to‘rli teshik 6
dan havoni so‘rib oluvchi ventilyator 7 tolalarni pnevmoo‘tkazgich 8 ga uzatadi. Ajralgan chang
va kalta tolalar perfosirt 4 teshiklaridan o‘tib chang kamera 9 ga, kalta tolalar esa kamera 10 ga
tushib, pnevmoo‘tkazgich 11 da haydovchi ventilyator yordamida filtr kamerasiga yuboriladi.
Changsizlantirilgan tolalar tutami ventilyator 7 orqali keyingi mashinaga uzatiladi.
Mashinaning ishlashi kompyuter yordamida boshqariladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=9 | Tozalash jarayonining maqsadi va mohiyati | Gorizontal ta’minotli bir barabanli tozalagich sxemasi.
Tozalashda qatlamning bir myo’rda uzatilishi muhim ahamiyatga ega. Tolali qatlam
gorizontal, vertikal va qiya holatda ta’minlovchi juftlar tomonidan tozalash organiga uzatiladi.
Tozalash mashinalarida bunkerli ta’minlash usuli ham qo‘lanilmoqda.
Pichoqli qoziqli, shtiftli, egilgan tishli barabanlar bilan
jihozlangan tozalagichlar
mahsulotni erkin xolatda tozalashda ko‘proq qo‘llaniladi. Ular bir-biridan barabanlar soni,
mahsulot yo‘nalishi hamda barabanlarning o‘rnatilishi (qiya, gorizontal, vertikal) bilan
farqlanadi.
Tolali mahsulotni yirik iflosliklardan erkin xolatda tozalashda baraban ostiga ajratuvchi
pichoqlar, har xil shakldagi kolosniklar, perfosirtlar o‘rnatiladi.
Kolosniklar
uch qirrali, egilgan va to‘g‘ri plastinkali tuzilishlarga ega. Uch qirrali
kolosniklardan ko‘p holatlarda yaxlit panjaralar tashkil etiladi va bu holatda alohida
kolosniklarni o‘z o‘qiga nisbatan burish orqali kolosniklar va ishchi organlar o‘rtasidagi
razvodka o‘zgartirilib kerakli tozalash samaradorligiga erishiladi.
a)
b)
Kolosniklar
a)
, ularning o‘rnatilishi
b)
.
Kolosnikli panjaralarni ishlatishning quyidagi kamchiliklari mavjud:
Yigirishga yaroqli tolalar nuqsonlar bilan birgalikda chiqindilar kamerasiga o‘tib
ketadi.
Chiqindilar kamerasidagi yengil nuqsonlar havo oqimining ta’sirida kolosniklar
orasidan surilib tolali aralashmaga qaytadan qo‘shilishi sodir etiladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tozalash mashinalarida
quyida keltirilgan
moslamalar ishlatilmoqda.
Tozalash moslamalari
1- yo‘naltiruvchi
parrak
2- uruvchi pichoq
3- so‘ruvchi qurilma |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=3#Tolali_mahsulotlarni_titishning_zaruriyligi | Titish jarayoni - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish jarayoni
Titish jarayonining maqsadi,
tolali mahsulotni tozalashga va aralashtirishga
tayyorlashdan iboratdir.
Titish jarayonining mohiyati
esa, toylangan tolalarni mayda bo‘lakchalarga ajratib,
ularning o‘rtacha og‘irligi va zichligini kamaytirish orqali aralashtirish va nuqsonlardan tozalash
uchun qo‘lay imkoniyat yaratishdan iboratdir.
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligi
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligini qo‘yidagi sabablar bilan izohlash mumkin:
1. Aralashma komponentlari yaxshi aralashishi uchun kerakli sharoit titish natijasida
yaratiladi.
2. Tolali mahsulotni nuqsonlardan tozalash jarayonini amalga oshirishda titish zaruriy shart
bo‘lib, mahsulot kichik bo‘lakchalarga ajratilib nuqson bilan tolali massaning ilashish kuchi
kamayadi va buning natijasida nuqsonlar mexaniq tarzda ajratib tashlanadi.
3. Tolalarning to‘g‘rilanishi va chigalliklarning tarqalishida mahsulotni ketma-ket titish
katta ahamiyatga ega.
4. Tolali mahsulotni mayda bo‘lakchalarga ajratishda titish zarur tadbir hisoblanadi.
Titish usullari
Tolali mahsulotlarni mayda bo‘lakchalarga ajratishda qo‘yidagi titish usullari ishlatiladi:
chimdib titish;
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida;
kuchli havo oqimi ta’sirida;
kombinatsiyalashgan vositalar ta’siri.
Titish vositalari
Tolali mahsulotni titish igna sirtli, pichoqli va arrali ishchi organlarga ega bo‘lgan
mashinalarda amalga oshiriladi.
Igna sirtli mashinalarda titish dastlab qo‘lda, so‘ngra kamera ichidagi ignali panjaralar
vositasida bajariladi. Avtotitgichlar esa toyning pastki yoki ustki qismidan qoziqli, pichoqli va
arrali diskli ishchi organlar vositasida paxta qatlamining kerakli bo‘lakchasini ajratib olish orqali
titishni amalga oshiradi. Paxta tolasining shikastlanmasligi uchun ishchi organlarning shakli,
o‘lchami va tezligini to‘g‘ri tanlash katta ahamiyatga ega.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=3#Titish_vositalari | Titish jarayoni - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish jarayoni
Titish jarayonining maqsadi,
tolali mahsulotni tozalashga va aralashtirishga
tayyorlashdan iboratdir.
Titish jarayonining mohiyati
esa, toylangan tolalarni mayda bo‘lakchalarga ajratib,
ularning o‘rtacha og‘irligi va zichligini kamaytirish orqali aralashtirish va nuqsonlardan tozalash
uchun qo‘lay imkoniyat yaratishdan iboratdir.
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligi
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligini qo‘yidagi sabablar bilan izohlash mumkin:
1. Aralashma komponentlari yaxshi aralashishi uchun kerakli sharoit titish natijasida
yaratiladi.
2. Tolali mahsulotni nuqsonlardan tozalash jarayonini amalga oshirishda titish zaruriy shart
bo‘lib, mahsulot kichik bo‘lakchalarga ajratilib nuqson bilan tolali massaning ilashish kuchi
kamayadi va buning natijasida nuqsonlar mexaniq tarzda ajratib tashlanadi.
3. Tolalarning to‘g‘rilanishi va chigalliklarning tarqalishida mahsulotni ketma-ket titish
katta ahamiyatga ega.
4. Tolali mahsulotni mayda bo‘lakchalarga ajratishda titish zarur tadbir hisoblanadi.
Titish usullari
Tolali mahsulotlarni mayda bo‘lakchalarga ajratishda qo‘yidagi titish usullari ishlatiladi:
chimdib titish;
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida;
kuchli havo oqimi ta’sirida;
kombinatsiyalashgan vositalar ta’siri.
Titish vositalari
Tolali mahsulotni titish igna sirtli, pichoqli va arrali ishchi organlarga ega bo‘lgan
mashinalarda amalga oshiriladi.
Igna sirtli mashinalarda titish dastlab qo‘lda, so‘ngra kamera ichidagi ignali panjaralar
vositasida bajariladi. Avtotitgichlar esa toyning pastki yoki ustki qismidan qoziqli, pichoqli va
arrali diskli ishchi organlar vositasida paxta qatlamining kerakli bo‘lakchasini ajratib olish orqali
titishni amalga oshiradi. Paxta tolasining shikastlanmasligi uchun ishchi organlarning shakli,
o‘lchami va tezligini to‘g‘ri tanlash katta ahamiyatga ega.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=3#Titish_usullari | Titish jarayoni - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish jarayoni
Titish jarayonining maqsadi,
tolali mahsulotni tozalashga va aralashtirishga
tayyorlashdan iboratdir.
Titish jarayonining mohiyati
esa, toylangan tolalarni mayda bo‘lakchalarga ajratib,
ularning o‘rtacha og‘irligi va zichligini kamaytirish orqali aralashtirish va nuqsonlardan tozalash
uchun qo‘lay imkoniyat yaratishdan iboratdir.
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligi
Tolali mahsulotlarni titishning zaruriyligini qo‘yidagi sabablar bilan izohlash mumkin:
1. Aralashma komponentlari yaxshi aralashishi uchun kerakli sharoit titish natijasida
yaratiladi.
2. Tolali mahsulotni nuqsonlardan tozalash jarayonini amalga oshirishda titish zaruriy shart
bo‘lib, mahsulot kichik bo‘lakchalarga ajratilib nuqson bilan tolali massaning ilashish kuchi
kamayadi va buning natijasida nuqsonlar mexaniq tarzda ajratib tashlanadi.
3. Tolalarning to‘g‘rilanishi va chigalliklarning tarqalishida mahsulotni ketma-ket titish
katta ahamiyatga ega.
4. Tolali mahsulotni mayda bo‘lakchalarga ajratishda titish zarur tadbir hisoblanadi.
Titish usullari
Tolali mahsulotlarni mayda bo‘lakchalarga ajratishda qo‘yidagi titish usullari ishlatiladi:
chimdib titish;
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida;
kuchli havo oqimi ta’sirida;
kombinatsiyalashgan vositalar ta’siri.
Titish vositalari
Tolali mahsulotni titish igna sirtli, pichoqli va arrali ishchi organlarga ega bo‘lgan
mashinalarda amalga oshiriladi.
Igna sirtli mashinalarda titish dastlab qo‘lda, so‘ngra kamera ichidagi ignali panjaralar
vositasida bajariladi. Avtotitgichlar esa toyning pastki yoki ustki qismidan qoziqli, pichoqli va
arrali diskli ishchi organlar vositasida paxta qatlamining kerakli bo‘lakchasini ajratib olish orqali
titishni amalga oshiradi. Paxta tolasining shikastlanmasligi uchun ishchi organlarning shakli,
o‘lchami va tezligini to‘g‘ri tanlash katta ahamiyatga ega.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=2#Universal_titish-tozalash_agregati | Qisqa titish tozalash agregati | Alohida yoki kombinatsiyada ishlatiluvchi to‘rt xildagi tozalagich ko‘zda tutilgan.
- ikki barabanli tozalagich CL-P;
- uzun tolali paxta uchun bir barabanli tozalagich Cleanomat CL-C1;
- uch barabanli universal tozalagich Cleanomat CL-C3;
- to‘rt barabanli tozalagich Cleanomat CL-C4;
Uch usulda aralashtirish.
- yuqori unumdorlikdagi universal aralashtirgich MX-U;
- turli tozalagichlar bilan agregatlashtirishga moslashtirilgan aralashtirgich MX1;
- bunker usulda ishlaydigan aralashtirgich MX-R.
To‘rt variantda ta’minlash usuli mavjud.
Tozalangan mahsulotni tarash mashinalariga uzluksiz uzatuvchi Contifeed sistema
ishlatiladi.
O‘zbekiston to‘qimachilik korxonalariada yuqorida keltirilgan titish tozalash agregatlari
samarali ishlatilmoqda. Bulardan tashqari «Marzoli» (Italiya), «Balkan» (Turkiya) va «Jingwei»
(Xitoy) firmalarining turli tarkibdagi TTAlari ham ishlatilmoqda. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=2#Unumdorligi_yuqori_titish-tozalash_agregati | Qisqa titish tozalash agregati | Alohida yoki kombinatsiyada ishlatiluvchi to‘rt xildagi tozalagich ko‘zda tutilgan.
- ikki barabanli tozalagich CL-P;
- uzun tolali paxta uchun bir barabanli tozalagich Cleanomat CL-C1;
- uch barabanli universal tozalagich Cleanomat CL-C3;
- to‘rt barabanli tozalagich Cleanomat CL-C4;
Uch usulda aralashtirish.
- yuqori unumdorlikdagi universal aralashtirgich MX-U;
- turli tozalagichlar bilan agregatlashtirishga moslashtirilgan aralashtirgich MX1;
- bunker usulda ishlaydigan aralashtirgich MX-R.
To‘rt variantda ta’minlash usuli mavjud.
Tozalangan mahsulotni tarash mashinalariga uzluksiz uzatuvchi Contifeed sistema
ishlatiladi.
O‘zbekiston to‘qimachilik korxonalariada yuqorida keltirilgan titish tozalash agregatlari
samarali ishlatilmoqda. Bulardan tashqari «Marzoli» (Italiya), «Balkan» (Turkiya) va «Jingwei»
(Xitoy) firmalarining turli tarkibdagi TTAlari ham ishlatilmoqda. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=5#Avtotitgichlarning_umumiy_ko‘rinishi_Kamchiligi | Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi | |
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishiBog'liq 3 маруза (1)Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=5#Avtotitgichlar | Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi | |
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishiBog'liq 3 маруза (1)Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=8#Ta’minlagich-aralashtirgich | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich 1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
Oldin tozalanib keyin titilmaydi. Aynan shuning uchun ham titish va tozalashni ajratib alohida
o‘rganish tavsiya etiladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=8#Titilganlik_darajasi_va_unga_ta’sir_etuvchi_omillar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich 1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
Oldin tozalanib keyin titilmaydi. Aynan shuning uchun ham titish va tozalashni ajratib alohida
o‘rganish tavsiya etiladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=6#Ta’minlagich-aralashtirgich | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=7#Ta’minlagich-aralashtirgich | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=7#Titilganlik_darajasi_va_unga_ta’sir_etuvchi_omillar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=10 | Tozalash samaradorligi - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Tozalash samaradorligi
Tolali mahsulotdan ajratilgan iflosliklarning foizlardagi miqdoriga tozalash samaradorligi
deyiladi, unga baraban tezligi, pichoqlar bilan baraban va kolosniklar orasidagi razvodka
Gorizontal ta’minotli bir barabanli tozalagich sxemasi.
Tozalashda qatlamning bir myo’rda uzatilishi muhim ahamiyatga ega. Tolali qatlam
gorizontal, vertikal va qiya holatda ta’minlovchi juftlar tomonidan tozalash organiga uzatiladi.
Tozalash mashinalarida bunkerli ta’minlash usuli ham qo‘lanilmoqda.
Pichoqli qoziqli, shtiftli, egilgan tishli barabanlar bilan jihozlangan tozalagichlar
mahsulotni erkin xolatda tozalashda ko‘proq qo‘llaniladi. Ular bir-biridan barabanlar soni,
mahsulot yo‘nalishi hamda barabanlarning o‘rnatilishi (qiya, gorizontal, vertikal) bilan
farqlanadi.
Tolali mahsulotni yirik iflosliklardan erkin xolatda tozalashda baraban ostiga ajratuvchi
pichoqlar, har xil shakldagi kolosniklar, perfosirtlar o‘rnatiladi.
Kolosniklar uch qirrali, egilgan va to‘g‘ri plastinkali tuzilishlarga ega. Uch qirrali
kolosniklardan ko‘p holatlarda yaxlit panjaralar tashkil etiladi va bu holatda alohida
kolosniklarni o‘z o‘qiga nisbatan burish orqali kolosniklar va ishchi organlar o‘rtasidagi
razvodka o‘zgartirilib kerakli tozalash samaradorligiga erishiladi.
a)
b)
Kolosniklar
a)
, ularning o‘rnatilishi
b)
.
Kolosnikli panjaralarni ishlatishning quyidagi kamchiliklari mavjud:
Yigirishga yaroqli tolalar nuqsonlar bilan birgalikda chiqindilar kamerasiga o‘tib
ketadi.
Chiqindilar kamerasidagi yengil nuqsonlar havo oqimining ta’sirida kolosniklar
orasidan surilib tolali aralashmaga qaytadan qo‘shilishi sodir etiladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tozalash mashinalarida quyida keltirilgan
moslamalar ishlatilmoqda.
Tozalash moslamalari
1- yo‘naltiruvchi
parrak
2- uruvchi pichoq
3- so‘ruvchi qurilma
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=6#Titilganlik_darajasi_va_unga_ta’sir_etuvchi_omillar | Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar | |
Tituvchi va ta’minlovchi mashinalarBog'liq 3 маруза (1)Tituvchi va ta’minlovchi mashinalar
Ta’minlovchi mashina komponentlar ulushining bir me’yorda ta’minlanishini nazorat
qilish imkoniyatiga ega. Mashinaning texnologik parametrlari kompyuter dasturlari asosida
boshqariladi.
Qo‘yidagi ta’minlovchi mashinalar mavjud:
BO-R - qaytim tolalar uchun;
BO-S - kimyoviy tolalar uchun;
BO-U - universalta’minlashuchun.
Ta’minlagich-aralashtirgich
1-chang havoni so‘rish quviri, 2-tituvchi baraban, 3-ajratuvchi baraban,
4-titilgan paxtani
keyingi mashinaga uzatish quviri, 5-ignali panjara, 6-uzatuvchi transporter, 7-perfopanjara
8,9-fotoelement, 10-ta’minlovchi transparter, 11-ignali panjara tagligi.
Asosiy titish ignali va ta’minlovchi panjara o‘rtasida amalga oshadi. Ta’minlagichlardan
o‘tkazilgan paxta bo‘lakchalarining o‘rtacha og‘irligi, ya’ni titish darajasi m=0,5÷1 grammni,
mashinaning unumdorligi esa A
n
=100÷120 kg/soatni tashkil etadi.
Unumdorlikka va bo‘lakchaning o‘rtacha massasiga, kameraning to‘lganlik darajasi,
ignali panjara va tekislovchi panjara tezligi va ular o‘rtasidagi razvodka ta’sir etadi. Ignali
panjara tezligi oshishi bilan unumdorlik ortadi. Razvodkaning ortishi bilan unumdorlik
ko‘payadi, lekin titilganlik darajasi pasayadi.
Kameraning paxta bilan to‘lishi 2/3 nisbatda bo‘lishi tavsiya etiladi.
Titilganlik darajasi va unga ta’sir etuvchi omillar
Titilganlik darajasi qo‘yidagi parametrlar bilan baholanadi:
- bitta paxta bo‘lakchasi massasining o‘rtacha miqdori;
- titilgan tolali mahsulotning zichligi (titishdan oldin va titishdan keyin);
Titilganlik darajasi deganda bitta paxta bo‘lakchasiga yoki bitta tolaga ta’sir etuvchi
kuchni tushinish mumkin.
Titilgan va aralashtirilgan tolali mahsulot tozalash jarayonidan o‘tkaziladi. Tozalash
ikkita operatsiyadan iborat:
- tolalar va nuqsonlar orasidagi bog‘lamni buzish;
- nuqsonlarni tola (tolalar) dan ajratish.
Paxta tolasini tozalash paytida titish ham sodir bo‘ladi. Natijada mahsulot maydaroq
bo‘lakchalarga bo‘linadi va nuqsonlar ochilib qolganligi tufayli ular to‘la ajratiladi.
Titish va tozalash jarayonlari ko‘pincha bir vaqtda sodir bo‘layotganday kuzatilsa-da, ular
alohida-alohida jarayonlar sifatida amalga oshadi. Bo‘lakcha oldin titiladi so‘ngra tozalanadi.
yopishib titish jarayoni buziladi. Shuning uchun qolgan bo‘lakchalar key ingi
stavka
toylari
orasiga joylashtirib titiladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=11 | Tozalash samaradorligi - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Tozalash samaradorligi
Tolali mahsulotdan ajratilgan iflosliklarning foizlardagi miqdoriga tozalash samaradorligi
deyiladi, unga baraban tezligi, pichoqlar bilan baraban va kolosniklar orasidagi razvodka
Gorizontal ta’minotli bir barabanli tozalagich sxemasi.
Tozalashda qatlamning bir myo’rda uzatilishi muhim ahamiyatga ega. Tolali qatlam
gorizontal, vertikal va qiya holatda ta’minlovchi juftlar tomonidan tozalash organiga uzatiladi.
Tozalash mashinalarida bunkerli ta’minlash usuli ham qo‘lanilmoqda.
Pichoqli qoziqli, shtiftli, egilgan tishli barabanlar bilan jihozlangan tozalagichlar
mahsulotni erkin xolatda tozalashda ko‘proq qo‘llaniladi. Ular bir-biridan barabanlar soni,
mahsulot yo‘nalishi hamda barabanlarning o‘rnatilishi (qiya, gorizontal, vertikal) bilan
farqlanadi.
Tolali mahsulotni yirik iflosliklardan erkin xolatda tozalashda baraban ostiga ajratuvchi
pichoqlar, har xil shakldagi kolosniklar, perfosirtlar o‘rnatiladi.
Kolosniklar uch qirrali, egilgan va to‘g‘ri plastinkali tuzilishlarga ega. Uch qirrali
kolosniklardan ko‘p holatlarda yaxlit panjaralar tashkil etiladi va bu holatda alohida
kolosniklarni o‘z o‘qiga nisbatan burish orqali kolosniklar va ishchi organlar o‘rtasidagi
razvodka o‘zgartirilib kerakli tozalash samaradorligiga erishiladi.
a)
b)
Kolosniklar
a)
, ularning o‘rnatilishi
b)
.
Kolosnikli panjaralarni ishlatishning quyidagi kamchiliklari mavjud:
Yigirishga yaroqli tolalar nuqsonlar bilan birgalikda chiqindilar kamerasiga o‘tib
ketadi.
Chiqindilar kamerasidagi yengil nuqsonlar havo oqimining ta’sirida kolosniklar
orasidan surilib tolali aralashmaga qaytadan qo‘shilishi sodir etiladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tozalash mashinalarida quyida keltirilgan
moslamalar ishlatilmoqda.
Tozalash moslamalari
1- yo‘naltiruvchi
parrak
2- uruvchi pichoq
3- so‘ruvchi qurilma
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=16 | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | |
CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagichBog'liq 3 маруза (1)CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib, tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80% gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan. Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=14#Asosiy_tozalash_mashinalari | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=14#Uniclean_B11_bir_barabanli_tozalash_mashinasi | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=18#Aerodinamik_tozalagichlar | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib,
tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha
aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80%
gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan.
Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Dunyo mamlakatlarining to‘qimachilik korxonalarida Sekuromat, Seporamat, Dustex,
LT,
LTB va ASTA, SP-MF, SP-F kabi aerodinamik tozalagichlar paxta tolasini tozalashda
samarali ishlatilmoqda.
Aerodinamik tozalagichlar bir biridan konstruksiyasi va ishlashi bilan farq qiladi.
«Tryuchler» firmasining DUSTEX DX tozalagichida texnologik
jarayon quyidagicha amalga
oshiriladi.
DUSTEX DX
rusumli changsizlantiruvchi
mashinaning texnologik sxemasi.
1-potrubka, 2-pnevmoo‘tkazgich, 3-
yunaltirgich, 4-perfosirt, 5-kamera tubi, 6-to‘rli
teshik, 7-ventilyator, 8-
pnevmoo‘tkazgich,
9-chang
kamerasi,
10-chiqindi kamerasi, 11- potrubka.
Tolali bo‘lakchalar so‘ruvchi ventilyator 1 yordamida pnevmoo‘tkazgich 2 dan o‘tib,
tolalarni bir me’yorda tarqatib beruvchi moslama - zaslonka 3 orqali to‘rli sirt 4
ga urilib,
tezligini yo‘qotib pastga tusha boshlaydi. Bunkerning quyi qismi 5 da joylashgan to‘rli teshik 6
dan havoni so‘rib oluvchi ventilyator 7 tolalarni pnevmoo‘tkazgich 8 ga uzatadi. Ajralgan chang
va kalta tolalar perfosirt 4 teshiklaridan o‘tib chang kamera 9 ga, kalta tolalar esa kamera 10 ga
tushib, pnevmoo‘tkazgich 11 da haydovchi ventilyator yordamida filtr kamerasiga yuboriladi.
Changsizlantirilgan tolalar tutami ventilyator 7 orqali keyingi mashinaga uzatiladi.
Mashinaning ishlashi kompyuter yordamida boshqariladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=4#Avtotitgichlarning_umumiy_ko‘rinishi_Kamchiligi | Titish organlari - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning_umumiy_ko‘rinishi_Kamchiligi'>Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=4#Avtotitgichlar | Titish organlari - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | |
3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. RejaBog'liq 3 маруза (1)Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
Avtotitgichlarning_umumiy_ko‘rinishi_Kamchiligi'>Avtotitgichlarning umumiy ko‘rinishi
Kamchiligi:
ustidan tituvchi barabanlar paxta bo‘lakchalarini pastki qismgacha to‘la tita
olmaydi, chunki 10-15 sm qalinlikdagi toy bo‘lagi so‘ruvchi havo ta’sirida tituvchi valiklarga
Titish organlari
a)
pichokli,
b)
arra tishli,
v)
shakldor tishli disklar,
g)
ignali panjara
Avtotitgichlar
Avtotitgichlarning tuzilishi va ishlashida umumiylik mavjud, «Uniflok», «Blendomat»,
V12SB avtotitgichlar tituvchi organlari bilan, kompyuter boshqaruv dasturining parametrlari
bilan bir-biridan farq qiladi. Ular tolalarga ishlov berish harakati bo‘yicha ham farqlanadi:
- to‘g‘ri chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (A-11, B12SB);
- to‘g‘ri va qiya chiziq bo‘yicha ilgarilanma - qaytma harakat qiluvchi (BO-A);
- aylana bo‘ylab «karusel» tarzida harakat qiluvchi (Jingwei).
Ularning unumdorligi 600-1200 kg/soatgacha, titilgan paxta bo‘lakchasining o‘rtacha
og‘irligi 20-50 mg.
Avtotoytitgichlar minora, toy titgich, karetka, pnevmosistema, ustunlar va boshqaruv
qismlaridan tashkil topgan. Minorada toytitgichning ko‘tarilish, pasayish, burilish, harakat
uzatmasi va tola so‘ruvchi-uzatuvchi potrubkalar joylashgan. Stavkadagi toylar ustida pichoqli
baraban ilgarilanma-qaytma harakatlanib, har safar stavka chetiga yetgach, belgilangan masofa
4-8 mm ga pasayadi. Stavkadagi toylar kamida 36 ta, ko‘pi bilan 180 tagacha bo‘lishi mumkin.
Birinchi tomondagi toylar ishlatilib bo‘lingach, operator minorani vertikal o‘q bo‘ylab 180
0
ga
buradi va ikkinchi tomondagi toylarini titish boshlanadi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=9#Tozalash_organlari_va_moslamalari | Tozalash jarayonining maqsadi va mohiyati | Gorizontal ta’minotli bir barabanli tozalagich sxemasi.
Tozalashda qatlamning bir myo’rda uzatilishi muhim ahamiyatga ega. Tolali qatlam
gorizontal, vertikal va qiya holatda ta’minlovchi juftlar tomonidan tozalash organiga uzatiladi.
Tozalash mashinalarida bunkerli ta’minlash usuli ham qo‘lanilmoqda.
Pichoqli qoziqli, shtiftli, egilgan tishli barabanlar bilan
jihozlangan tozalagichlar
mahsulotni erkin xolatda tozalashda ko‘proq qo‘llaniladi. Ular bir-biridan barabanlar soni,
mahsulot yo‘nalishi hamda barabanlarning o‘rnatilishi (qiya, gorizontal, vertikal) bilan
farqlanadi.
Tolali mahsulotni yirik iflosliklardan erkin xolatda tozalashda baraban ostiga ajratuvchi
pichoqlar, har xil shakldagi kolosniklar, perfosirtlar o‘rnatiladi.
Kolosniklar
uch qirrali, egilgan va to‘g‘ri plastinkali tuzilishlarga ega. Uch qirrali
kolosniklardan ko‘p holatlarda yaxlit panjaralar tashkil etiladi va bu holatda alohida
kolosniklarni o‘z o‘qiga nisbatan burish orqali kolosniklar va ishchi organlar o‘rtasidagi
razvodka o‘zgartirilib kerakli tozalash samaradorligiga erishiladi.
a)
b)
Kolosniklar
a)
, ularning o‘rnatilishi
b)
.
Kolosnikli panjaralarni ishlatishning quyidagi kamchiliklari mavjud:
Yigirishga yaroqli tolalar nuqsonlar bilan birgalikda chiqindilar kamerasiga o‘tib
ketadi.
Chiqindilar kamerasidagi yengil nuqsonlar havo oqimining ta’sirida kolosniklar
orasidan surilib tolali aralashmaga qaytadan qo‘shilishi sodir etiladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tozalash mashinalarida
quyida keltirilgan
moslamalar ishlatilmoqda.
Tozalash moslamalari
1- yo‘naltiruvchi
parrak
2- uruvchi pichoq
3- so‘ruvchi qurilma |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=9#Tozalash_usullari_Tolali_aralashmalarni_tozalashda_mexaniq,_aerodinamik_va_elektropnevmomexaniq_usullar_samarali_ishlatilmoqda.__Mexaniq_tozalash_usulida | Tozalash jarayonining maqsadi va mohiyati | Gorizontal ta’minotli bir barabanli tozalagich sxemasi.
Tozalashda qatlamning bir myo’rda uzatilishi muhim ahamiyatga ega. Tolali qatlam
gorizontal, vertikal va qiya holatda ta’minlovchi juftlar tomonidan tozalash organiga uzatiladi.
Tozalash mashinalarida bunkerli ta’minlash usuli ham qo‘lanilmoqda.
Pichoqli qoziqli, shtiftli, egilgan tishli barabanlar bilan
jihozlangan tozalagichlar
mahsulotni erkin xolatda tozalashda ko‘proq qo‘llaniladi. Ular bir-biridan barabanlar soni,
mahsulot yo‘nalishi hamda barabanlarning o‘rnatilishi (qiya, gorizontal, vertikal) bilan
farqlanadi.
Tolali mahsulotni yirik iflosliklardan erkin xolatda tozalashda baraban ostiga ajratuvchi
pichoqlar, har xil shakldagi kolosniklar, perfosirtlar o‘rnatiladi.
Kolosniklar
uch qirrali, egilgan va to‘g‘ri plastinkali tuzilishlarga ega. Uch qirrali
kolosniklardan ko‘p holatlarda yaxlit panjaralar tashkil etiladi va bu holatda alohida
kolosniklarni o‘z o‘qiga nisbatan burish orqali kolosniklar va ishchi organlar o‘rtasidagi
razvodka o‘zgartirilib kerakli tozalash samaradorligiga erishiladi.
a)
b)
Kolosniklar
a)
, ularning o‘rnatilishi
b)
.
Kolosnikli panjaralarni ishlatishning quyidagi kamchiliklari mavjud:
Yigirishga yaroqli tolalar nuqsonlar bilan birgalikda chiqindilar kamerasiga o‘tib
ketadi.
Chiqindilar kamerasidagi yengil nuqsonlar havo oqimining ta’sirida kolosniklar
orasidan surilib tolali aralashmaga qaytadan qo‘shilishi sodir etiladi.
Ushbu kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tozalash mashinalarida
quyida keltirilgan
moslamalar ishlatilmoqda.
Tozalash moslamalari
1- yo‘naltiruvchi
parrak
2- uruvchi pichoq
3- so‘ruvchi qurilma |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=12 | Tozalash samaradorligi - 3-Ma’ruza Mavzu: Tolalarni tarashga tayyorlash. Reja | kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda). |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=16#Aerodinamik_tozalagichlar | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | |
CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagichBog'liq 3 маруза (1)CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib, tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80% gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan. Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=17 | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | |
CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagichBog'liq 3 маруза (1)CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib, tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80% gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan. Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=13 | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=15 | Tozalash mashinalarining turlari | Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda
harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir
ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni
ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=13#Uniclean_B11_bir_barabanli_tozalash_mashinasi | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=17#Aerodinamik_tozalagichlar | CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich | |
CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagichBog'liq 3 маруза (1)CL-C 3 modelidagi uch barabanli tozalagich
Mazkur tozalagichda ignali, arratishli organlar birga qo‘llanilgan bo‘lib, tozalash tizimi
qisqaligi bilan ajralib turadi. Ushbu mashina kalta va o‘rta tolali paxtani tozalashda samarali
ishlatilmoqda. SLYeANOMAT sistemasidagi tozalagichlarni mahsulot bilan ta’minlashda
ta’minlovchi aralashtiruvchi, bunkerli qurilma, tituvchi tozalovchi va aralashtiruvchi mashinalar
ishlatilishi mumkin. Tozalagichda texnologik jarayon quyidagicha amalga oshadi.
Transportyor ustiga to‘shalgan tola bo‘lakchalaridan bir tekis qalinlikka ega bo‘lgan qatlam
ezuvchi valik yordamida hosil qilinadi. Zichlangan tolali qatlam ezuvchi valik va ta’minlovchi
silindrlar yordamida birinchi qabul barabaniga uzatiladi. Uning sirti ignali bo‘lib, unda dastlabki
tarash (tozalash) amalga oshadi. Uning sirtidan tolalar soat strelkasi bo‘yicha aylanuvchi
ikkinchi tozalovchi qabul barabaniga o‘tadi. Bu barabanning sirti arra tishli garnitura bilan
qoplangan. Uchinchi barabandan chiqayotgan tola bo‘lakchalari 80% gacha alohida tolalarga
ajratilganligi tufayli havo oqimi yordamida osongina garnitura tishlaridan ajratib olinadi.
Birinchi va uchinchi baraban ostiga, ikkinchi barabanning ustiga tozalovchi moslama o‘rnatilgan
bo‘lib, u uruvchi pichoq, yo‘naltiruvchi parrak va so‘ruvchi qurilmadan iborat. Ushbu moslama
titilgan va maydalangan tola bo‘lakchalaridan nuqsonlarni ajralishiga xizmat qiladi.
Aerodinamik tozalagichlar
Aerodinamik tozalagichlarning vazifasi tolani chang va kalta tolalardan tozalashdan
iborat. Aerodinamik tozalagichlarning ishlash prinsipi ikki xil bo‘lib, ularning birinchisi metall
parchalari va boshqa og‘ir jismlar inersiya kuchi tola inersiyasidan farqlanishiga, ikkinchisi esa
perfosirtlarning ikki tomonida havo bosimining farqlanishiga asoslangan. Aerodinamik
tozalagichlar bunkerli yoki quvurli ko‘rinishda bo‘lishi mumkin.
Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi.
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=13#Asosiy_tozalash_mashinalari | Tozalash mashinalarining turlari | |
Tozalash mashinalarining turlariBog'liq 3 маруза (1)Tozalash mashinalarining turlari
Yigirish korxonalarida qo‘llanilayotgan tozalash mashinalarini shartli ravishda uch turga
ajratish mumkin: Dastlabki, asosiy va aerodinamik tozalash mashinalari. Titib tozalash
agregatlarida tozalash mashinalarining yuqoridagi tartibda ishlatilishi tolalarning shikastlanishi
kamayishiga va mahsulot sifati oshishiga xizmat qilmoqda.
Dastlabki tozalash mashinalariga qiya tozalash mashinalari, bir va ikki barabanli tozalash
mashinalari misol bo‘la oladi. Ushbu mashinalarda qozikli, pichoqli, shtiftli garnituralar
ishlatiladi. Tolali mahsulotni tozalash asosan erkin holatda amalga oshiriladi.
To‘qimachilik korxonalarida Uniclean B11 (Rieter), MAXI-FLO, CL-P, SP-MF
(Trutzschler) dastlabki tozalash mashinalari samarali ishlatilmoqda.
Uniclean B11 bir barabanli tozalash mashinasi
Tola gorizantal yo‘nalishda ta’minlanib ikki-uch o‘ramli vintsimon troyektoriyada
harakatlanib, tozalash masofasi uzaytirilganligi tufayli samarali tozalanadi. Qoziqli barabanning
takroriy zarbiy ta’sirlari ostida tolalar titilib tozalanadi. Tolaning ta’minlanishi va chiqishi
barabanga nisbatan o‘q bo‘ylab yoki ko‘ndalang yo‘nalgan bo‘lishi mumkin.
a)b)
Bir barabanli qoziqli tozalagich
a)
- kolosniklarning o‘rnatilishi;
b)
- tolaning tozalashdagi harakat troyektoriyasi.
Barabanlar sirtidagi qoziqlarning zichligi har xil bo‘ladi. Tolalarning ifloslik darajasiga
qarab qoziqlar siyrak yoki zich holatda o‘rnatiladi.
Asosiy tozalash mashinalari
kattaligi ta’sir ko‘rsatadi. Baraban tezligining oshishi bilan tola bo‘lakchalariga ko‘rsatiladigan
zarb ta’siri ko‘payadi va tola bilan nuqsonlarlarni bog‘lab turuvchi kuchni yengish osonlashadi.
Pichoqlar va kolosniklar orasidagi razvodkaning kamayishi bilan bo‘lakchalarning
maydaroq bo‘lishini ta’minlashga erishiladi. Natijada nuqsonlar ajralishi yengillashib tozalash
samaradorligi ham ortadi. Kolosniklar orasidagi razvodka kattalashsa ham tozalash
samaradorligi ortadi, chunki kattaroq tirqishdan iflosliklar va nuqsonlarning o‘tishi
yengillashadi.
Kolosniklar orasidagi razvodka tolalar turiga, ifloslik darajasiga qarab yopiq, yarim
ochiq va to‘la ochiq holatda o‘rnatiladi. Yopiq holat kimyoviy tolalar va toza tolalar uchun
qo‘llanilsa, yarim ochiq va to‘la ochiq holatlar paxta tolasining ifloslik darajasiga qarab
qo‘llaniladi.
Bitta mashina uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula bilan
aniqlanadi.
R=S
ch
/S
t
•100
%
.
S
ch
– 1 tonna aralashmaga ishlov berilganda ajralgan chiqindilar tarkibida mavjud qattiq
iflosliklar va xas cho‘plar, kg.
S
t
-1 tonna aralashma tarkibidagi qattiqiflosliklar va xas cho‘plar, kg.
Titish-tozalash agregati uchun tolali maxsulotni tozalash samaradorligi quyidagi formula
bilan aniqlanadi
.
%
100
*
/
)
...
(
2
1
t
n
ч
ч
ч
агр
S
S
S
S
R
S
ch1
, S
ch2
, ... S
chn
- alohida mashinalarning chiqindilari tarkibidagi qattiq ifloslik va xas
cho‘plar, (kg) (1tonna aralashmaga ishlov berilganda).
|
| | |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=15#Asosiy_tozalash_mashinalari | Tozalash mashinalarining turlari | Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda
harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir
ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni
ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi. |
http://kompy.info/3-maruza-mavzu-tolalarni-tarashga-tayyorlash-reja-v4.html?page=15#Uniclean_B11_bir_barabanli_tozalash_mashinasi | Tozalash mashinalarining turlari | Asosiy tozalash mashinalarida qisilgan yoki erkin holatda
harakatlanayotgan tolalar
takroriy zarbiy kuchlar ta’sirida jadal titilib samarali tozalanadi.Asosiy tozalash mashinalari bir,
ikki, uch va to‘rt barabanli bo‘lib, ular ignali va arra tishli garnituralar bilan jihozlangan. Tola
shikastlanmasligi uchun barabanlar tezligi 15 % oshirilib, dastlab yirik va siyrak ignalar so‘ngra
o‘rtacha zichlikdagi va oxirida esa mayda zich arra tishli garnituralar qo‘llaniladi. Titilish
darajasi bu mashinalarda 0,1 mg ni tashkil kiladi.
Asosiy tozalash mashinalarida tolalarning bir
ishchi organdan ikkinchisiga
shikastlanmasdan o‘tishini ta’minlash maqsadida garnituralarning kiyalik burchagi birinchisidan
oxirgisiga qarab kamaytirilgan.
Asosiy tozalagichlarning ishlashi chimdib titishga, ya’ni
ishchi organlarida qisilgan
(ushlab turilgan) tola tutamiga ignali yoki arra tishli sirt bilan ta’sir ko‘rsatishga asoslangan.
Asosiy tozalash mashinalariga UNIflex B60 (Rieter), CL-C 1, CL-C 3, CL-C 4
Sleanomat sistemasi (Trutzschler), V 37, V 38 (Marzoli) modellari misol bo‘la oladi. |
http://kompy.info/mavzu-paxtani-dastlabki-tozalash-texnologiyasi.html | Mavzu Paxtani dastlabki tozalash texnologiyasi | |
Mavzu Paxtani dastlabki tozalash texnologiyasi
|
Sana | 05.06.2024 | Hajmi | 27,62 Kb. | | #260460 |
Bog'liq Mavzu Paxtani dastlabki tozalash texnologiyasi
Mavzu Paxtani dastlabki tozalash texnologiyasi
Reja
Paxta tozalash zavodlarining asosiy vazifasi
Paxtani chigitidan ajratish texnologiyasi
Paxta tozalash zavodlarining asosiy vazifasi har yili qabul qilingan chigitli paxtadan uning tabiiy xususiyatlarini saqlagan holda yuqori sifatli tola, momiq va chigit ishlab chiqarishdan iborat. Bundan tashqari, ishlab chiqarish chiqindilarini qayta tozalab, ular tarkibidagi uzun tolalami ajratib olish hamda urug'lik chigitlami tayyorlashda kasalliklarga qarshi dorilash bilan ham shug‘ullaniladi. Paxta tozalash zavodlarining asosiy texnologik uskunasi ikki xil: arrali jin va g‘o‘lali jin bo‘lib, arrali jinlar o‘matilgan zavodlarda o‘rta tolali chigitli paxta, g‘oiali jinlar o'matilgan zavodlarda esa uzun tolali chigitli paxta ishlab chiqarishga beriladi. Hozirgi vaqtda respublikamizda 2-H arrali jinlar o‘rnatilgan bir qatorli va ikki qatorli (4-^8 jinlar) zavodlar bor. G ‘o‘lali jinlar ham qatorlar tarzida joylashtirib, har qatorda 8-H2 dona uskunadan bo'ladi. Arrali jinlar va linterlar o‘matilgan paxta tozalash zavodi bosh ishlab chiqarish binosidagi jinlar hamda linterlar qatori 6-rasmda keltirilgan. 7-rasmda g‘o‘lali jinlar o‘matilgan paxta tozalash zavodining bosh ishlab chiqarish binosidagi jinlar qatori (batareyasi) ko‘rsatilgan Paxta tozalash zavodining ma’lum bir vaqt ichida ishlab chiqargan asosiy mahsuloti - tolaning eng ko‘p miqdori zavodning ishlab chiqarish quwatini belgilaydi. Paxta tozalash zavodlarida o'matilgan jinlar soni har xil boigani uchun ulaming ishlab chiqarish quwati ham turli xil bo‘ladi. Paxta tozalash zavodining yillik tola ishlab chiqarish quwatini (Qt) (4) formula bilan aniqlanadigan bo‘lsa, ishlab chiqarishga kerakli xomashyo miqdorini (Qp) (5) formula yordamida hisoblanadi. 8-rasmda zamonaviy o‘rtacha quwatli paxta tozalash zavodining umumiy texnologik jarayoni sxemasi keltirilgan. Umumiy texnologik jarayon quyidagicha olib boriladi: daladan yoki paxta tayyorlov maskanlaridan avtotransportlarda (1) olib kelingan paxta o‘zining sifatiga bog‘liq qabul qilish bo'limida (2) tarozida tortiladi, sifatini aniqlash uchun texnologik laboratoriyaga namuna olinadi, keyin quritish-tozalash sexiga (3) yoki saqlash (4)ga yo‘naltiriladi. Iflosliklardan to‘liq tozalangandan keyin (5), chigitli paxta ishlab chiqarish uchun bosh binoga o‘tadi. Unda chigitli paxta jinlashga (6) beriladi, ajratilgan tola tozalash uskunasida (7) tozalaniladi va toylash uchun zichlash sexiga (11) beriladi. Chigit bo‘lsa, linterlashdan (8) keyin ajralgan momiq tozalash (9) va toylash uchun zichlash sexiga (11) keltiriladi. Jinlash va linterlashda hosil bo‘lgan tola chiqindilan regeneratsiya hamda tozalash (10)dan o‘tgandan keyin toylash uchun zichlash sexiga (11) beriladi. Toylangan tayyor mahsulotlar (12) va urug'lik, texnik chigitlar (13) hisob-kitobdan, nazoratdan to‘liq o'tkazilgandan keyin saqlash va sotish uchun (14) omborlarga, xaridorlarga jo ‘natiladi. Arrali va g‘o‘lali jinli paxta tozalash zavodlari chigitli paxtani ishlab chiqarish davrida: tola, momiq, tozalangan tola chiqindilari, urug‘lik va texnikaviy chigit mahsulotlarini oladi. Bulaming ichida tola asosiy mahsulot, boshqalari qo‘shimcha mahsulot hisoblanadi. 9-rasmda chigitli paxta xomashyosidan olinadigan mahsulotlar balansi ko‘rsatilgan, ulaming o'rtacha chiqish darajasi foiz hisobida berilgan. Paxta tolasidan, asosan, to‘qimachilik fabrikalarida oldin ip yigirilib, tayyorlangan ipdan har xil ko‘rkam matolar ishlab chiqariladi. Paxta tolasining tipi eng yomon ko‘rsatkich bo‘yicha aniqlanadi: la, lb, 1, 2 va 3-tipidagi paxta tolalari uzun (ingichka) tolali; 4, 5, 6 va 7-tipdagilariga esa o‘rtacha tolali paxta navlari kiradi. Har bir tipdagi paxta tolasi rangi, tashqi ko‘rinishi va dogiariga qarab 5 ta navga bo'linadi: I, II, III, IV, V. Paxta tolasining navi rangi va mikroneyr ko‘rsatkichining asosiy diapazon ko‘rsatkichlari bo‘yicha aniqlanadi. Paxta tolasining nuqsonlari va iflos aralashmalarining miqdoriga ko‘ra o‘zining har bir naviga qarab va tashqi ko‘rinishi namunalariga muvofiq quyidagi sinflarga bo‘linadi: oliy, yaxshi, o‘rta, oddiy, iflos Paxta tozalash zavodlarida ishlab chiqariladigan paxta momig‘i kimyo sanoati uchun xomashyo bo‘lib hisoblanadi. Maxsus kimyoviy ishlash asosida momig‘dan selluloza tayyorlanadi. Paxta sellulozasidan esa yuqori sifatli tola va plastmassa olinadi. Plastik massadan kinoplyonka, elektromotorlar uchun izolatsion m ateriallar, mustahkam plastik m ateriallari, uskunasozlik va qurilishda keng miqyosda ishlatiladigan lak va linoleum tayyorlanadi. 0 ‘z DSt 645:95 davlat standartiga muvofiq paxta momig‘i shtapel uzunligi bo‘yicha 2 tipga bo‘linadi. Tip A-7-^8 mm va undan uzun; Tip B-6-^7 mm va undan qisqa. Tashqi ko‘rinishi, rangi va pishib yetilganligi bo‘yicha paxta momig‘i I va II navlarga ajratiladi. Har qaysi tip va navdagi paxta momig‘i iflos aralashmalari va butun chigitlaming massaviy ulushi bo'yicha 3 ta sinflarga bo‘linadi: oliy, o‘rta, iflos. Paxta chigiti awalo respublikadagi moy-yog‘ zavodlari uchun eng asosiy xomashyo hisoblanadi. Bir tonna texnik chigitdan 170-:-200 kg yog‘ olish mumkin. Ishlatish me’yori bo‘yicha paxta yog‘i dunyoda soya, kungaboqar va araxis yog‘laridan keyin to‘rtinchi o'rinni egallaydi. Paxta yog‘ining ayrim qismini texnikaviy maqsadda ishlatiladi, ya’ni atir va xo‘jalik sovunlar, moy va xalq xo‘jaligiga kerakli boshqa maxsus moy olish uchun ishlatiladi. Urug'lik chigitlar har yilgi hosildorlik uchun qishloq xo'jaliklariga ekish uchun tayyorlab beriladi. 0 ‘z DSt 596-93 davlat standartiga muvoflq texnik chigit tarkibidagi nuqsonli chigit miqdoriga qarab 4 ta sanoat naviga bo‘linadi: I, II, III, IV. Chigit tukdorlikning massaviy ulushi I, II, o‘rta tolali seleksion navlari 5-H0,5%, uzun tolali seleksion navlar 2+1,5 % bo'lsa, III, IV o‘rta tolali seleksion navlari 7-H3%, uzun tolali seleksion .navlari 4^-9 % dan ortmasligi kerak. Paxta tozalash zavodlarida olinadigan tolali chiqindilar karton, ruberoyid olishda xomashyo hisobida ishlatilsa, matras, ko‘rpachalar, yumshoq mebellar tayyorlashda ulaming ichiga qo‘shib ishlatiladi. Tolali chiqindilami paxta zavodlarida qayta ishlash natijasida ajratib olingan tolalar to‘qimachilik sanoatida va tibbiy paxta tayyorlashda foydalaniladi. Paxta tozalash zavodi chiqindilari texnik sharoitlar TSh 30-01- 2002 va TSh 30-02-2002 ga muvofiq ikki xilga bo‘linadi: ♦ kalta momiq aralashgan chiqindilar (TSh 30-01-2002); ♦ ulyuk aralashgan chiqindilar (TSh 30-02-2002). Bularning tarkibida: tola, momiq, m ag‘iz ulyuk va iflos aralashmalari bo'ladi. Tolali qismining massaviy nisbati 10^-30% m e’yorida bo‘lishi kerak.
|
| | |